Tốc độ Màn Trập Là Gì? Có ý Nghĩa Như Thế Nào Trong Chụp ảnh?

Khi lần đầu cầm chiếc máy ảnh để chụp, rất nhiều người đã lăn tăn không biết phải điều chỉnh thế nào cho phù hợp. Vậy bạn đã biết tốc độ màn hình trập là gì, ý nghĩa và cách điều chỉnh thông số này trong chụp ảnh hay chưa? Hãy cầm điện thoại lên theo dõi bài viết dưới đây để biết thêm những kiến thức bổ ích nhé!

1. Tốc độ màn trập là gì?

Màn trập hay còn gọi là cửa trập, là lớp màn hình bằng kim loại được đặt trước cảm biến. Nó là bộ phận rất quan trọng của máy ảnh, giúp điều tiết lượng ánh sáng đến bộ cảm biến.

Tốc độ màn trập (Shutter Speed) là thời gian màn trập đóng/mở để ánh sáng đi vào tiếp xúc với tấm phim (đối với máy ảnh chụp phim) hoặc cảm biến (với máy ảnh kỹ thuật số). Nó mô tả tốc độ nhanh hay chậm của màn trập khi mở ra, là lượng thời gian chính xác (hay còn gọi là thời gian phơi sáng) mà máy ảnh của bạn ghi lại hình ảnh.

Màn trập máy ảnh mở ra để đưa ánh sáng vào cảm biến

Thông số này được tính bằng giây, cụ thể nếu nhìn trên máy ảnh, người dùng sẽ thấy các con số như 1s, 1/2s, 1/4s, 1/8s, 1/15s, 1/30s, 1/60s, 1/125s, 1/250s, 1/500s,…

2. Ý nghĩa của tốc độ màn trập

- Tốc độ màn trập và khẩu độ

Tốc độ và khẩu độ sẽ được phối hợp với nhau để điều chỉnh lượng sáng tác dụng vào bộ cảm biến. Với lượng sáng lớn (khẩu độ lớn) thì cảm biến chỉ cần khoảng thời gian phơi sáng ngắn (tốc độ nhanh) là nhận đủ lượng sáng cần thiết (đủ sáng). Với cùng một cường độ sáng, cặp thông số 1/500 – f/4, 1/125 – f/5.6, 1/60 – f/8 hay 1/30 – f/11,… có cùng lượng sáng vào bộ cảm biến như nhau.

Với khẩu độ lớn thì cảm biến cần tốc độ nhanh

Với một giá trị phơi sáng (exposure value – EV), ta có nhiều tùy chọn thời chụp (tốc độ phối hợp với khẩu độ) khác nhau tùy ý đồ riêng. Chẳng hạn muốn lấy vùng ảnh rõ (DOF) thật sâu thì dùng tốc độ chậm - khẩu độ nhỏ, muốn bắt dính chuyển động thì dùng tốc độ nhanh - khẩu độ lớn.

Xem thêm bài viết sau để hiểu chi tiết về khẩu độ: Khẩu độ ống kính là gì? Có ý nghĩa gì? Cách chọn khẩu độ phù hợp

- Tốc độ màn trập và ISO

Tốc độ màn trập và ISO là hai thông số có mối quan hệ tương hỗ với nhau, bạn có thể ảnh hưởng đến lượng ánh sáng đi vào máy ảnh bằng cách điều chỉnh một trong hai biến.

Việc tăng ISO cũng có thể gây ra hậu quả tiêu cực, làm ảnh bị nhiễu hạt (noise) và bệt màu, đặc biệt là trong điều kiện ánh sáng yếu. Thông thường, bạn nên giảm tốc độ màn trập hoặc mở khẩu để cho ra bức ảnh đúng sáng trước khi tăng ISO vì lý do này.

Tốc độ màn trập và ISO có mối quan hệ tương hỗ với nhau

- Tốc độ màn trập và độ phơi sáng

Một hiệu ứng cực kỳ quan trọng khác của tốc độ màn trập là độ phơi sáng - quyết định độ sáng của bức ảnh. Khi bạn cài đặt tốc độ màn trập thấp, thời gian cảm biến tiếp xúc với ánh sáng sẽ nhiều, làm tăng độ sáng của ảnh. Và ngược lại, khi bạn cài đặt tốc độ màn trập cao, cảm biến của máy sẽ có ít thời gian tiếp xúc với ánh sáng, làm ảnh tối hơn.

Ảnh hưởng của tốc độ màn trập lên độ sáng của ảnh

3. Cách đo tốc độ màn trập

Tốc độ màn trập được đo bằng giây, hoặc trong phần lớn các trường hợp được đo bằng một phần của giây, thể hiện dưới dạng phân số - mẫu số càng lớn thì tốc độ càng nhanh (tức là 1/1000s là nhanh hơn nhiều so với 1/30s).

Các máy ảnh DSLR hay máy ảnh Mirrorless ngày nay có thể xử lý tốc độ màn trập lên đến 1/4000 giây, thậm chí một số máy ảnh cao cấp có thể xử lý đến 1/8000 giây hoặc nhanh hơn nữa.

Máy ảnh có thể xử lý tốc độ màn trập lên đến 1/4000 giây

Khi tính toán xem nên sử dụng tốc độ màn trập nào cho một bức ảnh cụ thể, bạn cần đánh giá xem có bất cứ thứ gì trong bức ảnh bạn sẽ chụp có thể chuyển động được và bạn muốn ghi lại những chuyển động đó như thế nào. Nếu có chuyển động trong khung cảnh của bạn, bạn có thể lựa chọn hoặc đóng băng chuyển động (freeze the movement) để khiến chuyển động đó được ghi lại dưới dạng tĩnh ở trong bức ảnh; hoặc để cho các đối tượng chuyển động bị mờ một cách cố ý nhằm mang lại cảm giác chuyển động.

Đóng băng chuyển động hoặc cố ý để cho các đối tượng chuyển động bị mờ

Tốc độ màn trập dài nhất thường được cài đặt là 1/30 giây với hầu hết mọi máy ảnh. Tất nhiên bạn có thể chỉnh tốc độ màn trập dài hơn nếu cần. Nếu bạn sử dụng tốc độ màn trập chậm (chậm hơn so với 1/60s), bạn sẽ cần sử dụng một chân máy hoặc một số loại máy ảnh có chế độ ổn định hình ảnh tốt.

4. Tốc độ màn trập nhanh, chậm và dài là gì?

Tốc độ màn trập nhanh, chậm hay dài sẽ tạo ra các hiệu ứng kèm theo tùy vào mục đích của bạn chọn.

- Tốc độ màn trập nhanh thường từ 1/125 giây trở xuống (mẫu số càng lớn, tốc độ càng nhanh). Tốc độ màn trập nhanh sẽ tạo ra hiệu ứng đóng băng chuyển động. Hiệu ứng này thường được chụp các chủ thể di chuyển nhanh một cách rõ nét, không bị mờ.

Ảnh chụp với tốc độ màn trập nhanh

- Tốc độ màn trập chậm thường từ khoảng 1/100 giây cho đến 1 giây. Tốc độ màn trập chậm được sử dụng để chụp ảnh dải ngân hà hoặc các vật thể khác vào ban đêm hoặc trong môi trường tối có chân máy.

Ảnh chụp với tốc độ màn trập chậm

- Tốc độ màn trập dài thường là hơn 1 giây, khi để ở tốc độ này bạn cần phải cố định máy ảnh để tránh hình ảnh bị nhòe, mờ. Tốc độ màn trập dài thường dùng để chụp trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc cố ý tạo hiệu ứng “chuyển động mờ”, thường được dùng trong quảng cáo về xe máy hoặc ô tô để mang lại cảm giác chuyển động cho các bức ảnh.

Ảnh chụp với tốc độ màn trập dài

5. Tốc độ màn trập được thể hiện ở đâu trên máy ảnh?

Mặc dù hầu hết tốc độ màn trập là phân số của một giây, để tiết kiệm không gian các máy ảnh đều bỏ qua phân số - vì vậy 1/200 được viết là 200. Khi tốc độ màn trập lớn hơn 1 giây nó sẽ thêm ký hiệu ngoặc kép (“ ”).

Tốc độ màn trập trên máy ảnh

Đối với những máy có màn hình LCD thì tốc độ màn trập thường được nằm ở góc trên cùng bên trái của màn hình LCD. Nếu máy ảnh bạn dùng không có màn hình LCD trên cùng thì bạn có thể nhìn qua khung ngắm, bạn sẽ thấy tốc độ màn trập ở phía dưới bên trái.

Còn máy ảnh bạn không có màn hình LCD cũng không có kính ngắm, giống nhiều máy ảnh không gương lật - máy ảnh Mirrorless, bạn có thể thấy tốc độ màn trập của mình chỉ bằng cách nhìn vào màn hình phía sau.

6. Cách thay đổi tốc độ màn trập trong máy ảnh

Hầu hết các máy ảnh đều tự động chỉnh tốc độ màn trập theo điều kiện môi trường và chế độ chụp. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chỉnh nó theo ý muốn.

- Đặt máy ảnh ở chế độ Ưu tiên màn trập:

Lúc này bạn sẽ chọn tốc độ màn trập còn máy ảnh sẽ tính toán khẩu độ cho bạn. Chế độ ưu tiên màn trập được hiển thị trên mặt số chế độ máy ảnh bằng ký hiệu S hoặc Tv (đối với Canon và Pentax). Ở chế độ đó, bằng cách xoay bánh xe điều khiển ở phía sau bên phải máy ảnh gần ngón cái của bạn, bạn sẽ điều chỉnh được tốc độ màn trập theo ý muốn của mình.

- Đặt máy ảnh ở chế độ Thủ công: Lúc này bạn toàn quyền lựa chọn tốc độ màn trập, khẩu độ theo ý muốn.

Trong cả 2 cách bên trên bạn có thể đặt ISO theo cách thủ công hoặc để tự động.

Thay đổi tốc độ màn trập trong máy ảnh

Hầu hết mọi trường hợp, bạn nên để máy ảnh tự động đặt tốc độ màn trập.

7. Cách lựa chọn tốc độ màn trập tốt nhất

- Tốc độ màn trập cho chụp ảnh ban đêm

Khi chụp ảnh vào ban đêm, thường yêu cầu tốc độ cửa trập trên 1 giây, nhưng nó phụ thuộc vào tình hình tối như thế nào. Nhiều bức ảnh sáng tạo được chụp vào ban đêm bằng cách sử dụng độ phơi sáng lâu hơn - cho dù đó là để làm mờ đèn pha ô tô đang chuyển động hay chụp các vệt sao trên bầu trời.

Nếu hình ảnh của bạn bị nhiễu khi bạn chụp ở ISO cao vào ban đêm, bạn có thể sử dụng tốc độ cửa trập chậm hơn để cố gắng giữ cho ISO thấp và nên sử dụng giá ba chân để giảm thiểu mọi chuyển động của máy ảnh.

Ảnh bầu trời đêm yêu cầu tốc độ chậm hơn

- Tốc độ màn trập cho chụp ảnh chân dung

Thông thường, chụp ảnh chân dung trong ánh sáng tự nhiên cho phép các bức ảnh được chụp ở khẩu độ tối đa của ống kính, để làm mờ hậu cảnh, tách đối tượng của bạn khỏi các yếu tố có khả năng gây mất tập trung trong ảnh.

Trong điều kiện ánh sáng chói, bạn sẽ cần sử dụng tốc độ cửa trập nhanh hơn để giảm lượng ánh sáng đi vào máy ảnh lớn hơn do chụp ống kính ở khẩu độ rộng. Nếu bạn đang chụp chân dung đối tượng đang chuyển động, tốc độ cửa trập nhanh chắc chắn là 1/500 sẽ giúp đóng băng mọi chuyển động.

Đối tượng chân dung tĩnh không yêu cầu tốc độ nhanh

- Tốc độ màn trập cho chụp ảnh ngoài trời

Khi chụp ảnh ngoài trời thì việc điều chỉnh tốc độ màn trập phụ thuộc vào lượng ánh sáng có sẵn.

Vào một ngày nắng chói chang, bạn sẽ cần sử dụng tốc độ cửa trập nhanh hơn để giảm lượng ánh sáng đi vào máy ảnh của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn đang ở ngoài trời trong điều kiện thiếu ánh sáng sẵn có (ví dụ dưới bóng cây), bạn sẽ có thể sử dụng tốc độ cửa trập thông thường, chẳng hạn như 1/250.

Ảnh chụp với tốc độ cửa trập nhanh

- Tốc độ màn trập cho vật thể chuyển động

Tùy thuộc vào tốc độ di chuyển của đối tượng, bạn sẽ cần sử dụng tốc độ cửa trập nhanh từ 1/500 trở lên nếu bạn muốn chụp một bức ảnh sắc nét về đối tượng bị đóng băng trong chuyển động.

Ví dụ: Để đóng băng chuyển động của người chạy, 1/500 sẽ là đủ. Đối với ô tô đang di chuyển, 1/1000 +, nhưng điều này sẽ phụ thuộc vào khoảng cách của bạn với ô tô.

Bạn nên chọn tốc độ màn trập để chụp chủ thể của bạn, sau đó xem lại trên màn hình LCD của máy ảnh - phóng to lên 100% và nếu có bất kỳ chuyển động mờ nào, hãy tăng tốc độ cửa trập của bạn.

Đóng băng chuyển động hình ảnh một vận động viên chạy nước rút

- Tốc độ màn trập cho chuyển động mờ

Để cố tình chụp chuyển động mờ trong ảnh, bạn có thể thử nghiệm với tốc độ cửa trập thấp hơn từ 1/15 trở xuống. Điều này sẽ phụ thuộc vào tốc độ của đối tượng và khoảng cách của bạn với nó.

Điều quan trọng cần nhớ là độ mờ chuyển động khác với độ mờ của máy ảnh. Cái trước liên quan đến chuyển động của một đối tượng trong khung hình của bạn, còn cái sau là do chuyển động của máy ảnh.

Bạn có thể thử nghiệm với một kỹ thuật gọi là “lia máy”, trong đó bạn chọn tốc độ cửa trập thấp, sau đó cố gắng '’khớp'’ tốc độ của đối tượng chuyển động bằng cách di chuyển máy ảnh của bạn trong khi nhấn nút chụp cùng một lúc.

Mô phỏng hiệu ứng

- Tốc độ màn trập cho video

Nguyên tắc chung khi quyết định tốc độ màn trập cho video là tăng gấp đôi tốc độ khung hình. Ví dụ, nếu bạn đang chụp ở tốc độ 24 khung hình/giây, tốc độ cửa trập của bạn phải là 1/48, làm tròn lên 1/50. Nếu bạn đang chụp ở tốc độ 60 khung hình/giây, tốc độ cửa trập của bạn phải là 1/120.

Nếu muốn quay video ở khẩu độ rộng trong ánh sáng chói, 1/50 hoặc thậm chí 1/120 sẽ không phải là tốc độ cửa trập đủ nhanh để ngăn đủ ánh sáng đi vào máy ảnh của bạn - ngay cả khi giảm ISO xuống mức tối thiểu (ISO 50 hoặc 100), cảnh của bạn vẫn sẽ quá sáng. Trong những trường hợp này, bạn có một số lựa chọn: Bạn có thể điều chỉnh khẩu độ của mình nhỏ hơn - f/5.6, f /11,....; hoặc bạn có thể sử dụng bộ lọc thấu kính để “chặn’' một phần ánh sáng.

Tăng gấp đôi tốc độ khung hình khi quay video

Một số sản phẩm điện thoại chụp ảnh siêu đẹp đang kinh doanh tại Thế Giới Di Động: Trả chậm 0% HONOR Magic V3 5G 12GB/512GB 39.990.000₫

Quà 4.990.000₫

Trả chậm 0% OPPO Find X8 Pro 5G 16GB/512GB 29.990.000₫ Trả chậm 0% OPPO Find X8 5G 16GB/512GB 22.990.000₫ Trả chậm 0% MUA TRẢ CHẬM iPhone 13 256GB

Online giá rẻ quá

17.490.000₫ 17.990.000₫ -2% Trả chậm 0% Hotsale 1 - 31/12 realme C75 8GB/256GB 6.490.000₫

Quà 200.000₫

Trả chậm 0% MUA TRẢ CHẬM iPhone 16 Pro Max 1TB 46.590.000₫ 46.990.000₫

Quà 500.000₫

Trả chậm 0% MUA TRẢ CHẬM iPhone 16 Pro Max 512GB

Online giá rẻ quá

39.790.000₫ 40.990.000₫ -2% Trả chậm 0% MUA TRẢ CHẬM iPhone 16 Pro Max 256GB

Online giá rẻ quá

34.090.000₫ 34.990.000₫ -2% Trả chậm 0% MUA TRẢ CHẬM iPhone 16 Pro 1TB

Online giá rẻ quá

42.790.000₫ 43.990.000₫ -2% Xem thêm sản phẩm Điện thoại

Xem thêm:

• HD Camera là gì?
• HDR là gì? Cách chụp ảnh HDR trên điện thoại iPhone, Android

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về tốc độ màn trập trong chụp ảnh. Cảm ơn bạn đã theo dõi, hẹn gặp lại bạn ở bài viết tiếp theo nhé!