Trích Ly Và Tối ưu Hóa Hàm Lượng Polysaccharide Từ Nấm ... - 123doc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH KHOA KỸ THUẬT THỰC PHẨM VÀ MÔI TRƯỜNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP TRÍCH LY VÀ TỐI ƯU HÓA HÀM LƯỢNG POLYSACCHARIDE TỪ NẤM LINH CHI GANODERMA LUCIDUM Sinh viên t

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH KHOA KỸ THUẬT THỰC PHẨM VÀ MÔI TRƯỜNG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

TRÍCH LY VÀ TỐI ƯU HÓA HÀM LƯỢNG POLYSACCHARIDE TỪ NẤM

LINH CHI GANODERMA LUCIDUM

Sinh viên thực hiện : TRIỆU ĐĂNG KHOA

Chuyên ngành : HÓA HỮU CƠ

Tp.HCM, tháng 10 năm 2019

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH KHOA KỸ THUẬT THỰC PHẨM VÀ MÔI TRƯỜNG



LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

TRÍCH LY VÀ TỐI ƯU HÓA HÀM LƯỢNG POLYSACCHARIDE TỪ NẤM

LINH CHI GANODERMA LUCIDUM

Sinh viên thực hiện : TRIỆU ĐĂNG KHOA

Mã số sinh viên : 1511540712

Chuyên ngành : HÓA HỮU CƠ Giáo viên hướng dẫn : ThS TRẦN BÙI PHÚC PHẠM TRÍ NHỰT

Tp.HCM, tháng 10 năm 2019

TRƯỜNG ĐH NGUYỄN TẤT THÀNH

KHOA KỸ THUẬT THỰC PHẨM & MÔI TRƯỜNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Tp Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 10 năm 2019

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

Họ và tên sinh viên: Triệu Đăng Khoa Mã số sinh viên: 1511540712

1 Tên đề tài:

TRÍCH LY VÀ TỐI ƯU HÓA HÀM LƯỢNG POLYSACCHARIDE TỪ NẤM

LINH CHI GANODERMA LUCIDUM

2 Nhiệm vụ luận văn:

- Xây dựng được quy trình trích ly polysaccharide từ nấm Linh Chi

- Tối ưu hóa các điều kiện, thông số trích ly như: tỉ lệ nguyên liệu:dung môi, nhiệt độ, thời gian trích và số lần trích để tìm ra được hàm lượng cao nhất của polysaccharide và từ đó làm kết quả cho các nghiên cứu và ứng dụng polysaccharide

3 Ngày giao nhiệm vụ luận văn: 01/06/2019

4 Ngày hoàn thành nhiệm vụ luận văn: 01/09/2019

5 Người hướng dẫn:

Họ và tên Học hàm, học vị Đơn vị Phần hướng dẫn Trần Bùi Phúc Thạc sĩ BM 100%

Nội dung và yêu cầu của luận văn đã được thông qua bộ môn

(Ký và ghi rõ họ tên) (Ký và ghi rõ họ tên)

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô khoa Kỹ thuật Thực phẩm và Môi Trường

đã tạo mọi điều kiện trong suốt quá trình học tập tại trường và thực hiên luận văn này

Tôi xin chân thành cảm ơn

TP Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 10 năm 2019

Sinh viên

Triệu Đăng Khoa

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan kết quả của đề tài “Trích ly và tối ưu hóa hàm lượng polysaccharide

từ nấm linh chi Ganoderma lucidum” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi đã thực

hiện dưới sự hướng dẫn của ThS Trần Bùi Phúc Các số liệu và kết quả được trình bày

trong luận văn là hoàn toàn trung thực, không sao chép của bất cứ ai, và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình khoa học của nhóm nghiên cứu nào khác cho đến thời điểm hiện tại

Nếu không đúng như đã nêu trên, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về đề tài của mình

và chấp nhận những hình thức xử lý theo đúng quy định

TP Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 10 năm 2019

Tác giả luận văn (Ký và ghi rõ họ tên)

TÓM TẮT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

Nấm Linh Chi đã tồn tại ở Trung Quốc và Nhật Bản hàng ngàn năm, là một loại thuốc tự nhiên quý giá đã và đang được sử dụng để cải thiện sức khỏe và hỗ trợ chữa bệnh Nấm Linh Chi chứa nhiều hợp chất có giá trị bao gồm các hợp chất polysaccharide có tác dụng chống ung thư, giảm lượng đường trong máu, ngăn ngừa thoái hóa tế bào, thiết lập hệ thống miễn dịch Thành phần chính trong nhóm hợp chất polysaccharide chủ yếu là β - glucan Việc định lượng Polysaccharide được dựa trên kết quả của việc xây dựng đường chuẩn Glucose với độ tin cậy R2=0.9914 Nghiên cứu được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu một

số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết xuất hàm lượng polysacarit trong nấm Linh Chi, bao gồm tỷ lệ nguyên liệu: dung môi, nhiệt độ chiết, thời gian chiết, số lần chiết với dung môi chiết là nước cất, trong đó tỷ lệ nguyên liệu: dung môi được khảo sát trong khoảng (1:15 - 1:30) (g:ml), nhiệt độ chiết (80o C - 110o C), thời gian chiết (30 phút - 120 phút) và

số lần chiết (1 lần - 3 lần) Kết quả cho thấy hàm lượng polysacarit trong cặn nấm Linh Chi cao nhất là 521,03 (µg/ml) tương ứng với các thông số: nhiệt độ 110o C, thời gian 120 phút,

tỷ lệ nguyên liệu: dung môi 1:25 (g:ml) trong 2 lần chiết

MỤC LỤC

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP iii

LỜI CẢM ƠN iv

LỜI CAM ĐOAN v

TÓM TẮT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP vi

MỤC LỤC vii

DANH MỤC BẢNG ix

DANH MỤC HÌNH x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT xi

Chương 1 MỞ ĐẦU 1

1.1 TÍNH CẤP THIẾT VÀ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2

1.2.1 Mục tiêu tổng quát 2

1.2.2 Mục tiêu cụ thể 2

Chương 2 TỔNG QUAN 3

2.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NẤM LINH CHI 3

2.1.1 Nguồn gốc và phân bố 3

2.1.2 Phân loại 3

2.1.3 Đặc điểm thực vật của nấm Linh Chi 5

2.2 THÀNH PHẦN HÓA HỌC, HOẠT TÍNH SINH HỌC VÀ DƯỢC LÝ CỦA NẤM LINH CHI 6

2.3 POLYSACCHARIDE 6

2.3.1 Khái niệm 6

2.3.2 Phân loại 7

2.3.3 Ứng dụng 8

2.4 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT VÀ CHẾ BIẾN NẤM LINH CHI 8

2.4.1 Trên thế giới 8

2.4.2 Tại Việt Nam 9

2.4.3 Các loại sản phẩm từ nấm Linh Chi 9

Chương 3 NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 11

3.1 NGUYÊN LIỆU 11

3.2 DỤNG CỤ - THIẾT BỊ - HÓA CHẤT 12

3.3 THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU 12

3.3.1 Thời gian nghiên cứu 12

3.3.2 Địa điểm nghiên cứu 12

3.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 13

3.4.1 Quy trình công nghệ 13

3.4.2 Thuyết minh quy trình công nghệ 14

3.4.3 Xác định hàm lượng Polysaccharide theo phương pháp Phenol-Acid sunfuric của Milchel.DuBois, K.A.Gilles và cs, 1956 14

3.4.4 Thu nhận Polysaccharide bằng phương pháp kết tủa 17

Chương 4 KẾT QUẢ 18

4.1 NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA TỈ LỆ NGUYÊN LIỆU:DUNG MÔI 18

4.2 NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ CHIẾT 19

4.3 NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA THỜI GIAN CHIẾT 20

4.4 NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA SỐ LẦN CHIẾT 21

Chương 5 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 22

5.1 KẾT LUẬN 22

5.2 KHUYẾN NGHỊ 22

TÀI LIỆU THAM KHẢO 23

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1 Hóa chất dùng trong thí nghiệm 12 Bảng 3.2 Xây dựng phương trình đường chuẩn Glucose 15

DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1 Nấm Linh Chi 3

Hình 2.2 Nấm Linh Chi được phân loại theo màu sắc 4

Hình 3.1 Nấm Linh Chi ở Phú Quốc 11

Hình 3.2 Nấm Linh Chi đã được xay nhuyễn 11

Hình 3.1 Quy trình tách chiết Polysaccharide 13

Hình 3.2 Đồ thị đường chuẩn Glucose 16

Hình 4.1 Sự ảnh hưởng của tỉ lệ nguyên liệu:dung môi với tổng hàm lượng Polysaccharide 18

Hình 4.2 Sự ảnh hưởng của nhiệt độ chiết với tổng hàm lượng Polysaccharide 19

Hình 4.3 Sự ảnh hưởng của thời gian chiết với tổng hàm lượng Polysaccharide 20

Hình 4.4 Sự ảnh hưởng của số lần chiết với tổng hàm lượng Polysaccharide 21

P(1) Polysaccharie thu được từ dịch sau khi chiết với nước

P(2) Polysaccharide thu được từ phần bã đã bổ sung NaOH 4%

P(3) Polysaccharide thu được sau khi kết tủa

µm Micrômét

oC Nhiệt độ

Chương 1 MỞ ĐẦU

1.1 TÍNH CẤP THIẾT VÀ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Nấm Linh Chi được xếp hàng đầu trong danh mục nấm dược liệu và từ lâu đã được xem là dược liệu thượng phẩm trong đông y Biết được những tác dụng quý của các hoạt chất trong nấm Linh Chi, ngày càng nhiều nơi trên thế giới quan tâm nghiên cứu và bào chế các sản phẩm có thành phần hoạt chất từ nấm Linh Chi, trong đó có Việt Nam Ngày nay, qua nhiều công trình nghiên cứu khoa học hiện đại đã xác định được trên 100 hợp chất, dẫn xuất của nấm Linh Chi và đã chứng minh được tác dụng chữa bệnh, hỗ trợ cho hệ thống miễn dịch, thần kinh, phòng chống bệnh, bồi bổ sức khỏe và kéo dài tuổi thọ Hầu hết các hoạt chất sinh học có tác dụng dược lý mạnh của nấm Linh Chi đều có bản chất triterpennoid

và polysaccharide kể cả β-glucan Các polysaccharide có thể ở dạng tự do hoặc liên kết với protein [18] Do có các tính chất quý báu như vậy mà nhu cầu sử dụng nấm Linh Chi và các sản phẩm thương mại có bổ sung hoạt chất từ nấm Linh Chi trong lĩnh vực chế biến thực phẩm, y tế và mỹ phẩm ngày càng tăng

Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về chiết xuất và ứng dụng các hoạt chất sinh học từ nấm Linh Chi Việc chiết xuất các hợp chất sinh học bằng công nghệ sử dụng dung môi có hỗ trợ xử lý bằng sóng siêu âm, enzyme và các điều kiện nhiệt độ, áp suất… đã phát triển ở quy mô công nghiệp ở một số nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ,…

Việt Nam có tiềm năng lớn về sản xuất nấm Linh Chi, do có điều kiện thời tiết thuận lợi, nguồn nguyên liệu trồng nấm phong phú, nguồn lao động dồi dào nên có thể trồng nấm quanh năm [4] Tuy nhiên, lĩnh vực chế biến nấm Linh Chi cũng như các loại nấm thuốc hay nấm thực phẩm khác của Việt Nam chưa được phát triển phù hợp với tiềm năng về nguyên liệu Sản phẩm nấm Linh Chi của Việt Nam trên thị trường vẫn chủ yếu là nấm quả thể khô nguyên thể, có rất ít sản phẩm chế biến tinh sâu Các sản phẩm cao cấp ở dạng cao, bột, trà, … đều được nhập khẩu từ Hàn Quốc và Trung Quốc

Nghiên cứu được tiến hành nhằm mục đích khảo sát khoảng tối ưu của hàm lượng polysaccharide có trong nấm Linh Chi đề từ đó là nguồn nguyên liệu cần thiết bổ sung cho

ngành sản xuất dược phẩm và thực phẩm chức năng và đó cũng chính là lý do tôi chọn đề

tài: “Trích ly và tối ưu hóa hàm lượng polysaccharide từ nấm Linh Chi Ganoderma

lucidum” Đây là hướng đi có tính thiết thực và có thể mang lại lợi ích về kinh tế xã hội ở

- Xây dựng quy trình tách chiết Polysaccharide từ nấm Linh Chi Ganoderma lucidum

- Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết gồm có: tỉ lệ nguyên liệu:dung môi, nhiệt độ, thời gian chiết và số lần chiết

Chương 2 TỔNG QUAN

2.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NẤM LINH CHI

2.1.1 Nguồn gốc và phân bố

Nấm Linh Chi (Ganoderma lucidum) được tìm thấy ở nhiều nơi trên thế giới, nó

thường mọc trên những thân cây mục, còn gọi là Linh Chi thảo do vậy nhiều tác giả đã cho rằng đây là một loại cây cỏ, thực ra Linh Chi là một loại nấm Trong tự nhiên, nấm Linh Chi chỉ mọc ở rừng rậm, ít ánh sáng và có độ ẩm cao, thường thấy xuất hiện trên những thân cây mục [5] Trung Quốc được coi là cái nôi phát hiện nấm Linh Chi, từ đầu thế kỷ 17 nấm Linh Chi đã được biết đến, nuôi trồng và sử dụng như nguồn dược liệu quý Tại Nhật Bản, đến năm 1971, hai giáo sư của trường đại học Kyoto là Yukio Naoi và Zenzabuno Kasai đã nghiên cứu thành công công nghệ gây giống và từ đó nấm Linh Chi mới sản xuất được ở quy mô lớn [6]

Hình 2.1 Nấm Linh Chi

2.1.2 Phân loại

Tên gọi: Nấm Linh Chi, Nấm lim, Nấm trường thọ…

Tên khoa học: Ganoderma lucidum

Linh Chi được chia thành hai nhóm là Cổ Linh Chi và Linh Chi:

- Cổ Linh Chi: Tên khoa học: Ganoderma applanatum (Pers) Past, còn gọi là Linh Chi đa

niên nhiều tầng và có hàng chục loài khác nhau Đây là các loài nấm gỗ không cuống hoặc cuống rất ngắn, có nhiều tầng, mỗi năm thụ tầng lại phát triển thêm một lớp mới chồng lên

Mũ nấm hình quạt, màu từ nâu xám đến đen sẫm, bề mặt trên sù sì thô ráp Nấm rất cứng, cứng như gỗ lim nên còn gọi là nấm lim Các nhà bảo vệ thực vật xếp Cổ Linh Chi vào nhóm các tác nhân gây hại cây rừng, cần khống chế Cổ Linh Chi mọc hoang từ đồng bằng đến miền núi ở khắp nơi trên thế giới Trong rừng rậm, độ ẩm cao, ở cây to thì nấm phát triển mạnh, tán lớn Ở Việt Nam, trong rừng sâu Tây Nguyên có những nấm Cổ Linh Chi lớn, có cây tán rộng tới hơn 1 mét, nặng hơn 40kg [7]

- Linh Chi: Tên khoa học: Ganoderma lucidum (Leyss ex fr) kart, có nhiều loài khác nhau

Kết quả thống kê cho thấy, chủng loại Linh Chi rất phong phú, ước tính thống kê trên thế

giới có trên 200 loài nấm Linh Chi, có loài hình nấm nhưng mũ không tròn mà nhăn nheo,

có loài hình giống như trái thận, có loài giống như sừng hươu Ở Trung Quốc có 84 loài, trong đó có 12 loài được dùng làm thuốc như Xích Linh Chi, Tử Linh Chi, Hắc Linh Chi

(G atrum), Bạc Thụ Chi (G capense), Mật Văn Bạc Chi (G tenue), Tùng Sam Linh Chi (G tsugae), Thụ Thiệt Sách Bản thảo cương mục của Lý Thời Trần, đại danh y của Trung

Quốc đã phân loại Linh Chi theo màu sắc thành 6 loại như nêu trên [5]

Hình 2.2 Nấm Linh Chi được phân loại theo màu sắc

2.1.3 Đặc điểm thực vật của nấm Linh Chi

- Tính đa dạng của các loại nấm Linh Chi bộc lộ qua biến dị hình thái quả thể Linh Chi có cấu tạo 2 phần là phần cuống và mũ nấm:

+ Cuống nấm biến dị rất lớn, từ rất ngắn 0,5 cm, rất mảnh 0,2 cm cho đến dài từ 5-10

cm hoặc rất dài 20-25 cm, cuống nấm có thể đính ở bên hoặc đính gần tâm do quá trình lên tán mà thành

+ Mũ nấm dạng thận gần tròn, đôi khi xoè hình quạt hoặc ít nhiều dị dạng Trên mặt mũ nấm có vân gợn đồng tâm và có tia rãnh, màu vàng nâu, vàng cam, đỏ cam, đỏ nâu, nâu tím hoặc nâu đen, nhẵn bóng như láng vecni Kích thước tán biến động từ 2-30 cm, dày từ 0,8-2,5 cm

+ Thịt nấm dày từ 0,4-1,8 cm, màu vàng kem, nâu nhạt hoặc trắng Thịt nấm mềm, dai khi tươi và trở nên chắc cứng, nhẹ khi khô Hệ sợi kiểu trimitic, đầu tận cùng của sợi phình hình chùy, màng rất dày đan khít vào nhau tạo thành lớp vỏ láng phủ trên mũ và bao quanh cuống

- Phần sinh sản là một lớp ống dày từ 0,2-1,7 nm gồm các ống nhỏ, thẳng, miệng tròn, đảm mang 4 bào tử trứng Thực chất đó là màng phủ lỗ nảy mầm phồng căng hay lõm thụt vào

mà thành Bào tử đảm có cấu trúc vỏ kép, lõm ở đầu, màu vàng mật ong sáng, kích thước

từ 5-6 µm x 8,5-12µm Các bào tử đảm đơn bội khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ nảy mầm tạo

hệ sợi sơ cấp (primary hyphae), hệ sợi sơ cấp đơn nhân đơn bội nhanh chóng phát triển, phối hợp với nhau tạo ra hệ sợi thứ cấp hay còn gọi là hệ sợi song hạch, phân nhánh rất mạnh tràn ngập khắp giá thể Lúc này thường có hiện tượng xuất hiện bào tử vô tính màng dày dễ rụng và khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ cho ra hệ song mạch tái sinh Tiếp sau đó là giai đoạn phân hoá hệ sợi, các hệ sợi nguyên thuỷ hình thành các sợi cứng màng dài, ít phân nhánh bện kết lại thành cấu trúc bó được cố kết bởi các sợi bện phân nhánh rất mạnh, từ đó hình thành các nấm màu trắng mịn vươn dài thành các trụ tròn mập Phần đinh trụ bắt đầu xoè tán, lớp vỏ láng màu đỏ cam xuất hiện, tán lớn dần hình thành bào tầng và phát tán bào

tử đảm liên tục cho tới khi nấm già sẫm màu, khô tóp và lụi dần trong vòng 3-4 tháng [6]

2.2 THÀNH PHẦN HÓA HỌC, HOẠT TÍNH SINH HỌC VÀ DƯỢC LÝ CỦA NẤM LINH CHI

Các nghiên cứu về thành phần hoá học của nấm Linh Chi đầu tiên được tiến hành vào đầu thế kỷ 20, khi các nhà khoa học quan tâm đến lớp vỏ láng của nấm và đã phát hiện các chất như esgosterol, các enzyme là phenoloxidase và peroxidase Cho đến gần đây, bằng phương pháp kích hoạt phóng xạ, đã xác định được trên 90 nguyên tố hóa học trong nấm Linh Chi, trong đó hai nhóm được quan tâm nhất là polysaccharide và triterpenoide Trong các hợp chất trên thì polysaccharide chứa hàm lượng cao nhất, chiếm từ 50-60%, là hợp chất quyết định chất lượng của nấm Linh Chi Nấm Linh Chi có hàm lượng polysaccharide càng cao thì được đánh giá là chất lượng càng tốt Trong số các thành phần hóa học của nấm Linh Chi nuôi trồng thì polysaccharide và polysaccharide liên kết protein được nghiên cứu nhiều nhất, chúng có tác dụng tăng cường miễn dịch, diệt tế bào khối u thông qua kích hoạt các tế bào miễn dịch Đó là các polysaccharide như hetero-β-D-glucan

có chứa các mạch nhánh glucurono-β-Dglucan, 1-3,1-6-β-D-glucan, arabi glucan, xylo-β-D-glucan, mano-β-D-glucan và các polysaccharide liên kết protein như glucoxylan-protein, galactoxyloglucan-protein, gluco-galactan-protein và

noxylo-β-D-Polysaccharide gồm 2 loại chính:

GL-A: Gal: Glu: Rham: Xyl (3,2:2,7:1,8:1,0) M= 23.000 Da

GL-A: Gal: Glu: Rham: Xyl (6,8:2,0:1,0) M= 25.000 Da

GL-A có thành phần chính là Gal, nên gọi là Galactan, còn GL-B có thành phần chính là Glu nên gọi là Glucan, khi phức hợp với một protein thì polyssacharide có tác dụng chống ung thư rõ rệt [16]

2.3 POLYSACCHARIDE

2.3.1 Khái niệm

Polysaccharide được tạo thành từ các monosaccharide (> 10) liên kết với nhau bằng liên kết glucoside, còn rất ít nhóm –OH glucoside, không còn tính khử Polysaccharide là hợp chất hữu cơ cao phân tử thường gặp trong thiên nhiên Khi thủy phân polysaccharide

tạo nên một lượng lớn các gốc monosaccharide (đến vài chục ngàn gốc) Polysaccharide có nhiều trong các sản phẩm thực phẩm Trong tự nhiên, có vai trò như là chất tạo hình (rau, quả), chất dinh dưỡng như: ngũ cốc, khoai tây, cây họ đậu Polysaccharide còn là tác nhân tạo gel, tạo độ dày như tinh bột, pectin, agar, alginate, guaran gum; tác nhân ổn định cho

hệ thống nhũ tương, tạo màng hoặc mạ một lớp để bảo vệ thực phẩm chống lại các phản ứng không mong muốn [9]

2.3.2 Phân loại

- Theo thành phần của gốc monosaccharide:

Polysaccharide thuần (homopolyose – đồng thể): được cấu tạo từ một loại monosaccharide

Polysaccharide tạp (heteropolylose – dị thể): được cấu tạo từ nhiều loại monosaccharide

- Theo đặc tính của mạch polysaccharide:

- Theo chức năng thì được chia làm 3 loại:

Polysaccharide có chức năng tạo hình, tạo khung như: cellulose, hemicellulose và pectin ở thực vật; chitin và muco ở động vật

Polysaccharide có chức năng dự trữ: tinh bột dextrin, inulin ở thực vật, glycogen ở động vật

Polysaccharide có chức năng giữ nước: agar, pectin, alginate ở thực vật, mucopolysaccharide ở động vật [10]

2.3.3 Ứng dụng

Polysaccharide được ứng dụng trong các ngành sản xuất như: làm bền nhũ tương/huyền phù trong sữa đặc và sữa chocolate, làm chất ổn định trong kem, chống lại việc kết tinh đá, nóng chảy hay tách pha, cải thiện cấu trúc, làm chất tạo đông cho sản phẩm thịt, cá, rau quả, tạo gel cho các loại kẹo trái cây nghiền, mức đông [9] [10]

2.4 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT VÀ CHẾ BIẾN NẤM LINH CHI

Nấm Linh Chi, từ lâu không những chỉ được trọng dụng ở Á đông, mà hiện nay là một trong những đối tượng được quan tâm nghiên cứu phát triển và ứng dụng tại các nước phát triển trong các ngành y dược, chế biến thực phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng

2.4.1 Trên thế giới

Linh Chi hiện nay đang được nuôi trồng ở khắp nơi trên thế giới [19] Sản lượng nấm Linh Chi trên thế giới khoảng 4.300 tấn/năm, trong đó riêng Trung Quốc chiếm 3.000 tấn, Nhật Bản tuy là quốc gia đã tìm ra cách trồng nhưng đến nay mới chỉ sản xuất khoảng

500 tấn mỗi năm, còn lại là Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Thái Lan, Mỹ, Malaisia, Việt Nam, Indonesia và Srilanka

- Hàn Quốc cũng chiếm một thị phần đáng kể và đặc biệt chú trọng đến loài Cổ Linh Chi

Ganoderma applanatum có tác dụng chống khối u cao

- Ấn độ Linh Chi được nuôi trồng từ năm 1929 và mới phát triển ở qui mô nhỏ vì vẫn có quan niệm cho là nấm Linh Chi chỉ là nấm phá gỗ mạnh

- Ở Đài Loan đã sưu tầm, nuôi trồng tới hơn 10 loài nấm Linh Chi khác nhau Nước này đã bán được 350 triệu đô la Mỹ hàng năm

- Trong khu vực đông Nam Á, Malayxia cải tiến quy trình trồng nấm Linh Chi ngắn ngày trên các phế thải giàu chất xơ, thậm chí cho thu hoạch quả thể sau 40 ngày Tại Thái Lan

đã có một số trang trại cỡ vừa nuôi trồng Ganoderma lucidum và Ganoderma capense (còn

gọi là nấm Linh Chi sò)

- Tại Mỹ đã thành lập Viện nghiên cứu nấm Linh Chi quốc tế đặt tại thành phố New York

và nấm Linh Chi đã được nuôi trồng ở quy mô công nghiệp

2.4.2 Tại Việt Nam

Tổng sản lượng các loại nấm ăn và nấm dược liệu của Việt Nam đạt trên 100.000 tấn/năm, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 40 triệu USD [8]

Trong đó nấm Linh Chi được nuôi trồng phổ biến ở các địa phương như Sơn La, Lào Cai, Hà Giang, Hà Nội, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Lâm Đồng, dùng để cung cấp nguồn dược liệu trong nước, bổ sung cho thực phẩm và một phần để xuất khẩu [4]

Ngành trồng nấm ở nước ta đã phát triển nhanh trong vòng 10 năm qua, nhưng vẫn chưa trở thành ngành công nghiệp như ở các nước khác, do đầu ra còn hạn chế, thiếu công nghệ chế biến thô thành nguyên liệu tinh chế để cung cấp cho ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm Chế phẩm nấm Linh Chi phục vụ cho ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm trong nước hiện nay chủ yếu phải nhập khẩu

Những nghiên cứu về nấm Linh Chi tại Việt Nam tập trung chủ yếu vào điều tra, sưu tập, nêu đặc điểm phân loại, điều kiện sinh thái, quy mô nuôi trồng và các hoạt chất chính có trong nấm Linh Chi Gần đây trong nước cũng đã có một số nghiên cứu sản xuất, trích ly và ứng dụng các hoạt chất sinh học có trong nấm Linh Chi [4]

Hiện nay trong nước chưa có cơ sở nào sản xuất chế phẩm nấm Linh Chi trích ly thương mại, trong khi đó các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan,… đang nhập khẩu nấm nguyên liệu từ nước ngoài về để chế biến thành các sản phẩm thương mại cung cấp cho các ngành công nghiệp trong nước của họ và xuất khẩu, đem lại hiệu quả kinh tế rất cao

2.4.3 Các loại sản phẩm từ nấm Linh Chi

Chế phẩm nấm Linh Chi trên thế giới có ở dạng chế phẩm nấm Linh Chi trích ly (trích ly hoạt chất sinh học từ quả thể nấm) và chế phẩm nấm Linh Chi thu được bằng công nghệ lên men sinh khối (nấm Linh Chi sinh khối) Trong đó chế phẩm nấm Linh Chi trích

ly được ưa chuộng và chiếm ưu thế trên thị trường do có nhiều tính ưu việt về hoạt tính sinh

học, dễ bảo quản và tính an toàn thực phẩm cao, thuận lợi cho quá trình phối chế, cảm quan của sản phẩm, tiện lợi cho người sử dụng Các chế phẩm nấm Linh Chi này được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm Hiện nay trên thị trường các nước trên thế giới, chế phẩm nấm Linh Chi trích ly chủ yếu có nguồn gốc từ Trung Quốc, Malaysia, Bulgaria, Croatia, Đức, Mỹ,… đứng đầu là Trung Quốc [20] Một

số sản phẩm có thành phần nấm Linh Chi như trà Linh Chi, cà phê Linh Chi, cao nấm Linh Chi, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng từ Linh Chi hiện nay chủ yếu có nguồn gốc xuất xứ

từ Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc

Chương 3 NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1 NGUYÊN LIỆU

Nấm Linh Chi Ganoderma lucidum được thu hoạch ở xã dương đông, huyện Phú

Quốc, tỉnh Kiên Giang vào tháng 07/2019

Hình 3.1 Nấm Linh Chi ở Phú Quốc

Hình 3.2 Nấm Linh Chi đã được xay nhuyễn