Trương Chi (hát Xẩm) | Ca Dao Mẹ

Có thể bạn quan tâm

Trương Chi (hát xẩm)
Ngày xưa có anh Trương Chi Người thì thậm xấu, hát thì thậm hay Cô Mỵ Nương người ở lầu Tây Con quan thừa tướng ngày rày cấm cung Anh Trương Chi ở dưới dòng sông Chở đò ngang dọc suốt đêm đông anh dãi dầu Đêm thanh chàng hát một câu Gió đưa thoang thoảng đến lầu cô Mỵ Nương Cô Mỵ Nương nghe tiếng hát thì thương Mà trông thấy mặt anh chường lại chê Anh Trương Chi bèn trở ra về Cắm sào cho chặt anh mới hát thề một câu: “Kiếp này đã lỡ duyên nhau Xin nguyền kiếp khác duyên sau lại thành!” Cô Mỵ Nương tư lự thất tình Kém nhan sắc trước, sút võ hình hơn xưa Kém trang điểm, kém bữa ăn trưa Kém ăn, kém ngủ cô thẫn thờ chẳng yên Thất tình bệnh phát liên miên Ông bà thừa tướng lo đêm lo ngày Truyền mời đến một ông thầy Ông thầy bắt mạch đoán ngay sự tình Bệnh này duyên nợ ba sinh Tương tư ắt có cầu tình với ai Bệnh này nếu muốn khỏi ngay Truyền người xuống bến gọi ngay anh lái đò Nhờ chàng sắc thuốc hộ cho Chàng mà sắc thuốc tựa hồ thuốc tiên Anh Trương Chi ở dưới đò lên Quạt lò sắc thuốc anh ở bên cạnh lầu Ngồi buồn anh hát một câu Cô Mỵ Nương giải cơn sầu như không Mười phần đổ bệnh xuống sông Lấy vàng ba lạng mà thưởng công cho ông thầy Anh Trương Chi trở xuống đò ngay Cắm sào cho chặt anh nhảy rày xuống sông Xác thời trôi ở giữa dòng Hồn thời mới nhập vào trong cây bạch đàn Đến khi thừa tướng thăng quan Mua được cây gỗ bạch đàn quý thay Gỗ thời để đã lâu ngày Truyền gọi thợ khéo tiện ngay bộ chén chè Xong rồi quạt nước màn the Cha con mang bộ chén chè uống chơi Không cầm đến chén thì thôi Hễ cầm đến chén lại thấy người hò khoan Cô Mỵ Nương đau đớn can tràng Hạt châu rơi xuống vỡ tan thuyền tình.
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Thẻ:
  - hát xẩm
- Người đăng: Phan An
- 3 November,2015

Cùng thể loại:

Bạc với vàng còn đen còn đỏ
Bạc với vàng còn đen còn đỏ, Đôi đứa mình còn nhỏ thương nhiều, Vừa nghe em là anh muốn như anh Kim Trọng thương chị Thúy Kiều thuở xưa
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Thẻ:
  - truyện Kiều
- Người đăng: Phan An
- 28 October,2025
Vườn em đã có choẻn cau
Vườn em đã có choẻn cau Nhà anh có chiếc cơi son đợi chờ Anh về thưa mẹ với thầy Anh sang làm rể tết nầy là xong
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Nguiễn Sơn
- 5 January,2023
Ới o nho nhỏ bức cỏ hái dâu
Ới o nho nhỏ bức cỏ hái dâu Bước qua năm nữa tôi bưng trầu cưới o
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Nguiễn Sơn
- 29 August,2022
Chưa chồng thì liệu đi nghe
Chưa chồng thì liệu đi nghe Để bác mẹ liệu thì huê em tàn Có thì liệu lấy mới ngoan Để bác mẹ liệu thế gian đã đành
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Phan An
- 14 April,2022
Trông chờ đèn tắt bếp vùi
Trông chờ đèn tắt bếp vùi Để anh sẽ nói vài lời vân vi
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Phan An
- 14 April,2022
Thương ai thương mãi thế ni
Thương ai thương mãi thế ni Có đò chống quách đò đi cho rồi
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Phan An
- 13 April,2022
Anh về cho em về theo
Anh về cho em về theo Bác mẹ có đánh ta leo lên giàn
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Phan An
- 13 April,2022
Thường khi đi nhớ về thương
Thường khi đi nhớ về thương Ước chi em được tựa tường ví anh
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Phan An
- 10 April,2022
Con chim quỳnh nhung ăn trái quỳnh châu
Con chim quỳnh nhung ăn trái quỳnh châu Chàng đà phụ thiếp thiếp đâu phụ chàng Không tới lui thì ra chỗ từ nan Tới lui thì sợ miệng thế gian chê cười Nguyện cùng nhau đất chín trời mười Trăm năm không bỏ nghĩa người bạn ơi!
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Thẻ:
  - chung thủy
- Người đăng: Phan An
- 10 April,2022
Ba năm thẻ cắm, nêu trồng
Ba năm thẻ cắm, nêu trồng Nếu anh có vợ, đền chồng cho em
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Tình yêu đôi lứa
- Người đăng: Phan An
- 9 April,2022

Có cùng từ khóa:

Lêu lêu mặt thớt
Lêu lêu mặt thớt Lỡ trợt té dài Kêu con xẩm lai Đem vài cục mỡ Thoa mặt thoa mày Cho hết mắc cỡ.
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Khác
- Thẻ:
  - hát xẩm
- Người đăng: Phan An
- 5 November,2013
Thôi đừng lấy chú biện tuần
Thôi đừng lấy chú biện tuần Tuy rằng bóng bẩy nợ nần chan chan Thà rằng lấy chú xẩm xoan Công nợ chẳng có, hát tràn cung mây
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Trào phúng, phê phán đả kích
- Thẻ:
  - hát xẩm
- Người đăng: Phan An
- 2 November,2013
Tối trời bắt xẩm trông sao
Tối trời bắt xẩm trông sao Xẩm thề xẩm thấy ông nào, xẩm đui!
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Trào phúng, phê phán đả kích
- Thẻ:
  - hát xẩm
  - thề thốt
- Người đăng: Phan An
- 15 May,2013
Thề rằng xẩm chẳng thấy gì
Thề rằng xẩm chẳng thấy gì Xẩm mà nói dối, xẩm thì cũng đui!
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Trào phúng, phê phán đả kích
- Thẻ:
  - thề thốt
  - hát xẩm
- Người đăng: Phan An
- 15 May,2013
Con cò là con cò vàng
Con cò là con cò vàng Muốn đi hát đúm sợ làng cười chê Ai cười lời kẻ thôn quê Mà cò ngần ngại đứng lề đường quan Hay cò vui câu xẩm xoan Thì cò bay đến hân hoan cùng người
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Vũ trụ, con người và xã hội
- Thẻ:
  - con cò
  - hát xẩm
  - hát xoan
- Người đăng: Quỳnh Mai
- 29 March,2013
Tao là thằng xẩm thằng xoan
Tao là thằng xẩm thằng xoan Đứa nào chẳng chạy, tao phang vào đầu
Thông tin thêm
- Chủ đề:
  - Trào phúng, phê phán đả kích
- Thẻ:
  - hát xẩm
  - hát xoan
  - khuyết tật
  - mù
- Người đăng: Phan An
- 25 March,2013

Chú thích

Thậm Rất, lắm.
Tể tướng Chức quan cao nhất dưới thời phong kiến, có nhiệm vụ thay mặt vua để giải quyết chuyện chính sự của một đất nước. Tùy theo thời đại, vị trí này có thể có tên là thừa tướng hoặc tướng quốc. Nước ta có các tể tướng nổi danh như Nguyễn Quán Nho, Lý Đạo Thành, Tô Hiến Thành, Trần Thủ Độ...

Tể tướng Nguyễn Quán Nho
Cấm cung Cấm không được phép ra khỏi nhà, không được phép tự do tiếp xúc với người ngoài (thường nói về con gái nhà quyền quý thời phong kiến).
Chường Chàng (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
Ba sinh Ba kiếp người: kiếp trước, kiếp này và kiếp sau, theo thuyết luân hồi của Phật giáo. Văn học cổ thường dùng chữ "nghĩa ba sinh" hoặc "nguyện ước ba sinh" để nói về sự gắn kết nam nữ.

Ví chăng duyên nợ ba sinh, Làm chi những thói khuynh thành trêu ngươi? (Truyện Kiều)
Tương tư Nhớ nhau (từ Hán Việt). Trong văn thơ, tương tư thường được dùng để chỉ nỗi nhớ nhung đơn phương trong tình yêu trai gái.

Gió mưa là bệnh của Trời Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng (Tương tư - Nguyễn Bính)
Sắc thuốc Sắc nghĩa là làm cho keo, đậm lại. Sắc thuốc là đun thuốc Bắc hoặc thuốc Nam với lượng nước lúc đầu khoảng ba chén, sau khi sôi thật lâu để thuốc ra hết chất và nước chỉ còn khoảng một chén, vừa uống.
Hò khoan Một thể loại hò thường gặp ở miền Trung, trong đó người hò thường đệm các cụm "hò khoan" "hố khoan" "hố hò khoan" (nên cũng gọi là hò hố). Hò khoan thường có tiết tấu nhanh, nhộn nhịp.
Can trường Cũng đọc là can tràng, nghĩa đen là gan (can) và ruột (trường), nghĩa bóng chỉ nỗi lòng, tâm tình.

Chút riêng chọn đá thử vàng, Biết đâu mà gửi can tràng vào đâu? (Truyện Kiều)
Châu Nước mắt. Người xưa ví nước mắt như giọt châu (ngọc).

Giọt châu lã chã khôn cầm Cúi đầu chàng những gạt thầm giọt Tương (Truyện Kiều)
Kim Trọng Một nhân vật trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du. Kim Trọng là một thư sinh hào hoa phong nhã, bạn học của Vương Quan (em ruột Thúy Kiều). Kiều và Kim Trọng gặp và đem lòng yêu nhau. Khi phải bán mình chuộc cha, Kiều nhờ em là Thúy Vân thay mình gá nghĩa cùng Kim Trọng. Sau mười lăm năm lưu lạc, hai người lại đoàn viên.
Thúy Kiều Nhân vật chính trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du. Thúy Kiều là một người con gái tài sắc vẹn toàn, vì bán mình chuộc cha mà phải trải qua mười lăm năm lưu lạc, gặp nhiều đắng cay khổ sở, "thanh lâu hai lượt thanh y hai lần," cuối cùng mới được đoàn viên cùng người tình là Kim Trọng.
O Cô, cô gái, thím (phương ngữ miền Trung). Trong gia đình, o cũng dùng để chỉ em gái của chồng.
Bác mẹ Cha mẹ (từ cổ).
Huê Hoa (phương ngữ Trung và Nam Bộ). Gọi như thế do kiêng húy tên của bà Hồ Thị Hoa, chính phi của hoàng tử Đảm (về sau là vua Minh Mạng).
Vân vi Đầu đuôi câu chuyện, đầu đuôi sự tình (từ cũ).
Ni Này, nay (phương ngữ miền Trung).
Ví Với. Từ này ở Trung và Nam Bộ phát âm thành dí.
Cắm thẻ ruộng Cắm thẻ để nhận và xác định chủ quyền của một mảnh ruộng.
Cắm nêu ruộng Cắm cây nêu để báo cho mọi người biết là ruộng đang bị tranh chấp hay bị thiếu thuế, không ai được mua lúa, gặt hái.
Xẩm lai Người hát xẩm là con lai.
Có bản chép: Tham giàu.
Biện tuần Một chức vụ dưới thời Pháp thuộc, chuyên lo việc biên kí, sổ sách.
Xẩm Một loại hình dân ca từng phổ biến ở đồng bằng và trung du Bắc Bộ. Bộ nhạc cụ đơn giản nhất để hát xẩm chỉ gồm đàn nhị và sênh. Nhóm hát xẩm đông người có thể dùng thêm đàn bầu, trống mảnh và phách bàn. Ca từ của xẩm chủ yếu là thơ lục bát, lục bát biến thể có thêm các tiếng láy, tiếng đệm cho phù hợp với làn điệu. Nội dung của các bài xẩm có thể mang tính tự sự như than thân trách phận, nêu gương các anh hùng, liệt sĩ hay châm biếm những thói hư, tật xấu...

"Xẩm" cũng còn được dùng để gọi những người hát xẩm - thường là người khiếm thị (mù) đi hát rong kiếm sống.

Cụ bà Hà Thị Cầu (1928-2013), nghệ nhân hát xẩm cuối cùng của thế kỉ 20

Thưởng thức một bài hát xẩm do nghệ nhân Hà Thị Cầu trình bày.
Xoan Một loại hình dân ca lễ nghi phong tục hát thờ thần, thành hoàng với nhiều yếu tố kết hợp: nhạc, hát, múa. Hát xoan thường được biểu diễn vào dịp đầu xuân, phổ biến ở Phú Thọ.

Theo khảo sát của tỉnh Phú Thọ, hiện còn khoảng 70 nghệ nhân hát xoan, nhưng chỉ có khoảng 10 người có khả năng truyền dạy; toàn tỉnh có khoảng gần 100 người tham gia các phường xoan, nhưng chỉ khoảng 50 người biết hát. Các di tích như đình, miếu, nơi diễn ra các sinh hoạt hát xoan từ xa xưa nay chỉ còn khoảng hơn 10 di tích.

Thưởng thức một bài hát xoan Phú Thọ