Ứng Dụng Thành Công Quy Trình Sản Xuất Giống Cá Chạch Lấu Quy Mô ...

(TUAG)- Qua hơn 1 năm thực hiện, Dự án "Ứng dụng quy trình sản xuất giống cá chạch lấu (Mastacembelus favus) theo quy mô nông hộ tại tỉnh An Giang" đã thành công. Dự án do ThS Ngô Thị Hạnh, Trung tâm Giống thủy sản An Giang làm chủ nhiệm. Tổng kinh phí thực hiện dự án hơn 1 tỷ đồng, trong đó nguồn sự nghiệp khoa học hỗ trợ hơn 503 triệu đồng.

Mục tiêu dự án nhằm tạo ra được quy trình sản xuất giống cá chạch lấu ổn định cho người dân áp dụng, tạo ra tiêu chuẩn về cá bố mẹ, tiêu chuẩn về liều lượng tiêm tốt nhất cho cá bố mẹ. Nâng cao thu nhập và tạo thêm công việc ổn định cho người nông dân; tạo ra nguồn giống cá chạch lấu sạch bệnh, khỏe mạnh, đáp ứng thị trường theo định hướng sản xuất thủy sản an toàn.

Khu vực nuôi cá chạch lấu giống

Mục tiêu cụ thể là cải tiến quy trình sản xuất sinh sản nhân tạo cá chạch lấu theo quy mô nông hộ trên cơ sở kết quả đề tài "Xây dựng quy trình sản xuất giống nhân tạo cá chạch lấu (M.favus) tại An Giang của TS Phan Phương Loan (Trường Đại học An Giang). Trong đó có các cải tiến mới so với quy trình của TS Phan Phương Loan, bao gồm các thông số kỹ thuật: tỷ lệ thành thục trong quá trình nuôi vỗ cá chạch lấu đạt từ 70-80%; sinh sản nhân tạo cá chạch lấu tỷ lệ thụ tinh >= 50%, tỷ lệ nở >= 50%, tỷ lệ sống ương giống 20-30%. Chọn 3 nông hộ và 1 đơn vị tham gia xây dựng mô hình áp dụng quy trình đã được cải tiến. Mỗi điểm tham gia dự án đầu tư 120kg cá bố mẹ, sản xuất được 40.000 con cá giống, được bố trí ương trong bể lót bạt/composite với mật độ ương 1.000 con/m3, tổng số lượng con giống từ dự án cỡ 10-12cm là 160.000 con sau 90 ngày ương. Tập huấn kỹ thuật sản xuất nhân tạo cá giống chạch lấu cho 40 học viên là nông dân tâm huyết, kinh nghiệm với đối tượng nuôi, có nguồn vốn nhất định trong tỉnh (20 học viên/lớp). Tổ chức hội thảo tổng kết dự án để đánh giá hiệu quả của dự án và nhân rộng mô hình.

ThS Ngô Thị Hạnh cho biết: "Kết quả dự án đã mô tả được sơ đồ quy trình công nghệ sử dụng trong dự án, áp dụng quy trình sản xuất giống cá chạch lấu của Trường Đại học An Giang kết hợp với thực tế sản xuất. Xây dựng 4 mô hình trên địa bàn 4 huyện: huyện Thoại Sơn, Châu Thành, Phú Tân và TP. Long Xuyên; diện tích mỗi mô hình 5.000 m2".

Kết quả đạt được của 4 mô hình khá tốt, các yếu tố thủy lý hóa như nhiệt độ trung bình 29,2–300C, pH: 7.7-8.2, ô-xy: 3,7-4 mg/lít, NH3: 0,001-0,002 mg/lít là phù hợp để sản xuất giống cá chạch lấu. Các chỉ tiêu sinh sản như: tỷ lệ cá đẻ đạt 92,8-100%, tỷ lệ thụ tinh 60-91%, tỷ lệ nở 50-75%, số lượng cá bột đạt 820.000 con. Các chỉ tiêu sau 75-90 ngày ương từ cá bột lên cá giống như: chiều dài 10,59-11,02 cm/con, khối lượng 2,64-2,96 g/con, SGR 2,48-3,16%/ngày, DWG 0,03-0,04 g/ngày, tỷ lệ sống 30,67-61,99% và số lượng cá giống đạt 387.000/160.000 con. Tỷ suất lợi nhuận mô hình đạt từ 130-227%. Ngoài ra đã tổ chức 2 lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất giống cá chạch lấu tại huyện…, thu hút  40 nông dân tham gia. Các học viên đánh giá khá tốt và nắm vững được quy trình để áp dụng cho cơ sở mình. Đã tổ chức 2 lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất giống tại xã Phú Thuận, huyện Thoai sơn và xã Mỹ Hoà Hưng, TP. Long Xuyên cho 40 học viên tham dự.

Theo ThS Ngô Thị Hạnh, đây là đối tượng rất giàu tiềm năng và có giá trị kinh tế cao. Năm 2017, Sở Khoa học và Công nghệ An Giang đã triển khai nhiệm vụ cơ sở "Thực nghiệm nuôi cá chạch lấu (M.favus) trong bè trên địa bàn xã Thoại Giang, huyện Thoại Sơn" cá chạch lấu có kích cỡ trung bình từ 80-100gr/con nuôi trên 9 bè, mỗi bè có diện tích 2,25m2 mang lại lợi nhuận kinh tế, trung bình 5,018 triệu đồng và tỷ suất lợi nhuận 147%. Thấy được tiềm năng phát triển của nghề sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá chạch lấu, một số hộ dân đã đầu tư đàn cá bố mẹ để sản xuất giống và nuôi. Tuy nhiên, do người dân chưa nắm vững quy trình sản xuất giống nên sản xuất chưa hiệu quả, tỷ lệ thụ tinh, tỷ lệ nở, tỷ lệ ương cá giống còn rất thấp. Vì vậy, dự án nhằm giúp người dân nắm vững quy trình sản xuất giống cá chạch lấu để chủ động phục vụ cho mô hình nuôi là điều rất cần thiết.

Dự án đã hình thành được 4 trại sản xuất giống cá chạch lấu với quy mô có thể cung cấp cho thị trường con giống cá chạch lấu từ 10-12 cm/con, với chất lượng cao, năng suất ổn định. Qua đó sẽ mang lại lợi nhuận và tạo thêm việc làm cho lao động tại các cơ sở sản xuất giống. Đồng thời góp phần nâng cao năng lực tự cung cấp con giống cho người nuôi trong và ngoài tỉnh, chủ động nguyên liệu đầu vào, dễ dàng thiết lập các chuỗi giá trị sản phẩm với quy trình sản xuất khép kín từ con giống đến thương phẩm. Đáp ứng nhu cầu con giống chất lượng cho An Giang, ĐBSCL và cả nước.

Hiện tại, 4 trại tham gia dự án đều đang duy trì và vận hành rất ổn định. Bên cạnh các trại sản xuất tham gia dự án, Trung tâm Giống thủy sản tỉnh đang khuyến khích các trại có khả năng đầu tư tham gia vào hệ thống vệ tinh của Trung tâm, nhằm từng bước phát triển nghề sản xuất giống cá chạch lấu của tỉnh. Mặt khác, sẽ góp phần cung cấp đủ con giống chạch lấu chất lượng cho người nuôi trong và ngoài tỉnh.

Bài, ảnh: HẠNH CHÂU