Hằng năm, khoảng tháng 10, khi lúa trên rẫy đã chín vàng, người Xơ Đăng bắt đầu thu hoạch và mở hội ăn mừng lúa mới, nguyện cầu mưa gió thuận hòa, hạt giống khỏe mạnh, cây cối lên nhanh, lúa về trĩu hạt, bắp thì đầy kho, nhà nhà ấm no. Để tiến hành lễ, già làng và dân làng chọn ngày tốt lành tổ chức, các gia đình sửa sang lại nhà cửa, cầu thang, những đồ cũ dọn xếp quanh nhà ở những nơi dễ nhìn thấy, để thần Lúa từ rẫy trở về nhà không thấy xa lạ.
Lễ mừng lúa mới tổ chức với hai hoạt động chính, tổ chức ăn mừng lúa mới tại mỗi gia đình (Ka pa neo) và tổ chức mừng lúa mới tại nhà rông của làng (Onđrô tơ triêng). Để tổ chức lễ tại nhà, chủ nhà và gia đình đến rẫy lúa đã chín của mình, dùng cây le tươi đánh dấu các vị trí tuốt lúa và thực hiện các nghi thức tín ngưỡng trước khi tuốt lúa. Sau khi tuốt lúa xong, họ đưa lúa về kho cất giữ, mỗi gia đình mang một gùi lúa lớn về nhà để cúng lúa mới. Trên đường về, khi gặp ngã rẽ họ dùng cành cây chắn các lối đi phụ, chỉ để một lối đi từ kho lúa về nhà mình với suy nghĩ để lúa không lạc lối.
Để tổ chức nghi lễ của cả cộng đồng, đàn ông Xơ Đăng khơi thông mạch nước đầu nguồn, sửa sang bến nước, dựng cây nêu, phụ nữ Xơ Đăng chuẩn bị các vật dụng thiêng dùng trong nghi lễ như: gùi thiêng, nồi nấu cơm cúng, dây sirh jrông, dây sirh prệh, lấy nước đầu nguồn, nhóm lửa… tất cả làm với tinh thần tự nguyện, sôi nổi của người dân cả bản làng.
Khi tất cả các gia đình trong làng đã ăn mừng lúa mới (Ka pa neo) ở từng gia đình xong, già làng tập trung các chủ hộ để thông báo lễ mừng lúa mới của cộng đồng (On đrô tơ triêng).
Để tiến hành lễ, sáng sớm ngày làm lễ, tại nhà rông (Onđrô tơ triêng), các gia đình trong làng đóng kín cửa, không ai được ra vào, chuẩn bị đầy đủ cơm, rượu ghè và các loại thức ăn nấu sẵn để nên giàn bếp. Già làng là người đầu tiên được phép mở cửa đi đến nhà Rông, sau đó đánh trống báo hiệu mời dân làng tới dự.
 |
| Các cô gái dân tộc Xơ Đăng chuẩn bị lấy nước đầu nguồn về làm lễ tại nhà rông. |
 |
| Người dân mang lễ vật đến bến nước để mang nước về làm lễ mừng lúa mới. |
 |
| Già làng A Tủi dân tộc Xơ Đăng, thị trấn Đắc Tô, tỉnh Kon Tum, làm lễ tại bến nước. |
 |
| Cô gái Xơ Đăng hứng những dòng nước từ đầu nguồn. |
 |
| Nghi thức té nước nguồn quanh kho lúa của người Xơ Đăng. |
 |
| Lễ vật trong lễ mừng cơm mới tại trước nhà rông người Xơ Đăng. |
 |
| Già làng và người dân chuẩn bị bữa cơm đầu mùa để dâng cúng giàng. |
 |
| Trong Lễ, già làng A Tủi thực hiện các nghi thức truyền thống và đọc lời khấn “Ô Noa Pôk, ô Noa Sai. Êh lăm Trôh a nghiên ăm nghiên Pê Ka, Troh Hnăm nêu Trỗ ăn pôi ta hra, Pôi ta mo ngua” (Ơ Giàng, ơ Thần lúa, hôm nay hồn lúa về với làng, chúng tôi cầu mong thần lúa cho sang năm mới và mãi mãi đừng thiếu lúa để ăn, dân làng không phải đói, xin hồn lúa hãy ở với chúng tôi, cho chúng tôi được no đủ). |
 |
| Sau các nghi thức truyền thống, già làng ăn cơm mới và uống rượu làm phép, các thành viên trong làng lần lượt uống rượu và ăn cơm mới. |
 |
| Uống rượu ở nhà rông xong, già làng đưa tất cả mọi người lần lượt đi đến từng gia đình trong làng (đoàn đi theo hướng tay trái, già làng là người đi đầu tiên) đến mỗi nhà, các gia đình mang cơm rượu, thức ăn ra tiếp đoàn. |
 |
| Phần hội diễn ra sôi nổi mừng lúa mới. |
 |
| Người dân bản làng cùng uống rượu, múa hát, đánh cồng chiêng và tham gia các trò chơi, diễn xướng dân gian cho đến tận khuya. Khi lửa đã tàn, rượu đã nhạt, lễ hội chính mừng lúa mới của người Xơ Đăng, huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum mới xem như kết thúc. |