Vai Trò Và Vị Thế Của Hội Nông Dân Việt Nam Trong Xây Dựng Và Phát ...

Thực tế lịch sử chiến tranh cách mạng Việt Nam đã chứng minh giai cấp nông dân đóng vai trò rất lớn trong thắng vĩ đại của dân tộc ta, đánh đuổi quân xâm lược, giành lại độc lập tự do.

Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, đất nước ta nằm dưới ách đô hộ của thực dân Pháp xâm lược. Đời sống nông dân dưới thời Pháp thuộc vô cùng nghèo nàn, đau khổ.

Dưới sự lãnh đạo của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, cuối năm 1926 đầu năm 1927 một số địa phương hình thành tổ chức “Nông hội đỏ” chỉ đạo cuộc nổi dậy của nông dân đấu tranh chống thực dân, địa chủ phong kiến và tư sản, đòi quyền dân sinh, dân chủ; tiêu biểu là cuộc đấu tranh của nông dân Cao Lãnh, Sa Đéc, Gia Định, Đức Phổ, Duyên Hà, Tiền Hải...

Đầu năm 1930, Hội nghị hợp nhất thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam được tổ chức tại Cửu Long (Hồng Kông - Trung Quốc), trong Sách lược vắn tắt của Đảng do đồng chí Nguyễn Ái Quốc dự thảo, được Hội nghị hợp nhất thông qua ngày 3/2/1930 đã nêu ra những vấn đề cơ bản đối với giai cấp nông dân: “Đảng phải thu phục cho được đại đa số dân cày nghèo làm cách mạng thổ địa đánh đổ bọn đại địa chủ và phong kiến”; đồng thời, Đảng nhấn mạnh “Nông dân là lực lượng to lớn của cách mạng”.

Hội nghị Trung ương Đảng, tháng 10/1930 thông qua Nghị quyết về việc thành lập Tổng Nông hội Đông Dương (tên gọi đầu tiên của Hội Nông dân Việt Nam ngày nay). Nghị quyết đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử giai cấp nông dân Việt Nam. Từ đây, nông dân Việt Nam chính thức có tổ chức của mình và những trang sử mới của Hội và phong trào nông dân được viết nên đầy hào hùng và vẻ vang.

Tháng 3/1937, Trung ương Đảng họp, đề ra đường lối chính trị và phương pháp tổ chức mới và đổi tên các tổ chức Nông hội thay cho Nông hội đỏ: “Nông hội từ nay gọi là “Việt Nam Nông dân cứu quốc hội”, thu nạp hết thảy nông dân đến cả hạng phú nông, địa chủ muốn tranh đấu đuổi Pháp - Nhật”.

Từ đầu năm 1941, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, nông dân các dân tộc Cao Bằng đã tổ chức những đoàn thể cứu quốc đầu tiên. Sau đó, nông dân từ miền ngược đến miền xuôi nô nức tham gia vào các đoàn thể của Mặt trận Việt Minh. “Nông dân cứu quốc hội”, là lực lượng to lớn của Mặt trận Việt Minh, đồng thời nông dân còn chiếm đại đa số trong hầu hết các tổ chức cứu quốc ở nông thôn như: thanh niên, phụ nữ... tạo nên một lực lượng chính trị rộng lớn, áp đảo kẻ thù.

Giai đoạn 1930 - 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, với sự tuyên truyền, vận động của tổ chức “Nông hội đỏ”( 1930); Nông hội (1937), Nông hội cứu quốc (1941), nông dân liên tục đấu tranh chống cướp ruộng đất, đòi quyền dân sinh, dân chủ, chống chiến tranh, chống thu thuế; biểu tình chống Nhật; vũ trang đánh Nhật, với các khẩu hiệu như “Chống nhổ lúa để trồng đay”, “Đoàn kết dân tộc, đánh đuổi Nhật - Pháp”, “Phá kho thóc của Nhật giải quyết nạn đói”… Đây là một minh chứng cho tinh thần, khả năng và vai trò cách mạng to lớn của nông dân với sự nghiệp cách mạng của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng; thể hiện sự gắn bó máu thịt giữa Đảng với nông dân, nông dân với Đảng.

Sau khi giành chính quyền, cả nước lại phải tiếp tục bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ. Ngày 6/8/1949, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ra Nghị quyết số 02-NQ/TW về việc thành lập “Ban Nông vận Trung ương”. Nhiệm vụ của Ban Nông vận Trung ương là vận động nông dân: tăng gia sản xuất, nuôi dưỡng bộ đội, xây dựng hợp tác xã hoàn thành giảm tô, đào tạo cán bộ và thanh toán nạn mù chữ.

Ngày 16/4/1951, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW về việc thành lập các ban và tiểu ban giúp việc, trong đó có “Tiểu ban Nông vận”.

Ở miền Nam, ngày 21/4/1961, “Hội Nông dân giải phóng miền Nam Việt Nam” chính thức được thành lập và là thành viên của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Thực hiện chủ trương của Đảng, lấy địa bàn nông thôn làm hướng tiến công chính, giữ đất, giành dân, đánh mạnh vào kế hoạch bình định cấp tốc của địch, Hội Nông dân giải phóng đã chủ động giáo dục hội viên khắc phục tư tưởng nôn nóng, thoát ly thực tế muốn thắng nhanh đồng thời vạch rõ nhiệm vụ quan trọng nhất ở nông thôn là phải “giành dân, giành đất, phát triển thế và lực của ta”.

Thắng lợi của phong trào nông dân nổi dậy và cuộc tiến công chiến lược Xuân - Hè 1972 đã làm chuyển biến căn bản cục diện chiến tranh và tiến tới Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975 giành trọn vẹn thắng lợi, đất nước thống nhất, Nam Bắc sum họp một nhà.

Với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, thông qua các phong trào rộng khắp như “Phong trào thi đua ái quốc, sản xuất lập công đề cao chiến sĩ”; xây dựng “Cánh đồng 5 tấn”; “Bình dân học vụ”; “Phong trào thanh niên nông thôn lên đường tòng quân giết giặc, bảo vệ Tổ quốc” thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp lần thứ 2; các phong trào hợp tác hóa nông nghiệp, “chắc tay súng, vững tay cày”, “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “ tất cả vì miền Nam ruột thịt”; phong trào đấu tranh chính trị, phong trào đồng khởi, tổ chức diệt ác, phá kìm, củng cố các chiến khu, mở rộng vùng giải phóng... trong thời kỳ chống Mỹ xâm lược, giai cấp nông dân và Hội Nông dân Việt Nam tiếp tục đóng góp sức người, sức của cùng quân và dân cả nước làm nên những chiến thắng lẫy lừng: đỉnh cao là Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, Đại thắng mùa Xuân năm 1975.

Từ ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng, Nông hội phát triển đều khắp, đã tích cực vận động nông dân thi hành chính sách của Đảng và Nhà nước ở nông thôn. Tuy vậy, công tác Nông hội chưa có chuyển biến mạnh mẽ gắn liền với nhiệm vụ cải tạo và phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa. Các cấp ủy chưa chú trọng xây dựng tổ chức Nông hội và chưa chỉ đạo thật chặt chẽ công tác Nông hội.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội IV của Đảng và Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 (khóa IV) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, ngày 12/12/1977, Ban Bí thư đã ra Chỉ thị số 24-CT/TW về việc tăng cường công tác Nông hội ở các tỉnh miền Nam.

Ngày 25/6/1979, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra Thông báo số 16-TB/TW về việc thành lập Ban trù bị Đại hội đại biểu Nông dân tập thể Trung ương. Ngày 25/6/1979, Ban Bí thư quyết định tách Ban trù bị Đại hội đại biểu Nông dân tập thể Trung ương (nằm trong Ban Nông nghiệp Trung ương) thành một cơ quan thuộc hệ thống các đoàn thể quần chúng và dưới sự chỉ đạo thực tập của Ban Bí thư.

Ngày 27/9/1979, Ban Bí thư ra Chỉ thị số 78-CT/TW về việc tổ chức Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam. Chỉ thị khẳng định Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam là tổ chức quần chúng rộng rãi của nông dân lao động trong cả nước, hội có nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết nông dân để giáo dục, vận động nông dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta, hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với nông nghiệp miền Nam, đưa nông thôn tiến lên chủ nghĩa xã hội. Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam được thành lập có ý nghĩa chính trị to lớn. Sau nhiều năm không có tổ chức hội (ở miền Bắc) nay giai cấp nông dân cả nước có tổ chức thống nhất từ Trung ương xuống cơ sở.

Ngày 1/3/1988, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Quyết định số 42-QĐ/TW về việc đổi tên Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam thành Hội Nông dân Việt Nam.

Tại phiên họp ngày l7/1/1991, Bộ Chính trị đã đồng ý lấy ngày 14/10/1930 làm Ngày Kỷ niệm thành lập Hội Nông dân Việt Nam.

Ngày 20/5/1991, Ban Bí thư đã ra Chỉ thị số 69-TC/TW về việc kỷ niệm 61 năm Ngày thành lập Hội Nông dân Việt Nam (14/10/1930 - 14/10/1991). Lần đầu tiên Hội Nông dân Việt Nam tổ chức mít tinh kỷ niệm trọng thể 61 năm ngày thành lập tại thủ đô Hà Nội.

Kể từ năm 1988 đến nay, Hội Nông dân Việt Nam đã trải qua 8 kỳ Đại hội. Mỗi kỳ Đại hội là một mốc lịch sử quan trọng khẳng định vị trí, vai trò to lớn của giai cấp nông dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ I (1988) đến lần thứ VII (2018) của Hội Nông dân Việt Nam, giai cấp nông dân Việt Nam luôn khẳng định vị trí, vai trò to lớn của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Qua mỗi chặng đường lịch sử, công tác Hội và phong trào nông dân không ngừng phát triển, đổi mới nội dung và phương thức hoạt động; xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, thực hiện vai trò nòng cốt trong phong trào nông dân trong quá trình đổi mới của đất nước; chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của hội viên nông dân; tăng cường liên minh với giai cấp công nhân và đội ngũ trí thức, làm nền tảng cho khối đại đoàn kết toàn dân tộc; mở rộng hợp tác quốc tế góp phần thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Nhiều phong trào do Hội Nông dân phát động, tổ chức đạt hiệu quả thiết thực tiêu biểu như phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xoá đói, giảm nghèo, làm giàu chính đáng; phong trào nông dân thi đua xây dựng gia đình văn hóa, tham gia xây dựng làng xã văn hóa; phong trào nông dân thi đua tham gia bảo đảm quốc phòng, an ninh. Từ các phong trào thi đua yêu nước đó đã xuất hiện nhiều gương nông dân điển hình tiên tiến làm kinh tế giỏi, giúp nhau xoá đói, giảm nghèo khắc phục hậu quả thiên tai; nhiều nông dân tự nguyện nhường đất để xây dựng trường học, nhà trẻ, làm đường giao thông tự nguyện góp công góp của làm việc thiện; có người vượt khó say mê tìm tòi những thành công trong chế tạo máy nông cụ sản xuất,... Những tấm gương sáng sinh động ở cơ sở đang được nhân lên.

Gần đây nhất, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII Hội Nông dân Việt Nam, nhiệm kỳ 2018 - 2023, được tổ chức từ ngày 11 - 13/12/2018 đã xác định phương hướng chung của nhiệm kỳ 5 năm (2018 - 2023) là: Xây dựng Hội Nông dân Việt Nam trong sạch, vững mạnh, phát huy vai trò của Hội và giai cấp nông dân trong phát triển nông nghiệp thịnh vượng, nông dân giàu có, nông thôn văn minh, hiện đại. Hội Nông dân Việt Nam cần nắm chắc nguyên tắc liên minh công nông, tiếp tục đổi mới toàn diện và mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của Hội theo hướng giải quyết tốt lợi ích thiết thân của hội viên, nông dân, luôn dựa vào nông dân, vì nông dân; kết hợp chặt chẽ phương pháp vận động, tuyên truyền miệng với phương pháp tổ chức có hiệu quả các hoạt động dịch vụ, tư vấn, đào tạo nghề, hỗ trợ hội viên, nông dân sản xuất, kinh doanh; vận động hội viên, nông dân thực hiện có hiệu quả Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới; phát triển và nâng cao chất lượng hội viên.

Hơn 90 năm xây dựng và phát triển, giai cấp nông dân và Hội Nông dân Việt Nam không ngừng lớn mạnh, đóng góp to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát huy tinh thần yêu nước, đức tính lao động cần cù, sáng tạo, giai cấp nông dân đã đoàn kết một lòng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên của cách mạng Việt Nam, phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thách thức; khai thác tiềm năng về vốn đất đai lao động việc làm; tiếp thu các tiến bộ khoa học - kỹ thuật và công nghệ; nâng cao hiệu quả đầu tư; chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi phát triển ngành nghề; phá thế độc canh, tự cấp, tự túc; tiếp cận thị trường... đã làm thay đổi đáng kể kinh tế nông nghiệp, bộ mặt nông thôn và đời sống nông dân nước ta. Đời sống vật chất, tinh thần của nông dân được cải thiện rõ rệt. Vị thế chính trị của giai cấp nông dân nước ta ngày càng được nâng cao, khẳng định là chủ thể xây dựng một nền nông nghiệp phát triển bền vững, nông thôn mới văn minh, hiện đại.

Để tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống quý báu của Hội Nông dân Việt Nam, các cấp, các địa phương cần chăm lo, củng cố tổ chức Hội Nông dân vững mạnh, lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, hoàn thiện, cơ chế, chính sách để tổ chức hội hoạt động thuận lợi, kiện toàn bộ máy, bổ sung những cán bộ có năng lực, uy tín là nhân tố quan trọng trong sự nghiệp xây dựng giai cấp nông dân; phát huy quyền làm chủ của nông dân, bảo đảm cho phong trào nông dân phát triển, góp phần xây dựng và phát triển đất nước ngày một văn minh hơn, giàu đẹp hơn.