Văn-thù-sư-lợi – Wikipedia Tiếng Việt

Bước tới nội dung

Nội dung

chuyển sang thanh bên ẩn

• Đầu
• 1 Lịch sử
• 2 Xuất hiện trong Tây du ký
• 3 Hình ảnh
• 4 Tham khảo
• 5 Liên kết ngoài

• Bài viết
• Thảo luận

Tiếng Việt

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Công cụ Công cụ chuyển sang thanh bên ẩn Tác vụ

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Chung

• Các liên kết đến đây
• Thay đổi liên quan
• Trang đặc biệt
• Liên kết thường trực
• Thông tin trang
• Trích dẫn trang này
• Lấy URL ngắn gọn
• Tải mã QR

In và xuất

• Tạo một quyển sách
• Tải dưới dạng PDF
• Bản để in ra

Tại dự án khác

• Wikimedia Commons
• Khoản mục Wikidata

Giao diện chuyển sang thanh bên ẩn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Văn-thù-sư-lợi
Mañjuśrī, Nhà Pala, Ấn Độ, thế kỷ 9.
Tên tiếng Trung
Tiếng Trung	文殊
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Wénshū Wade–Giles Wen2-shu1
Tên tiếng Trung thay thế
Phồn thể	文殊師利
Giản thể	文殊师利
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Wénshūshīlì Wade–Giles Wen2-shu1-shih1-li4
Tên tiếng Trung thay thế thứ 2
Phồn thể	文殊師利菩薩
Giản thể	文殊师利菩萨
Nghĩa đen	Manjusri Bodhisattva
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Wénshūshīlì Púsà Wade–Giles Wen2-shu1-shih1-li4 P'u2-sa4
Tên Tây Tạng
Chữ Tạng	འཇམ་དཔལ་དབྱངས།
Phiên âm Wylie 'jam dpal dbyangs
Tên tiếng Việt
Chữ Quốc ngữ	Văn-thù-sư-lợi
Tên tiếng Thái
Tiếng Thái	พระมัญชุศรีโพธิสัตว์
Tên tiếng Triều Tiên
Hangul	문수보살
Hanja	文殊師利
Tên tiếng Mông Cổ
Kirin Mông Cổ	Зөөлөн эгшигт
Chữ Mông Cổ	ᠵᠦᠭᠡᠯᠡᠨ ᠡᠭᠰᠢᠭᠲᠦ
Tên tiếng Nhật
Kanji	文殊, 文殊師利
Chuyển tự Rōmaji Monju, Monjushiri
Tên tiếng Tamil
tiếng Tamil	மஞ்சுசிறீ
Tên tiếng Phạn
tiếng Phạn	Mañjuśrī
Tên tiếng Bengal
tiếng Bengal	মঞ্জুশ্রী
Tên tiếng Nepal
tiếng Nepal	मञ्जुश्री

Văn-thù-sư-lợi (zh. 文殊師利, sa. mañjuśrī) là tên dịch theo âm, thường được gọi tắt là Văn-thù, dịch nghĩa là Diệu Đức (zh. 妙德), Diệu Cát Tường (zh. 妙吉祥), cũng có lúc được gọi là Diệu Âm (zh. 妙音), dịch từ tên tiếng Phạn là Mañjughoṣa, là một vị Bồ Tát tượng trưng cho trí huệ, một trong những vị Bồ Tát quan trọng của Phật giáo. Lần đầu tiên người ta nhắc đến Văn-thù trong tác phẩm Văn-thù-sư-lợi căn bản nghi quỹ (sa. ārya-mañjuśrī-mūlakalpa) ở thế kỉ thứ 4. Tranh tượng trình bày Văn-thù với lưỡi kiếm và kinh Bát-nhã-ba-la-mật-đa, được vẽ khoảng ngang đầu. Người ta xem đó là biểu tượng trí huệ phá đêm tối của Vô minh. Về sau chúng ta thường thấy Văn-thù cưỡi trên một con sư tử.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong Phật giáo Tây Tạng, các vị luận sư xuất sắc như Tông-khách-ba thường được xem là hiện thân của Văn-thù (Châu-cô). Dưới tên Diệu Âm (zh. 妙音),"Người với tiếng nói êm dịu", Văn-thù Bồ Tát thường được tán tụng trước khi hành giả nghiên cứu kinh điển, nhất là kinh điển thuộc hệ Bát-nhã-ba-la-mật-đa và học thuyết của Trung quán tông. Văn-thù là vị Bồ Tát tượng trưng cho kinh nghiệm giác ngộ, đạt được bằng phương tiện tri thức.

Văn-thù cũng xuất hiện dưới dạng một Thần thể (sa. iṣṭadevatā, sādhita, bo. yidam) phẫn nộ, có tên gọi là Diêm-mạn-đức-ca –"Người chiến thắng tử thần"(sa. yamāntaka), có dạng vị thần mang đầu bò. Dạng này là Thần thể quan trọng của phái Cách-lỗ tại Tây Tạng.

Theo truyền thống Phật giáo Trung Quốc, Văn-thù được Phật Thích-ca đích thân giao phó việc truyền bá Phật pháp tại đây và Ngũ Đài sơn chính là nơi Bồ Tát thuyết pháp. Vì vậy, Ngũ Đài sơn cũng được xem là trụ xứ của Văn-thù (xem Tứ đại danh sơn). Một thuyết khác bảo rằng, Bồ Tát đã từng xuất hiện tại Trung Quốc trong thế kỉ 1, đời Hán Minh Đế. Câu niệm danh hiệu của vị bồ tát này là:"Nam mô Đại Trí Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát".

Xuất hiện trong Tây du ký

[sửa | sửa mã nguồn]

• Hồi 23: Tam Tạng không quên đạo, tứ thánh thử lòng thiền
• Hồi 39:
• Hồi 77:

Hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

• Tranh của Cecilia
• Tượng đồng tại bảo tàng Anh
• Tượng Văn-thù-sư-lợi tại Chùa Quán Thế Âm, Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

• Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-Guang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất bản xã, 1988.)
• Das Lexikon der Östlichen Weisheitslehren, Bern 1986.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Văn-thù-sư-lợi.

• Kinh Phật thuyết Văn Thù Lưu trữ 2007-10-11 tại Wayback Machine
• Văn Thù nói về cảnh giới Bất tư nghị Lưu trữ 2007-10-11 tại Wayback Machine
• Bồ tát Văn Thù Sư Lợi Lưu trữ 2007-09-13 tại Wayback Machine

Bảng các chữ viết tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, tiếng Tây Tạng | ja.: 日本語 tiếng Nhật | ko.: 한국어, tiếng Triều Tiên |pi.: Pāli, tiếng Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, tiếng Phạn | zh.: 中文 chữ Hán

Bài viết chủ đề Phật giáo này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s

x t s Bồ Tát
Bồ tát phổ biến	Quán Thế Âm Văn-thù-sư-lợi Phổ Hiền Địa Tạng Di-lặc Đại Thế Chí Ākāśagarbha
Phật giáo Trung Quốc	Hộ Pháp Vi Đà Quan Công
Kim cương thừa	Liên Hoa Sinh Mandarava Đa-la Vajrapani Vajrasattva Sitatapatra Phật Mẫu Chuẩn Đề
Bồ tát khác	Ambedkar Bhaishajyaraja Candraprabha Long Thụ Niō Tịch Thiên Supratisthitacaritra Supushpachandra Suryaprabha Vasudhara Visistacaritra

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Văn-thù-sư-lợi&oldid=70966717” Thể loại:

• Bài viết có văn bản tiếng Hàn Quốc
• Sơ khai Phật giáo
• Bồ Tát
• Nhân vật Phong thần diễn nghĩa
• Nhân vật Tây du ký
• Đại thừa

Thể loại ẩn:

• Trang có lỗi kịch bản
• Trang thiếu chú thích trong bài
• Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc
• Bài viết có văn bản tiếng Việt nêu rõ
• Bài viết có văn bản tiếng Thái
• Bài viết có văn bản tiếng Mông Cổ
• Bài viết có văn bản tiếng Nhật
• Bài viết có văn bản tiếng Tamil
• Bài viết có văn bản tiếng Phạn
• Bài viết có văn bản tiếng Bengal
• Bài viết có văn bản tiếng Nepal
• Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback
• Tất cả bài viết sơ khai