Việt Bắc Của Tố Hữu – Ngữ Văn 12 - HOC247

1. Bài thơ Việt Bắc

1.1. Bài thơ

Việt Bắc - Tố Hữu - Mình về mình có nhớ ta? Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng. Mình về mình có nhớ không? Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn. - Tiếng ai tha thiết bên cồn Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi Áo chàm đưa buổi phân ly Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay... - Mình đi, có nhớ những ngày Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù? Mình về, có nhớ chiến khu Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai? Mình về, rừng núi nhớ ai Trám bùi để rụng, măng mai để già Mình đi, có nhớ những nhà Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son Mình về, còn nhớ núi non Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh Mình đi, mình có nhớ mình Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa? - Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh Mình đi, mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu... Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về. Nhớ từng rừng nứa bờ tre Ngòi Thia sông Ðáy, suối Lê vơi đầy Ta đi, ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi... Thương nhau, chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng Nhớ người mẹ nắng cháy lưng Ðịu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô Nhớ sao lớp học i tờ Ðồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan Nhớ sao ngày tháng cơ quan Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo. Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều Chày đêm nện cối đều đều suối xa... Ta về, mình có nhớ ta Ta về ta nhớ những hoa cùng người Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Ðèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng. Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hoà bình Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung. Nhớ khi giặc đến giặc lùng Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây Núi giăng thành luỹ sắt dày Rừng che bộ đội rừng vây quân thù Mênh mông bốn mặt sương mù Ðất trời ta cả chiến khu một lòng. Ai về ai có nhớ không? Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo Giàng Nhớ sông Lô, nhớ phố Ràng Nhớ từ Cao-Lạng nhớ sang Nhị Hà... Những đường Việt Bắc của ta Ðêm đêm rầm rập như là đất rung Quân đi điệp điệp trùng trùng Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan Dân công đỏ đuốc từng đoàn Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay. Nghìn đêm thăm thẳm sương dày Ðèn pha bật sáng như ngày mai lên. Tin vui chiến thắng trăm miềm Hoà Bình, Tây Bắc, Ðiện Biên vui về Vui từ Ðồng Tháp, An Khê Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng. Ai về ai có nhớ không? Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang. Nắng trưa rực rỡ sao vàng Trung ương, Chính phủ luận bàn việc công Ðiều quân chiến dịch thu đông Nông thôn phát động, giao thông mở đường Giữ đê, phòng hạn, thu lương Gửi dao miền ngược, thêm trường các khu...

Ở đâu u ám quân thù Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi Ở đâu đau đớn giống nòi Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền. Mười lăm năm ấy ai quên Quê hương cách mạng dựng nên Cộng hoà Mình về mình lại nhớ ta Mái đình Hồng Thái cây đa Tân Trào. - Nước trôi nước có về nguồn Mây đi mây có cùng non trở về? Mình về, ta gửi về quê Thuyền nâu trâu mộng với bè nứa mai Nâu này nhuộm áo không phai Cho lòng thêm đậm cho ai nhớ mình Trâu về, xanh lại Thái Bình Nứa mai gài chặt mối tình ngược xuôi. - Nước trôi, lòng suối chẳng trôi Mây đi mây vẫn nhớ hồi về non Ðá mòn nhưng dạ chẳng mòn Chàm nâu thêm đậm, phấn son chẳng nhoà. Nứa mai mình gửi quê nhà Nước non đâu cũng là ta với mình Thái Bình đồng lại tươi xanh Phên nhà lại ấm, mái đình lại vui... - Mình về thành thị xa xôi Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng? Phố đông, còn nhớ bản làng Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng? Mình đi, ta hỏi thăm chừng Bao giờ Việt Bắc tưng bừng thêm vui? - Ðường về, đây đó gần thôi! Hôm nay rời bản về nơi thị thành Nhà cao chẳng khuất non xanh Phố đông, càng giục chân nhanh bước đường. Ngày mai về lại thôn hương Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về Ngày mai rộn rã sơn khê Ngược xuôi tàu chạy, bốn bề lưới giăng. Than Phấn Mễ, thiếc Cao Bằng Phố phường như nấm như măng giữa trời Mái trường ngói mới đỏ tươi. Chợ vui trăm nẻo về khơi luồng hàng Muối Thái Bình ngược Hà Giang Cày bừa Ðông Xuất, mía đường tỉnh Thanh Ai về mua vại Hương Canh Ai lên mình gửi cho anh với nàng Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng Vải tơ Nam Ðịnh, lụa hàng Hà Ðông Áo em thêu chỉ biếc hồng Mùa xuân ngày hội lùng tùng thêm tươi Còn non, còn nước, còn trời Bác Hồ thêm khoẻ, cuộc đời càng vui! - Mình về với Bác đường xuôi Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người Nhớ ông Cụ mắt sáng ngời Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường! Nhớ Người những sáng tinh sương Ung dung yên ngựa trên đường suối reo Nhớ chân Người bước lên đèo Người đi rừng núi trông theo bóng Người... - Lòng ta ơn Ðảng đời đời Ngược xuôi đôi mặt một lời song song. Ngàn năm xưa nước non Hồng Còn đây ơn Ðảng nối dòng dài lâu Ngàn năm non nước mai sau Ðời đời ơn Ðảng càng sâu càng nồng. Cầm tay nhau hát vui chung Hôm sau mình nhé, hát cùng Thủ đô. 10-1954

1.2. Video bài giảng Việt Bắc

Với thời lượng 5 giờ 5 phút, video bài giảng do cô Phan Thị Mỹ Huệ - GV tại Học 247 trực tiếp giảng dạy sẽ giúp các em nắm được những nội dung trọng tâm của tác phẩm thông qua 3 phần chính: Tác giả Tố Hữu, Bài thơ Việt Bắc và phần Tổng kết.

2. Soạn bài Việt Bắc

2.1. Soạn bài tóm tắt

Với bố cục bài tổng hợp gồm 3 phần: Bài thơ Việt Bắc, soạn bài Việt Bắc và văn mẫu bài thơ Việt Bắc, Học 247 sẽ giúp các em trả lời những câu hỏi trong SGK của 2 chương trình cơ bàn và nâng cao. Thông qua bài tổng hợp này, các em sẽ nắm được những nội dung cần đạt cũng như cách lập dàn ý và làm một bài văn hoàn chỉnh xung quanh tác phẩm Việt bắc của Tố Hữu.

2.2. Soạn bài chi tiết

Với những phần gợi ý trả lời các câu hỏi trong SGK, các bài văn mẫu cùng bài soạn chi tiết, Học 247 mong muốn có thể cung cấp được đầy đủ những kiến thức cần đạt khi các em học tác phẩm Việt Bắc. Để định hướng đúng những nội dung cần đạt, các em có thể tham khảo thêm tại đây: Soạn bài Việt Bắc.

3. Văn mẫu bài thơ Việt Bắc

3.1 Phân tích bài thơ

Đề bài: Phân tích bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu

Tháng 10 năm 1954 sau quân và dân ta giành được chính quyền từ bọn thực dân Pháp, Trung ương Đảng và chính phủ đã rời căn cứ Cách mạng để về Việt Bắc. Trước sự kiện có tính lịch sử này, Tố Hữu đã viết bài thơ Việt Bắc. Bài thơ là tiếng lòng của người chiến sĩ với người dân trong cuộc tiễn đưa. Đó không chỉ là lời chia tay dạt dào cảm xúc mà còn là lời khẳng định đinh ninh về sự chung thủy sắt son của những người cách mạng. Vậy khi phân tích bài thơ Tố Hữu các em cần định hướng như thế nào để dàn ý và bài văn đi đúng hướng và đạt được điểm cao? Học 247 xin giới thiệu cho các em dàn ý chi tiết và bài văn mẫu này tại đây: Bài thơ Việt Bắc.

3.2. Cảm nhận 20 câu thơ đầu

Đề bài: Cảm nhận hai mươi câu thơ đầu bài thơ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu

Là “ngọn cờ đầu của thơ ca cách mạng, nhà thơ của lí tưởng cộng sản”, Tố Hữu đã đạt đến đỉnh cao khi tác giả sáng tác bài thơ Việt Bắc. Việt bắc là khúc hát ân tình của người kháng chiến với quê hương và xứ sở. Trong hai mươi câu thơ đầu, Tố Hữu đã viết lại những mốc lịch sử, những sự kiện cách mạng, những chặng đường hào hùng của cách mạng Việt Nam. Để thấy được những nét đẹp và hào hùng ấy, Học 247 đã biên soan và tổng hợp được dàn ý chi tiết và bài văn mẫu về hai mươi câu thơ này. Để nắm được những kiến thức và cách viết một bài văn phân tích, mời các em tham khảo thêm tại đây: Phân tích hai mươi câu thơ đầu.

3.3. Tính dân tộc trong 8 câu thơ đầu

Đề bài: Phân tích tính dân tộc trong đoạn thơ dưới đây

Mình đi mình có nhớ ta

Mười năm lăm ấy thiết tha mặn nồng

Mình về mình có nhớ không

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn

Tiếng ai tha thiết bên cồn

Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi

Áo chàm đưa buổi phân li

Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.

Là lá cờ đầu của thơ ca Cách mạng, Tố Hữu đã xuất hiện giữa làng thơ với một phong cách thơ độc đáo, hấp dẫn. Sự hấp dẫn ấy đến từ nhiều phương diện, song về phương diện tính dân tộc trong thơ là một trong những nét độc đáo trong thơ Tố Hữu. Tính dân tộc ấy càng được thể hiện rõ hơn trong bài thơ Việt Bắc mà đặc biệt là trong tám câu thơ đầu của tác phẩm. Vậy tính dân tộc trong đoạn thơ ấy cần được phân tích như thế nào là đúng, Học247 xin cung cấp cho các em dàn bài chi tiết và bài văn mẫu phân tích tính dân tộc trong 8 câu thơ đầu tại đây: Tính dân tộc trong 8 câu thơ đầu.

3.4. Bức tranh ra quân hùng vĩ

Đề bài: Phân tích đoạn thơ dưới đây trong bài thơ Việt Bắc của tác giả Tố Hữu

Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất nung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan.

Dân công đỏ đuốc từng đoàn

Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay.

Nghìn đêm thăm thẳm sương dày

Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.

Tin vui thắng trận trăm miền

Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về

Vui từ Đồng Tháp, An Khê

Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.

Bên cạnh tính dân tộc, tính sử thi cũng là một trong những nét làm nên phong cách thơ Tố Hữu. Đoạn thơ với 12 câu thơ như một khúc ca thắng trận của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Với lối thơ lục bát ngọt ngào như ca dao, chất trữ tình cách mạng, thật sôi nổi, hào hùng, thiết tha, Tố Hữu đã làm nổi bật lên khí thế hào hùng của dân tộc ta. Vậy để viết thành một bài văn hoàn chỉnh cho đề văn phân tích 12 câu thơ trên, các em cần xác định hướng triển khai dàn ý như thế nào? Để giải quyết được thắc mắc này, Học 247 đã giúp các em biên soạn và tổng hợp một dàn ý chi tiết cùng một bài văn mẫu tại đây: Bức tranh ra quân hùng vĩ trong bài thơ Việt Bắc các em cùng tham khảo!

3.5. Bức tranh tứ bình

Đề bài: Cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu.

Một giọng thơ ngọt ngào, tha thiết cứ quyện lấy tâm hồn người đọc, Tố Hữu đã tạo cho mình một phong cách thơ thật độc đáo. Với những vần thơ trong sáng, nhẹ nhàng, nhà thơ đã phác họa ra trước mắt người đọc một bức tranh tứ bình thật đep và nên thơ. Vậy để lập dàn ý và viết một bài văn hoàn chỉnh cảm nhận về bức tranh tứ bình trong bài thơ này, các em cần nắm rõ những nội dung gì? Với hai phần chính: dàn ý chi tiết và bài văn mẫu, Học 247 mong muốn cung cấp thêm cho các em những ý tưởng mới, những cảm nhận hay về bài thơ Việt Bắc nói chung và đoạn thơ miêu tả bức tranh thiên nhiên bốn mùa nói riêng. Để tham khảo chi tiết, các em có thể tìm hiều tại đây: Cảm nhận về bức tranh tứ bình.

>>> Văn bản tiết tiếp theo: Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm

----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp----