Vivaldi: Bốn Mùa - Website Nhạc Cổ Điển - Nhaccodien

Nội dung

• 1 Thông tin tác phẩm Bốn mùa
• 2 Hoàn cảnh sáng tác
• 3 Phân tích tác phẩm Bốn mùa
  • 3.1 1. Concerto Mùa xuân (La primavera), Op. 8/1, RV. 269:
  • 3.2 2. Concerto Mùa hè (L’estate), Op. 8/1, RV. 315:
  • 3.3 3. Concerto mùa thu (L’autunno), Op. 8/1, RV. 293:
  • 3.4 4. Concerto mùa đông (L’inverno), Op. 8/1, RV. 297:

Thông tin tác phẩm Bốn mùa

Tác giả: Antonio Vivaldi. Tác phẩm: Bốn mùa, Op. 8 Thời gian sáng tác: Khoảng thời gian 1720-1723. Độ dài: Khoảng 40 phút, trong đó Mùa xuân (10 phút), Mùa hè (11 phút), Mùa thu (11 phút), Mùa đông (9 phút). Đề tặng: Tác phẩm được đề tặng cho bá tước Wenceslas von Morzin. Tập 4 mùa gồm 4 concerto, mỗi concerto có 3 chương: Concerto Mùa xuân (La primavera), Op. 8/1, RV. 269: Chương I – Allegro (Mi trưởng) Chương II – Largo e pianissimo sempre (Đô thăng thứ) Chương III – Allegro pastorale (Mi trưởng) Concerto Mùa hè (L’estate), Op. 8/1, RV. 315: Chương I – Allegro non molto (Son thứ) Chương II – Adagio e piano – Presto e forte (Son thứ) Chương III – Presto (Son thứ) Concerto Mùa thu (L’autunno), Op. 8/1, RV. 293: Chương I – Allegro (Pha trưởng) Chương II – Adagio molto (Rê thứ) Chương III – Allegro (Pha trưởng) Concerto Mùa đông (L’inverno), Op. 8/1, RV. 297: Chương I – Allegro non molto (Pha thứ) Chương II- Largo (Mi giáng trưởng) Chương III – Allegro (Pha thứ) Thành phần dàn nhạc: Violin độc tấu, dàn dây và bass continuo.

Hoàn cảnh sáng tác

Trong cuộc đời nghệ thuật của mình, Vivaldi đã sáng tác hơn 500 bản concerto, trong đó có hơn 200 bản dành cho nhạc cụ violin yêu thích của ông. Và tập Bốn mùa, bao gồm 4 concerto dành cho violin và dàn nhạc, mỗi concerto được theo tên của mỗi mùa, được xuất bản lần đầu năm 1725 tại Amsterdam, cùng với 8 concerto khác trong tập L’estateIl cimento dell’armonia e dell’inventione (Thử nghiệm hòa âm và sáng tác), có lẽ là tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà soạn nhạc.

Tác phẩm 4 mùa được cho là lấy cảm hứng từ những bức tranh phong cảnh của họa sĩ người Ý Marco Ricci (1676-1730). Trong 4 concerto này, có 3 bản là tác phẩm nguyên gốc còn bản concerto đầu tiên “Mùa xuân” mang âm hưởng từ overture trong vở opera Giustino của Vivaldi. Không chỉ là một trong số những tác phẩm quen thuộc nhất đối với khán giả, đặc biệt là bản “Mùa xuân”, tập Bốn mùa của Vivaldi còn là những bản nhạc được coi là táo bạo nhất trong lịch sử âm nhạc thế giới.

Khi xuất bản tác phẩm, Vivaldi đã cho in kèm 4 bài thơ theo hình thức sonnet (một hình thức thơ bắt nguồn từ thế kỷ 13 tại nước Ý). Đến nay vẫn chưa xác định được tác giả của những bài thơ này, nhiều khả năng đó chính là Vivaldi. 4 bài thơ, mỗi bài thơ được chia thành 3 phần, tương ứng với 12 chương của 4 bản concerto, minh hoạ cụ thể nội dung của từng chương nhạc, để làm sáng tỏ cho người nghe biết cụ thể nhà soạn nhạc muốn nói về điều gì. Đây chính là một trong những ví dụ sớm và chi tiết nhất về những gì sẽ được gọi là âm nhạc chương trình, điều rất hiếm gặp trong thời kỳ Baroque và là một thuật ngữ chỉ thực sự xuất hiện vào thế kỷ 19.

Âm nhạc chương trình là một câu chuyện âm nhạc được giới thiệu bằng văn bản, mà nhà soạn nhạc muốn hướng người nghe vào đúng mục đích sáng tác của mình, tránh khỏi những sự diễn giải khác. Ngoài những bài sonnet này, Vivaldi còn có những chỉ dẫn riêng biệt như “tiếng chó sủa” (trong chương II của “Mùa xuân”), “ánh nắng khắc nghiệt” (trong chương I của “Mùa hè”) và “những kẻ say rượu ngủ gật” (trong chương II của “Mùa thu”).

Về mặt cấu trúc, 4 mùa sở hữu những gì đặc trưng nhất cho phong cách concerto của Vivaldi. Cả 4 concerto đều có 3 chương (nhanh – chậm – nhanh). Mỗi phần mở đầu do toàn bộ dàn nhạc chơi (ritonello) sau đó đến phần dành cho violin độc tấu, được dàn nhạc (hoặc một phần của dàn nhạc) đệm. Bản thân Vivaldi vốn là một nghệ sĩ violin tài năng nên nghệ sĩ độc tấu có rất nhiều cơ hội để toả sáng. Các phần ritonello và violin độc tấu sẽ luân phiên nhau – khoảng 3 lần – kết thúc bằng một phần ritonello. Phần dành cho violin độc tấu có thể sẽ khác nhau về cấu trúc và giai điệu nhưng phần ritonello trong các tác phẩm thì lại khá tương đồng nên khá giả sẽ rất dễ nhận biết, mặc dù Vivaldi đã có những thay đổi nhất định.

Phân tích tác phẩm Bốn mùa

1. Concerto Mùa xuân (La primavera), Op. 8/1, RV. 269:

Mùa xuân đã đến với chúng ta. Những chú chim chào mừng bằng bài ca lễ hội, con suối chảy róc rách được làn gió mơn man nhẹ nhàng. Sấm sét, sứ giả của mùa xuân, gào thét, phủ tấm áo choàng của mình lên thiên đường. Sau đó, chúng chết trong yên lặng để những chú chim lại cất lên bài ca quyến rũ của mình. Trên đồng cỏ đầy hoa, những tán lá trên đầu xào xạc, chàng mục đồng đang ngủ với chú chó trung thành bên mình. Âm thanh lễ hội của những chiếc kèn túi mộc mạc dẫn dắt, những nữ thần cây và người mục đồng nhẹ nhàng nhảy múa dưới những tán cây rực rỡ của mùa xuân.

2. Concerto Mùa hè (L’estate), Op. 8/1, RV. 315:

Một mùa đầy khắc nghiệt dưới ánh nắng như thiêu như đốt, người và dê mòn mỏi, cây thông cháy xém. Chim cúc cu kêu than và chẳng bao lâu nữa chúng ta sẽ nghe thấy tiếng cu gáy và sẻ. Thần Gió Tây ngọt ngào thổi, nhưng thần Gió Bắc đột ngột quét tới. Người mục đồng run rẩy cho số phận của mình.

Nỗi sợ hãi trước sự dữ dội của sấm và chớp. Tay chân mệt mỏi vì không được nghỉ ngơi. Ruồi và đom đóm vo ve xung quanh. Chao ôi! Nỗi sợ hãi là chính đáng. Bầu trời đầy sấm sét và những cơn mưa đá đã làm hỏng ruộng đồng.

3. Concerto mùa thu (L’autunno), Op. 8/1, RV. 293:

Tôn vinh người nông dân với những bài hát và điệu múa. Niềm vui của một vụ thu hoạch bội thu. Nhiều người bị rượu của thần Rượu nho đốt cháy, kết thúc cuộc vui trong giấc ngủ. Mọi người quên đi sự lo lắng của mình khi hát và nhảy múa. Không khí được hâm nóng với những niềm vui. Một vụ mùa mới mời gọi mọi người, tận hưởng niềm hạnh phúc trong giấc ngủ ngọt ngào.

Những người thợ săn xuất hiện vào buổi sớm bình minh, bắt đầu cuộc săn với kèn, chó và những khẩu súng. Con thú chạy trốn và bị lần theo dấu vết. Kinh hoàng và mệt mỏi vì những tiếng ồn của súng và chó, con thú bị thương, bị đe doạ, chạy trốn trong vô vọng và chết.

4. Concerto mùa đông (L’inverno), Op. 8/1, RV. 297:

Run lên vì lạnh trong tuyết băng giá, trong hơi thở khắc nghiệt của cơn gió kinh hoàng. Chạy và dậm chân liên tục, răng kêu lên răng rắc trong cái lạnh thấu xương. Trải qua những ngày bình yên với hạnh phúc bên ngọn lửa khi mưa bên ngoài đổ xuống như trút nước.

Bước đi trên băng thật chậm rãi, di chuyển thật chậm vì sợ ngã. Đột ngột trở lại, ngã, trượt dài trên đất. Đứng lên, lao nhanh khi băng nứt. Những cơn gió bắc vẫn xuyên qua nhà mặc dù đã được khoá kỹ và cài chốt. Đây là mùa đông, nhưng nó vẫn mang lại niềm vui.

Ngày nay, 4 mùa của Vivaldi chắc chắn là một trong những tác phẩm âm nhạc phổ biến nhất, ngay cả với những người không hâm mộ nhạc cổ điển. Qua thời gian, chúng đã trở thành những kiệt tác, có thể được chơi cùng nhau hoặc biểu diễn với tư cách 4 tác phẩm riêng biệt.

Ngọc Tú (nhaccodien.info) tổng hợp

Nguồn: bsomusic.org victoriasymphony.ca indianapolissymphony.org