Xây Dựng Quân đội Cách Mạng, Chính Quy, Tinh Nhuệ, Từng Bước ...

(Quanlynhanuoc.vn) – Tổ chức quân đội tinh, gọn, mạnh có vai trò đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng tổng hợp của quân đội ta, trước hết là chất lượng chính trị, sức mạnh chiến đấu, khả năng sẵn sàng chiến đấu, công tác, lao động sản xuất. Xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là khâu đột phá mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề cập, bởi vậy, cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới.

Quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về tổ chức quân đội tinh, gọn, mạnh

Quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng, tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh toàn diện đã được hình thành từ rất sớm và không ngừng hoàn thiện qua các kỳ đại hội của Đảng. Nhiều nghị quyết, chỉ thị, luật, nghị định được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ban hành nhằm tăng cường hiệu quả, hiệu lực lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam tinh, gọn, mạnh, như: Kết luận số 16-KL/TW ngày 07/7/2017 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Ngày 16/6/2018, Quân ủy Trung ương ban hành Nghị quyết số 606-NQ/QUTW về lãnh đạo triển khai Kết luận số 16-KL/TW của Bộ Chính trị; chỉ đạo cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) và Đề án về điều chỉnh tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2018 – 2021 và những năm tiếp theo. Đồng thời, rà soát, nắm tình hình tổ chức, biên chế trong toàn quân, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, triển khai đồng bộ các giải pháp xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, có sức cơ động và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định: “Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội, Công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”1, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Xây dựng cấp ủy, tổ chức Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Quân đội và Công an tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, bảo đảm sức mạnh tổng hợp và sức mạnh chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Với quyết tâm chính trị cao và giải pháp quyết liệt, đồng bộ, hợp lý, đến nay, về cơ bản tổ chức quân đội được điều chỉnh phù hợp; bảo đảm sự cân đối, tương đối đồng bộ giữa các quân chủng, binh chủng, giữa cơ quan và đơn vị, giữa lực lượng thường trực và lực lượng dự bị động viên. Trong đó, cơ quan cấp chiến lược, chiến dịch được điều chỉnh theo hướng giảm các đơn vị phục vụ, đầu mối trung gian và từng bước khắc phục sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ.

Đối với khối cơ quan cấp chiến dịch, chiến lược, đã tập trung rà soát, điều chỉnh tổ chức, biên chế theo hướng giảm đầu mối trung gian; bổ sung chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, khắc phục sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ để tăng cường quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đóng quân trên các địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo.

Đối với khối đơn vị chiến đấu, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị để điều chỉnh tổ chức, theo hướng tăng cường sức mạnh tác chiến, khả năng cơ động cao, sẵn sàng chiến đấu và xử lý các tình huống; coi trọng xây dựng lực lượng đặc thù, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến trong tình hình mới.

Sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng và điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, biên chế các nhà trường Quân đội, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Qua đó, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về tổ chức, trang bị của quân đội hiện đại, có cơ cấu hợp lý, số lượng phù hợp, chất lượng ngày càng cao.

Hệ thống nhà trường, đơn vị sự nghiệp công lập, các cơ sở sản xuất, đoàn kinh tế – quốc phòng được điều chỉnh một bước về cơ cấu tổ chức, bảo đảm phù hợp với mục tiêu, yêu cầu xây dựng quân đội “tinh, gọn, mạnh”.

Tầm nhìn và sự cần thiết phải xây dựng quân đội về tổ chức: tinh, gọn, mạnh

Những năm tới, tình hình thế giới và khu vực còn có nhiều diễn biến mới phức tạp, khó đoán định. “Khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong đó Đông Nam Á có vị trí chiến lược ngày càng quan trọng, là khu vực cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc, tiềm ẩn nhiều bất ổn. Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo diễn ra căng thẳng, phức tạp, quyết liệt hơn. Hòa bình, ổn định, tự do, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông đứng trước thách thức lớn, tiềm ẩn nguy cơ xung đột”2.

Nước ta sau hơn 35 năm đổi mới, thế và lực, sức mạnh tổng hợp quốc gia, uy tín quốc tế ngày càng được nâng cao; hội nhập quốc tế sâu rộng hơn. Đảng ta chỉ rõ: “Các thế lực thù địch tiếp tục chống phá Đảng và đất nước ta. Bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và thích ứng với biến đổi khí hậu là yêu cầu cấp thiết, đồng thời là những thách thức rất lớn đối nước ta trong thời gian tới”3. Bởi vậy, tổ chức quân đội tinh, gọn, mạnh, “cốt tinh không cốt nhiều”, có tính cơ động cao, đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống; nhỏ mà không yếu, ít mà địch được nhiều, thắng được hiện đại là nhiệm vụ quan trọng được Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, nhằm không ngừng nâng cao sức mạnh tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam trong bảo vệ Tổ quốc.

Định hướng nâng cao hiệu quả xây dựng quân đội: tinh, gọn, mạnh

Ngày nay, xây dựng quân đội theo hướng tổ chức: tinh, gọn, mạnh trong điều kiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang tác động mạnh đến các vấn đề quân sự, quốc phòng; đặt ra trong mối quan hệ giữa con người và vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại. Theo đó, tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam tinh, gọn, mạnh, khoa học, đòi hỏi phải tập trung triển khai thực hiện đồng bộ những nội dung cơ bản sau:

Trước hết, tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Đề án xây dựng Quân đội về tổ chức: tinh, gọn, mạnh. Đây vừa là định hướng, vừa là giải pháp cơ bản cho các cơ quan, đơn vị trong toàn quân quán triệt và thực hiện, trong đó Quyết định số 2574/QĐ-BQP ngày 30/6/2018 của Bộ Quốc phòng về Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 606-NQ/QUTW về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021 và những năm tiếp theo; xây dựng, triển khai thực hiện “Đề án về điều chỉnh tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021 và những năm tiếp theo”.

Tập trung triển khai định hướng, giải pháp, khâu đột phá trong điều chỉnh tổ chức, biên chế Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, linh hoạt. Đẩy mạnh việc rà soát quân số, tổ chức, trang bị của từng cơ quan, đơn vị, làm cơ sở điều chỉnh, kiện toàn tổ chức, biên chế, bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, vũ khí, trang bị hiện có và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới. Quá trình rà soát, điều chỉnh phải bảo đảm khách quan, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm theo hướng có giảm, có tăng, trên cơ sở yêu cầu, nhiệm vụ của từng loại hình cơ quan, đơn vị và lực lượng. Theo đó, cùng với tinh giản một số bộ phận, khâu trung gian,… Bộ Quốc phòng tiếp tục đầu tư xây dựng các lực lượng đã được xác định tiến thẳng lên hiện đại; nghiên cứu điều chỉnh, điều chuyển, thành lập một số đơn vị dự bị chiến lược; xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, có tổ chức hợp lý, chất lượng cao; sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng theo nhóm sản phẩm, công nghệ; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của các binh đoàn, đoàn kinh tế – quốc phòng…

Hai là, tập trung thực hiện tốt việc giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ, cấp ủy, chỉ huy các cấp. Đây vừa là định hướng, vừa là yêu cầu rất quan trọng, nhằm thống nhất nhận thức, đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện và phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, bằng nhiều biện pháp quyết liệt, có chiều sâu, hiệu quả.

Nội dung giáo dục cần tập trung phổ biến, quán triệt làm rõ quan điểm của Đảng, Quân ủy Trung ương và các chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên về điều chỉnh tổ chức quân đội. Trong đó, trọng tâm là quán triệt thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; Kết luận 16-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021 và những năm tiếp theo. Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Trên cơ sở đó, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, lực lượng có liên quan, với một lộ trình, kế hoạch thống nhất, bước đi phù hợp, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này; tạo sự đồng thuận cao trong tổ chức thực hiện; gắn việc quán triệt, giáo dục với các biện pháp tổ chức hành chính, xây dựng nền nếp, phương pháp, tác phong làm việc khoa học, nhằm chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm đối với công tác quan trọng này.

Ba là, đột phá về tổ chức và trang bị. Để thực hiện hiệu quả vấn đề này, trước hết phải quán triệt sâu sắc chủ trương của Đảng về điều chỉnh tổ chức Quân đội, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới và tinh thần Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: “Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; đến năm 2025, cơ bản xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu đến năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”4; một số quân chủng, binh chủng, lực lượng được ưu tiên lên hiện đại sẽ hoàn thành hiện đại. Đây là bước phát triển mới về tư duy, nhận thức, tầm nhìn chiến lược của Đảng ta đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Triển khai thực hiện có hiệu quả đề án tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam trong tình hình mới; Đề án chiến lược bảo đảm vũ khí, trang bị cho Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Trên cơ sở đó, toàn quân đẩy mạnh việc rà soát, đánh giá cụ thể quân số, tổ chức, trang bị của từng cơ quan, đơn vị, làm cơ sở điều chỉnh, kiện toàn tổ chức, biên chế, bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới. Quá trình rà soát, điều chỉnh cần bảo đảm khách quan, toàn diện, trên cơ sở yêu cầu, nhiệm vụ của từng loại hình cơ quan, đơn vị và lực lượng. Cùng với tinh giản cần tiếp tục đầu tư xây dựng các lực lượng được xác định tiến thẳng lên hiện đại; nghiên cứu điều chỉnh, điều chuyển, thành lập một số đơn vị dự bị chiến lược; xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, có tổ chức hợp lý, chất lượng ngày càng cao; sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng theo nhóm sản phẩm, công nghệ; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của các binh đoàn, đoàn kinh tế – quốc phòng phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng và  quản lý của Nhà nước đối với quân đội.

Thực tiễn chỉ ra rằng, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định chất lượng chính trị và sự phát triển, trưởng thành, chiến thắng của quân đội ta; không có lực lượng nào, đảng phái nào thay thế được. Để giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước đối với nhiệm vụ xây dựng quân đội, tăng cường củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; cấp ủy, chỉ huy các cấp trong quân đội cần quán triệt, nắm vững quan điểm, đường lối của Đảng và các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mệnh lệnh, chỉ thị của Bộ Quốc phòng…

Chủ động phối hợp với các cấp, các ngành, địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quân sự, quốc phòng, trước hết là xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh. Trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào, với tinh thần ở đâu có hoạt động của quân đội, ở đó có sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước về quân sự, quốc phòng trong giai đoạn mới. Cùng với đó, giữ vững nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát; kiên quyết xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội.

Năm là, xây dựng và phát triển nền công nghiệp quốc phòng đạt trình độ tiên tiến, hiện đại. Đây vừa là định hướng vừa là nhiệm vụ quan trọng liên quan trực tiếp đến xây dựng quân đội về tổ chức: tinh, gọn, mạnh. Đại hội XIII của Đảng xác định: Phát triển nền công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh hiện đại, lưỡng dụng, vừa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, vừa góp phần quan trọng phát triển kinh tế – xã hội. Để thực hiện vấn đề này, trước hết tập trung xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng có quy mô, tổ chức, cơ chế quản lý phù hợp, bảo đảm tập trung, thống nhất về quản lý nhà nước, phát huy vai trò, trách nhiệm tự chủ của các cơ sở công nghiệp quốc phòng. Kiện toàn tổ chức ngành kỹ thuật theo hướng “tinh, gọn, mạnh, thống nhất”, phù hợp với tính năng công nghệ của vũ khí, trang bị kỹ thuật với nhiệm vụ của từng cấp, bảo đảm công tác quản lý, chỉ huy, chỉ đạo thông suốt, không chồng chéo. Đổi mới phương thức bảo đảm kỹ thuật đối với vũ khí, trang bị kỹ thuật thế hệ mới, công nghệ cao theo hướng tập trung, thống nhất; đổi mới tư duy sản xuất vật tư kỹ thuật theo hướng mở rộng liên doanh, liên kết, xã hội hóa…

Công nghiệp quốc phòng, an ninh là bộ phận không thể thiếu phục vụ quá trình hiện đại hóa quân đội. Tự chủ về công nghiệp quốc phòng nhằm nâng cao tính chủ động trong bảo đảm vũ khí trang bị kỹ thuật cho Quân đội, từng bước hạn chế mua sắm vũ khí trang bị, qua đó giảm được sự phụ thuộc vào công nghệ của nước ngoài; giữ được yếu tố bí mật cho vũ khí trang bị, nhất là tính năng kỹ – chiến thuật; tăng tính chủ động trong nghiên cứu, sản xuất, bảo đảm kỹ thuật, bảo hành, bảo trì; tạo ra sản phẩm có giá thành hợp lý, góp phần tiết kiệm ngân sách quốc phòng. Theo đó: “Nâng cao năng lực dự báo chiến lược, giữ vững thế chủ động chiến lược; không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống”5.

Cùng với đó, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển công nghiệp quốc phòng dài hạn, trung hạn, phù hợp với điều kiện mới. Từng bước hội nhập công nghiệp quốc phòng vào công nghiệp quốc gia, thúc đẩy công nghiệp quốc gia phát triển. Ưu tiên phát triển các ngành, sản phẩm công nghiệp cơ bản, có tính lưỡng dụng cao. Đầu tư xây dựng có trọng điểm một số cơ sở công nghiệp quốc phòng có công nghệ tiên tiến, hiện đại, làm nòng cốt xây dựng các tổng công ty tiến tới hình thành các tập đoàn, tổ hợp công nghiệp quốc phòng lưỡng dụng, công nghệ cao, có nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất và bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật quân sự; tập trung vào các hệ thống: tên lửa, tự động hóa chỉ huy, tác chiến không gian mạng; phòng, chống chiến tranh hạt nhân, hướng tới tác chiến vũ trụ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Xây dựng quân đội về tổ chức: tinh, gọn, mạnh, linh hoạt là vấn đề rất quan trọng, được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng hết sức quan tâm, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu và chiến thắng trong mọi tình huống. Bởi vậy, quá trình triển khai thực hiện phải có lộ trình, làm thận trọng từng bước, làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc ngay từ cơ sở; chủ động bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật. Đó cũng là khâu đột phá mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI đã đề ra, cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Chú thích: 1, 2, 3, 4, 5. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2021, tr. 157-158, 107, 108, 158, 159.

Thượng tướng, TS. Lê Huy Vịnh Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng