Ý Nghĩa Lâm Sàng Của Các Lipid, Lipoprotein Và Các Tỷ Số Của Chúng

Tin tức

1. Trang chủ
2. Tin tức y khoa
3. Ý nghĩa lâm sàng của các lipid, lipoprotein và các tỷ số của chúng

Ý nghĩa lâm sàng của các lipid, lipoprotein và các tỷ số của chúng Ngày 04/03/2019 PGS TS Nguyễn Nghiêm Luật - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Tóm tắt 1) Lipid là một nhóm chất béo và các chất giống như chất béo, là thành phần quan trọng của tế bào và nguồn năng lượng. Mỗi hạt chứa sự kết hợp của các phân tử protein, cholesterol, triglyceride và phospholipid. 2) Các xét nghiệm lipid tiêu chuẩn bao gồm triglyceride (TG), cholesterol toàn phần (TC), cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL-C) và cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-C). Cholesterol không phải HDL (non-DHL-C) là một dấu ấn mới của bệnh tim mạch (CVD). Các tỷ số lipid và lipoprotein như TG/ HDL-C, TC/ HDL-C, LDL-C/ HDL-C, và non- HDL-C/ HDL-C cũng được sử dụng để đánh giá nguy cơ phát triển xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch. 3) Sử dụng: các xét nghiệm lipid, lipoprotein được sử dụng để phát hiện, chẩn đoán, theo dõi điều trị và tiên lượng các rối loạn chuyển hóa lipid trong nhiều bệnh, chẳng hạn như bệnh tim mạch (CHD), đái tháo đường (DM), hội chứng chuyển hóa (MS), bệnh thận mạn (CKD), ... 4) Chỉ định: việc sàng lọc ban đầu có thể chỉ liên quan đến một bảng lipid tiêu chuẩn. Nếu có các yếu tố nguy cơ khác xuất hiện hoặc nếu các xét nghiệm trước đó cho thấy mức độ nguy cơ cao trong quá khứ, thì non-HDL-C và các tỷ lệ lipid cần được đánh giá. Các xét nghiệm lipid cũng có thể được chỉ định định kỳ để đánh giá sự thành công của việc thay đổi lối sống hạ lipid như chế độ ăn uống và tập thể dục hoặc để xác định hiệu quả của điều trị bằng thuốc như statin. 5) Ý nghĩa lâm sàng: các thông số lipid, lipoprotein và các tỷ số của chúng có thể giúp phát hiện, chẩn đoán, theo dõi điều trị và tiên lượng các rối loạn chuyển hóa lipid trong nhiều bệnh, chẳng hạn như bệnh tim mạch, đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa, bệnh thận mạn, … Nói chung, các tỷ số của lipid và lipoprotein có thể được tính toán dễ dàng và tốt hơn các thông số lipid và lipoprotein thông thường. Clinical Significance of Lipids, Lipoproteins, and Their Ratios Luat Nghiem Nguyen MEDLATEC General Hospital Abstract 1) Lipids are a group of fats and fat-like substances that are important constituents of cells and sources of energy. Each particle contains a combination of protein, cholesterol, triglyceride, and phospholipid molecules. 2) A standard lipid panel includes triglycerides (TG), total cholesterol (TC), high-density lipoprotein cholesterol (HDL-C), and low-density lipoprotein cholesterol (LDL-C). Non-HDL cholesterol is a new marker of cardiovascular disease (CVD). Lipids and lipoprotein ratios, such as TG/ HDL-C, TC/HDL-C, LDL-C/HDL-C, and non-HDL-C/HDL-C, have been used to assess the risk of the development of atherosclerosis and cardiovascular disease. 3) The use: lipid and lipoprotein tests can be used to detect, diagnose, monitor treatment and predict lipid metabolism disorders in many diseases, such as cardiovascular disease (CVD), diabetes mellitus (DM), metabolic syndrome (MS), chronic kidney disease (CKD), etc. 4) Indications: initial screening may involve only a standard lipid panel. If other risk factors are present or if previous tests revealed a high risk levels in the past, non-HDL-C, and the lipid ratios have been recommended. A lipid panel may also be ordered at regular intervals to evaluate the success of lipid-lowering lifestyle changes such as diet and exercise or to determine the effectiveness of drug therapy such as statins. 5) Clinical significance: lipid and lipoprotein parameters and their ratios can help detect, diagnose, monitor treatment and predict lipid metabolism disorders in many diseases, such as cardiovascular disease, diabetes mellitus, metabolic syndrome, chronic kidney disease, etc. In general, lipid and lipoprotein ratios can be easily calculated and better than conventional lipid and lipoprotein parameters. *

Bệnh tim mạch (cardiovascular disease: CVD) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới và đóng góp của nó vào gánh nặng bệnh tật dự kiến sẽ tăng mạnh trong những năm tới. Xơ vữa động mạch là nguyên nhân cơ bản của cơn đau tim (heart attack) và đột quỵ (stroke). Lipid là một nhóm chất béo và các chất giống như chất béo, là thành phần quan trọng của tế bào và nguồn năng lượng. Hai lipid quan trọng là cholesterol và triglyceride, được vận chuyển trong máu bởi các hạt lipoprotein. Các hạt lipid được cấu tạo bởi các phân tử protein, cholesterol, triglyceride và phospholipid và được phân loại theo tỷ trọng thành các lipoprotein tỷ trọng cao (HDL), lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) và lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL). Cholesterol có thể được tổng hợp trong cơ thể từ các mẩu 2C (nội sinh) hoặc được đưa từ ngoài vào qua đường ăn uống (ngoại sinh). Lượng cholesterol dư thừa có thể được lắng đọng trong các mảng bám trên thành mạch máu, dẫn đến xơ vữa động mạch và làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh, gồm bệnh tim mạch và đột quỵ. Một mức độ triglyceride cao trong máu cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tim mạch (CVD). Các xét nghiệm lipid cơ bản (lipid panel hoặc lipid profile) thường bao gồm: triglyceride (TG), cholesterol toàn phần (total cholesterol: TC), cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (high-density lipoprotein cholesterol: HDL-C), cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (low-density lipoprotein cholesterol: LDL-C). Gần đây, người ta đã tính ra loại cholesterol không phải HDL (non-HDL cholesterol: non-HDL-C) bằng cách lấy TC trừ đi HDL-C. Người ta cũng sử dụng các tỷ số TG/HDL-C, TC/HDL-C, LDL-C/HDL-C và non-HDL/HDL-C, có giá trị lâm sàng tốt hơn so với các thông số lipid thông thường. Mẫu máu để xét nghiệm lipid máu thường được lấy ở tĩnh mạch hoặc mao mạch trong điều kiện đói, nghĩa là bệnh nhân cần được nhịn ăn khoảng 9-12 giờ trước khi lấy máu. 1. Sinh học của lipid và lipoprotein Lipid là một nhóm chất béo và các chất giống như chất béo, là thành phần quan trọng của tế bào và nguồn năng lượng. Hai lipid quan trọng là cholesterol và triglyceride, được vận chuyển trong máu bởi các hạt lipoprotein. Các hạt lipid được cấu tạo bới các phân tử protein, cholesterol, triglyceride và phospholipid và được phân loại theo tỷ trọng thành các lipoprotein tỷ trọng cao (HDL), lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) và lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL). Cholesterol có thể được tổng hợp trong cơ thể từ các mẩu 2C (nội sinh) hoặc được đưa từ ngoài và qua đường ăn uống. Việc ăn quá nhiều thực phẩm chứa nhiều chất béo hoặc yếu tố di truyền có thể làm tăng mức độ cholesterol trong máu. Lượng cholesterol dư thừa có thể được lắng đọng trong các mảng bám trên thành mạch máu, có thể gây hẹp lòng mạch, ngăn cản sự lưu thông của máu, dẫn đến xơ cứng động mạch (xơ vữa động mạch) và làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh, gồm bệnh tim mạch và đột quỵ. Một mức độ triglyceride cao trong máu cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tim mạch (CVD). 2. Sử dụng

Các xét nghiệm lipid, lipoprotein được sử dụng để phát hiện, chẩn đoán, theo dõi điều trị và tiên lượng các rối loạn chuyển hóa lipid trong nhiều bệnh, chẳng hạn như bệnh tim mạch (CHD), đái tháo đường (DM), hội chứng chuyển hóa (MS), bệnh thận mạn (CKD), ... Các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng được sử dụng trong lâm sàng gồm: 1) Triglycerides (TG); 2) Cholesterol toàn phần (total cholesterol: TC); 3) Cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL-C); 4) Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-C); 5) Non-HDL-C; 6) Tỷ số TG/HDL-C; 7) Tỷ số TC/HDL-C; 8) Tỷ số LDL/HDL-C; 9) Tỷ số non-HDL/HDL-C. 3. Chỉ định xét nghiệm lipid máu 3.1. Chỉ định ở người lớn Người trưởng thành khỏe mạnh không có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim khác nên được chỉ định các xét nghiệm lipid lúc đói mỗi 4 đến 6 năm một lần. Nếu kết quả kiểm tra lipid máu bất thường, cần được quản lý, xét nghiệm thường xuyên hơn với bệnh án đầy đủ. Nếu một người có các yếu tố nguy cơ gây rối loạn lipid máu hoặc trước đó có rối loạn lipid máu, thì nên chỉ định xét nghiệm lipid máu thường xuyên hơn với hồ sơ lipid đầy đủ để hướng dẫn chế độ ăn, tập luyện thể dục hoặc theo dõi điều trị. Các yếu tố nguy cơ gây rối loạn lipid máu có thể gồm: hút thuốc lá, thừa cân hoặc béo phì, chế độ ăn uống không lành mạnh, không hoạt động thể chất, không tập thể dục, tuổi cao (nam từ 45 tuổi trở lên hoặc nữ từ 50-55 tuổi trở lên), tăng huyết áp (huyết áp từ 140/90 trở lên), tiền sử gia đình mắc bệnh tim, bệnh tim cũ, đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường. 3.2. Chỉ định ở thanh thiếu niên Đối với thanh thiếu niên, chỉ định xét nghiệm lipid thường quy được khuyến nghị ở tất cả trẻ em một lần trong độ tuổi từ 9 đến 11 và một lần nữa trong khoảng từ 17 đến 21. Một số yếu tố nguy cơ ở thanh thiếu niên cũng tương tự như ở người lớn, gồm tiền sử gia đình mắc bệnh tim hoặc các vấn đề sức khỏe như tiểu đường, huyết áp cao hoặc thừa cân. Các thanh thiếu niên có nguy cơ rối loạn lipid máu cao nên được chỉ định xét nghiệm lipid máu từ 2 đến 8 tuổi để đánh giá sự thành công của việc thay đổi chế độ ăn uống, luyện tập thể dục hoặc để đánh giá hiệu quả điều trị bằng thuốc (như statin). 4. Giá trị tham chiếu của các thông số lipid, lipoprotein và các tỷ số 4.1. Triglyceride (TG): TG là tất cả các chất béo trung tính trong tất cả các hạt lipoprotein; hầu hết TG có trong các lipoprotein mật độ rất thấp (VLDL). Lý tưởng là: < 1,70 mmol / L (150 mg/ dL) Giới hạn cao: 1,7-2,2 mmol / L (150-199 mg/ dL) Cao: 2,3-5,6 mmol / L (200-499 mg/ dL) Rất cao: >5,6 mmol / L (500 mg/ dL) 4.2. Total Cholesterol (TC): TC là tổng số cholesterol tự do và este hóa trong tất cả các hạt lipoprotein. Lý tưởng là: < 5,18 mmol / L (200 mg/ dL) Giới hạn cao: 5,18 đến 6,18 mmol/ L (200-239 mg/ dL) Cao: >6,22 mmol/ L (240 mg/ dL) 4.3. HDL-C: HDL-C là lượng cholesterol có trong các hạt HDL; thường được gọi là "cholesterol tốt" vì nó có vai trò vận chuyển cholesterol từ tế bào ngoại vi về gan để loại bỏ. Mức độ thấp, nguy cơ tăng: <1,0 mmol/ L (40 mg/ dL) đối với nam và <1,3 mmol/ L (50 mg/ dL) đối với nữ. Mức trung bình, nguy cơ trung bình: 1,0-1,3 mmol/ L (40-50 mg/ dL) đối với nam và từ 1,3-1,5 mmol/ L (50-59 mg/ dL) đối với nữ . Mức độ cao, ít hơn nguy cơ: 1,55 mmol/ L (60 mg/ dL) hoặc cao hơn cho cả nam và nữ. 4.4. LDL-C: LDL-C là lượng cholesterol có trong các hạt LDL; thường được gọi là "cholesterol xấu" vì nó làm lắng đọng cholesterol trong thành mạch, góp phần gây xơ vữa động mạch. Lượng LDL-C có thể được đo trực tiếp hoặc được tính bằng công thức Friedewald (1972): Tính theo mmol/L là LDL-C=TC-(HDL-C) –TG/2,2 Tính theo mg/mL là LDL-C=TC-(HDL-C) –TG/5 Tối ưu: <2,59 mmol/ L (100 mg/ dL), đối với tiểu đường là <1,81 mmol/ L (70 mg/ dL). Gần/ trên tối ưu: 2,59-3,34 mmol/ L (100-129 mg/ dL) Giới hạn cao: 3,37-4,12 mmol/ L (130-159 mg/ dL) Cao: 4,15-4,90 mmol/ L (160-189 mg/ dL) Rất cao: >4,90 mmol/ L (190 mg/ dL) 4.5. Non-HDL-cholesterol (không phải HDL-C): non-HDL-C được tính bằng công thức: Non-HDL-C = TC – (HDL-C). Như vậy, non-HDL-C là mức độ của tất cả các cholesterol “xấu”. Lý tưởng là: <3,37 mmol/ L (130 mg/ dL) Gần / trên tối ưu: 3,37-4,12 mmol/ L (130-159 mg/ dL) Đường biên giới cao: 4,15-4,90 mmol/ L (160-189 mg/ dL) Cao: 4,9-5,7 mmol/ L (190-219 mg/ dL) Rất cao: >5,7 mmol/ L (220 mg/ dL) 4.6. Tỷ số TG/HDL-C Lý tưởng là <0,87; >1,74 là cao; >2,62 là quá cao (nếu TG và HDL-C tính theo mmol/L). Lý tưởng là <2; >4 là cao; >6 là quá cao (nếu TG và HDL-C tính theo mg/dL). 4.7. Tỷ số TC/HDL-C Bình thường: <4,5 (nếu tính bằng mmol/L) và <4,4 (nếu tính bằng mg/mL) 4.8. Tỷ số LDL/HDL-C Bình thường: <3,0 (nếu tính bằng mmol/L) và <2,9 (nếu tính bằng mg/mL) 4.9. Tỷ số non-HDL/HDL-C Bình thường: <3,6 (nếu tính bằng mmol/L) và <3,5 (nếu tính bằng mg/mL) 5.Ý nghĩa lâm sàng Trong thực hành lâm sàng, các rối loạn lipid được phân loại theo Fredrickson (Bảng 1).

Bảng 1. Sự phân loại các rối loạn lipid theo Fredrickson (Hegele RA, 2009) [2].

Chẩn đoán
Phân loại Fredrickson	Các Lipid	Các Lipoprotein	Di truyền
Tăng Chylomicron máu gia đình	Type 1	TG	Chylomicron	Sự lặn tự phát do 2 allen đột biến của các gen LPL, ApoC2, ApoA-V, LMF-1, GPIHBP1.
Tăng Chylomicron máu gia đình	Type 2A	TC	LDL	Đồng trội tự phát; dạng dị hợp tử do 1 allen đột biến của LDL receptor, ApoB hoặc PCSK9; dạng đồng hợp tử do 2 allen đột biến của các gen này.
Tăng Lipoprotein máu hỗn hợp gia đình	Type 2B	TC, TG	VLDL, LDL	Đa gen
Rối loạn Beta Lipoprotein máu	Type 3	TC, TG	IDL	ApoE2/E2 đồng hợp tử hoặc các đột biến dị hợp tử hiếm ở ApoE.
Tăng Triglyceride máu nguyên phát	Type 4	TG	VLDL	Chưa biết.
Tăng Triglyceride máu hỗn hợp	Type 5	TC, TG	VLDL, Chylomicron	Đa gen

Các giá trị lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng có thể thay đổi trong một số bệnh có liên quan đến rối loạn lipid máu. Ở bệnh nhân thiếu máu cục bộ cơ tim (ischemic heart disease: IHD), trong một nghiên cứu trên 114 nam giới bị thiếu máu cục bộ cơ tim so với 1989 người không thếu máu cục bộ cơ tim, Lemieux I và cộng sự, 2001 [5] thấy rằng các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng đều tăng một cách có ý nghĩa thống kê rất rõ rệt, riêng HDL-C giảm rõ rệt (Bảng 2).

Bảng 2. So sánh một số thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng ở nam giới thiếu máu cục bộ cơ tim và không thiếu máu cục bộ cơ tim, theo dõi trong 5 năm (Lemieux I, 2001) [5]

TT	Các thông số	Nam, không thiếu máu cục bộ cơ tim (n=1989)	Nam, thiếu máu cục bộ cơ tim (n=114)	P
1	TG (mg/dL)	154 ± 66	177 ± 66	<0,001
2	TC (mg/dL)	220 ± 38	235 ± 41	<0,001
3	HDL-C (mg/dL)	40 ± 10	37 ± 9	<0,001
4	LDL-C (mg/dL)	149 ± 35	162 ± 37	<0,001
5	TC / HDL-C	5,81 ± 1,68	6,67 ± 1,91	<0,001
6	LDL-C/ HDL-C	3,96 ± 1,35	4,60 ± 1,51	<0,001

Ghi chú: các thông số về chỉ số khối cơ thể (BMI), hút thuốc lá, huyết tâm trương không có sự khác nhau có ý nghĩa thống kê giữa 2 nhóm này. Ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp (acute myocardial infarction: AMI), trong một nghiên cứu trên 400 nam giới bị nhồi máu cơ tim cấp so với 150 người không bị nhồi máu cơ tim, Shrivastava AK và cộng sự, 2015 [6] đã thấy rằng các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng đều tăng một cách có ý nghĩa thống kê rất rõ rệt, riêng HDL-C giảm rất rõ rệt (Bảng 3).

Bảng 3. So sánh một số thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng giữa nhồi máu cơ tim cấp và đối chứng khỏe mạnh (Shrivastava AK, 2015) [6]

TT	Các thông số	Đối chứng (n=150)	Nhồi máu cơ tim cấp (n=400)	P
1	TG (mg/dL)	149,65 ± 27,18	157,51 ± 45,67	<0,014
2	TC (mg/dL)	169,35 ± 16,34	174,81 ± 24,14	<0,003
3	HDL-C (mg/dL)	49,21 ± 9,14	43,14 ± 11,34	<0,001
4	LDL-C (mg/dL)	105,55 ± 30,39	111,35 ± 25,81	<0,039
5	TC / HDL-C	3,57 ± 0,79	4,38 ± 1,42	<0,001
6	LDL-C/ HDL-C	2,26 ± 0,83	2,82 ± 1,12	<0,001

Các thông số này đều tăng một cách có ý nghĩa thống kê rất rõ rệt khi bệnh nhân nhồi máu cơ tim được theo dõi theo thời gian 1, 2 và 7 ngày, riêng HDL-C giảm rất rõ rệt (Bảng 4).

Bảng 4. So sánh một số thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng ở các thời gian khác nhau sau nhồi máu cơ tim cấp (Shrivastava AK, 2015) [6]

TT	Các thông số	Ngày 1	Ngày 2	Ngày 7
1	TG (mg/dL)	157,51 ± 45,67	173,30 ± 48,79***	167,86 ± 48,84b
2	TC (mg/dL)	174,81 ± 24,14	161,68 ± 30,77***	165,35 ± 32,25c
3	HDL-C (mg/dL)	43,14 ± 11,34	36,78 ± 10,31***	38,59 ± 11,48c
4	LDL-C (mg/dL)	111,35 ± 25,81	102,28 ± 23,23***	103,26 ± 23,14c
5	TC / HDL-C	4,38 ± 1,42	4,79 ± 1,72**	4,71 ± 1,76a
6	LDL-C/ HDL-C	2,82 ± 1,12	3,03 ± 1,15*	2,94 ± 1,16

Ghi chú: so sánh giữa ngày 2 và ngày 1; *P<0,05, **P<0,01. ***P<0,001; so sánh giữa ngày 3 và ngày 1: aP<0,05, bP<0,01, cP<0,001. Ở các bệnh nhân bị bệnh tim mạch (cardiovascular disease: CVD), theo dõi sự thay đổi các thông số lipid, lipoprotein và các tỷ số của chúng trong quá trình điều trị bằng statin trong 12 tháng, Kastelein JJP và cộng sự, 2008 [3] đã thấy rằng, các thông số lipid đều có xu hướng giảm theo thời gian điều trị ở cả bệnh nhân bắt đầu được điều trị và đã được điều trị (Bảng 5). Bảng 5. So sánh các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng giữa nhóm các bệnh nhân bị bệnh tim mạch mới được điều trị và đã được điều trị cũ bằng Statin ở các liều thuốc khác nhau trong 12 tháng (Kastelein JJP, 2008) [3]

TT	Các thông số	Điều trị mới		Điều trị cũ
		Atorvastatin 10 mg (n=4665)	Atorvastatin 80 mg (n=4654)	Atorvastatin 20-40 mg (n=4369)	Atorvastatin 80 mg (n=4330)
1	TG (mg/dL)	156,0 ± 86,5	131,3 ± 76,8	139,4 ± 83,8	116,6 ± 66,3
2	TC (mg/dL)	178,1 ± 28,5	147,5 ± 29,5	176,1 ± 29,9	147,9 ± 34,1
3	HDL-C (mg/dL)	46,2 ± 10,9	46,1 ± 11,2	47,1 ± 12,7	45,7 ± 12,5
4	LDL-C (mg/dL)	101,0 ± 22,3	75,3 ± 22,6	102,2 ± 25,2	79,5 ± 28,0
5	Non-HDL-C (mg/dL/L)	131,9 ± 27,9	101,4 ± 28,0	129,0 ± 29,5	45,7 ± 12,5
6	TC / HDL-C	4,0 ± 1,0	3,3 ± 0,9	4,0 ± 1,2	3,4 ± 1,1
7	LDL/ HDL-C	2,3 ± 0,7	1,7 ± 0,6	2,3 ± 0,8	1,9 ± 0,8

Điều đặc biệt là, khi nghiên cứu các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng ở những bệnh nhân đau thắt ngực (chest pain), Khan HA và cộng sự, 2013 [4] đã thấy rằng các thông số này không thay đổi có ý nghĩa ở các bệnh nhân đau thắt ngực. Nghiên cứu trên 130 bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa (metabolic syndrome: MS) ở mức độ vừa (MS) và nặng (severe MS) theo mức độ của 5 tiêu chuẩn (vòng bụng, huyết áp, TG, HDL-C, và đái tháo đường), Bhagyashree N và cộng sự 2018 [1] đã thấy rằng các thông số lipid, lipoprotein và các tỷ số của chúng tăng một cách rất rõ rệt theo mức độ nặng của bệnh so với nhóm đối chứng, riêng HDL-C giảm rất rõ rệt và LDL-C không thay đổi (Bảng 6).

Bảng 6. So sánh các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng giữa nhóm các bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa (MS) ở mức độ khác nhau (Bhagyashree N, 2018 [1])

TT	Các thông số	Đối chứng, n=65	MS, n=65	MS nặng, n=65	P
1	TG (mg/dL)	132,8 ± 2,5	145,9 ± 4,5	174,3 ± 5,9	<0,001
2	TC (mg/dL)	150,7 ± 2,9	161,8 ± 2,6	164,2 ± 2,3	0,004
3	HDL-C (mg/dL)	49,1 ± 0,5	47,4 ± 0,6	41,5 ±0,6	<0,001
4	LDL-C (mg/dL)	74,4 ± 2,8	78,3 ± 2,1	79,7 ±2,7	0,315
5	TG/HDL-C	2,7 ± 0,1	3,1 ± 0,1	4,2 ± 0,1	<0,001
6	TC/ HDL-C	3,1 ± 0,1	3,4 ± 0,1	4,0 ± 0,1	<0,001
7	LDL/ HDL-C	1,5 ± 0,1	1,6 ± 0,05	1,9 ± 0,08	<0,001

Ghi chú: các số liệu nhóm MS nặng được so sánh với đối chứng hoặc so với nhóm MS. Ở bệnh nhân bị bệnh thận mạn (chronic kidney disease: CKD), các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng đều tăng một cách có ý nghĩa rất rõ rệt, riêng HDL-C giảm và LDL-C không thay đổi (Bảng 7). Bảng 7. So sánh các thông số lipid, lipoprotein và tỷ số của chúng giữa nhóm các bệnh nhân bệnh thận mạn và nhóm đối chứng (Wen J, 2017) [7]

TT	Các thông số	Nhóm đối chứng (n=46.255)	Nhóm bệnh thận mạn (n=1.799)	P
1	TG (mmol/L)	1,2 (0,8-1,9)	1,6 (1,1-2,4)	<0,001
2	TC (mmol/L)	5,1 ± 1,0	5,2 ± 1,3	<0,001
3	HDL-C (mmol/L)	1,27 (1,09-1,48)	(1,22 1,07-1,43)	<0,001
4	LDL-C (mmol/L)	2,8 ± 0,8	2,8 ± 0,9	0,644
5	Non-HDL-C (mmol/L)	3,5 ± 1,0	3,8 ± 1,3	<0,001
6	TG/ HDL-C	0,78 (0,47-1,34)	1,14 (0,67-1,94)	<0,001
7	LDL/ HDL-C	1,8 ± 0,7	2,0 ± 0,8	0,004
9	Non-HDL/ HDL-C	2,3 ± 1,0	2,7 ±1,1	<0,001

Tóm lại, các thông số lipid, lipoprotein và các tỷ số của chúng có thể giúp phát hiện, chẩn đoán, theo dõi điều trị và tiên lượng các rối loạn chuyển hóa lipid trong nhiều bệnh, chẳng hạn như bệnh tim mạch (CHD), đái tháo đường (DM), hội chứng chuyển hóa (MS), bệnh thận mạn (CKD), … Nói chung, các tỷ số của lipid và lipoprotein có thể được tính toán dễ dàng và tốt hơn các thông số lipid và lipoprotein thông thường. Tài liệu tham khảo 1. Bhagyashree N, Ramaswamy C, Ganesh M. Importance of lipid-lipoprotein ratios as a diagnostic tool in metabolic syndrome population. Natl J Physiol Pharm Pharmacol 2018; 8(12): 1668-1671. 2. Hegele RA. Plasma lipoproteins: genetic influences and clinical implications. Nat Rev Genet 2009; 10: 109-121. 3. Kastelein JJP, van der Steeg WA, Holme I, et al. Lipids, apolipoproteins, and their ratios in relation to cardiovascular events with statin treatment. Circulation 2008 Jun 10; 117(23): 3002-3009. 4. Khan HA, Alhomida AS, and Sobki SH. Lipid Profile of Patients with Acute Myocardial Infarction and its Correlation with Systemic Inflammation. Biomark Insight 2013; 8: 1-7. 5. Lemieux I, Lamarche B, Couillard C, et al. Total Cholesterol/HDL Cholesterol Ratio vs LDL Cholesterol/HDL Cholesterol Ratio as Indices of Ischemic Heart Disease Risk in Men. Arch Intern Med 2001; 161: 2685-2692. 6. Shrivastava AK, Singh HV, Raizada A, and Singh SK. Serial measurement of lipid profile and inflammatory markers in patients with acute myocardial infarction. Excli J 2015; 14: 517-526. 7. Wen J, Chen Y, Huang Y, et al. Association of the TG/HDL-C and Non-HDL-C/HDL-C Ratios with Chronic Kidney Disease in an Adult Chinese Population. Kidney Blood Press Res 2017; 42: 1141-1154.

Bình luận ()

Ý kiến của bạn sẽ được xét duyệt trước khi đăng.

Tin cùng chuyên mục

Thứ Tư, 27 tháng 11, 2024

Trung tâm Giải phẫu bệnh MEDLATEC phát hiện bệnh ung thư...

Bằng kinh nghiệm chuyên môn nhạy bén, vừa qua, đội ngũ chuyên gia, bác sĩ tại Trung tâm Giải phẫu bệnh MEDLATEC đã phát hiện ca bệnh Sarcoma mô đệm nội mạc tử cung ở bệnh nhân nữ 25 tuổi. Đây là bệnh lý ung thư rất hiếm gặp trong thực tế lâm sàng. Thứ Tư, 27 tháng 11, 2024

Cách chữa tật nháy mắt ở trẻ em và lưu ý để phòng bệnh

Nháy mắt giúp giảm khô mắt nhưng nếu nháy mắt quá nhiều thì có thể do nguyên nhân bệnh lý hoặc một số lý do khác. Dưới đây là cách chữa tật nháy mắt ở trẻ em và một số hướng dẫn dành cho các bậc phụ huynh để phòng ngừa bệnh cho trẻ. Thứ Tư, 27 tháng 11, 2024

Sửa mũi bao nhiêu tiền: Những điều cần biết trước khi phẫ...

Sửa mũi hết bao nhiêu tiền là vấn đề được nhiều chị em quan tâm khi chuẩn bị thực hiện thẩm mỹ. Chi phí sửa mũi không chỉ phụ thuộc vào phương pháp thực hiện mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về các mức giá và những lưu ý quan trọng trước khi quyết định sửa mũi. Thứ Tư, 27 tháng 11, 2024

Cách ngâm trái nhàu trị đau lưng hiệu quả: Bí quyết bảo v...

Trong số các phương pháp tự nhiên trị đau lưng, cách ngâm trái nhàu trị đau lưng đang được nhiều người quan tâm. Không chỉ dễ thực hiện, phương pháp này còn mang lại hiệu quả cao. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết cách ngâm trái nhàu trị đau lưng và những lợi ích mà loại quả này mang lại. Thứ Tư, 27 tháng 11, 2024

Bảng đo thị lực chữ C 10/10 có ý nghĩa gì?

Kiểm tra thị lực thường bao gồm nhiều bước khác nhau. Thông thường bác sĩ sẽ cho người bệnh đọc bảng kiểm tra thị lực trước khi tiến hành đo thị lực bằng máy. Vậy bảng đo thị lực chữ C 10/10 có ý nghĩa như thế nào? Hotline 1900565656

Liên hệ ngay với số hotline của MEDLATEC để được phục vụ và sử dụng các dịch vụ khám, chữa bệnh hiện đại & cao cấp nhất.

Liên hệ với chúng tôi

Đăng ký khám và tư vấn

Tại nhà Tại viện Captcha validation is required. Đăng ký

Lựa chọn dịch vụ

Quý khách hàng vui lòng lựa chọn dịch vụ y tế theo nhu cầu!

Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà

Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà giúp khách hàng chủ động tầm soát bệnh lý. Đồng thời tiết kiệm thời gian đi lại, chờ đợi kết quả với mức chi phí hợp lý. Đặt lịch Đặt lịch

Đặt lịch thăm khám tại MEDLATEC

Đặt lịch khám tại cơ sở khám chữa bệnh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC giúp chủ động thời gian, hạn chế tiếp xúc đông người. Đặt lịch Đặt lịch ×

Đăng nhập

Bạn chưa có tài khoản? Đăng ký Số điện thoại / Email Mật khẩu SHOW Lưu tài khoản Quên mật khẩu Đăng nhập ×

Đăng ký

Bạn đã có tài khoản? Đăng nhập Số điện thoại / Email Mật khẩu SHOW Xác nhận mật khẩu SHOW Đăng ký Bằng việc nhấn nút Đăng ký bạn đã đồng ý với Quy chế hoạt động và Chính sách bảo vệ thông tin của MEDLATEC Gửi lại mã xác thực Tiếp tục × Cập nhật thông tin Vào trang chủ Đóng ×

Quên mật khẩu

Nhập Số điện thoại / Email của bạn để đặt lại mật khẩu. Số điện thoại / Email* Tiếp tục ×

Đổi mật khẩu thành công

Đóng ×

Tạo mật khẩu mới

Nhập mật khẩu mới Mật khẩu mới SHOW Xác nhận mật khẩu mới SHOW Lưu mật khẩu ×

Thông tin cá nhân

Cập nhật chi tiết thông tin cá nhân Họ và tên * Ngày sinh * Giới tính * Chọn giới tính Nam Nữ Số điện thoại * CMND / CCCD * Tỉnh / Thành phố * Chọn tỉnh / Thành phố Quận / Huyện * Chọn Quận / Huyện Phường / Xã * Chọn Phường / Xã Địa chỉ * Hoàn tất Đặt lịch Messenger Để lại lời nhắn 1900565656