Bài Thơ Đất Quê Ta Mênh Mông - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (4 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Ngữ văn

Bài thơ Đất quê ta mênh mông

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (91.2 KB, 4 trang )

Bình giảng bài thơ ĐẤT QUÊ TA MÊNH MÔNG (Dương Hương Ly)Những năm tháng hào hùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ đã qua lâu. Nhưngnhững dấu ấn của thời đại ấy vẫn ghi lại đầy đủ trong tâm trí bao lớp người. Chất thơ củamột thời hùng vĩ, cao cả dường như kết tinh trong hình tượng người mẹ, để cho các nhàthơ, nhạc sĩ ngợi ca. Có một bài thơ đã ra đời trong những ngày tháng ấy,được phổ nhạcđể vút lên âm điệu đầy xúc động về người mẹ: Đất quê ta mênh mông của DươngHương Ly. Cái hay của bài thơ chính là ở tình cảm xúc động và giản dị.Không phải ngẫu nhiên khi nhan đề bài thơ là "Đất quê ta mênh mông" nhưnghình tượng xuyên suốt bài thơ lại là Bà mẹ đào hầm. Nhà thơ có sự liên tưởng từ thực tếcông việc của mẹ nhưng cảm hứng này cũng gắn liền cảm hứng trữ tình công dân của thica chống Mỹ. Tố Hữu từng viết:Việt Nam ôi Tổ quốc thương yêuTrong khổ đau người đẹp hơn nhiềuNhư bà mẹ sớm chiều gánh nặngNhẫn nại nuôi con suốt đời im lặngDương Hương Lylà nhà thơ - chiến sĩ hoạt động trên chiến trường miền Trung -Tây Nguyên, là người trực tiếp chứng kiến và chịu ơn sự hy sinh lặng thầm của nhữngngười mẹ nên có lẽ cảm hứng về Đất nước giàu ấn tượng từ người mẹ cũng là điều dĩnhiên.Người Mẹ bình thường nhưng vĩ đại đã hiện lên trong những dòng thơ đầy ámảnh,kết tinh vẻ đẹp của cả một thời đại chống Mỹ.Bài thơ bắt đầu từ một câu chuyện được kể lại ngắn gọn, giản dị:Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanhNay mẹ đã phơ phơ đầu bạcMẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bácBao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canhGiản đơn là vậy, việc đào hầm của mẹ! Nhưng có sự bất bình thường ở chỗ nhàthơ xâu chuỗi hai khoảng thời gian "tóc còn xanh" đến khi "phơ phơ đầu bạc". Công việcdiễn ra thật âm thầm lặng lẽ, hòa cùng không gian của bóng đêm, bền bỉ miệt màikhôngngừng nghỉ. "Bao đêm rồi ", lời thơ như một câu hỏi vọng lên để nhà thơ bày tỏ lòngkính phục sự kiên trì nhẫn nại của mẹ. Hai âm thanh được diễn tả thật khác nhau: một bênlà "đại bác", một bên là "tiếng cuốc vọng năm canh".Hóa ra việc đào hầm ấy không hềđơn giản vì đã đối mặt, thách thức sự hủy diệt của kẻ thù."Tiếng cuốc vọng năm canh" là âm vang tấm lòng người mẹ, để những đứa condưới hầm bí mật và nhà thơ nhận ra một ý nghĩa thật lớn lao:Đất nước mình hai mươi năm chiến tranhTiếng cuốc năm canh nặng tình đất nướcHầm mẹ giăng như lũy như thànhChe chở mỗi bước chân con bướcHai mươi năm -đủ để một thế hệ lớn lên, hai mươi năm - cũng là thời gian cả dântộc phải đốiđầu với sự hủy diệt của kẻ thù để bảo vệ nền độc lập tự do. Có một điều nhàthơ không nói rõ nhưng người đọc có thể nhận ra: đó cũng là thời gian đằng đẵngnhuộmmái tóc xanh của mẹ thành "phơ phơ đầu bạc" - một thời xuân sắc đã điqua. Niềm vui củamẹ, tình yêu đời mẹ nằm trong "tiếng cuốc năm canh" đều đều như nhịp tim thôi thúc.Dương Hương Ly dồn hết tình cảm vào câu thơ ngợi catình mẹ - "nặng tình đất nước".Câu thơ không phải cách so sánh thông thường màchứa đựng niềm cảm phục kính yêucủa những đứa con chiến sĩ. Thành quả của mẹ, công sức của mẹ là ở những chiếc hầm bímật "giăng như lũy như thành". Sức vócmảnh mai của người mẹ "phơ phơ đầu bạc" vụtlớn lao thành sức mạnh Nhân Dân.Từ niềm vuisứơng, biết ơn của một đứa con được bao bọc, chở che trong tình yêucủa mẹ, nhàthơ chợt phát hiện ra một điều tưởng như nghịch lý:Đất quê ta mênh môngQuân thù không xăm hết đượcLòng mẹ rộng vô cùngĐủ giấu cả hàng sư đoàn dưới đấtNơi hầm tối lại là nơi sáng nhấtNơi con tìm ra sức mạnh Việt NamNhư một chân lý giản đơn, khi thế trận của lòng dân "giăng như lũy như thành",kẻ thù phải bó tay, bất lực. Tác giả lại đưa ra một liên tưởng đầy ấn tượng từ "lòng mẹ"đến "lòng đất mẹ". Xưa có câu chuyện mẹ Âu Cơ bọc lũ con trong bọc trăm trứng,nayngười mẹ đào hầm bao bọc "cả hàng sư đoàn". Phải chăng tác giả cũng đangnghĩ về mộtmẹ Âu Cơ của thời đại chống Mỹ? Duy có một điều khác chăng là ngườimẹ ở đây khôngbước ra từ huyền thoại mà bằng xương bằng thịt, bằng tất cả sựbao dung của tình yêunước lớn lao. Đó cũng là cơ sở để nhà thơ nhận ra "sức mạnh Việt Nam" từ một nghịch lý"Nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất". Sức mạnh của dân tộc tạo nên từ ơn sinh thành củangười mẹ, sức mạnh ấy hội tụ cả lòng nhân ái và chủ nghĩa anh hùng. Từ cảm nhận nàycủa Dương Hương Ly, ta chợt nhớ đến một lời ca ngợi của đại văn hào Nga M.Gorki :"Không có Người Mẹ thì cả anh hùng, cả nhà thơ đều không có. Sức mạnh Việt Nam -dân tộc anh hùng và nghệ sĩ- đã bắt nguồn từ người mẹ bình thường mà vô cùng vĩ đại,có lẽ đó là đều nhà thơ phát hiện được từ công việc âm thầm của mẹ.Cuộc sinh nởnào mà chẳng đớn đau! Nhưng nỗi đau của mẹ lại gắn với nhữngtrận đòn thù của bầy giặc Mỹ điên cuồng, hèn hạ và bất lực. Có thể tác giả đã hơi thamlam khi đưa thêm vào chi tiết để tố cáo tội ác của kẻ thù cũng như để ngợi ca ý chí kiêncường của mẹ. Không một người mẹ bình thường nào lại không sẵn sàng chịu đau vìnhững đứa con mình. Sự lặng yên của mẹ là cái lặng im của đất. Ta có thể nhận ra ở đâynỗi đau đớn xót xa của những đứa con chiến sĩ cũng như quyện chặt vào cùng đất mẹ,như chờ phút bùng lên rửa hận. Còn mẹ thì vẫn thế:Trên mình mẹ mang nhiều thương tậtTóc mẹ bạc rồi lại bạc thêmNhưng đêm đêmTiếng nhát cuốc vẫn xóay vào ruột đấtTrong tiếng cuốc của mẹ, có cả nỗi đau xoáy ruột của cả những đứa con. Tiếngcuốc như thôi thúc, như giục giã lòng con quyết sống mái với kẻ thù.Để rồi sức mạnh của mẹ truyền cả cho những đứa con:Có những đoàn quân từ lòng đất xông lênQuân thù bạt víaXung quanh chúng đâu cũng là trận địaĐất quê ta mênh môngLòng mẹ rộng vô cùng"Diệt Mỹ là cao cả của tình yêu", chỉ có chiến đấu tiêu diệt kẻ thù mới là sự đáplại đầy đủ nhất tình mẹ dành cho những người chiến sĩ. Sự che chở âm thầm, sự hysinhlớn lao của mẹ dành cho những đứa con dưới hầm bí mật đã góp thêm sức mạnhkhiến "quân thù bạt vía". Một lần nữa điệp khúc "Đất quê ta mênh mông - Lòng mẹ rộngvô cùng" lại cất lên như một vĩ thanh để người đọc nhận ra ý nghĩa cao cả của cuộc chiếnđấu chống Mỹ, vì Đất quê ta, vì Mẹ, vì những tình cảm lớn lao.Và một lần nữa, vóc dángcủa Mẹ đã lớn mênh mông ngang tầm Đất Nước."Đất quê ta mênh mông" của Dương Hương Ly chỉ là một cảm nhận rất riêng củanhà thơ về sứcmạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam trong thời đại chống Mỹ qua hình tượngNgười Mẹ đào hầm. Nhưng hình tượng bất tử của Mẹ đã vượt qua thời gian để lưu lạimãitrong những lời ca dạt dào về mẹ. Đó cũng là nguồn cảm hứng về một thời đại giàuchất sử thi mà sau này một lần nữa ta còn gặp trong lời ca về mẹ của nhạc sĩ Trịnh CôngSơn "Mẹ về đứng dưới mưa, che từng căn hầm nhỏ ". Hình tượng người mẹ - đất nướctrong thời đại chống Mỹ sẽ mãi còn là nguồn cảm hứng nghệ thuật bất tận.Hiểu bài thơ để chúng ta hiểu hơn về một thời đại hào hùng của dân tộc. Ta cũnghiểu tấm lòng rất đẹp của một nhà thơ - chiến sĩ dành cho mẹ, cho Tổ quốc. Từ tình yêucủa mẹ, ta hiểu vì sao đất nước đối với ta lớn lao nhưng gần gũi thân thương vôcùng.Giờ đây, mỗi khi giai điệu bài ca về người mẹ đào hầm vang lên trên sóng phátthanh, đài truyền hình, vang lên đâu đó giữa đời thường bộn bề toan lo hối hả, hình ảnhmẹ "phơ phơ đầu bạc" trong bài thơ Dương Hương Ly lại hiện lên lồng lộng trong tâmtrí, như một lời nhắc nhớ mỗi chúng ta Qui Nhơn, 2006 - 2010 T.H.N

Tài liệu liên quan

Bài tho luyện chính tả
- 1
- 1
- 2
Tài liệu Vài suy nghĩ về việc đọc - hiểu bài thơ Đàn ghi - ta của Lor-ca (trích) docx
- 8
- 901
- 5
THANH THẢO VÀ BÀI THƠ: "ĐÀN GHI TA CỦA LORCA" docx
- 22
- 819
- 0
Tư tưởng Nguyễn Khoa Điềm trong bài thơ Đất nước ppt
- 8
- 709
- 1
Phân tích bài thơ Đất Nước
- 6
- 894
- 1
Bài thơ Đất quê ta mênh mông
- 4
- 7
- 7
Tìm hiểu bài thơ Đất nước (Nguyễn Đình Thi) pdf
- 8
- 1
- 6
Phân tích bài thơ đất nước của NĐT ppsx
- 42
- 834
- 0
Hướng dẫn phân tích cảm hứngtrong bài thơ đất nước ppsx
- 57
- 569
- 1
Hướng dẫn phân tích cảm hứng trong bài thơ đất nước ppt
- 16
- 835
- 1