[Bookademy] Review Sách “Búp Sen Xanh”: Cái Nôi Của Một Vị ...

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Nhắc đến sen, bạn sẽ nghĩ đến điều gì? Một loài hoa sinh ra ở nơi vũng bùn, đầm lầy nhưng vẫn kiên quyết mạnh mẽ đứng lên, mặc cho những vấy bẩn, vẫn “ rũ bùn đứng dậy sáng lòa”, tỏa sáng và đẹp đẽ hơn bao giờ hết? Đúng là sen rất đẹp nhưng chẳng phải tự nhiên mà sen đẹp như thế, để có thể mạnh mẽ như vậy, búp sen đã phải lớn lên và vươn cao, nói không ngoa chính sự rèn rũa từ búp đã tạo nên vẻ đẹp không thể nhầm lẫn của sen. Nếu như sen là những bậc hiền tài thì búp sen sẽ là đứa trẻ tạo nên những bậc hiền tài đó và “Các bậc thiên tài không có sẵn. Chính truyền thống gia đình, quê hương là khởi thủy tạo nên những tính cách đầu tiên của mỗi con người và đi vào đời…”

Giống như một bông hoa sen, cao quý và thanh khiết, Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị cha già kính yêu của dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại luôn đặt đất nước lên trên hết, vì hai chữ quê hương mà sống, vì no ấm của hàng triệu người con mà quên đi bản thân mình. Người không ham một cuộc sống sung túc, người giỏi giang, giản dị, mạnh mẽ, kiên cường,…. Người luôn tỏa sáng với nhân cách cao đẹp, tư tưởng của Người, tình cảm lớn lao của Người luôn sống mãi trong người dân Việt Nam. Và cũng giống như một đóa sen, vẻ đẹp ấy không tự dưng mà có, nó được hun đúc từ búp, từ những ngày Bác còn thơ, rồi từng ngày, từng ngày trưởng thành, nó hoàn thiện dần và tạo nên một con người cứu sống cả một dân tộc.

Giới thiệu tên Bác trong từng giai đoạn

1. Tên khai sinh (tên sử dụng lúc nhỏ): Nguyễn Sinh Côn (Nguyễn Sinh Cung)

2. Tên tự (tên sử dụng trong thời niên thiếu): Nguyễn Tất Thành

3. Tên Bác sử dụng trước khi tìm ra đi tìm đường cứu nước: Anh Ba

Thời thơ ấu

Nói các bạn có tin không, cũng giống như chúng ta, khi còn bé Bác cũng là một đứa trẻ nghịch ngợm, luôn ở trong lớp đầu têu những trò quậy phá. Trèo mái nhà phá tổ chim, trèo cây hái quả, ghẹo chó nhà hàng xóm, rủ cả lớp đang học đi câu cá,… tất cả những việc đó, Bác đều trải qua nhưng có lẽ chính nhờ những lần lỡ “ nghịch dại” ấy cùng một tuổi thơ đầy vất vả mà Bác trưởng thành. Suốt những năm tháng thơ ấu, thầy, u, anh, chị, bạn bè, hàng xóm, bà ngoại,vi sư, gì,…là những người gắn liền với Bác, họ chính là những tác động tích cực tạo nên nhân cách của một vĩ nhân lịch sử.

Trong số những người kể trên, có lẽ cha là người ảnh hưởng tới Bác nhiều nhất. Ông là một quan phó bảng, đỗ kì thi Hương. Dù làm quan nhưng cả đời ông luôn hướng tới một cuộc sống giản dị, tự do, tự tại, bốc thuốc cứu người, luôn vì hai chữ thanh liêm mà sống, tất cả vì nhân dân. Tuổi thơ của ông vốn cũng là một tuổi thơ nhiều biến động. Cha mẹ đều mất sớm, ở cùng với anh, may mắn được thầy mình nhận nuôi sau lại gả con gái lớn cho, ông luôn chăm chỉ học tập, đi thi nhưng không phải để làm quan, học tập để cứu giúp con người. Ông luôn sống liêm minh, chính trực. Mặc dù gia cảnh rất bình thường, được thưởng đất vì đỗ tú tài, ông cũng chỉ lấy một ít, còn lại chia hết cho nhân dân. Ông chẳng bao giờ tự cao, sống hòa đồng cùng bà con, chòm xóm. Ông luôn răn dạy các con của mình phải chăm chỉ đọc sách bởi sách là nhãn tự. Đối với những trò nghịch ngợm của đứa trẻ Nguyễn Sinh Côn, ông nghiêm khắc nhưng cũng dịu dàng giải thích lí lẽ cho con hiểu thấu. Ông dạy con thật nhiều mà hi vọng vào con lại càng lớn, hi vọng vào con đường con đi, hi vọng rằng con sẽ thay cha thực hiện ước nguyện mà ông đã bỏ lỡ. Chính nhân cách cao đẹp của ông đã tác động lớn đến con người của Bác.

Con đã thuộc bài, các bạn của con chưa thuộc mà con rủ bạn đi câu cá là phạm lỗi. Cái lỗi ấy là: con chỉ thấy phần mình đã xong, không nghĩ đến phần người khác, như vậy là ích kỷ. Con đã rõ chưa?

Côn! Vì đang ở trên đường, nếu ở nhà thì cha bắt con nằm xuống đánh mười roi vì tội bất đễ. Anh con có nói sai, xử sự sai với con thì đã có cha phân xử, hoặc con phải nói với anh bằng một thái độ lễ phép. Con không được nói với anh câu nói của nhà vô giáo dục như vậy. Con khoanh tay xin lỗi anh đi con.

Sự suy nghĩ của con cũng giống sự suy nghĩ của cha về công cuộc cứu nước cứu dân. Người xoay chuyển được cuộc thế có lẽ… lớp các con chứ lớp ông nghè, ông cử như cha không gánh nổi đâu. Âu đành… Mặc khách tâm minh Chung Sơn thạch, bất bình sự phó Cả giang lưu.

Không chỉ cha, mẹ cũng là người có ảnh hưởng không nhỏ đến Bác. Bà là một người phụ nữ luôn hết lòng ủng hộ, thương yêu, hi sinh vì chồng con. Bà không quản ngại làm đồng vất vả nuôi chồng học, âm thầm đứng đằng sau, ủng hộ cho sự nghiệp của chồng. Nuôi con từ những lời ru à ơi, bà luôn dạy các con rằng “Chữ là mắt. Người không có chữ coi như người mù ở thế gian”. Nếu như cha là người dạy bé Côn kiến thức vào đời, rèn luyện cho Côn những đức tính cao đẹp thì mẹ chính là người bồi đắp cho Côn một trái tim đầy tình thương. Tuy ra đi ở tuổi đời vẫn còn trẻ nhưng những gì bà mang đến cho Côn không chỉ là một tình mẫu tử thiêng liêng, mà còn là nhân cách, những bài học làm người giá trị, hoàn thiện nên một tâm hồn vĩ đại.

Bên cạnh cha mẹ, xung quanh Côn còn thật nhiều những con người đáng quý. Họ là anh chị, bà ngoại, bạn bè, hàng xóm,… Đó là những con người không có nhiều quyền thế nhưng hết mực yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Chính họ cũng tác động một phần không nhỏ vào cuộc đời của bé Côn. Ở họ, ta có thể thấy cái gọi là tình bạn, cái gọi là tình chòm xóm “tối lửa tắt đèn có nhau”,… để từ đó ta thêm yêu con người, ta tin tưởng nhiều hơn về tình nhân ái.

- Tội nghiệp bà cử! Cha con ông cử vẫn chưa về

- Tội nghiệp thân anh em bé Côn! Mệ chết mà chẳng có một ai thân thích ở gần!

- Giữa lúc năm hết, tết đến mà mệ chết, cha vắng nhà, ở giữa đất khách quê người này, liệu anh em bé Côn sẽ sống ra sao đây?

- Vậy ra… ông bà cử nghệ không có ai là người ruột thịt ở miệt ni à?

- Chẳng có một người nào cả.

- Vậy thì, chị em xa, ta là láng giềng gần, mỗi người một tay để đưa bà cử về nơi an nghỉ cuối cùng.

Trong tác phẩm, ta cũng có thể thấy sự hiện diện của những nhà hoạt động cách mạng, họ là bạn của cha Côn. Có lẽ chính nhờ sự xuất hiện sớm của những con người ấy mà từ nhỏ, Côn đã được tiếp xúc với những con đường cứu nước để từ đó ngẫm nghĩ và có suy nghĩ trưởng thành hơn tuổi.

Tuy yếu tố bên ngoài ảnh hưởng lớn tới con người và nhân cách Bác nhưng nó chưa đủ, yếu tố chính tạo nên một vĩ nhân lịch sử sau này nằm ở chính sự nghị lực và kiên cường trong Bác. Những năm tháng ấu thơ, tuy nghịch nhưng Côn rất chăm chỉ, chịu khó, biết nghe lời, yêu thương mọi người và lập trường quan điểm chín chắn. Không khó để nhìn thấy sự nghị lực của Bác trong những ngày tháng vô cùng khó khăn, mẹ mất, một mình nuôi em, theo cha sống xa quê từ những ngày bé,…Bác luôn không ngừng học hỏi với một trái tim đầy yêu thương để từ đó tự trưởng thành và sống với nhân cách đáng ngưỡng mộ, giống như cái tên của mình, trở thành “ loài cá hóa chim bằng”.

Với cái tuổi lên mười, Côn đã phải nấu cháo, sắc thuốc, chăm sóc bệnh tình của mẹ. Hằng ngày, Côn còn phải bế em sang hàng xóm xin những bà mẹ đang nuôi con thơ cho em được bú nhờ.

Cái cảm giác sợ hãi đã bay biến khi nỗi cô đơn bao trùm lấy tâm trí Côn lúc cả kinh thành bay lên theo tiếng pháo giao thừa. Côn phải dỗ em bằng kẹo, bánh của các bạn đến cho. Tuy em Xin chưa biết nói, Côn vẫn trò chuyện với em như nó đã tiếp nhận được mọi điều…

Thời niên thiếu

Thời niên thiếu của Bác là những ngày tháng sống ở kinh thành Huế, học tập tại đây, sau đó trở thành thấy giáo ở Phan Thiết rồi chuyển vào Sài Gòn.

Bắt đầu từ những ngày sửa soạn theo cha lên đường vào kinh đô Huế lần hai. Cùng với cha và anh , Côn bận rộn chuẩn bị mọi thứ để tạm biệt mọi người. Sự xa quê lần này của ba cha con diễn ra trong những lời thân thương của mọi người nơi quê nhà

Ba cha con phó bảng Sắc bước từng bước bin rịn, chốc chốc ngoái về phía sau. Những người thân và dân làng đi tiễn đứng rải rác dưới bóng tre nhìn theo cha con ông đang đi xa dần.

Họ sống ở nhờ nhà người bạn, trên đường đi, với lối suy nghĩ của những người từng trải, cậu bé Côn năm nào giờ được gọi với cái tên Tất Thành chiêm nghiệm được nhiều thứ:

…Bên tai anh văng vẳng lời ca mà anh thuộc từ nhiều năm trước:

Nước Nam ta sao lại có Tây

…Tất Thành cảm thấy ở đất “ thần kinh” này đang có một sự chuyển động âm ỉ ở bên trong,…

Ở nhờ nhà bạn cha, Tất Thành tỏ rõ mình là một con người được giáo dục tử tế với phong cách và kinh nghiệm sống đáng học hỏi.

Bữa cơm khách đầu tiên, ăn xong Thành tự đi lấy tăm đặt lên miệng chén trà cho từng người. Thành thu dọn bát đĩa và đi rửa….

Đến ở ngày hôm trước, hôm sau Thành đã đi chợ đong gạo, mua thức ăn. Thành biết rành từng loại cơm ở chợ Đông Ba như gạo lốc dâu, gạo chăm, gạo té, gạo hẻo…

Với những tư tưởng sống tiến bộ “…Muốn biết rõ cội nguồn của người Tây là thế nào thì phải biết chữ của họ, tiếng nói của họ, nền văn minh của họ. Và càng không thể bỏ qua việc học loại chữ mới…”, Tất Thành đăng kí học vào trường Đông Ba. Ở đây, Thành gặp lại những người bạn cũ đã không quản ngại khó khăn giúp đỡ mình năm xưa. Cùng với bạn của mình, trong một lần nhân dân ta nổ ra biểu tình, Thành đi trong đội ngũ những người đấu tranh đòi quyền sống. Giữa biển người ào ạt, Thành thấy một người trạc tuổi anh bị thương nặng, anh chẳng kịp suy tính mà cứu lấy người đó. Sau này, chính người ấy lại trở thành một người anh em cùng Tất Thành trải qua tuổi hai mươi. Sau cuộc nổi dậy đó, Tất Thành bị cảnh sát săn đuổi, anh đã có thể trở lại trường học nhưng không, để lại cái danh người học trò xuất sắc, anh đã ra đi, ra đi theo tiếng gọi của con tim, ra đi để viết lên trang sử mới.

Dấu chân Nguyễn Tất Thành in xuống cực nam trung bộ. Nghe theo lời cha, anh đến dạy ở trường Dục Thanh. Ở đây anh hết lòng chỉ dạy cho những học trò nhỏ, lại không ngại giúp đỡ những em gặp khó khăn. Tuy chỉ ở lại một thời gian nhưng ấn tượng và bài học mà anh để lại trong lòng học sinh là những điều quý giá không phải ai cũng làm được. Các bạn còn nhớ người mà Bác đã cứu khi tham gia biểu tình không, đó là anh Tư Lê và đây chính là khoảng thời gian anh gặp lại người đó. Nhờ gặp được Tư Lê, Nguyễn Tất Thành lại một lần nữa ra đi, vào trong nam, đi tìm con đường giải cứu đất nước, thực hiện chí lớn của bản thân mà cũng là kì vọng mà cha anh để lại:

Cha tưởng con đi theo cha thì đáng buồn. Con phải tự tìm ra cho mình một hướng đi, một con đường. Đời cha không có con đường chỉ có một ngõ cụt. Cha đã không làm được điều mà mình hằng ước nguyện: vì Tổ quốc mà ngã giữa trận tiền, vì công bằng mà rơi đầu trước đám cường quyền bạo ngược… Con cứ mạnh dạn làm, một khi lòng đã quyết…

Anh ra đi lặng lẽ, chỉ để lại một lá thư xin lỗi cùng lời nhắn gửi tới các học trò nhỏ. Chí lớn của anh mang tên “ Hồn nước gọi chúng ta lên phía trước!”.

Tuổi hai mươi

Theo chân Tư Lê, anh Ba đến Sài Gòn. Nơi đây anh gặp được cụ già Đờn, cô Út – con gái ông và những người bạn ở xóm chợ. Anh không ngại khó, không ngại khổ, tự nguyện làm nghề phu vất vả chỉ để tìm được hướng đi ra một phương trời khác thực hiện ước mơ lớn. Tương lai anh tìm kiếm nhưng không vì lẽ đó mà bỏ quên thực tại, quên đi những con người đang nhiệt thành giúp đỡ mình hoàn thành ước mơ. Anh mở lớp dạy học, nơi mà “ Chữ anh Ba thắp sáng lên trong trái tim những người thợ.”, thương cô Út không có khăn buộc tóc, anh ghé vào tiệm tạp hóa mua cho cô; thương ông già Đờn mỗi lần lên dây nhị phải lựa lựa đoạn day tơ không có nút nối và cái cần rung đã nứt dọc, anh mua thêm một bộ dây nhị và cái vĩ; anh mua thêm cả hai chai Cô-nhắc cho anh em xóm thợ;… Đó là những món quà anh dành tặng cho những người anh biết ơn trước khi người ra đi tìm đường cứu nước.

Trong những thời gian làm thợ, anh biết đến tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin, anh đăng kí một chân làm bồi tàu. Trước ki đi, anh hỏi bạn mình – anh Tư Lê về việc đi cùng anh và chắc hẳn mọi người còn nhớ đúng không, câu nói nổi tiếng của Bác khi được anh Tư Lê hỏi tiền đâu mà đi.

Đây, - anh Ba giọng cương quyết, chìa hai tay ra giữa bóng đêm – tiền đây. Chúng ta sống bằng bàn tay, bằng cái đầu của chúng ta.

Trước khi đi, anh không quên đến tìm gặp cha, người đã truyền dạy anh thật nhiều thứ. Cuộc chia tay lúc này đây trở nên thật ngột ngạt và bi thương bởi trong hai người họ, ai biết, đây có phải lần cuối gặp nhau?

Anh Ba lau nước mắt, đỡ lấy tay cha, anh thốt lên:

- Cha!

Ông phó bảng ngăn lại:

- Đừng! Con đừng gọi cha lúc này! Con phải gọi Tổ quốc! Đồng bào! Đi…đi con!

Ngày 5/6/1911, Người ra đi tìm đường cứu nước, trên con tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin, mở đường cho một hành trình dài đầy gian khổ nhưng vinh quang. Con tàu rẽ sóng, rẽ ra một tương lai mới cho dân tộc, quê hương.

Lúc này đây, búp sen xanh không còn chỉ là một đứa trẻ trên con đường trưởng thành nữa mà búp sen xanh còn là cái nôi, là tiếng gọi quê hương, là một thời để nhớ, thúc giục con người ta hướng về tương lai. Đó là nguồn cội của một vĩ nhân lịch sử.

Tác giả: Hama - Bookademy

----------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.com/bookademy.vn

Tham gia Bookademy Team để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3