Các Biện Pháp Cầm Máu Tạm Thời

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

Chấn thương có thể gặp ở mọi nơi trên thế giới. Rất nhiều nước nghèo có tỷ lệ chấn thương do tai nạn giao thông, sinh hoạt và làm việc cao. Chấn thương gây nên các vết thương dập nát tổ chức đều có thể gây chảy máu. Do đó, việc phát hiện sớm chảy máu và nhanh chóng làm ngừng chảy máu tại nơi bị thương là rất quan trọng và cần thiết để hạn chế được các biến chứng nguy hiểm, cứu tính mạng cho người bị thương.

Lý thuyết liên quan

Trước khi tiến hành sơ cứu mạch máu, cần phải nhận định được vết thương mạch máu thuộc động mạch, tĩnh mạch hay mao mạch.

Vết thương động mạch có thể quan sát thấy máu chảy nhiều, phụt thành tia, mạnh lên theo nhịp mạch nảy và máu màu đỏ tươi (trừ vết thương động mạch phổi).

Vết thương tĩnh mạch có các đặc điểm: tốc độ chảy chậm hơn so với vết thương động mạch. Nếu các tĩnh mạch lớn bị tổn thương thì máu chảy nhiều và trào ra đều ở bề mặt vết thương. Máu có màu đỏ sẫm.

Vết thương mao mạch thường gặp ở các vết thương nhỏ, nông, máu chảy ra thường ít và có thể tự cầm.

Đứng trước một trường hợp có chảy máu ngoài, cần nhanh chóng làm ngừng chảy máu vì mỗi giây chậm trễ là thêm một lượng máu bị mất đi. Đặc biệt trong các tổn thương mạch máu lớn nếu xử trí chậm trễ, nạn nhân sẽ bị mất nhiều máu, có thể dẫn đến choáng và tử vong do mất máu. Tuy nhiên, khi sơ cứu chảy máu, cần áp dụng các biện pháp cầm máu tạm thời theo đúng tính chất của vết thương, không tiến hành một cách thiếu thận trọng, nhất là khi quyết định đặt garô.

Garô là biện pháp cầm máu tạm thời được áp dụng trong các vết thương ở chi có chảy máu ồ ạt mà các biện pháp cầm máu tạm thời khác không có hiệu quả.

Khi garô do sự lưu thông máu bị ngừng một thời gian nhất định nên dễ gây ra các tai biến nguy hiểm. Khi garô để quá 60 - 90 phút mà không nối garô thì đoạn chi phía dưới sẽ bị chết. Vì vậy, khi garô cần tuân theo các nguyên tắc sau:

Không đặt trực tiếp dây garô lên da nạn nhân.

Đặt garô cách mép vết thương 2cm về phía trên (đối với các vết thương nhỏ), 5 cm đối với các vết thương lớn.

Không garô chặt quá hoặc lỏng quá (chỉ garô đủ để cầm máu).

Sau 60 phút phải nới garô một lần, thời gian nới mỗi lần từ 1-2 phút.

Tổng số thời gian garô không quá 6 giờ (tổng số lần nối garô là 5 lần).

Luôn theo dõi chi đặt garô, không để cho phần chi lành phía dưới vết thương trong tình trạng thiếu nuôi dưỡng kéo dài.

Nạn nhân bị đặt garô phải được theo dõi sát và phải có phiếu garô ghi chép chi tiết, rõ ràng.

Nhanh chóng chuyển nạn nhân bị garô đến cơ sở y tế có khả năng điều trị gần nhất, nạn nhân đặt garô là ưu tiên số một trong vận chuyển và phải có nhân viên y tế hộ tống.

Quy trình kỹ thuật

Các bước tiến hành quy trình kỹ thuật băng ép

Nhận định:

Đánh giá tình trạng vết thương.

Chuẩn bị:

Gạc có bông thấm nước vô khuẩn, băng cuộn, panh hoặc kẹp phẫu tích.

Chuẩn bị nạn nhân:

Giải thích nạn nhân về công việc sắp làm.

Đặt nạn nhân ở tư thế thích hợp.

Phủ vết thương:

Dùng kẹp vô khuẩn gắp gạc phủ kín vết thương.

Băng ép:

Bắt đẩu bằng hai ròng khoá rồi

Băng xoáy ốc, mỗi vòng xoáy xiết chặt hơn bình thường. Cứ như vậy băng cho đến khí kín vết thương.

Cố định vết thương:

Cố định vết thương bằng hai vòng khoá như bình thường, sau đó gài ghim hoặc buộc nút.

Kiểm tra tuần hoàn:

Hỏi nạn nhân cảm giác ở tổ chức phía dưới vết thương.

Đánh giá tình trạng cầm máu.

Thu dọn dụng cụ:

Bỏ vào thùng rác các vật dụng bỏ đi và cất vào chỗ quy định những vật dụng có thề dùng iạị.

Ghi hồ sơ:

Tinh trạng vết thương (trước và sau băng).

Cách thức xử lý.

Ngày, giờ và tên nguời xử lý.

Các bước tiến hành quy trình kỹ thuật băng nhồi

Nhận định:

Đánh giá tình trạng vết thương, lấy dấu hiệu sính tồn.

Chuẩn bị:

Gạc có bông thấm nước vô khuẩn, miếng gạc dài, panh hoặc kẹp phẫu tích vô khuẩn, cuộn băng.

Chuẩn bị nạn nhân:

Giải thích nạn nhân về công việc sắp làm Đặt nạn nhản ỏ tữ thế thích hợp .

Làm sạch sơ bộ vết thương:

Rửa vết thương bằng nước muối sinh lý, lấy bỏ các dị vật nếu có.

Nhồi gạc:

Dùng kẹp phẫu tích gắp một đầu gạc (dài) ấn vào sâu trong vết thương, cho đến khi đầy vết thương.

Che vết thương:

Đắp gạc có bông phu kín vết thương rồi tiến hành băng vết thương theo kiểu rắn cuốn.

Kiểm tra tuần hoàn:

Hỏi nạn nhân cảm giác đau rút tại vết thương và phía dưới vết thương.

Đánh giá tình trạng chảy máu ồ vết thương.

Thu dọn dụng cụ:

Bỏ vào thùng rác các vật dụng bỏ đi và cất vào chỗ quy định những vật dụng có thể dùng lại.

Ghi hồ sơ:

Tình trạng vết thương (trước và sau băng).

Cách thức xử lý.

Ngày, giở, và tên người xử lý.

Các bưổc tiến hành quy trình kỹ thuật gấp chi tối đa

Nhận định:

Đánh giá tình trạng vết thương, lấy dấu hiệu sinh tồn.

Chuẩn bị:

Một con chèn bằng gỗ, một cuộn băng.

Chuẩn bị nạn nhân:

Giải thích nạn nhân về công việc sắp làm Đặt nạn nhân ở tư thế thích hợp.

Đặt con chèn:

Đặt con chèn vào nếp gập khuỷu tay hoặc hõm nách hoặc khoeo chân hoặc nếp bẹn tùy theo vị trí tổn thương.

Gấp chi:

Nói nạn nhân gấp chi đến hết mức có thể hoặc giúp nạn nhân gập chi.

Cố định:

Dùng băng cuộn băng hai hoặc ba vòng chồng lên nhau rồi buộc nút lại.

Kiểm tra tuần hoàn:

Đánh giá tình trạng chảy máu ở vết thương.

Thu dọn dụng cụ:

Bỏ vào thùng rác các vật dụng bỏ đi và cất vào chỗ quy định những vật dụng có thể dùng lại.

Ghi hồ sơ:

Tình trạng vết thương (trước và sau băng).

Cách thức xử lý.

Ngày, giờ, và tên người xử lý.

Các bước tiến hành quy trình kỹ thuật garô

Nhận định:

Đánh giá tình trạng vết thương, lấy dấu hiệu sinh tồn.

Chuẩn bị:

Gạc, rộng 5 cm, dài 30 cm (cho chi trên), hoặc rộng 7cm, dài 50cm cho chi dưới; băng cao su rộng 4cm, dài 1m cho chi trên, hoặc rộng 6cm, dài 1,5m cho chi dưới.

Phiếu garô, bút đỏ, kim băng.

Hộp cấp cứu.

Chuẩn bị nạn nhân:

Giải thích nạn nhân về công việc sắp làm.

Đặt nạn nhân ở tư thế thích hợp.

Quấn gạc lót:

Quấn mảnh gạc hoặc mảnh vải vòng quanh nơi định đặt garô.

Garô:

Đặt dây garô lên trên vòng gạc rồi băng vòng. Vòng thứ nhất băng vừa phải, vòng thứ 2 chặt hơn vòng thứ nhất, vòng thứ ba chặt hơn vòng thứ 2 sao cho không thấy máu chảy ra là được.

Cố định:

Đặt ngón tay cái vào vòng cao su phía trên động mạch đứt rồi quấn tiếp vòng thứ 4 và nâng ngón tay cái lên, dắt phần còn lại của cuộn băng vào vị trí đó để cố định garô.

Băng vết thương:

Đặt gạc lên vết thương rồi băng lại.

Viết phiếu garô:

Viết đầy đủ các nội dung trong phiếu garô bằng bút màu đỏ rồị cài lên trước ngực nạn nhân.

Chuyển nạn nhân đến bệnh viện:

Nhanh chóng chuyển nạn nhân đến bệnh viện. Nếu chuyển nạn nhân đì xa cần tuân thủ nguyên tắc nớì garô.

Nới garô:

Rút phần còn lại của cuộn băng cao su, cầm cuộn băng để cho cuộn băng từ từ lỏng dần đồng thời quan sát ngọn chi khi thấy ngọn chi hồng trở lại thi để 1-2 phút rổi garô trở lại như ban đầu.