Các Dung Dịch Hỗ Trợ Dinh Dưỡng Ngoài đường Tiêu Hóa

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Các dung dịch hỗ trợ dinh dưỡng ngoài đường tiêu hóa có thể được tạo ra để cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho bất kỳ bệnh nhân nào. Dung dịch ngoài đường tiêu hóa cơ bản bao gồm dextrose, các acid amin và nước. Cũng có thể bổ sung các điện giải, các khoáng chất, các yếu tố vi lượng, các vitamin, và các thuốc. Hầu hết các dung dịch thương mại chứa dạng monohydrat của dextrose cung cấp 3,4 kcal/g. Các acid amin kết tinh có ở nhiều nồng độ khác nhau cốt để giới hạn rộng của các dung dịch chứa những lượng đặc hiệu dextrose và các acid amin theo nhu cầu.

Các dung dịch điển hình trong hỗ trợ dinh dưỡng đường tĩnh mạch trung tâm chứa 25 - 35% dextrose và 2,75 - 6% các acid amin tùy thuộc vào nhu cầu nước và dinh dưỡng ước tính của bệnh nhân. Những dung dịch này điển hình có độ thẩm thấu vượt quá 1800 mosm/L và cần truyền vào tĩnh mạch trung tâm. Công thức điển hình cho những bệnh nhân không có suy cơ quan được đưa ra trong bảng.

Các dung dịch có độ thẩm thấu thấp hơn cũng có thể được làm ra để truyền vào các tĩnh mạch ngoại vi. Các dung dịch điển hình để truyền ngoại vi chứa 5 - 10% dextrose và 2,75 - 4,25% các acid amin. Những dung dịch này có độ thẩm thấu giữa 800 - 1200 mosm/L và gây tỷ lệ cao bị viêm tĩnh mạch huyết khối và xâm nhiễm tại nơi truyền. Những dung dịch này sẽ cung cấp đầy đủ protein cho hầu hết bệnh nhân nhưng không đủ năng lượng. Phải bổ sung năng lượng ở dạng đậu tương nhũ hóa hoặc dầu safflower. Những dung dịch chất béo đường tĩnh mạch như vậy hiện có sẵn ở dạng dung dịch 10% và 25% cung cấp tương ứng 1,1 và 2,2 kcal/ml. Các dung dịch chất béo đường tĩnh mạch là đẳng trương và dung nạp tốt qua các tĩnh mạch ngoại vi. Điển hình là bệnh nhân được dùng 200 - 500 ml dung dịch 20% mỗi ngày. Khoảng 60% tổng lượng calo có thể được dùng theo cách này.

Chất béo đường tĩnh mạch cũng có thể được dùng cho những bệnh nhân nhận hỗ trợ dinh dưỡng đường tĩnh mạch trung tâm. Trong trường hợp này, cần giảm nồng độ dextrose để cung cấp một nồng độ cố định năng lượng. Chất béo đường tĩnh mạch được chỉ ra là tương đương với dextrose đường tĩnh mạch trong việc cung cấp năng lượng ít protein. Chất béo đường tĩnh mạch cũng đi kèm với không dung nạp glucose ít hơn, ít tạo ra carbon dioxid, và ít thâm nhiễm mỡ vào gan và được sử dụng tăng lên ở những bệnh nhân tăng glucose huyết, suy hô hấp và bệnh gan. Chất béo đường tĩnh mạch cũng được sử dụng tăng lên ở những bệnh nhân có nhu cầu năng lượng ước tính lớn. Các nghiên cứu gần đây gợi ý rằng tố c độ sử dụng glucose tối đa là xấp xỉ 5 - 7mg/phút/kg. Những bệnh nhân cần thêm lượng calo có thể sử dụng chúng như chất béo để ngăn ngừa việc sử dụng quá mức dextrose. Cũng có thể dùng chát béo đường tĩnh mạch để ngăn ngừa sự thiếu hụt acid béo cần thiết. Tỷ lệ tối ưu của carbonhydrat và chất béo trong hỗ trợ dinh dưỡng ngoài đường tiêu hóa còn chưa được xác định.

Nên bắt đầu truyền các dung dịch ngoài đường tiêu hóa từ từ để ngăn ngừa tình trạng tăng glucose huyết và các biến chứng chuyển hóa khác. Điển hình là các dung dịch được bắt đầu dùng với tốc độ 50ml/giờ và tăng lên khoảng một lượng tương đương cứ sau mỗi 24 giờ cho đến khi đạt được tốc độ mong muốn cuối cùng.

Bảng. Dung dịch dinh dưỡng hoàn toàn ngoài đường tiêu hóa điển hình (cho bệnh nhân không có suy cơ quan)

Dextrose (3,4 kcal/g) Các acid amin (4 kcal/g) Na+ K+ Ca2+ Mg2+ Cl- P Acetat MVI -12 (các Vitamin) MTE (yếu tố vi lượng) Chất béo nhũ hóa 20%	25% 6% 50mEq/L 40mEq/L 5mEq/L 8mEq/L 60mEq/L 12mmol/L Cân bằng 10ml/ngày 5ml/ngày 250ml, 5 lần trong một tuần
Tốc độ điển hình	Ngày 1: 30 ml/giờ Ngày 2: 60 ml/giờ
Qua ngày thứ 2, dung dịch cung cấp	Năng lượng: 1925 kcal toàn phần Protein: 86g Chất béo: 19% kcal toán phần Dịch: 1690 ml