Cấu Tạo, Tác Dụng Và Nguyên Lý Hoạt động Của Van Hằng Nhiệt

Van hằng nhiệt là một bộ phận quan trọng trong hệ thống làm mát của xe ô tô. Dù kích thước nhỏ nhưng đóng vai trò then chốt trong việc điều chỉnh nhiệt độ và ngăn ngừa hiện tượng quá nhiệt của động cơ. Để hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả, bạn cần sử dụng đúng cách và bảo dưỡng định kỳ. Trong bài viết này, các chuyên gia Mast sẽ giải thích chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và lợi ích mà van hằng nhiệt mang lại. Từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của bộ phận này đối với xe của mình.

Khái niệm van hằng nhiệt là gì?

Tại sao van hằng nhiệt lại quan trọng?

• Bảo vệ động cơ: Ngăn chặn động cơ quá nhiệt, giúp động cơ hoạt động bền bỉ hơn.
• Tối ưu hóa hiệu suất: Giúp động cơ hoạt động ở nhiệt độ làm việc tối ưu, tiết kiệm nhiên liệu.
• Bảo vệ các bộ phận khác: Giúp bảo vệ các bộ phận khác trong hệ thống làm mát như bơm nước, két tản nhiệt.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van hằng nhiệt

Cấu tạo của van hằng nhiệt

• Van chính: Điều tiết dòng chảy của két nước làm mát trong hệ thống. Khi nhiệt độ nước làm mát tăng cao, van chính dần mở để nước chảy vào bộ tản nhiệt giúp hạ nhiệt động cơ.

• Van thứ cấp: Hỗ trợ điều hướng dòng nước làm mát qua bộ tản nhiệt. Khi nhiệt độ tăng, van thứ cấp sẽ đóng lại để đảm bảo nước làm mát được dẫn nhanh đến bộ tản nhiệt. Nếu van này không hoạt động đúng, nước làm mát không lưu thông kịp, khiến động cơ nhanh nóng hơn.

• Xi lanh nạp: Đóng vai trò như một cơ chế cảm biến nhiệt. Xi lanh chứa một loại sáp đặc biệt có khả năng giãn nở khi gặp nhiệt độ cao. Khi nóng, sáp tan chảy tạo một lực đẩy làm van chính mở ra cho phép nước làm mát vào bộ tản nhiệt. Ngược lại khi lạnh sáp trở lại trạng thái rắn khiến van xả của bộ tản nhiệt mở, ngăn nước làm mát lưu thông.

• Con dấu: Ngăn chặn dòng chảy không mong muốn của nước làm mát. Con dấu cần được lắp đặt chính xác trong môi trường sạch sẽ để đảm bảo hiệu suất làm việc tốt nhất.

• Lò xo: Đóng van chính khi nhiệt độ nước làm mát giảm dưới mức quy định (khoảng dưới 87°C). Lò xo cung cấp lực đẩy giúp van trở về vị trí đóng khi nhiệt độ nước làm mát thấp.

Nguyên lý làm việc của van hằng nhiệt

Lúc xe mới khởi động, động cơ chưa nóng nên van hằng nhiệt sẽ đóng lại và ngừng lưu thông nước làm mát. Còn khi nhiệt độ dầu động cơ đạt từ 87 đến 102 độ C, van hằng nhiệt sẽ mở ra để cho nước làm mát lưu thông.

Lúc xe mới khởi động, van hằng nhiệt đóng lại và ngừng lưu thông

Nếu nhiệt độ nước làm mát dưới 87 độ C, lò xo sẽ đẩy xi lanh lên, khiến van đóng lại và ngăn không cho nước làm mát đi qua. Khi động cơ nóng lên và đạt nhiệt độ từ 87 đến 95 độ C, Parafin (hỗn hợp hydrocarbon) sẽ giãn nở làm giảm sức ép của lò xo và đẩy xi lanh xuống. Lúc này, van hằng nhiệt mở ra cho phép nước làm mát lưu thông từ động cơ đến két làm mát.

=>> Xem thêm: Tổng quan về phụ tùng động cơ ô tô

Một số dấu hiệu nhận biết hư hỏng của van hằng nhiệt

Động cơ bị quá nhiệt

Khi van hằng nhiệt bị kẹt ở trạng thái đóng, nước làm mát không thể lưu thông đến bộ tản nhiệt, dẫn đến hiện tượng động cơ bị quá nhiệt. Nếu xe hoạt động trong tình trạng này quá lâu, động cơ có nguy cơ hư hỏng nghiêm trọng. Thậm chí là bị phá huỷ hoàn toàn.

Khi van hằng nhiệt bị kẹt ở trạng thái đóng dẫn đến hiện tượng động cơ bị quá nhiệt

Ngoài van hằng nhiệt, động cơ quá nhiệt còn có thể xuất phát từ các nguyên nhân khác như bơm nước làm mát bị hỏng, mức nước làm mát quá thấp hoặc rò rỉ trong hệ thống làm mát.... Vì vậy, cần kiểm tra toàn bộ hệ thống làm mát khi gặp tình trạng này để tìm ra nguyên nhân chính xác và khắc phục kịp thời.

Nhiệt độ thay đổi bất thường

Người dùng nên thường xuyên quan sát đồng hồ đo nhiệt độ trên bảng điều khiển. Nếu kim chỉ nhiệt độ giảm đột ngột rất có thể van hằng nhiệt của ô tô đang gặp sự cố.

Bị rò rỉ chất làm mát

Một dấu hiệu phổ biến cho thấy van hằng nhiệt đang gặp vấn đề là hiện tượng rò rỉ chất làm mát. Khi van bị hỏng và kẹt ở vị trí đóng, nước làm mát không thể lưu thông tạo áp lực lớn lên hệ thống. Áp lực này có thể làm chất làm mát rò rỉ qua miếng đệm giữa bộ tản nhiệt và bình chứa, qua vỏ của van hoặc qua các đường ống dẫn. Sau đó nhỏ giọt xuống gầm xe. Nếu phát hiện vệt chất lỏng dưới xe, hãy kiểm tra ngay hệ thống làm mát để tránh hư hỏng nghiêm trọng.

Một dấu hiệu cho thấy van hằng nhiệt đang gặp vấn đề là bị rò rỉ chất làm mát

Hướng dẫn cách kiểm tra van hằng nhiệt đơn giản

Trước khi tháo van hằng nhiệt khỏi xe, hãy kiểm tra nhiệt độ và lưu lượng nước làm mát để xác định vấn đề. Đầu tiên, khởi động xe, để động cơ chạy không tải và mở nắp capo. Sau đó, tháo nắp bộ tản nhiệt và quan sát:

• Nếu chất làm mát chảy ra ngay lập tức, có khả năng van hằng nhiệt bị kẹt ở vị trí mở.
• Nếu chất làm mát không chảy, đợi đến khi động cơ đạt nhiệt độ hoạt động (sau khoảng 10 - 20 phút). Nếu nước vẫn không chảy mà đồng hồ đo nhiệt độ tăng cao, điều này cho thấy van hằng nhiệt bị kẹt ở vị trí đóng.

Ngoài ra, bạn có thể dùng nhiệt kế để kiểm tra nhiệt độ nước làm mát. Sau khi khởi động động cơ, đo nhiệt độ tại khối động cơ hoặc đầu xi lanh và ống tản nhiệt trên.

• Nếu nhiệt độ ống tản nhiệt không tăng đáng kể: Van hằng nhiệt bị kẹt.
• Nếu nhiệt độ ống không thay đổi, nhưng đồng hồ nhiệt tăng đột ngột: Đây cũng là dấu hiệu hư hỏng van.

Hiện nay van hằng nhiệt có giá bao nhiêu?

Giá của van hằng nhiệt phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố:

- Loại xe: Các dòng xe khác nhau sẽ có van hằng nhiệt với cấu tạo và chất liệu khác nhau.

- Hãng sản xuất: Van hằng nhiệt chính hãng có giá cao hơn so với hàng nhái, hàng kém chất lượng.

- Cửa hàng cung cấp: Giá cả có thể khác nhau tùy thuộc vào từng cửa hàng, đại lý hoặc xưởng sửa chữa ô tô.

- Vị trí địa lý: Giá cả ở các khu vực khác nhau cũng khác nhau.

Vì vậy, không có một mức giá cố định cho van hằng nhiệt. Sau đây là bảng tham khảo giá của một số loại điển hình hiện nay:

Để biết chính xác giá của van hằng nhiệt, bạn nên:

- Liên hệ các cửa hàng phụ tùng ô tô: Hãy cung cấp thông tin về hãng xe, đời xe và mã số khung của xe để được báo giá chính xác.

- Tìm kiếm trên các trang thương mại điện tử: Các trang như Shopee, Lazada, Sendo... thường có nhiều lựa chọn van hằng nhiệt với mức giá khác nhau.

- Tham khảo ý kiến của các gara ô tô: Các gara ô tô uy tín sẽ tư vấn cho bạn loại van hằng nhiệt phù hợp và báo giá chi tiết.

Kết Luận

Van hằng nhiệt và hệ thống làm mát đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hiệu suất và độ bền của xe ô tô. Do đó, chủ xe cần chú ý theo dõi các dấu hiệu bất thường liên quan đến van hằng nhiệt để kịp thời bảo dưỡng hoặc sửa chữa. Việc này không chỉ giúp xe vận hành ổn định mà còn kéo dài tuổi thọ cho động cơ.

=>> Xem thêm các nội dung liên quan sau:

Lốc lạnh điều hòa ô tô không chạy là do đâu?

Tìm hiểu về van tiết lưu điều hòa ô tô