Cây Quao: Công Dụng Và Những Bài Thuốc Chữa Bệnh Hay

Đặt lịch hẹn

×

Cây quao

Cây quao

Đặt lịch

Cây quao là một loại cây thường mọc hoang hoặc được trồng khắp các tỉnh thành ở nước ta, trải dài từ Bắc xuống Nam. Trong một số tài liệu mới đây cho biết, cây quao là một trong những cây thuốc nam có tác dụng chữa nhiều bệnh lý khác nhau như: viêm gan, xơ gan, ho, kinh nguyệt không đều, trị sỏi thận,… Tham khảo bài viết dưới đây để biết thêm những thông tin khác về loại dược liệu này.

Tên gọi – Phân nhóm

• Tên gọi khác: Quao nước, Khé cây,…
• Tên khoa học: Dolichandron spathaceall.K.Schum
• Họ: Thuộc họ Núc nác (Bignoniaceae)

Đặc điểm sinh thái của cây quao

1. Mô tả cây quao

Cây quao là một loại cây thân gỗ, mọc dựng đứng. Khi trưởng thành, cây quao có thể cao lên tới 15 mét. Vỏ ngoài màu nâu xám, xuất hiện những nốt sần nhỏ. Cây phân thành nhiều nhánh nhỏ đâm ra từ gốc tạo thành tán lớn.

Lá của cây quao không có lông, dài chừng 25 – 50cm, có 3 – 6 cặp lá chét. Lá chét có hình bầu dục thuôn, nhọn ở đầu và nhọn rộng hay hình gốc về phía gốc. Lá chét thường dài khoảng 6 – 14cm và rộng 3 – 6cm. Gân lá hiện rõ trên mặt lá, mỗi lá có 10 gân phụ. Cuống phụ dài 5 – 15mm.

Hoa cây quao là loại hoa to, cụm hoa thường mọc ở đầu cành, gồm 4 – 8 hoa mang màu trắng. Đầu hoa nhọn, dài khoảng 3 – 4cm. Hoa có đài úp kín hoa sau nụ, phát triển thành máng rộng. Quả nang, tròn dẹt, mọc thòng xuống. Mỗi quả chứa nhiều hạt, hạt có hình chữ nhật, cánh dày.

2. Cây quao phân bố chủ yếu ở đâu?

Cây quao thường mọc trong các khu rừng rậm rụng lá xen lẫn với tre, gần các sông suối hoặc dọc theo bờ kênh rạch, sinh trưởng tốt trên cả đất phèn. Ở nước ta, loại cây này xuất hiện khá nhiều và rải rác một số tỉnh thành dọc từ Bắc xuống Nam như: Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Nghệ An, Đắk Lắk, Ninh Thuận, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh, An Giang, Long An,…

Bên cạnh đó, cây quao còn xuất hiện nhiều ở một số nước khác trên thế giới như: Xri Lanca, Myanmar, Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia, Lào và các tỉnh phía Nam Trung Quốc.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản

• Bộ phận dùng: Sử dụng tất cả các bộ phận của cây quao để bào chế thành thuốc chữa bệnh, bao gồm: lá, rễ, vỏ thân và quả.
• Thu hái: Có thể thu hái quanh năm.
• Chế biến: Sau khi thu hoạch, đem toàn bộ dược liệu rửa qua nhiều lần với nước sạch rồi vớt ra để ráo. Có thể sử dụng ngay ở dạng tươi, nếu dùng ở dạng khô thì cần thái thành từng đoạn nhỏ, sau đó đem phơi nắng cho khô để dùng dần.
• Bảo quản: Bảo quản dược liệu trong bao bì kín và cất trữ ở nhiệt độ phòng, nơi thoáng mát. Tránh để dược liệu ở môi trường ẩm ướt, điều này có thể làm hư hỏng dược liệu bởi sự tấn công của một số vi khuẩn hay côn trùng gây hại.

Thành phần hóa học của cây quao

Hiện nay chưa có công bố chính xác về thành phần của cây quao. Tuy nhiên, trong một số tài liệu nghiên cứu khoa học gần đây cho biết, vỏ của cây quao chứa một chất dịch trắng kết tinh.

Những công dụng của cây quao

Trong một số tài liệu của Y học cổ truyền cho biết cây quao có những công dụng điển hình sau:

• Kháng khuẩn, chống co thắt;
• Trị ho;
• Bổ phổi;
• Điều trị bệnh sỏi thận;
• Nhuận gan và trị các bệnh lý về gan như: viêm gan, xơ gan cổ trướng;
• Điều hòa kinh nguyệt, chữa ứ huyết ở nữ giới;
• Trị ngộ độc.

Tính vị và quy kinh của vị thuốc cây quao

Chưa có tài liệu nào ghi nhận thông tin tính vị và quy kinh của vị thuốc cây quao.

Cách dùng và liều lượng sử dụng vị thuốc cây quao

• Liều lượng sử dụng: Tùy vào từng bài thuốc hay đối tượng cụ thể mà có thể tự điều chỉnh liều lượng sao cho phù hợp.
• Cách dùng: Dùng độc vị hoặc kết hợp cùng với một số vị thảo dược khác ở dạng thuốc sắc.

Ứng dụng lâm sàng của dược liệu cây quao

Dưới đây là một số bài thuốc điển hình từ cây quao:

1. Bài thuốc trị bệnh xơ gan

+ Cách 1:

• Nguyên liệu: Vỏ cây quao, lá cối xay, rễ cỏ xước, vỏ cây cách và lá trâm bầu mỗi vị 50gr; thân ráy gia và quả dứa gai mỗi vị 20gr.
• Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu trên làm sạch rồi thái thành từng đoạn nhỏ. Sau đó cho toàn bộ vào trong nồi cùng với một lượng nước vừa đủ. Tiến hành đun cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn phân nửa. Chắt lọc lấy phần nước để uống. Kiên trì sử dụng liên tục trong 1 – 2 tháng.

+ Cách 2:

• Nguyên liệu: 50gr vỏ cây quao nước; 20gr lá hoặc quả cây dành dành, 5gr vỏ cây chân chim cùng với rễ muồng trâu và rễ bình bát mỗi vị 10gr.
• Cách thực hiện: Mang các vị thuốc trên phơi khô. Sau đó cho toàn bộ vào trong nồi, thêm 500ml nước và tiến hành đun cô đặc còn lại khoảng 100ml. Chắt lọc lấy phần nước và chia thành 2 lần uống trong ngày.

+ Cách số 3:

• Nguyên liệu: Lá cây quao nước, lá cây mần ri, rễ cau, lá mướp gai, rễ tranh, lá cây vòi voi, lá hắc xỉ, lá trinh nữ hoàng cung, lá ô rô, lá măng sậy và vỏ cây gáo vàng.
• Cách thực hiện: Làm sạch toàn bộ các vị thuốc trên rồi đem phơi khô. Khi dược liệu đã khô, cho toàn bộ vào trong ấm cùng với một lượng nước vừa đủ. Tiến hành sắc cô đặc để lấy nước uống.

2. Bài thuốc giúp giải độc gan

• Nguyên liệu: Vỏ cây quao nước và cây ô rô.
• Cách thực hiện: Đem hai vị dược liệu trên nấu thành cao lỏng để uống.

3. Bài thuốc giúp nhuận gan, lợi mật, điều trị bệnh viêm gan

• Nguyên liệu: 100gr vỏ cây quao lâu năm, 40ml rượu, 1gr acid benzoic và đường.
• Cách thực hiện: Đem vỏ quao khô sao vàng thơm rồi cho vào nồi cùng với 3 lít nước. Tiến hành đun cho đặc còn lại chừng 1 lít thì lọc lấy phần nước để riêng. Sau đó cho thêm 2 lít nước và tiếp tục đun để thu lấy 500ml nước. Hòa hai phần nước thu được, thêm ít đường rồi bắc lên bếp để đun cô đặc cho đến khi còn khoảng 1 lít. Lọc kỹ lấy phần nước, sau đó thêm 40ml rượu và 1gr acid benzoic, khuấy đều tay cho các hỗn hợp tan đầu. Bảo quản trong bình thủy tinh để dùng dần, mỗi lần sử dụng 1 thìa canh và dùng mỗi ngày 2 lần.

4. Bài thuốc từ cây quao giúp bổ phổi, trị ho

• Nguyên liệu: 40gr cây quao nước, 50gr mía lau, 20gr bọ mắm, 20gr lạc tiên, 10gr huyết dụ và 5gr cỏ chân vịt.
• Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu phơi khô để dùng dần. Mỗi lần sử dụng liều lượng vừa đủ để sắc lấy nước uống. Uống mỗi ngày 2 lần.

5. Bài thuốc trị sỏi thận

• Nguyên liệu: Rễ cây quao nước và rễ rau ngót (sao tẩm mật) mỗi vị 30gr cùng với 20gr hà thủ ô đỏ (chế cùng với nước đỗ đen).
• Cách thực hiện: Mang các nguyên liệu đã được chuẩn bị sắc để lấy nước uống.

6. Bài thuốc trị chứng ngộ độc

• Nguyên liệu: Vỏ thân cây quao nước và vỏ cây ô rô mỗi vị 12gr.
• Cách thực hiện: Làm sạch hai vị thuốc trên rồi thái thành từng đoạn nhỏ, sau đó đem phơi khô. Cho toàn bộ vào ấm cùng với 400ml nước và tiến hành đun cô đặc còn lại khoảng 100ml nước. Chắt lọc lấy phần nước và chia thành 2 lần uống trong ngày.

7. Bài thuốc giúp điều hòa kinh nguyệt, chữa ứ huyết ở nữ giới

+ Cách 1:

• Nguyên liệu: Lá quao nước, ích mẫu, cây chó đẻ, cù đèn và cam thảo với liều lượng bằng nhau.
• Cách thực hiện: Cho toàn bộ nguyên liệu đã được chuẩn bị vào trong nồi, thêm 500ml nước và tiến hành sắc cô đặc còn lại chừng 150ml. Chắc lọc lấy phần nước và chia nhỏ thành 2 phần để uống hết trong ngày.

+ Cách 2:

• Nguyên liệu: Lá quao, ích mẫu, cỏ gấu, muồng hòe và ngải cứu.
• Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu trên sắc lấy nước để uống.

8. Bài thuốc trị xơ gan cổ trướng

• Nguyên liệu: Cành cây quao, ô rô, bán chi liên và mướp gai mỗi vị 30gr; cỏ nhọ nồi và cỏ bạc đầu mỗi vị 20gr; thủy xương bồ và củ riềng mỗi vị 10gr.
• Cách thực hiện: Mang toàn bộ nguyên liệu trên sắc cùng với 3 chén nước. Sắc cô đặc còn lại chừng 1 chén thì tắt bếp. Chắt lọc lấy phần nước và chia thành 2 phần nhỏ để uống.

Những lưu ý cần quan tâm khi sử dụng cây quao

Ngoài việc nắm rõ cách dùng và liều lượng sử dụng, bạn nên lưu ý thêm một số vấn đề khác được đề cập dưới đây:

• Đối tượng bị dị ứng hoặc quá mẫn cảm với một số thành phần có trong cây quao tuyệt đối không nên sử dụng;
• Không sử dụng bài thuốc từ cây quao cho các đối tượng bị suy thận hay huyết áp thấp;
• Phụ nữ mang thai và cho con bú cần thận trọng khi sử dụng cây quao;
• Sau khoảng thời gian sử dụng dược liệu, nếu cảm thấy triệu chứng của bệnh có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên giảm liều lượng sử dụng để tránh làm tổn thương đến dạ dày.

Qua những thông tin được chia sẻ trong bài viết, hy vọng sẽ giúp ích cho bạn đọc trong việc tìm hiểu và ứng dụng cây thuốc này. Để biết chính xác liều lượng sử dụng sao cho phù hợp với thể trạng và mức độ bệnh lý đang mắc phải, bạn nên tham vấn ý kiến chuyên môn từ chuyên gia trước khi sử dụng để phòng những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.

Thuocdantoc.vn không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.

Bạn đọc có thể tham khảo thêm:

• Cây rau đay và 10 bài thuốc chữa bệnh hiệu quả
• Tác dụng của kê cốt thảo và những bài thuốc chữa bệnh hay
• Những bài thuốc trị bệnh hay từ cây đơn trắng (hé mọ)