Cháo Bẹ - Du Lịch Cao Bằng

Sự khác biệt giữa cháo bẹ và cháo ngô chính là cháo bẹ được làm rừ ngô non, còn cháo ngô đem ngô già xay mịn quấy lên thành cháo. Người Nùng gọi cháo bẹ là khẩu slặm, cháo ngô là khẩu kiảu, không gọi chung như người Tày là chảo bắp.

Nói đến cháo bẹ, chắc hẳn nhiều người sinh ra những năm năm mươi, sáu mươi của thế kỷ XX đều biết. Đây là ký ức không thể nào quên trong những ngày vất vả, đói ăn mùa giáp hạt tháng 4, tháng 5 âm lịch hằng năm. Còn đối với thế hệ trẻ ngày nay có lẽ chỉ biết cháo bẹ qua bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Sáng ra bờ suối tối vào hang/Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng/Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng/Cuộc đời cách mạng thật là sang”.

Nói đến cháo bẹ là nói đến cuộc sống của người dân lam lũ trong những ngày giáp hạt nhưng đầy nghị lực, lạc quan vươn lên trong cuộc sống, ước mong sẽ có một mùa bội thu trong sản xuất. Chúng tôi còn nhớ hồi còn trẻ con, vào mùa giáp hạt mỗi khi vào bữa ăn thấy nồi cháo bẹ dù bụng rất đói mà chỉ muốn bỏ đi tìm quả mận, quả dưa ăn qua ngày, còn bố mẹ thì ứa lệ vì cuộc sống quá nghèo khổ.

Cháo bẹ được làm từ hạt ngô non còn sữa. Trước đây, hằng năm vào dịp giáp hạt, những hộ đói không có nơi vay mượn lương thực, bữa ăn hằng ngày chỉ biết vào rừng hái rau, tìm củ mài, củ từ ăn qua ngày chờ đến vụ ngô cho thu hoặch. Sự mong đợi đến thành quả sản xuất, khi bắp ngô râu chuyển sang màu đen và rụng dần là bắp ngô bắt đầu mẩy hạt. Những gia đình thật sự khó khăn không có nơi vay mượn lương thực đã chọn những bắp ngô mẩy hạt về làm cháo bẹ.

Người già thường nói với con cháu “ăn cháo bẹ thế này thì hao lắm, ảnh hưởng đến năng suất thu hoạch”. Một gánh ngô bắp tươi khoảng 40 - 50 kg chỉ đủ một bữa ăn cho 4 - 5 nhân khẩu. Hao bởi vì một phần bóc ra luộc lấy nước để quấy cháo và một phần để ăn đỡ đói trước khi chờ bữa ăn chính, phần lớn tỉa lấy hạt xay mịn để quấy làm cháo bẹ, một phần gói làm bánh cho những người không ăn được cháo bẹ và dành cho trẻ con ăn bữa sáng hôm sau.

Ngày nay, đời sống ở nông thôn và thị thành trở nên hưng thịnh, cháo bẹ đã trở thành món ăn đặc sản quý báu thu hút khách du lịch đến thăm non nước Cao Bằng. Ước gì khách du lịch trong và ngoài nước khi đến Cao Bằng thưởng thức cảnh sơn thủy hữu tình của những địa danh như: thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó sẽ được thưởng thức, khám phá món cháo bẹ, đọc lại bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” của Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ để lại ấn tượng đẹp cho mỗi hành trình về nguồn.