Chuyên đề Bài Toán Liệt Kê - Tài Liệu, Ebook, Giáo Trình

Có thể bạn quan tâm

Trang chủ
Đăng ký
Đăng nhập
Liên hệ

Tài liệu - Ebook

Thư viện tài liệu, ebook, đồ án, luận văn, giáo trình tham khảo cho học sinh, sinh viên

Chuyên đề Bài toán liệt kê

MỤC LỤC

§0. GIỚI THIỆU. 2

§1. NHẮC LẠI MỘT SỐ KIẾN THỨCĐẠI SỐ TỔ HỢP. 3

I. CHỈNH HỢP LẶP .3

II. CHỈNH HỢP KHÔNG LẶP.3

III. HOÁN VỊ .3

IV. TỔ HỢP.3

§2. PHƯƠNG PHÁP SINH (GENERATE) . 5

I. SINH CÁC DÃY NHỊ PHÂNĐỘ DÀI N.6

II. LIỆT KÊ CÁC TẬP CON K PHẦN TỬ.7

III. LIỆT KÊ CÁC HOÁN VỊ.9

§3. THUẬT TOÁN QUAY LUI . 12

I. LIỆT KÊ CÁC DÃY NHỊ PHÂNĐỘ DÀI N.13

II. LIỆT KÊ CÁC TẬP CON K PHẦN TỬ.14

III. LIỆT KÊ CÁC CHỈNH HỢP KHÔNG LẶP CHẬP K.15

IV. BÀI TOÁN PHÂN TÍCH SỐ .16

V. BÀI TOÁN XẾP HẬU.18

§4. KỸ THUẬT NHÁNH CẬN. 22

I. BÀI TOÁN TỐIƯU.22

II. SỰ BÙNG NỔ TỔ HỢP.22

III. MÔ HÌNH KỸ THUẬT NHÁNH CẬN.22

IV. BÀI TOÁN NGƯỜI DU LỊCH.23

V. DÃY ABC .25

258 trang | Chia sẻ: binhan19 | Lượt xem: 716 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Bài toán liệt kê, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trênrữ những lời giải hay đáp số của chúng với mục đích sử dụng lại theo một sự phối hợp nào đó để giải quyết những bài toán tổng quát hơn. Đó chính là điểm khác nhau giữa Quy hoạch động và phép phân giải đệ quy và cũng là nội dung phương pháp quy hoạch động: Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 7 [ • Phép phân giải đệ quy bắt đầu từ bài toán lớn phân rã thành nhiều bài toán con và đi giải từng bài toán con đó. Việc giải từng bài toán con lại đưa về phép phân rã tiếp thành nhiều bài toán nhỏ hơn và lại đi giải tiếp bài toán nhỏ hơn đó bất kể nó đã được giải hay chưa. • Quy hoạch động bắt đầu từ việc giải tất cả các bài toán nhỏ nhất ( bài toán cơ sở) để từ đó từng bước giải quyết những bài toán lớn hơn, cho tới khi giải được bài toán lớn nhất (bài toán ban đầu). Ta xét một ví dụ đơn giản: Ví dụ: Dãy Fibonacci là dãy số nguyên dương được định nghĩa như sau: F1 = F2 = 1; ∀ i: 3 ≤ i: Fi = Fi-1 + Fi-2 Hãy tính F6 Xét hai cách cài đặt chương trình: Cách 1 Cách 2 program Fibo1; function F(i: Integer): Integer; begin if i < 3 then F := 1 else F := F(i - 1) + F(i - 2); end; begin WriteLn(F(6)); end. program Fibo2; var F: array[1..6] of Integer; i: Integer; begin F[1] := 1; F[2] := 1; for i := 3 to 6 do F[i] := F[i - 1] + F[i - 2]; WriteLn(F[6]); end. Trong cách 1, ta viết một hàm đệ quy F(i) để tính số Fibonacci thứ i. Chương trình chính gọi F(6), nó sẽ gọi tiếp F(5) và F(4) để tính ... Quá trình tính toán có thể vẽ như cây dưới đây. Ta nhận thấy để tính F(6) nó phải tính 1 lần F(5), hai lần F(4), ba lần F(3), năm lần F(2), ba lần F(1). F(6) F(5) F(4) F(3) F(2) F(2) F(1) F(4) F(3) F(2) F(2) F(1) F(3) F(2) F(1) Cách 2 thì không như vậy. Trước hết nó tính sẵn F[1] và F[2], từ đó tính tiếp F[3], lại tính tiếp được F[4], F[5], F[6]. Đảm bảo rằng mỗi giá trị Fibonacci chỉ phải tính 1 lần. (Cách 2 còn có thể cải tiến thêm nữa, chỉ cần dùng 3 giá trị tính lại lẫn nhau) Trước khi áp dụng phương pháp quy hoạch động ta phải xét xem phương pháp đó có thoả mãn những yêu cầu dưới đây hay không: • Bài toán lớn phải phân rã được thành nhiều bài toán con, mà sự phối hợp lời giải của các bài toán con đó cho ta lời giải của bài toán lớn. • Vì quy hoạch động là đi giải tất cả các bài toán con, nên nếu không đủ không gian vật lý lưu trữ lời giải (bộ nhớ, đĩa...) để phối hợp chúng thì phương pháp quy hoạch động cũng không thể thực hiện được. Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 8 [ • Quá trình từ bài toán cơ sở tìm ra lời giải bài toán ban đầu phải qua hữu hạn bước. Các khái niệm: • Bài toán giải theo phương pháp quy hoạch động gọi là bài toán quy hoạch động • Công thức phối hợp nghiệm của các bài toán con để có nghiệm của bài toán lớn gọi là công thức truy hồi của quy hoạch động • Tập các bài toán nhỏ nhất có ngay lời giải để từ đó giải quyết các bài toán lớn hơn gọi là cơ sở quy hoạch động • Không gian lưu trữ lời giải các bài toán con để tìm cách phối hợp chúng gọi là bảng phương án của quy hoạch động Các bước cài đặt một chương trình sử dụng quy hoạch động: (nhớ kỹ) • Giải tất cả các bài toán cơ sở (thông thường rất dễ), lưu các lời giải vào bảng phương án. • Dùng công thức truy hồi phối hợp những lời giải của những bài toán nhỏ đã lưu trong bảng phương án để tìm lời giải của những bài toán lớn hơn và lưu chúng vào bảng phương án. Cho tới khi bài toán ban đầu tìm được lời giải. • Dựa vào bảng phương án, truy vết tìm ra nghiệm tối ưu. Cho đến nay, vẫn chưa có một định lý nào cho biết một cách chính xác những bài toán nào có thể giải quyết hiệu quả bằng quy hoạch động. Tuy nhiên để biết được bài toán có thể giải bằng quy hoạch động hay không, ta có thể tự đặt câu hỏi: "Một nghiệm tối ưu của bài toán lớn có phải là sự phối hợp các nghiệm tối ưu của các bài toán con hay không ?" và ”Liệu có thể nào lưu trữ được nghiệm các bài toán con dưới một hình thức nào đó để phối hợp tìm được nghiệm bài toán lớn" Cuối cùng, trước khi khảo sát một số bài toán quy hoạch động, ta nhắc lại: Phương pháp tốt nhất để giải quyết mọi bài toán trong tin học là biết sử dụng và phối hợp uyển chuyển nhiều thuật toán, không được lạm dụng hay coi thường bất cứ một phương pháp nào. Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 9 [ §3. MỘT SỐ BÀI TOÁN QUY HOẠCH ĐỘNG I. DÃY CON ĐƠN ĐIỆU TĂNG DÀI NHẤT Cho dãy số nguyên A = a1, a2, ..., an. (n ≤ 10000, -10000 ≤ ai ≤ 10000). Một dãy con của A là một cách chọn ra trong A một số phần tử giữ nguyên thứ tự. Như vậy A có 2n dãy con. Yêu cầu: Tìm dãy con đơn điệu tăng của A có độ dài lớn nhất. Ví dụ: A = (1, 2, 3, 4, 9, 10, 5, 6, 7, 8). Dãy con đơn điệu tăng dài nhất là: (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8). Dữ liệu (Input) vào từ file văn bản INCSEQ.INP • Dòng 1: Chứa số n • Dòng 2: Chứa n số a1, a2, ..., an cách nhau ít nhất một dấu cách Kết quả (Output) ghi ra file văn bản INCSEQ.OUT • Dòng 1: Ghi độ dài dãy con tìm được • Các dòng tiếp: ghi dãy con tìm được và chỉ số những phần tử được chọn vào dãy con đó. INCSEQ.INP INCSEQ.OUT 11 1 2 3 8 9 4 5 6 20 9 10 8 a[1] = 1 a[2] = 2 a[3] = 3 a[6] = 4 a[7] = 5 a[8] = 6 a[10] = 9 a[11] = 10 Cách giải: Bổ sung vào A hai phần tử: a0 = -∞ và an+1 = +∞. Khi đó dãy con đơn điệu tăng dài nhất chắc chắn sẽ bắt đầu từ a0 và kết thúc ở an+1. Với ∀ i: 0 ≤ i ≤ n + 1. Ta sẽ tính L[i] = độ dài dãy con đơn điệu tăng dài nhất bắt đầu tại ai. 1. Cơ sở quy hoạch động (bài toán nhỏ nhất): L[n + 1] = Độ dài dãy con đơn điệu tăng dài nhất bắt đầu tại an+1 = +∞. Dãy con này chỉ gồm mỗi một phần tử (+∞) nên L[n + 1] = 1. 2. Công thức truy hồi: Giả sử với i từ n đến 0, ta cần tính L[i]: độ dài dãy con tăng dài nhất bắt đầu tại ai. L[i] được tính trong điều kiện L[i + 1], L[i + 2], ..., L[n + 1] đã biết: Dãy con đơn điệu tăng dài nhất bắt đầu từ ai sẽ được thành lập bằng cách lấy ai ghép vào đầu một trong số những dãy con đơn điệu tăng dài nhất bắt đầu tại vị trí aj đứng sau ai. Ta sẽ chọn dãy nào để ghép ai vào đầu? Tất nhiên là chỉ được ghép ai vào đầu những dãy con bắt đầu tại aj nào đó lớn hơn ai (để đảm bảo tính tăng) và dĩ nhiên ta sẽ chọn dãy dài nhất để ghép ai vào đầu (để đảm bảo tính dài nhất). Vậy L[i] được tính như sau: Xét tất cả các chỉ số j trong khoảng từ i + 1 đến n + 1 mà aj > ai, chọn ra chỉ số jmax có L[jmax] lớn nhất. Đặt L[i] := L[jmax] + 1. 3. Truy vết Tại bước xây dựng dãy L, mỗi khi tính L[i] := L[jmax] + 1, ta đặt T[i] = jmax. Để lưu lại rằng: Dãy con dài nhất bắt đầu tại ai sẽ có phần tử thứ hai kế tiếp là ajmax. Sau khi tính xong hay dãy L và T, ta bắt đầu từ 0. T[0] là phần tử đầu tiên được chọn, Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 10 [ T[T[0]] là phần tử thứ hai được chọn, T[T[T[0]]] là phần tử thứ ba được chọn ...Quá trình truy vết có thể diễn tả như sau: i := T[0]; while i n + 1 do {Chừng nào chưa duyệt đến số an+1=+∞ ở cuối} begin i := T[i]; end; Ví dụ: với A = (5, 2, 3, 4, 9, 10, 5, 6, 7, 8). Hai dãy L và T sau khi tính sẽ là: i 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ai -∞ 5 2 3 4 9 10 5 6 7 8 +∞ L[i] 9 5 8 7 6 3 2 5 4 3 2 1 T[i] 2 8 3 4 7 6 11 8 9 10 11 Tracing PROG03_1.PAS * Tìm dãy con đơn điệu tăng dài nhất program LongestSubSequence; const max = 10000; var a, L, T: array[0..max + 1] of Integer; n: Word; procedure Enter; {Nhập dữ liệu từ thiết bị nhập chuẩn theo đúng khuôn dạng Input} var i: Word; begin ReadLn(n); for i := 1 to n do Read(a[i]); end; procedure Optimize; {Quy hoạch động} var i, j, jmax: Word; begin a[0] := -32768; a[n + 1] := 32767; {Thêm hai phần tử canh hai đầu dãy a} L[n + 1] := 1; {Điền cơ sở quy hoach động vào bảng phương án} for i := n downto 0 do {Tính bảng phương án} begin {Chọn trong các chỉ số j đứng sau i thoả mãn aj > ai ra chỉ số jmax có L[jmax] lớn nhất} jmax := n + 1; for j := i + 1 to n + 1 do if (a[j] > a[i]) and (L[j] > L[jmax]) then jmax := j; L[i] := L[jmax] + 1; {Lưu độ dài dãy con tăng dài nhất bắt đầu tại ai} T[i] := jmax; {Lưu vết: phần tử đứng liền sau ai trong dãy con tăng dài nhất đó là ajmax} end; WriteLn(L[0] - 2); {Chiều dài dãy con tăng dài nhất} i := T[0]; {Bắt đầu truy vết tìm nghiệm} while i n + 1 do begin WriteLn('a[', i, '] = ', a[i]); i := T[i]; end; end; begin {Định nghĩa lại thiết bị nhập/xuất chuẩn} Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 11 [ Assign(Input, 'INCSEQ.INP'); Reset(Input); Assign(Output, 'INCSEQ.OUT'); Rewrite(Output); Enter; Optimize; Close(Input); Close(Output); end. Nhận xét: 1. Ta có thể làm cách khác: Gọi L[i] là độ dài dãy con dài nhất kết thúc tại a[i], T[i] là chỉ số đứng liền trước ai trong dãy con dài nhất đó. Cách này khi truy vết sẽ cho thứ tự các chỉ số được chọn giảm dần. 2. Dùng mảng T lưu vết để có chương trình ngắn gọn chứ thực ra không cần có nó vẫn có thể dò lại được nghiệm, chỉ cần dùng mảng L mà thôi. Bài tập 1. Trong cách giải trên, đâu là bảng phương án: a) Mảng L? b) mảng T? c) cả mảng L và mảng T? 2. Vẫn giữ nguyên giả thiết và kích cỡ dữ liệu như trên hãy lập chương trình trả lời câu hỏi: a) Có bao nhiêu dãy con đơn điệu tăng dài nhất ? b) Cho biết tất cả những dãy con đơn điệu tăng dài nhất đó II. BÀI TOÁN CÁI TÚI Trong siêu thị có n gói hàng (n ≤ 100), gói hàng thứ i có trọng lượng là Wi ≤ 100 và trị giá Vi ≤ 100. Một tên trộm đột nhập vào siêu thị, tên trộm mang theo một cái túi có thể mang được tối đa trọng lượng M ( M ≤ 100). Hỏi tên trộm sẽ lấy đi những gói hàng nào để được tổng giá trị lớn nhất. Input: file văn bản BAG.INP • Dòng 1: Chứa hai số n, M cách nhau ít nhất một dấu cách • n dòng tiếp theo, dòng thứ i chứa hai số nguyên dương Wi, Vi cách nhau ít nhất một dấu cách Output: file văn bản BAG.OUT • Dòng 1: Ghi giá trị lớn nhất tên trộm có thể lấy • Dòng 2: Ghi chỉ số những gói bị lấy BAG.INP BAG.OUT 5 11 3 3 4 4 5 4 9 10 4 4 11 5 2 1 Cách giải: Nếu gọi F[i, j] là giá trị lớn nhất có thể có bằng cách chọn trong các gói {1, 2, ..., i} với giới hạn trọng lượng j. Thì giá trị lớn nhất khi được chọn trong số n gói với giới hạn trọng lượng M chính là F[n, M]. 1. Công thức truy hồi tính F[i, j]. Với giới hạn trọng lượng j, việc chọn tối ưu trong số các gói {1, 2, ...,i - 1, i} để có giá trị lớn nhất sẽ có hai khả năng: • Nếu không chọn gói thứ i thì F[i, j] là giá trị lớn nhất có thể bằng cách chọn trong số các gói {1, 2, ..., i - 1} với giới hạn trọng lượng là j. Tức là F[i, j] = F[i - 1, j] Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 12 [ • Nếu có chọn gói thứ i (tất nhiên chỉ xét tới trường hợp này khi mà Wi ≤ j) thì F[i, j] bằng giá trị gói thứ i là Vi cộng với giá trị lớn nhất có thể có được bằng cách chọn trong số các gói {1, 2, ..., i - 1} với giới hạn trọng lượng j - Wi. Tức là về mặt giá trị thu được: F[i, j] = Vi + F[i - 1, j - Wi] Vì theo cách xây dựng F[i, j] là giá trị lớn nhất có thể, nên F[i, j] sẽ là max trong 2 giá trị thu được ở trên. 2. Cơ sở quy hoạch động: Dễ thấy F[0, j] = giá trị lớn nhất có thể bằng cách chọn trong số 0 gói = 0. 3. Tính bảng phương án: Bảng phương án F gồm n + 1 dòng, M + 1 cột, trước tiên được điền cơ sở quy hoạch động: Dòng 0 gồm toàn số 0. Sử dụng công thức truy hồi, dùng dòng 0 tính dòng 1, dùng dòng 1 tính dòng 2, v.v... đến khi tính hết dòng n. 0 1 ... M 0 0 0 0 0 1 2 ... ... n 4. Truy vết: Tính xong bảng phương án thì ta quan tâm đến F[n, M] đó chính là giá trị lớn nhất thu được khi chọn trong cả n gói với giới hạn trọng lượng M. Nếu F[n, M] = F[n - 1, M] thì tức là không chọn gói thứ n, ta truy tiếp F[n - 1, M]. Còn nếu F[n, M] ≠ F[n - 1, M] thì ta thông báo rằng phép chọn tối ưu có chọn gói thứ n và truy tiếp F[n - 1, M - Wn]. Cứ tiếp tục cho tới khi truy lên tới hàng 0 của bảng phương án. PROG03_2.PAS * Bài toán cái túi program The_Bag; const max = 100; var W, V: Array[1..max] of Integer; F: array[0..max, 0..max] of Integer; n, M: Integer; procedure Enter; {Nhập dữ liệu từ thiết bị nhập chuẩn (Input)} var i: Integer; begin ReadLn(n, M); for i := 1 to n do ReadLn(W[i], V[i]); end; procedure Optimize; {Tính bảng phương án bằng công thức truy hồi} var i, j: Integer; begin FillChar(F[0], SizeOf(F[0]), 0); {Điền cơ sở quy hoạch động} for i := 1 to n do for j := 0 to M do begin {Tính F[i, j]} Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 13 [ F[i, j] := F[i - 1, j]; {Giả sử không chọn gói thứ i thì F[i, j] = F[i - 1, j]} {Sau đó đánh giá: nếu chọn gói thứ i sẽ được lợi hơn thì đặt lại F[i, j]} if (j >= W[i]) and (F[i, j] < F[i - 1, j - W[i]] + V[i]) then F[i, j] := F[i - 1, j - W[i]] + V[i]; end; end; procedure Trace; {Truy vết tìm nghiệm tối ưu} begin WriteLn(F[n, M]); {In ra giá trị lớn nhất có thể kiếm được} while n 0 do {Truy vết trên bảng phương án từ hàng n lên hàng 0} begin if F[n, M] F[n - 1, M] then {Nếu có chọn gói thứ n} begin Write(n, ' '); M := M - W[n]; {Đã chọn gói thứ n rồi thì chỉ có thể mang thêm được trọng lượng M - Wn nữa thôi} end; Dec(n); end; end; begin {Định nghĩa lại thiết bị nhập/xuất chuẩn} Assign(Input, 'BAG.INP'); Reset(Input); Assign(Output, 'BAG.OUT'); Rewrite(Output); Enter; Optimize; Trace; Close(Input); Close(Output); end. III. BIẾN ĐỔI XÂU Cho xâu ký tự X, xét 3 phép biến đổi: a) Insert(i, C): i là số, C là ký tự: Phép Insert chèn ký tự C vào sau vị trí i của xâu X. b) Replace(i, C): i là số, C là ký tự: Phép Replace thay ký tự tại vị trí i của xâu X bởi ký tự C. c) Delete(i): i là số, Phép Delete xoá ký tự tại vị trí i của xâu X. Yêu cầu: Cho trước xâu Y, hãy tìm một số ít nhất các phép biến đổi trên để biến xâu X thành xâu Y. Input: file văn bản STR.INP • Dòng 1: Chứa xâu X (độ dài ≤ 100) • Dòng 2: Chứa xâu Y (độ dài ≤ 100) Output: file văn bản STR.OUT ghi các phép biến đổi cần thực hiện và xâu X tại mỗi phép biến đổi. STR.INP STR.OUT PBBCEFATZ QABCDABEFA 7 PBBCEFATZ -> Delete(9) -> PBBCEFAT PBBCEFAT -> Delete(8) -> PBBCEFA PBBCEFA -> Insert(4, B) -> PBBCBEFA PBBCBEFA -> Insert(4, A) -> PBBCABEFA PBBCABEFA -> Insert(4, D) -> PBBCDABEFA PBBCDABEFA -> Replace(2, A) -> PABCDABEFA PABCDABEFA -> Replace(1, Q) -> QABCDABEFA Cách giải: Đối với xâu ký tự thì việc xoá, chèn sẽ làm cho các phần tử phía sau vị trí biến đổi bị đánh chỉ số lại, gây khó khăn cho việc quản lý vị trí. Để khắc phục điều này, ta sẽ tìm một thứ tự biến đổi thoả mãn: Phép biến đổi tại vị trí i bắt buộc phải thực hiện sau các phép biến đổi tại vị trí i + 1, i + 2, ... Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 14 [ Ví dụ: X = 'ABCD'; Insert(0, E) sau đó Delete(4) cho ra X = 'EABD'. Cách này không tuân thủ nguyên tắc Delete(3) sau đó Insert(0, E) cho ra X = 'EABD'. Cách này tuân thủ nguyên tắc đề ra. Nói tóm lại ta sẽ tìm một dãy biến đổi có vị trí thực hiện giảm dần. 1. Công thức truy hồi Giả sử m là độ dài xâu X và n là độ dài xâu Y. Gọi F[i, j] là số phép biến đổi tối thiểu để biến xâu gồm i ký tự đầu của xâu X: X1X2 ... Xi thành xâu gồm j ký tự đầu của xâu Y: Y1Y2...Yj. Ta nhận thấy rằng X = X1X2...Xm và Y = Y1Y2...Yn nên: • Nếu Xm = Yn thì ta chỉ cần biến đoạn X1X2...Xm-1 thành Y1Y2...Yn-1 tức là trong trường hợp này F[m, n] = F[m - 1, n - 1]. • Nếu Xm ≠ Yn thì tại vị trí Xm ta có thể sử dụng một trong 3 phép biến đổi: a) Hoặc chèn vào sau vị trí m của X, một ký tự đúng bằng Yn: X = X1X2... Xm-1 Xm Yn Y = Y1Y2... Yn-1 Yn Thì khi đó F[m, n] sẽ bằng 1 phép chèn vừa rồi cộng với số phép biến đổi biến dãy X1...Xm thành dãy Y1...Yn-1: F[m, n] = 1 + F[m, n - 1] b) Hoặc thay vị trí m của X bằng một ký tự đúng bằng Yn X = X1X2... Xm-1 Xm := Yn Y = Y1Y2... Yn-1 Yn Thì khi đó F[m, n] sẽ bằng 1 phép thay vừa rồi cộng với số phép biến đổi biến dãy X1...Xm-1 thành dãy Y1...Yn-1: F[m, n] = 1 + F[m-1, n - 1] c) Hoặc xoá vị trí thứ m của X X = X1X2... Xm-1 Xm Y = Y1Y2... Yn-1 Yn Thì khi đó F[m, n] sẽ bằng 1 phép xoá vừa rồi cộng với số phép biến đổi biến dãy X1...Xm-1 thành dãy Y1...Yn: F[m, n] = 1 + F[m-1, n] Vì F[m, n] phải là nhỏ nhất có thể, nên trong trường hợp Xm ≠ Yn thì F[m, n] = min(F[m, n - 1], F[m - 1, n - 1], F[m - 1, n]) + 1. Ta xây dựng xong công thức truy hồi. 2. Cơ sở quy hoạch động • F[0, j] là số phép biến đổi biến xâu rỗng thành xâu gồm j ký tự đầu của F. Nó cần tối thiểu j phép chèn: F[0, j] = j • F[i, 0] là số phép biến đổi biến xâu gồm i ký tự đầu của S thành xâu rỗng, nó cần tối thiểu i phép xoá: F[i, 0] = i Vậy đầu tiên bảng phương án F (cỡ[0..m, 0..n]) được khởi tạo hàng 0 và cột 0 là cơ sở quy hoạch động. Từ đó dùng công thức truy hồi tính ra tất cả các phần tử bảng B. Sau khi tính xong thì F[m, n] cho ta biết số phép biến đổi tối thiểu. Truy vết: • Nếu Xm = Yn thì chỉ việc xét tiếp F[m - 1, n - 1]. • Nếu không, xét 3 trường hợp: ♦ Nếu F[m, n] = F[m, n - 1] + 1 thì phép biến đổi đầu tiên được sử dụng là: Insert(m, Yn) Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 15 [ ♦ Nếu F[m, n] = F[m - 1, n - 1] + 1 thì phép biến đổi đầu tiên được sử dụng là: Replace(m, Yn) ♦ Nếu F[m, n] = F[m - 1, n] + 1 thì phép biến đổi đầu tiên được sử dụng là: Delete(m) Đưa về bài toán với m, n nhỏ hơn truy vết tiếp cho tới khi về F[0, 0] Ví dụ: X =' ABCD'; Y = 'EABD' bảng phương án là: 0 1 2 3 4 0 0 1 2 3 4 1 1 1 1 2 3 2 2 2 2 1 2 3 3 3 3 2 2 4 4 4 4 3 2 Lưu ý: khi truy vết, để tránh truy nhập ra ngoài bảng, nên tạo viền cho bảng. PROG03_3.PAS * Biến đổi xâu program StrOpt; const max = 100; var X, Y: String[2 * max]; F: array[-1..max, -1..max] of Integer; m, n: Integer; procedure Enter; {Nhập dữ liệu từ thiết bị nhập chuẩn} begin ReadLn(X); ReadLn(Y); m := Length(X); n := Length(Y); end; function Min3(x, y, z: Integer): Integer; {Cho giá trị nhỏ nhất trong 3 giá trị x, y, z} var t: Integer; begin if x < y then t := x else t := y; if z < t then t := z; Min3 := t; end; procedure Optimize; var i, j: Integer; begin {Khởi tạo viền cho bảng phương án} for i := 0 to m do F[i, -1] := max + 1; for j := 0 to n do F[-1, j] := max + 1; {Lưu cơ sở quy hoạch động} for j := 0 to n do F[0, j] := j; for i := 1 to m do F[i, 0] := i; {Dùng công thức truy hồi tính toàn bảng phương án} for i := 1 to m do for j := 1 to n do if X[i] = Y[j] then F[i, j] := F[i - 1, j - 1] else F[i, j] := Min3(F[i, j - 1], F[i - 1, j - 1], F[i - 1, j]) + 1; end; procedure Trace; {Truy vết} begin WriteLn(F[m, n]); {F[m, n] chính là số ít nhất các phép biến đổi cần thực hiện} while (m 0) or (n 0) do {Vòng lặp kết thúc khi m = n = 0} if X[m] = Y[n] then {Hai ký tự cuối của 2 xâu giống nhau} Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 16 [ begin Dec(m); Dec(n); {Chỉ việc truy chéo lên trên bảng phương án} end else {Tại đây cần một phép biến đổi} begin Write(X, ' -> '); {In ra xâu X trước khi biến đổi} if F[m, n] = F[m, n - 1] + 1 then {Nếu đây là phép chèn} begin Write('Insert(', m, ', ', Y[n], ')'); Insert(Y[n], X, m + 1); Dec(n); {Truy sang phải} end else if F[m, n] = F[m - 1, n - 1] + 1 then {Nếu đây là phép thay} begin Write('Replace(', m, ', ', Y[n], ')'); X[m] := Y[n]; Dec(m); Dec(n); {Truy chéo lên trên} end else {Nếu đây là phép xoá} begin Write('Delete(', m, ')'); Delete(X, m, 1); Dec(m); {Truy lên trên} end; WriteLn(' -> ', X); {In ra xâu X sau phép biến đổi} end; end; begin Assign(Input, 'STR.INP'); Reset(Input); Assign(Output, 'STR.OUT'); Rewrite(Output); Enter; Optimize; Trace; Close(Input); Close(Output); end. Bài này giải với các xâu ≤ 100 ký tự, nếu lưu bảng phương án dưới dạng mảng cấp phát động thì có thể làm với các xâu 255 ký tự. (Tốt hơn nên lưu mỗi dòng của bảng phương án là một mảng cấp phát động 1 chiều). Hãy tự giải thích tại sao khi giới hạn độ dài dữ liệu là 100, lại phải khai báo X và Y là String[200] chứ không phải là String[100] ?. IV. DÃY CON CÓ TỔNG CHIA HẾT CHO K Cho một dãy gồm n ( n ≤ 1000) số nguyên dương A1, A2, ..., An và số nguyên dương k (k ≤ 50). Hãy tìm dãy con gồm nhiều phần tử nhất của dãy đã cho sao cho tổng các phần tử của dãy con này chia hết cho k. Cách giải: Đề bài yêu cầu chọn ra một số tối đa các phần tử trong dãy A để được một dãy có tổng chia hết cho k, ta có thể giải bài toán bằng phương pháp duyệt tổ hợp bằng quay lui có đánh giá nhánh cận nhằm giảm bớt chi phí trong kỹ thuật vét cạn. Dưới đây ta trình bày phương pháp quy hoạch động: Nhận xét 1: Không ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng, ta có thể đặt: Ai := Ai mod k với ∀i: 1 ≤ i ≤ n Nhận xét 2: Gọi S là tổng các phần tử trong mảng A, ta có thể thay đổi cách tiếp cận bài toán: thay vì tìm xem phải chọn ra một số tối đa những phần tử để có tổng chia hết cho k, ta sẽ chọn ra một số Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 17 [ tối thiểu các phần tử có tổng đồng dư với S theo modul k. Khi đó chỉ cần loại bỏ những phần tử này thì những phần tử còn lại sẽ là kết quả. Nhận xét 3: Số phần tử tối thiểu cần loại bỏ bao giờ cũng nhỏ hơn k Thật vậy, giả sử số phần tử ít nhất cần loại bỏ là m và các phần tử cần loại bỏ là Ai1, Ai2, ..., Aim. Các phần tử này có tổng đồng dư với S theo mô-đun k. Xét các dãy sau Dãy 0 := () = Dãy rỗng (Tổng ≡ 0 (mod k)) Dãy 1 := (Ai1) Dãy 2 := (Ai1, Ai2) Dãy 3 := (Ai1, Ai2, Ai3) ... ... Dãy m := (Ai1, Ai2, ..., Aim) Như vậy có m + 1 dãy, nếu m ≥ k thì theo nguyên lý Dirichlet sẽ tồn tại hai dãy có tổng đồng dư theo mô-đun k. Giả sử đó là hai dãy: Ai1 + Ai2 + ... + Aip ≡ Ai1 + Ai2 + ... + Aip + Aip+1 + ... + Aiq (mod k) Suy ra Aip+1 + ... + Aiq chia hết cho k. Vậy ta có thể xoá hết các phần tử này trong dãy đã chọn mà vẫn được một dãy có tổng đồng dư với S theo modul k, mâu thuẫn với giả thiết là dãy đã chọn có số phần tử tối thiểu. Công thức truy hồi: Nếu ta gọi F[i, t] là số phần tử tối thiểu phải chọn trong dãy A1, A2, ..., Ai để có tổng chia k dư t. Nếu không có phương án chọn ta coi F[m, t] = +∞ . Khi đó F[m, t] được tính qua công thức truy hồi sau: • Nếu trong dãy trên không phải chọn Am thì F[m, t] = F[m - 1, t]; • Nếu trong dãy trên phải chọn Am thì F[m, t] = 1 + F[m - 1, t - Am] (t - Am ở đây hiểu là phép trừ trên các lớp đồng dư mod k. Ví dụ khi k = 7 thì 1 - 3 = 5) Từ trên suy ra F[m, t] = min (F[m - 1, t], 1 + F[m - 1, t - Am]). Còn tất nhiên, cơ sở quy hoạch động: F(0, 0) = 0; F(0, i) = + ∞ (với ∀i: 1 ≤ i < k). Bảng phương án F có kích thước [0..n, 0.. k - 1] tối đa là 1001x50 phần tử kiểu Byte. Đến đây thì vấn đề trở nên quá dễ, thiết nghĩ cũng không cần nói thêm mà cũng chẳng cần phải viết chương trình ra làm gì nữa. V. PHÉP NHÂN TỔ HỢP DÃY MA TRẬN Với ma trận A kích thước pxq và ma trận B kích thước qxr. Người ta có phép nhân hai ma trận đó để được ma trận C kích thước pxr. Mỗi phần tử của ma trận C được tính theo công thức: ∑ = = q k kjikij BAC 1 . (∀i, j: 1 ≤ i ≤ p; 1 ≤ j ≤ r) Ví dụ: A là ma trận kích thước 3x4, B là ma trận kích thước 4x5 thì C sẽ là ma trận kích thước 3x5 1 2 3 4 1 0 2 4 0 14 6 9 36 9 5 6 7 8 * 0 1 0 5 1 = 34 14 25 100 21 9 10 11 12 3 0 1 6 1 54 22 41 164 33 1 1 1 1 1 Để thực hiện phép nhân hai ma trận A(mxn) và B(nxp) ta có thể làm như đoạn chương trình sau: for i := 1 to p do for j := 1 to r do Quy hoạch động Lê Minh Hoàng \ 18 [ begin cij := 0; for k := 1 to q do cij := cij + aik * bkj; end; Phí tổn để thực hiện phép nhân này có thể đánh giá qua số phép nhân, để nhân hai ma trận A(pxq) và B(qxr) ta cần thực hiện p.q.r phép nhân số học. Phép nhân ma trận không có tính chất giao hoán nhưng có tính chất kết hợp (A * B) * C = A * (B * C) Vậy nếu A là ma trận cấp 3x4, B là ma trận cấp 4x10 và C là ma trận cấp 10x15 thì: • Để tính (A * B) * C, ta thực hiện (A * B) trước, được ma trận X kích thước 3x10 sau 3.4.10 = 120 phép nhân số. Sau đó ta thực hiện X * C được ma trận kết quả kích thước 3x15 sau 3.10.15 = 450 phép nhân số. Vậy tổng số phép nhân số học phải thực hiện sẽ là 570. • Để tính A * (B * C), ta thực hiện (B * C) trước, được ma trận Y kích thước 4x15 sau 4.10.15 = 600 phép nhân số. Sau đó ta thực hiện A * Y được ma trận kết quả kích thước 3x15 sau 3.4.15 = 180 phép nhân số. Vậy tổng số phép nhân số học phải thực hiện sẽ là 780. Vậy thì trình tự thực hiện có ảnh hưởng lớn tới chi phí. Vấn đề đặt ra là tính số phí tổn ít nhất khi thực hiện phép nhân một dãy các ma trận: M1 * M2 * ... * Mn Với : M1 là ma trận kích thước a1 x a2 M2 là ma trận kích thước a2 x a3 ... Mn là ma trận kích thước an x an+1 Input: file văn bản MATRIXES.INP • Dòng 1: Chứa số nguyên dương n ≤ 100 • Dòng 2: Chứa n + 1 số nguyên dương a1, a2, ..., an+1 (∀i: 1 ≤ ai ≤ 100) cách nhau ít nhất một dấu cách Output: file văn bản MATRIXES.OUT • Dòng 1: Ghi số phép nhân số học tối thiểu cần thực hiện • Dòng 2: Ghi biểu thức kết hợp tối ưu của phép nhân dãy ma trận MATRIXES.INP MATRIXES.OUT 6 3 2 3 1 2 2 3 31 ((M[1] * (M[2] * M[3])) * ((M[4] * M[5]) * M[6])) Trước hết, nếu dãy chỉ có một ma trận thì chi phí bằng 0, tiếp theo ta nhận thấy để nhân một cặp ma trận thì không có chuyện kết hợp gì ở đây cả, chi phí cho phép nhân đó là tính được ngay. Vậy thì phí tổn cho phép nhân hai ma trận liên tiếp trong dãy là hoàn toàn c

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Giao an tong hop_12381245.pdf

Tài liệu liên quan

Giáo án Ngữ văn 12 cả năm
350 trang | Lượt xem: 636 | Lượt tải: 0
Bình văn Nỗi thương mình - Nguyễn Du
9 trang | Lượt xem: 4320 | Lượt tải: 1
Giáo án Tổng hợp các môn lớp 3 - Tuần học 1 năm 2014
17 trang | Lượt xem: 840 | Lượt tải: 0
Lịch sử 11 - Tiết 5 - Bài 4: Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rôma
6 trang | Lượt xem: 718 | Lượt tải: 0
Bài giảng Ngữ văn 11: Người trong bao
18 trang | Lượt xem: 627 | Lượt tải: 0
Giáo án Toán 12 - Bài 4: Hàm số mũ - Hàm số lũy thừa
35 trang | Lượt xem: 657 | Lượt tải: 0
Giáo án Địa lý 11 Bài 7: Liên minh châu âu (EU) (tiếp theo) tiết 3: Thực hành: Tìm hiểu về liên minh châu âu
5 trang | Lượt xem: 876 | Lượt tải: 0
Giáo án Hóa 11 - Bài thực hành 4: Điều chế và tính chất của Etilen, Axetilen
3 trang | Lượt xem: 25808 | Lượt tải: 1
Giáo án Hóa học 11 - Tiết 37 - Bài 25: Ankan
6 trang | Lượt xem: 605 | Lượt tải: 0
Giáo án Hóa học 10 - Tiết 62 - Bài 36: Tốc độ phản ứng hoá học
4 trang | Lượt xem: 627 | Lượt tải: 0