Chuyên đề Tuần 7: Gãy Xương Thuyền

Xương thuyền là 1 trong 8 xương cổ tay. Các xương cổ tay được sắp xếp thành 2 hàng. Xương thuyền là quan trọng đối với chức năng bình thường & biên độ dao động của khớp vì nó đóng vai trò liên kết giữa 2 hàng xương cổ tay. Trong số tất cả các xương cổ tay thì xương thuyền là xương thường bị gãy nhất. Gãy xương thuyền có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm chấn thương trong thể thao và đụng xe.

Tuy nhiên bên cạnh đó thường gặp nhất là: một người té mà chống tay xuống đất. Thường lúc đầu bệnh nhân rất coi thường chấn thương. Một khi triệu chứng đau và sưng cải thiện thì bệnh nhân thường nghĩ chấn thương chỉ là bong gân cổ tay mà thôi. Và vì vậy mà chẩn đoán thường chậm trễ từ vài tuần đến vài tháng.

Những vấn đề xảy ra đối với gãy xương thuyền là :

+ Trong nhiều thập kỉ qua gãy xương thuyền vẫn còn là một thách thức đối với nhiều bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình có kinh nghiệm nhất.

+ Xương là một cấu trúc sống vì thế mà xương cần cung cấp chất dinh dưỡng ổn định để duy trì hoạt động bình thường. Khi nguồn cấp máu cho xương giảm đi thì xương trở nên giòn, dễ gãy, yếu. Xương thuyền vốn có nguồn cấp máu kém. Khi xương thuyền bị gãy thì nguồn cấp máu cho xương thuyền có thể bị suy giảm, thì tình trạng này sẽ đặt xương thuyền trước nguy cơ không liền xương.

+ Ngoài ra, 1 phần xương thuyền bị gãy có thể bị hoại tử (hoại tử vô mạch). Nếu gãy xương thuyền không lành 1 cách bình thường thì 1 dạng viêm khớp có thể xảy ra đưa đến đau, giới hạn về biên độ cử động của cổ tay. Tình trạng mà xương thuyền bị giảm chức năng do bị hoại tử gọi là gãy xương thuyền tiến triển do xương không liền.

Gãy xương thuyền được chẩn đoán bằng hỏi bệnh sử, khám thực thể, chụp Xquang. Trong 1 vài trường hợp thì phim Xquang chụp ngay sau chấn thương có vẻ bình thường và việc chẩn đoán có thể bị chậm sau 2-3 tuần chỗ gãy mới rõ trên XQuang . Cả chụp Ctscan & MRI có thể có giá trị để đánh giá những điểm khác nhau của gãy xương thuyền. Chẩn đoán và điều trị sớm là quan trọng để có kết quả tối ưu. Những triệu chứng của gãy xương thuyền là: đau, sưng, ấn đau vùng cổ tay, không có biến dạng rõ ràng vì thế mà gãy xương thuyền có thể nhầm lẫn với bong gân cổ tay nên bác sĩ phải hỏi bệnh sử tỉ mỉ về cơ chế gay chấn thương & cần phải khám lâm sàng thích hợp. Bác sĩ nên tìm xem có dấu ấn đau ở hõm lào giải phẫu không.

Các phương pháp điều trị:

+ Phương án điều trị tùy thuộc vào độ nặng  của gãy xương trên phim Xquang.

+ Tình trạng bệnh nhân

+ Mức độ hoạt động của bệnh nhân

+ Mong muốn của bệnh nhân.

Những bệnh nhân mà gãy xương thuyền không di lệch thì có thể đều trị mà không cần mổ: bất động bằng bó bột ở ngón cái và cổ tay (khoảng 2 đến 3 tháng) cho đến lúc xương lành. Cho bệnh nhân chụp XQuang để đánh giá diễn tiến lành. Khoảng 90% được điều trị thích hợp theo cách này sẽ lành. Thường thì cũng có giá trị trong việc cái thiện biên độ cử động và chức năng của khớp sau khi cắt bột. Thậm chỉ đã có điều trị rồi thì cũng phải mất khoảng 1 năm để cái thiện chức năng & biê độ cử động của khớp đến tối đa. Đôi khi, bệnh nhân không lấy lại được chức năng & biên độ cử động khớp bình thường sau khi điều trị.

Trong 1 số trường hợp nhất định, các bệnh nhân bị gãy xương thuyền không di lệch, bệnh nhân vẫn cần phẫu thuật để làm giảm thời gian bó bột. Nhưng mà hiện nay cách tiếp cận này vẫn còn đang gây tranh cãi. Đối với bệnh nhân bị gãy xương di lệch tùy thuộc vào tình trạng & mức độ hoạt động của bệnh nhân mà bác sĩ có thể tư vấn là nên mổ hay không. Mục tiêu của phẫu thuật là nhằm làm cố định chỗ gãy & thúc đẩy sự lành xương. Phẫu thuật thường được tiền hành theo chế độ ngoại trú hoặc là gây tê vùng (phong bế đám rối thần kinh cánh tay). Phẫu thuật là nhằm kết hợp xương. Trong đa số các trường hợp, bác sĩ dùng 1 cay đinh vít để cố định phía trong xương và mổ theo kiểu này gọi là nắn chỉnh hở. Đôi khi những mảnh ghép xương được sử dụng để cải thiện tình trạng kết hợp xương & khả năng lành xương ở chỗ xương gãy. Mảnh ghép xương có thể lấy ở xương quay hay mào chậu. Phẫu thuật thực ra không làm lành xương gãy mà chỉ cố định xương gãy lại trong khi xương thì tự lành lại. Quá trình liền xương thì mất hàng tháng nên bệnh nhân cần kiên nhẫn. Cho bệnh nhân nghỉ ngơi và nâng tay ngang bằng  tim là quan trọng trong vài ngày đầu sau phẫu thuật.

Bác sĩ thì nên khuyến khích bệnh nhân vận động tay nhẹ nhàng để tránh tình trạng cứng ngón. Cổ tay và ngón tay của bệnh nhân sẽ được bảo vệ trong 1 cái nẹp. Nẹp sẽ được cắt cùng lúc tại bệnh viện. Lúc đó nẹp này sẽ được thay thế bằng 1 loại nẹp khác tháo ráp được nhằm bảo vệ chỗ xương gãy. Bệnh nhân được khuyên tránh những động tác cầm vật nặng 3 tháng sau mổ. Tính chất đau, sưng cứng khớp cổ tay sẽ được cải thiện dần. Đa số khớp cổ tay của bệnh nhân sẽ trở về hoạt động bình thường từ 4 đến 6 tháng sau mổ. Thời gian hồi phục tùy thuộc vào bệnh nhân, mức độ nặng và các biến chứng, sức chịu đựng đau của bệnh nhân.

Chia sẻ:

• Twitter
• Facebook

Có liên quan