Đa Xơ Cứng – Wikipedia Tiếng Việt

Bước tới nội dung

Nội dung

chuyển sang thanh bên ẩn

• Đầu
• 1 Tham khảo

• Bài viết
• Thảo luận

Tiếng Việt

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Công cụ Công cụ chuyển sang thanh bên ẩn Tác vụ

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Chung

• Các liên kết đến đây
• Thay đổi liên quan
• Trang đặc biệt
• Liên kết thường trực
• Thông tin trang
• Trích dẫn trang này
• Lấy URL ngắn gọn
• Tải mã QR

In và xuất

• Tạo một quyển sách
• Tải dưới dạng PDF
• Bản để in ra

Tại dự án khác

• Wikimedia Commons
• Khoản mục Wikidata

Giao diện chuyển sang thanh bên ẩn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Bài viết hoặc đoạn này cần được wiki hóa để đáp ứng tiêu chuẩn quy cách định dạng và văn phong của Wikipedia. Xin hãy giúp sửa bài viết này bằng cách thêm bớt liên kết hoặc cải thiện bố cục và cách trình bày bài.

Đa xơ cứng
Tên khác	Xơ cứng rải rác
CD68 - mô nhuộm cho thấy một số đại thực bào trong vùng tổn thương bị khử men do MS.
Khoa/Ngành	Thần kinh học
Triệu chứng	Nhìn ra gấp đôi, mù ở một mắt, yếu cơ, rắc rối với cảm giác, khó phối hợp[1]
Khởi phát	Tuổi 20–50[2]
Diễn biến	Dài hạn[1]
Nguyên nhân	không xác định[3]
Phương pháp chẩn đoán	Dựa trên các triệu chứng và xét nghiệm y tế[4]
Điều trị	Thuốc, vật lý trị liệu[1]
Tiên lượng	Ngắn hơn 5-10 năm [5]
Dịch tễ	2 triệu người (2015)[6]
Tử vong	18,900 (2015)[7]

Đa xơ cứng, xơ cứng rải rác (Multiple sclerosis, MS) là một bệnh khử myelin, trong đó lớp vỏ cách điện của các tế bào thần kinh trong não và tủy sống bị hư hỏng.[1] Tổn thương này làm gián đoạn khả năng truyền tín hiệu của các bộ phận trong hệ thần kinh, dẫn đến một loạt các dấu hiệu và triệu chứng, bao gồm các vấn đề về thể chất, tinh thần và đôi khi là tâm thần.[5][8][9] Các triệu chứng cụ thể có thể bao gồm nhìn đôi, mù một mắt, yếu cơ và khó cảm giác hoặc phối hợp. MS có nhiều dạng, với các triệu chứng mới xuất hiện trong các cuộc tấn công riêng lẻ (dạng tái phát) hoặc hình thành theo thời gian (dạng tiến triển). Giữa các cuộc tấn công, các triệu chứng có thể biến mất hoàn toàn; tuy nhiên, các vấn đề thần kinh vĩnh viễn thường vẫn còn, đặc biệt là khi bệnh tiến triển.

Trong khi nguyên nhân vẫn chưa rõ ràng, cơ chế cơ bản của bệnh được cho là do hệ thống miễn dịch bị phá hủy hoặc sự thất bại của các tế bào sản xuất myelin.[3] Các nguyên nhân được đề xuất cho điều này bao gồm di truyền và các yếu tố môi trường được kích hoạt bởi nhiễm vi-rút.[8][10] MS thường được chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng hiện tại và kết quả của các xét nghiệm y tế hỗ trợ.[4]

Không có phương pháp chữa trị cho bệnh đa xơ cứng.[1] Điều trị cố gắng cải thiện chức năng sau một cuộc tấn công và ngăn chặn các cuộc tấn công mới.[8] Các loại thuốc được sử dụng để điều trị MS, mặc dù có hiệu quả thấp, nhưng có thể có tác dụng phụ và khả năng dung nạp kém. Vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện khả năng hoạt động của mọi người. Nhiều người theo đuổi các phương pháp điều trị thay thế, mặc dù thiếu bằng chứng về lợi ích.[11] Kết quả dài hạn rất khó dự đoán; kết quả tốt thường thấy ở phụ nữ, những người phát bệnh sớm trong cuộc đời, những người có đợt tái phát và những người ban đầu ít bị tấn công.[12] Tuổi thọ trung bình thấp hơn từ năm đến mười năm so với dân số không bị ảnh hưởng.[5]

Bệnh đa xơ cứng là chứng rối loạn qua trung gian miễn dịch phổ biến nhất ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.[13] Năm 2015, khoảng 2,3 triệu người bị ảnh hưởng trên toàn cầu, với tỷ lệ rất khác nhau ở các khu vực khác nhau và giữa các nhóm dân số khác nhau.[6][14] Trong năm đó, khoảng 18.900 người chết vì MS, tăng từ 12.000 người vào năm 1990.[7][15] Bệnh thường bắt đầu ở độ tuổi từ hai mươi đến năm mươi và ở nữ giới nhiều gấp đôi so với nam giới.[2] MS lần đầu tiên được mô tả vào năm 1868 bởi nhà thần kinh học người Pháp Jean-Martin Charcot. Tên gọi đa xơ cứng đề cập đến nhiều vết sẹo thần kinh đệm (hoặc củng mạc - về cơ bản là các mảng hoặc tổn thương) phát triển trên chất trắng của não và tủy sống.[16] Một số phương pháp điều trị và phương pháp chẩn đoán mới đang được phát triển.[17]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b c d e “NINDS Multiple Sclerosis Information Page”. National Institute of Neurological Disorders and Stroke. ngày 19 tháng 11 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 2 năm 2016. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2016.
2. ^ a b Milo R, Kahana E (tháng 3 năm 2010). “Multiple sclerosis: geoepidemiology, genetics and the environment”. Autoimmunity Reviews. 9 (5): A387-94. doi:10.1016/j.autrev.2009.11.010. PMID 19932200.
3. ^ a b Nakahara J, Maeda M, Aiso S, Suzuki N (tháng 2 năm 2012). “Current concepts in multiple sclerosis: autoimmunity versus oligodendrogliopathy”. Clinical Reviews in Allergy & Immunology. 42 (1): 26–34. doi:10.1007/s12016-011-8287-6. PMID 22189514.
4. ^ a b Tsang BK, Macdonell R (tháng 12 năm 2011). “Multiple sclerosis- diagnosis, management and prognosis”. Australian Family Physician. 40 (12): 948–55. PMID 22146321.
5. ^ a b c Compston A, Coles A (tháng 10 năm 2008). “Multiple sclerosis”. Lancet. 372 (9648): 1502–17. doi:10.1016/S0140-6736(08)61620-7. PMID 18970977.
6. ^ a b GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators (tháng 10 năm 2016). “Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015”. Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
7. ^ a b GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators (tháng 10 năm 2016). “Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015”. Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
8. ^ a b c Compston A, Coles A (tháng 4 năm 2002). “Multiple sclerosis”. Lancet. 359 (9313): 1221–31. doi:10.1016/S0140-6736(02)08220-X. PMID 11955556.
9. ^ Murray ED, Buttner EA, Price BH (2012). “Depression and Psychosis in Neurological Practice”. Trong Daroff R, Fenichel G, Jankovic J, Mazziotta J (biên tập). Bradley's neurology in clinical practice (ấn bản thứ 6). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 978-1-4377-0434-1.
10. ^ Ascherio A, Munger KL (tháng 4 năm 2007). “Environmental risk factors for multiple sclerosis. Part I: the role of infection”. Annals of Neurology. 61 (4): 288–99. doi:10.1002/ana.21117. PMID 17444504.
11. ^ Huntley A (tháng 1 năm 2006). “A review of the evidence for efficacy of complementary and alternative medicines in MS”. International MS Journal. 13 (1): 5–12, 4. PMID 16420779.
12. ^ Weinshenker BG (1994). “Natural history of multiple sclerosis”. Annals of Neurology. 36 (Suppl): S6-11. doi:10.1002/ana.410360704. PMID 8017890.
13. ^ Berer K, Krishnamoorthy G (tháng 11 năm 2014). “Microbial view of central nervous system autoimmunity”. FEBS Letters. 588 (22): 4207–13. doi:10.1016/j.febslet.2014.04.007. PMID 24746689.
14. ^ World Health Organization (2008). Atlas: Multiple Sclerosis Resources in the World 2008 (PDF). Geneva: World Health Organization. tr. 15–16. ISBN 978-92-4-156375-8. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2013.
15. ^ GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators (tháng 1 năm 2015). “Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013”. Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
16. ^ Clanet M (tháng 6 năm 2008). “Jean-Martin Charcot. 1825 to 1893”. International MS Journal. 15 (2): 59–61. PMID 18782501. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 30 tháng 3 năm 2019. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2010.* Charcot, J. (1868). “Histologie de la sclerose en plaques”. Gazette des Hopitaux, Paris. 41: 554–5.
17. ^ Cohen JA (tháng 7 năm 2009). “Emerging therapies for relapsing multiple sclerosis”. Archives of Neurology. 66 (7): 821–8. doi:10.1001/archneurol.2009.104. PMID 19597083.

x t s Bệnh của hệ thần kinh, bệnh thần kinh trung ương nguyên phát
Viêm	Não Viêm não Viêm não Nhật Bản Viêm não virus Viêm não herpes Viêm não tự miễn (viêm não viền) Viêm não lethargica (viêm não buồn ngủ) Huyết khối xoang hang Áp xe não Áp xe não do amib Não và tủy sống Viêm não tủy Viêm não tủy rải rác cấp tính Đa xơ cứng Viêm màng não Viêm não màng não
Bệnh não	Bệnh thoái hóa thần kinh Rối loạn vận độngngoại tháp Bệnh hạch nền Hội chứng Parkinson Bệnh Parkinson Hội chứng Parkinson sau viêm não Hội chứng ác tính do thuốc an thần Thoái hóa thần kinh với tích tụ sắt trong não (NBIA) Thoái hóa thần kinh liên quan tới pantothenate kinase (PKAN) Bệnh protein tau Liệt trên nhân tiến triển Teo đa hệ thống Múa vung nửa người Bệnh Huntington Teo trám cầu tiểu não Loạn động Loạn trương lực cơ Trạng thái loạn trương lực cơ Vẹo cổ do cơ Hội chứng Meige Co thắt cơ vòng mi Múa vờn Múa giật Múa giật-múa vờn Giật cơ Động kinh giật cơ Hội chứng người cứng đờ Run Run vô căn Run khi vận động hữu ý Hội chứng chân không nghỉ Hội chứng người cứng Stiff-man Suy giảm trí nhớ Bệnh protein tau Bệnh Alzheimer Bệnh Alzheimer khởi phát sớm Thất ngôn tiến triển nguyên phát Sa sút trí tuệ tiền đình thái dương/Thoái hóa thùy tiền đình Bệnh Pick Sa sút trí tuệ thể Lewy Bệnh Creutzfeldt-Jakob Teo vỏ sau Sa sút trí tuệ do mạch máu Bệnh ty thể Hội chứng Leigh Bệnh thoái hoá myelin Bệnh tự miễn thoái hoá myelin hệ thần kinh trung ương Bệnh viêm thoái hoá myelin hệ thần kinh trung ương Xơ cứng rải rác Để xem chi tiết các bệnh, xem Bản mẫu:Demyelinating diseases of CNS Bệnh chu kỳ và kịch phát Cơn động kinh và động kinh Cơn khu trú Động kinh toàn thể Trạng thái động kinh Để xem chi tiết các bệnh, xem Bản mẫu:Động kinh Đau đầu Migraine (đau nửa đầu) Đau đầu chuỗi Đau đầu do căng thẳng Để xem chi tiết các bệnh, xem Bản mẫu:Đau đầu Bệnh mạch máu não Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua Tai biến mạch máu não Để xem chi tiết các bệnh, xem Bản mẫu:Bệnh mạch máu não Khác Rối loạn giấc ngủ Để xem chi tiết các bệnh, xem Bản mẫu:Giấc ngủ Dịch não tủy Tăng áp lực nội sọ Não úng thủy Não úng thủy áp lực bình thường U nhú đám rối màng mạch Tăng áp lực nội sọ vô căn Phù não Rò dịch não tủy tự phát (Giảm áp lực nội sọ) Khác Thoát vị não Hội chứng Reye Bệnh não gan Bệnh não nhiễm độc Bệnh não Hashimoto Rối loạn phổ rượu ở thai nhi
Cả hai/một trong hai	Bệnh thoái hóa thần kinh Thất điều gai-tiểu não Thất điều Friedreich Thất điều-giãn mạch Bệnh neuron vận động Tổn thương neuron vận động tầng trên: Xơ cứng bên nguyên phát Liệt giả hành Liệt cứng hai chi dưới di truyền Tổn thương neuron vận động tầng dưới: Bệnh neuron vận động xa di truyền Teo cơ tủy Teo cơ tủy Teo cơ hành tủy-tủy sống Teo cơ tủy liên kết nhiễm sắc thể X type 2 Teo cơ tủy xa type 1 Teo cơ tủy xa bẩm sinh Teo cơ tủy ưu thế chi dưới (SMALED) SMALED1 SMALED2A SMALED2B Suy sản cầu-tiểu não (SMA-PCH) SMA-PME Teo cơ tiến triển Liệt hành tủy tiến triển Bệnh Fazio–Londe Liệt hành tủy tiến triển thơ ấu Tổn thương neuron vận động cả tầng trên và dưới: Xơ cứng teo cơ một bên (ALS)

Tiêu đề chuẩn	BNF: cb119384088 (data) GND: 4040693-3 LCCN: sh85088374 NDL: 00572494 NKC: ph180724

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Đa_xơ_cứng&oldid=70770396” Thể loại:

• Bệnh chưa rõ nguyên nhân

Thể loại ẩn:

• Tất cả bài viết cần được wiki hóa
• Bài viết chứa nhận dạng BNF
• Bài viết chứa nhận dạng GND
• Bài viết chứa nhận dạng LCCN
• Bài viết chứa nhận dạng NDL
• Bài viết chứa nhận dạng NKC