Đặc Thù Là Gì? Quy định Những Ngành Nghề Mang Tính Chất đặc Thù?

Mục lục bài viết

• 1 1. Đặc thù là gì?
• 2 2. Quy định những ngành nghề mang tính chất đặc thù:
• 3 3. Quy định về đăng ký kết hôn đối với cán bộ, chiến sỹ quân đội nhân dân và Công an nhân dân:

1. Đặc thù là gì?

Đặc thù là nét riêng biệt làm cho sự vật này khác với sự vật cùng loại khác, tính chất của đặc thù là những đặc tính, đặc điểm nổi bật của sự vật, hiện tượng, dùng để phân biệt giữa sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác.

Một vấn đề khá được quan tâm trong đời sống xã hội hiện nay cũng liên quan đến tính đặc thù, đó chính là ngành nghề đặc thù.

Chúng ta thường nghe nhắc đến ngành nghê đặc thù nhưng ít ai biết rõ về những ngành nghề này trừ những người đang làm công việc này.

Ngành nghề đặc thù được hiểu là những ngành nghề có tính riêng biệt, tính chất công việc thường đòi hỏi nhiều kỹ năng mà ít ai có thể làm được. Đa số để làm được những ngành nghề này người lao động phải trải qua khóa đào tạo kỹ lưỡng, lâu dài và phải chịu được áp lực công việc khá cao. Hiện nay, tại nước ta có một số ngành nghề mang tính chất đặc thù như ngành giáo dục hoặc giáo viên, công an, quân đội, y tế hay lĩnh vực nghệ thuật… Bên cạnh đó, BLĐTBXH đã ban hành Thông tư 15/2016/TT-BLĐTBXH quy định về danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; đây cũng có thể được xem là các ngành nghề mang tính chất đặc thù.

2. Quy định những ngành nghề mang tính chất đặc thù:

Trong bài viết này, tác giả sẽ nêu một số quy định đối với một số ngành nghề mang tính chất đặc thù phổ biến hiện nay.

• Đối với quy định về tiêu chuẩn tuyển chọn công dân vào ngành công an

Thứ nhất, tiêu chuẩn chính trị

– Là công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, có địa chỉ thường trú trên lãnh thổ Việt Nam, có lý lịch bản thân và gia đình rõ ràng, nghiêm chỉnh chấp hành đường lối chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; là Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam hoặc đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Đảm bảo các quy định cụ thể khác của Bộ trưởng Bộ Công an về tiêu chuẩn chính trị của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân…

Thứ hai, phẩm chất đạo đức: Có phẩm chất, tư cách đạo đức tốt.

Thứ ba, trình độ học vấn và khoa học kỹ thuật

– Công dân tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp; cao đẳng nghề, trung cấp nghề, sơ cấp nghề loại hình đào tạo tập trung chính quy, hạng tốt nghiệp trung bình khá trở lên.

– Những địa bàn có nguồn tuyển khó khăn như:

+ Các tỉnh phía Nam (từ Quảng Trị trở vào), trừ đối tượng có hộ khẩu thường trú ở thành phố, thị xã;

+ Khu vực miền núi, vùng cao, vùng xa, biên giới, hải đảo của các tỉnh phía Bắc (các đối tượng tuyển tự nguyện cam kết công tác tại địa bàn này thời gian tối thiểu 10 năm kể từ khi có quyết định tuyển chọn);

Có thể tuyển công dân tốt nghiệp đại học, cao đẳng chuyên nghiệp, cao đẳng nghề, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề ở các loại hình đào tạo, hạng tốt nghiệp trung bình.

Thứ tư, tuổi đời:

Tuổi đời từ 18 đến 30 (tính đến ngày quyết định tuyển chọn), các trường hợp tốt nghiệp đại học hệ chính quy hạng gỏi, xuất sắc, trình độ Thạc sỹ, Bác sỹ chuyên khoa cấp I, cấp II có thể tuyển đến 35 tuổi, có chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư, trình độ Tiến sỹ có thể tuyển đến 45 tuổi, trường hợp đặc biệt có độ tuổi cao hơn do Bộ trưởng quyết định.

Thứ năm, sức khỏe

Bảo đảm tiêu chuẩn sức khỏe tuyển chọn cán bộ theo quy định của Bộ; thể hình, thể trạng cân đối giữa chiều cao và cân nặng, không dị hình, dị dạng, không mắc bệnh kinh niên, mãn tính; không sử dụng ma túy và các chất gây nghiện; đạt các tiêu chuẩn về chiều cao, thị lực như sau:

Thứ sáu, chiều cao

• Đối với Nam từ 1m62 trở lên;
• Đối với Nữ từ 1m58 trở lên.

Thứ bảy, thị lực: Thị lực không kính: mỗi mắt đạt 9-10/10, tổng thị lực 2 mắt có thể đạt từ 19 – 20/10.

Áp dụng đối với tuyển công dân có trình độ khoa học kỹ thuật để làm công tác khoa học kỹ thuật được đào tạo, cụ thể là: Kỹ thuật nghiệp vụ I, Kỹ thuật nghiệp vụ II, Kỹ thuật hình sự, Thông tin, Cơ yếu, Tin học; làm công tác hành chính: đánh máy, văn thư lưu trữ, thông tin thư viện; làm công tác y tế: bác sỹ, y sỹ, dược sỹ; làm công tác giảng dạy: giáo viên, giảng viên; làm công tác báo chí, xuất bản, nghiên cứu khoa học; làm công tác quản lý xây dựng cơ bản (kỹ sư xây dựng, kiến trúc sư); các chuyên gia giỏi, chuyên gia đầu ngành, công dân có đủ sức khỏe công tác lâu dài, riêng chiều cao có thể thấp hơn quy định trên nhưng không được thấp dưới 1m58 đối với Nam; 1m54 đối với Nữ; thị lực có thể mang kính cận, viễn thị không quá 3 điốp đạt tổng thị hai mắt từ 19-20/10 (trường hợp đặc biệt do Bộ trưởng quyết định).

Thứ tám, năng khiếu

Công dân được tuyển chọn để bố trí ở những đơn vị làm công tác nghiệp vụ công an phải là người bình tĩnh, nhạy cảm, nhanh nhẹn, có trí nhớ tốt, có các tiêu chuẩn cần thiết về năng khiếu Công an do các Tổng cục, Bộ Tư lệnh, Vụ, Cục … trực thuộc Bộ trưởng quy định đối với hệ lực lượng.

Hiện nay, trong các văn bản pháp luật hiện hành không quy định rõ tiêu chuẩn chính trị, phẩm chất đạo đức cũng như lý lịch gia đình và bản thân cụ thể như thế nào thì đủ điều kiện để thi vào khối ngành này. Các quy định cụ thể có thể nằm trong các văn bản lưu hành nội bộ, không công khai.

• Đối với quy đinh về thời hạn báo trước khi người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động

Đối với những ngành nghề, nghề, công việc đặc thù còn phụ thuộc vào tính chất của ngành nghề đó và các văn bản pháp luật chuyên ngành. Ví dụ như:

– Đối với ngành Công an, không tồn tại khái niệm “chấm dứt hợp đồng” mà chỉ có khái niệm “buộc ra khỏi ngành” hoặc “xin ra khỏi ngành” vì Công an nhân dân là lực lượng vũ trang của Đảng và nhà nước.

– Đối với lĩnh vực giáo dục, hiện nay theo quy định tại Luật cán bộ, công chức và Luật viên chức sửa đổi 2019 có hiệu lực từ ngày 01/7/2020 quy định, đối với hợp đồng làm việc xác định thời hạn, trước khi hết hạn hợp đồng 60 ngày, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập phải báo trước nếu muốn chấm dứt hợp đồng.

3. Quy định về đăng ký kết hôn đối với cán bộ, chiến sỹ quân đội nhân dân và Công an nhân dân:

Phải đáp ứng các  điều kiện làm thủ tục đăng ký kết hôn theo Luật Hôn nhân và gia đình, ngoài ra còn phải đáp ứng thêm các điều kiện dưới đây:

• Đối với cán bộ, chiến sĩ đang công tác trong Lực lượng vũ trang nhân dân, người có quyền và nghĩa vụ xác nhận tình trạng hôn nhân là Thủ trưởng đơn vị. Việc xác nhận tình trạng hôn nhân này có thể được thực hiện trực tiếp vào tờ khai đăng ký kết hôn, hoặc xác nhận bằng giấy xác nhận tình trạng hôn nhân riêng.
• Sau khi đã xác nhận tình trạng hôn nhân độc thân, để hoàn tất thủ tục, cần phải làm mẫu sơ yếu lý lịch 3 đời.
• Khi đăng kí kết hôn với chiến sĩ quân đội, lý lịch 3 đời của gia đình bạn (từ bạn, bố mẹ, ông bà) sẽ được tìm hiểu, dò xét kỹ lưỡng. Nếu thuộc một trong những trường hợp dưới đây, sẽ không được kết hôn với chiến sĩ quân đội, công an:

+ Gia đình có người từng làm tay sai cho chế độ phong kiến, ngụy quân, ngụy quyền

+ Bố, mẹ hoặc bản thân người đó có tiền án tiền sự hoặc đang chấp hành án phạt tù

+ Gia đình hoặc bản thân là người theo Đạo Thiên Chúa, Đạo Cơ đốc, Tin lành,…

+ Gia đình hoặc bản thân là người thuộc dân tộ Hoa

+ Bố mẹ, hoặc bản thân là người nước ngoài (kể cả khi đã nhập quốc tịch Việt Nam)

Lưu ý: Để thực hiện việc xét lý lịch lấy vợ, lấy chồng công an, bộ đội, các chiến sĩ, sĩ quan đều phải chủ động nộp đơn xin tìm hiểu đến phòng tổ chức cán bộ của đơn vị. Tiếp đó, phòng này bắt đầu thực hiện việc thẩm tra lý lịch của đối tượng & gia đình của đối tượng mà chiến sĩ đăng ký kết hôn.

Thẩm quyền đăng ký kết hôn

Việc kết hôn phải được đăng ký và do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện theo quy định của Hôn nhân và gia đình và pháp luật về hộ tịch, cụ thể:

–  Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của một trong hai bên nam, nữ  là công dân Việt Nam đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam thực hiện đăng ký kết hôn.

– Việc đăng ký kết hôn của cán bộ, chiến sỹ Quân đội nhân dân và Công an nhân dân căn cứ các quy định tại Điều 16 Luật cư trú năm 2013 quy định về nơi cư trú của cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân và Công an nhân dân như sau: Nơi cư trú của người đang làm nghĩa vụ quân sự hoặc đang phục vụ có thời hạn trong Công an nhân dân là nơi đơn vị của người đó đóng quân; Nơi cư trú của sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công chức quốc phòng, công nhân quốc phòng; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, công nhân, viên chức Công an nhân dân là nơi đơn vị của người đó đóng quân, trừ trường hợp họ có nơi cư trú theo quy định của Luật cư  trú.

Hồ sơ đăng ký kết hôn

Hồ sơ đăng ký kết hôn bao gồm các giấy tờ sau đây:

– Tờ khai đăng ký kết hôn theo mẫu;

– Bản chính Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của hai bên nam, nữ, do Thủ trưởng đơn vị đang công tác cấp.

Căn cứ pháp lý sử dụng trong bài viết:

– Luật cư trú 2020;

– Thông tư 15/2016/TT-BLĐTBXH quy định về danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;