Dưa Gang

Nhà có một vạt đất soi (đất bãi bồi) chạy dài ven sông. Mùa mưa nước sông dâng ngập. Hè sang nước rút, để lại lớp phù sa màu mỡ. Ấy là thời điểm ba xuống giống trồng dưa hấu, nhưng bao giờ mẹ cũng kêu ba trồng chen thêm ít dưa gang. Dưa gang bán rẻ tiền nhưng ít công chăm bón, cho nó “ăn theo” phân, nước của dưa hấu là được rồi…

Chăm dưa hấu đúng cực, ngày ngày ngoài phun thuốc, bón phân, còn phải hai lần tưới nước. Chăm như chăm con mọn mà thi thoảng dưa vẫn bị sâu bệnh phá hại. Dưa gang thì không tốn nhiều công chăm sóc vẫn cứ phát nhanh ngùn ngụt, mướt xanh. Dây nào dây nấy bụ bẫm bò lan. Đời dưa ngắn ngủi, chưa giáp tháng đã ra hoa, đơm nụ, chớp mắt đã tới ngày hái trái. Công sức bao ngày “ăn ngủ cùng dưa” của ba được đền bù bằng những dây dưa gang, dưa hấu lúc nhúc trái to, trái nhỏ. Ra chợ chủ lực là dưa hấu. Dưa gang ít, lại rẻ tiền nên, bán được bao nhiêu thì bán, còn chủ yếu để nhà ăn và biếu bà con lối xóm ăn chơi. Vậy nhưng có năm nghịch trời (thời tiết không thuận), dưa hấu chết hàng loạt, gần như mất trắng; chỉ có số dưa gang trồng chen là còn sống khỏe, vẫn cứ mướt xanh. Năm ấy, tiền bán dưa gang đã ít nhiều “cứu thua” cho ba một vụ mùa thất bát. Mẹ bảo: “Ông còn chê dưa gang nữa thôi?”. Lúc ấy, ba chỉ cười trừ…

Ngày nhỏ tôi mê món dưa gang lắm. Những trái dưa gang thuôn dài sọc vàng, sọc xanh nằm xếp lớp trông như đàn heo con rất dễ thương. Đặc biệt, dưa gang chín tỏa mùi thơm nức, ngửi là phát thèm! Dưa gang chín ăn không thì mau ngán; nhưng đem dầm đường đá - với tuổi thơ tôi - là món ăn trên cả tuyệt vời! Mẹ không cho ăn nhiều, mẹ bảo ăn nhiều đường không tốt. Tôi không tin, nghĩ mẹ sợ tốn đường nên cứ lén xúc dầm cùng dưa… ăn vụng! Ăn nhiều tới mức nổi mụn, còn bị… chột bụng một trận nhớ đời! Từ ấy mới biết nghe lời mẹ, tập ăn dưa gang không đường. Quen rồi vẫn thấy ngon.

Những trái dưa gang chắc nịch vừa chín tới đem cắt khoanh lột vỏ chấm muối ăn giòn, ngọt hơi tựa vị dưa leo (dưa chuột) nhưng lại có mùi thơm của dưa gang. Dưa gang non đem làm gỏi, hoặc làm dưa mắm ăn cũng không tệ; nhưng ấy chỉ là lúc dưa được “tận thu” trước khi nhổ bỏ, cũng đồng nghĩa với việc chấm dứt mùa dưa. Vậy nên bữa gỏi dưa gang ăn ngon thì có ngon, song bọn nhỏ tôi đứa nào cũng thấy hơi buồn…

Nguyễn Văn Danh/ Báo Bạc Liêu