Giáo án Ngữ Văn 8 Bài 21: Đi đường - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (12 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Ngữ văn

Giáo án Ngữ văn 8 bài 21: Đi đường

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (96.09 KB, 12 trang )

Bài 21 – Tiết 85Tuần 23NGẮM TRĂNG - ĐI ĐƯỜNGHồ Chí Minh1. Mục tiêu :1.1. Kiến thức :- HS biết : Nắm được nội dung, ý nghĩa hai bài thơ : Ngắm trăng, Đi đường.Thấy được những nét đặc sắc nghệ thuật của hai bài thơ.- HS hiểu : Tâm hồn giàu cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên và phong thái ungdung trong bất kỳ hoàn cảnh nào của Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh ngục tù.1.2. Kỹ năng:- Đọc diễn cảm bản dịch tác phẩm.- Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.1.3. Thái độ:- Yêu mến, cảm phục trước tâm hồn nghệ sĩ đầy lạc quan, yêu thiên nhiên củaBác.- KNS: Giao tiếp, phân tích giá trị nội dung nghệ thuật2. Trọng tâtm :- Phân tích nội dung, ý nghĩa hai bài thơ.- Những nét đặc sắc về nghệ thuật của hai bài.3. Chuẩn bị :3.1. GV : Bảng phụ, giáo án.3.2. HS : Bài soạn, sách vở...4. Tiến trình :4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện :4.2. Kiểm tra miệng :Em hãy đọc lại bài thơ: Tức cảnh PácBó? ( 3 đ )Nêu những nghệ thuật đặc sắc và ýnghĩa của bài thơ? ( 5 đ )HS đọc bài thơ.Nghệ thuật.- Có tính chất ngắn gọn, hàm xúc.- Vừa mang đặc điểm cổ điển, truyềnthống vừa có tính chất mới mẻ hiện đại.- Có lời thơ bình dị pha giọng đùa vui,hóm hỉnh.- Tạo được tứ thơ độc đáo, bất ngờ,thúvị và sâu sắc.Ý nghĩa:- Bài thơ thể hiện cốt cách tinh thần HồChí Minh luôn trào đầy niềm lạc quan,tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng.Hai bài thơ Ngắm trăng và Đi đườngđược trích từ đâu ? của tác giả nào ? ( 2đ)Hai bài thơ Ngắm trăng và Đi đườngđược trích từ tập thơ Nhật ký trong tùcủa Hồ Chí Minh.4.3 Bài mới :HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HSNỘI DUNG BÀI DẠYHoạt động 1: Vào bài“Nhật kí trong tù” là một tác phẩm nổitiếng của Bác Hồ. Đó là tác phẩm đánhdấu một giai đoạn lịch sử quan trọngtrong cuộc đời hoạt động cách mạng củaNgười. Hôm nay, chúng ta cùng tìmhiểu một bài thơ trong tập thơ đó.Hoạt động 2 : Đọc và tìm hiểu chúthíchGV hướng dẫn luyện đọc: Câu 1 giọngbình thản, câu 2 bối dối, câu 3, 4 giọngA. VĂN BẢN : NGẮM TRĂNGđằm thắm, vui, sảng khoáiGV: Đọc mẫu bản phiên âm và dịch thơ, I/ Đọc và tìm hiểu chú thíchsau đó gọi hs đđọc1/Đọc:HS: luyện đọcLớp nhận xét.HS đọc chú thích dấu sao? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ?HS: Hoàn cảnh ra đời bài thơ: Bài thơđược viết trong nhà tù Tưởng GiớiThạch, khi bác bị vô cớ bắt giam tạiTrung Quốc 8/1942. Bài thơ được tríchtrong tập “ Nhật ký trong tù”? Bài thơ được viết theo thể thơ gì?HS: Thất ngôn tứ tuyệt2. Chú thích :GV: Chốt lạiBài thơ được viết bằng chữ Hán- Hoàn cảnh ra đời bài thơ: Bài thơđược viết trong nhà tù Tưởng GiớiNhan đề “ Vọng nguyệt” là ngắm trăng. Thạch, khi bác bị vô cớ bắt giam tạiNgười xưa thường ngắm trăng, thưởng Trung Quốc 8/1942. Bài thơ được tríchnguyệt-đây là thú vui tao nhã của những trong tập “ Nhật ký trong tù”bậc thi nhân, mặc khách vui cùng giótrăng, mây nước.- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệtHoạt động 3: Hướng dẫn đọc và tìmhiểu văn bản- HS đọc lại câu 1? Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh nào?HS: trong tù, không rượu, không hoa? Vì sao Bác lại nói “Ngục trung vô tửudiệc vô hoa” ( Trong tù không rượucũng không hoa) ?HS: Thi nhân xưa gặp cảnh trăng đẹpthường đem rượu trước hoa để ngắmtrăng. Có rượu và hoa thì sự thưởngthức trăng mới thật mĩ mãn. Nhưng ởđây Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh tùđày điều kiện sinh hoạt thiếu thốn.? Trong câu thơ nguyên tác, tác giả đã II/ Đọc và tìm hiểu văn bảnsử dụng nghệ thuật gì ? tác dụng của1/ Hai câu thơ đầunó ?HS: Dùng điệp từ “vô”, nhấn mạnh sựthiếu thốn điều kiện để thưởng trăng.GV: Trăng đẹp, nhưng thiếu điều kiệnngắm trăng. Trong tình huống ấy, người - Hoàn cảnh : trong tù, không rượu,không hoatù có tâm trạng gì ?HS: băn khoăn, bối rối, lúng túng…? Vì sao Bác lại có tâm trạng bối rối nhưvậy?HS: Vì trăng đẹp lộng lẫy như vậynhưng Người không đượcthưởngnguyệt một cách thực sự ( không tự do,lại thiếu 2 thứ quan trọng nhất).? Tâm trạng ấy cho ta hiểu gì về conngười của Hồ Chủ Tịch ?HS: Yêu thiên nhiên sâu sắc, xúc độngmạnh mẽ trước vẻ đẹp của thiên nhiên,của đêm trăng dù trong cảnh mất tự do.GV: Trước cảnh đẹp của đêm trăngngười tù đã vượt lên trên hoàn cảnh đểđón nhận nó như đón nhận một ngườibạn thân thiết gắn bó. - Nhà thơ chủđộng đến với trăng cho dù là ngắmsuông. Một sự phủ định “khó hững hờ”để khẳng định người không thể hững hờtrước cảnh đẹp đêm trăng.HS: Đọc hai câu cuối? Trong hoàn cảnh mất tự do đó, ngườitù làm thế nào để thưởng thức vẻ đẹpđêm trăng ?HS: Người tù vẫn hướng ra ngoài songTâm trạng bối rối băn khoăn, xúc độngsắt để thưởng thức vẻ đẹp đêm trăngtrước cảnh đẹp đem nay biết làm thế nàoNhân – song tiền- minh nguyệtNguyệt – song khích – thi gia? Quan sát hai câu thơ nguyên tác vàxác định vị trí của người và trăng ? Vịtrí này có gì đặc biệt ?HS: Người và trăng đối xứng nhau quasong sắt nhà giam và đến câu cuối thìngười tù đã trở thành thi gia( nhà thơ )GV : Kết cấu đăng đối này ở bản dịchkhông còn⇒ Trước cảnh đẹp của đêm trăng người? Theo em, ở hai câu thơ này có mấy tù đã vượt lên trên hoàn cảnh để đónnhân vật xuất hiện ? Vì sao em khẳng nhận nó như đón nhận một người bạnđịnh thế ? (Tác giả dùng biện pháp nghệ thân thiết gắn bó. Cho thấy lòng yêuthiên nhiên say đắm, rung động mạnhthuật gì ? Tác dụng ?)mẽ trước vẻ đẹp đêm trăng.HS: Tác giả dùng nghệ thuật nhân hoá,trăng và người như hai người bạn thâmgiao, họ tìm đến nhau trao đổi tâm tình.Lúc này, song sắt nhà giam trở thành vônghĩa trước sự chủ động tìm đến nhau,thường trực hướng về nhau của nhữngngười tri âm, tri kỉ ( Bác- Trăng).GV:Trăng như người bạn thân, người2/Hai câu cuốibạn tri kỉ, tri âm trong những lúc vuibuồn, trong khó khăn hoạn nạn. Nhưcùng chia sẻ niềm vui nỗi buồn.- Trăng và người ngắm nhau qua songcửa nhà tù. Chứng tỏ nhà tù dù có lớn,có tàn bạo đến đâu cũng chỉ có thể giamđược thể xác con người, chứ không thểgiam được tâm hồn con người.“ Giam người khoá cả chân tay lạiChẳng thể ngăn ta nghĩ tự do ”và cũng đúng như tư tưởng của tập nhậtký trong tù “ Thân thể trong lao…”? Qua đó, em hiểu gì con người Hồ ChíMinh ?-> Bác là người yêu thiên nhiên, gắnbó mật thiết với thiên nhiên? Qua bài thơ em hiểu được gì về tâmhồn Bác?HS: Tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm, chanhoà, yêu thiên nhiên, phong thái ungdung luôn hướng về cái đẹp.GV : Tình yêu thiên nhiên sâu sắc đó tacòn thấy ở nhiều bài thơ khác củaNgười…( Thân thể ở trong lao.....ở cao)GV: Cho hs thảo luận nhóm rút ra ýnghĩa của bàiHS: Bài thơ cho thấy tình yêu thiênnhiên đến say mê và phong thái ungdung của bác Hồ ngay cả trong cảnhngục tù tối tăm.Hoạt động 1 : Hướng dẫn đọc và tìmhiểu chú thíchGV: Đọc mẫu, gọi hs đọcHS luyện đọcLớp nhận xét, sửa chữa? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ?HS: Bài thơ ra đời trong thời gian BácHồ bị chính quyền Tưởng Giới Thạchbắt giam trong nhà tù ở Quảng Tây –Trung Quốc (8/1942-9/1943)Hoạt động 2 : Đọc và tìm hiểu vănbảnCho Hs đọc 2 câu đầuTẩu lộ tài tri tẩu lộ nan,Trùng san chi ngoại hựu trùng san? Hai câu thơ đầu nói lên sự gian nan vấtvả của ai?HS: Bác Hồ? Nghệ thuật trong hai câu thơ đầu ?HS: Điệp từ tẩu lộ, trùng san? Các điệp từ: tẩu lộ, trùng san được sử⇒ Người và trăng giao hoà, đồng cảmvới nhaudụng trong hai câu thơ nhằm nhấn mạnhđiều gì ? Có hiệu quả nghệ thuật như thếnào ?HS: Đi đường : chuyển từ nhà lao này> nhà lao khác nỗi gian lao, vất vả củangười đi đường. Khó khăn gian laotriền miên dường như bấy tận “ núi caorồi lại núi cao trập trùng” là một thựctế hết núi rồi lại núi, trong khi đó Báclại bị gong cùm, xiềng xích. song ở đây => Tình yêu thiên nhiên, phong thái ungBác muốn nói đến con đường cách dung, sự tự do nội tại-> bản lĩnh phithường của người chiến sĩ - nghệ sĩ.mạng đầy khó khăn vất vả.HS đọc hai câu thơ cuối3. Ý nghĩa:Trùng san đăng đáo cao phong hậuBài thơ cho thấy tình yêu thiên nhiênđến say mê và phong thái ung dung củabác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù tốităm.Vạn lí dư đồ cố miện gian.? Hai câu thơ cuối có hai lớp nghĩa, đóB. Văn bản : Đi đườnglà những lớp nghĩa nào ?I . Đọc và tìm hiểu chú thích :? Em có nhận xét gì về sự chuyển ýgiữa hai câu thơ đầu và hai câu thơ sau ?1. Đọc :HS: Ở câu 2 và câu 4 nói lên nỗi gianlao của người đi đường núi và niềm vuisướng của người đứng trên cao ngắm2/Hoàn cảnh ra đờicảnhBài thơ ra đời trong thời gian Bác Hồ bị? Theo em đây có phải đơn thuần là bàichính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giamthơ tả cảnh không ?trong nhà tù ở Quảng Tây – Trung QuốcHS: Mọi gian lao, vất vả đều đã kết (8/1942-9/1943)thúc lùi về phía sau, người đi đường đếnđỉnh núi cao chót vót. Lúc gian lao nhất II/ Đọc và Tìm hiểu văn bảnđồng thời cũng là lúc mọi khó khăn vừakết thúc, người đi đường đứng trên cao 1. Hai câu thơ đầu (Khai -Thừa)điểm tột cùng, đến đích thắng lợi.? Hãy nêu vắn tắt giá trị nội dung vànghệ thuật của bài thơ ?-> Nỗi gian lao, vất vả của người đi :Khó khăn chồng chất, gian lao triềnmiên trong khi Bác lại bị gong cùm,xiềng xích.2. Hai câu thơ cuối : (Chuyển- Hợp)-> Niềm hạnh phúc lớn lao của ngườichiến sĩ Cacùh mạng sau khi trải quađoạn đường đầy khó khăn, gian khổ.=> Con người vươn tới đỉnh cao củathắng lợi với tư thế làm chủ3. Nghệ thuật:- Kết cấu chặt chẽ, lời thơ tự nhiên, bìnhdị , gợi hình ảnh và giàu cảm xúc- Tác dụng nhất định của bản dịch thơtrong việc chuyển dịch một bài thơ viếtbằng chữ Hán sang tiếng Việt4. Ý nghĩa của bài thơ :Đi đường viết về việc đi đường gian lao,từ đó nêu lên triết lí về bài học đườngđời, đường cách mạng: vượt qua gianlao sẽ đến thắng lợi vẻ vang4.4 Câu hỏi, bài tập củng cố :Câu 1 : Nêu ý nghĩa của bài Ngắm trăng ?Đáp án : Bài thơ cho thấy tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ungdung của bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù tối tăm.Câu 2 : Nêu ý nghĩa của bài Đi đường ?Đáp án : Đi đường viết về việc đi đường gian lao, vất vã , từ đó nêu lên triết lí vềbài học đường đời, đường cách mạng: vượt qua gian lao sẽ đến thắng lợi vẻ vang4.5. Hướng dẫn học sinh tự học :Đối với bài học ở tiết học này :- Học thuộc lòng hai bài thơ (bảng dịch thơ)- Học thuộc nội dung, ý nghĩa hai bài.- Tìm thêm những bài thơ khác của tập thơ Nhật ký trong tù.Đối với bài học ở tiết học tiếp theo :- Chuẩn bị bài : Câu cảm thán.- Đọc và tìm hiểu trước các ví dụ.- Tìm hiểu về đặc điểm, chức năng của câu cảm thán.- Xem trước phần luyện tập,5. Rút kinh nghiệm :Nộidung:-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Phươngpháp----------------------------------------------------------------------------------:----------------------------------------------------------------------------------------------------Sửdụngđồdùng,thiếtbịdạyhọc:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------