Giáo Trình Một Số Mô Hình Công Tác Xã Hội Với Cá Nhân Và Gia đình ...

Lý thuyết về Con người-trong-môi trường32:

Trong hoạt động công tác xã hội, sự vận dụng lý thuyết về hệ thống sinh thái trong quá

trình phân tích vấn đề và lựa chọn giải pháp để giải quyết vấn đề của cá nhân hoặc gia

đình sẽ không phát huy được hiệu quả tối ưu nếu chỉ tập trung vào các vấn đề sinh thái

và xã hội. Lý thuyết về các hệ thống cho thấy rằng, nếu muốn giải quyết được vấn đề

của mỗi một cá nhân hoặc một cá thể gia đình thì trước hết phải đặt họ vào trong hoàn

cảnh xã hội mà họ đang là thành viên và đôi lúc cũng phải được kết hợp với các lý

thuyết về tâm lý xã hội thì mới có thể đem lại hiêu quả tốt. Các quan điểm về “Con

người trong hoàn cảnh”, sau này được đề cập đến như là: “con người-trong-môi trường

(PIE) được phát triển từ đó. Người đặt nền tảng cho sự phát triển của các quan điểm này

là Germain và Gitterman với sự hình thành “mô hình cuộc sống” của họ.

Mô hình đời sống được dựa vào phép so sánh tương quan về sinh thái học, trong đó con

người phụ thuộc vào nhau và phụ thuộc vào môi trường: họ là “con người-trong-môi

trường”. Mối quan hệ giữa con người và môi trường là mối quan hệ qua lại: cái này ảnh

hưởng lên cái kia thông qua sự trao đổi, theo thời gian. Mục đích của công tác xã hội là

gia tăng sự phù hợp giữa con người và môi trường của họ.

Theo “mô hình cuộc sống” này, cuộc sống của mỗi một con người đều phải đi theo một

con đường, được gọi là đường đời. Trên con đường đời đó, mỗi con người sẽ gặp phải

một số các sự kiện xảy ra như là những áp lực của cuộc sống, những giai đoạn chuyển

tiếp, hoặc một số các vấn đề khác có thể gây ra những sự rối loạn hoặc xáo trộn đối với

khả năng sự thích nghi với môi trường sống của họ khiến họ cảm thấy không thể nào

giải quyết được. Họ sẽ phải thực hiện hai bước đánh giá về các nhân tố gây ra áp lực và

những áp lực đó. Trước hết là họ đánh giá sự xáo trộn nghiêm trọng tới mức nào và nó

có gây tổn hại hay mất mát gì không hoặc đó chỉ là một thử thách. Thứ hai, họ xem xét

đến những biện pháp đối phó và nguồn tài nguyên để giúp đỡ họ. Họ cố gắng giải quyết

32 Tôn Nữ Ái Phương & Lê Thi Mỹ Hiền (2012): Các lý thuyết CTXH đang được áp dụng và giảng dạy ở

VN, tài liệu bên soạn cho cuôn sách sắp được xuất bản trong quan hệ hợp tác giữa

bằng cách thay đổi một số điểm nơi chính họ, môi trường hay trong quan hệ trao đổi

giữa bản thân họ và môi trường. Những dấu hiệu từ môi trường và từ những phản ứng

về thể chất và tình cảm cung cấp cho họ những sự phản hồi về sự thành công của họ

trong việc giải quyết vấn đề33.