Hồn Quê Trong Các điệu Lý Đồng Bằng Sông Cửu Long - Báo Cần Thơ

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Cần Thơ cần có chính sách khuyến khích người dân sinh đủ 2 con
- Thắt chặt quan hệ hợp tác, tạo bước phát triển mới cho TP Hồ Chí Minh và các địa phương vùng ÐBSCL
- Công bố quyết định bổ nhiệm Phó Giám đốc Agribank Chi nhánh tỉnh Tiền Giang
- Tăng cường phối hợp đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao chất lượng nông lâm thủy sản
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Hội thảo về ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm tra, giám sát
- Ông Trương Hòa Lợi được bầu giữ chức Phó Chủ tịch UBND quận Ô Môn
- Ðề nghị duy tu, sửa chữa đường dân sinh cặp 2 bên cầu Hưng Lợi
- Chi bộ Trường THCS thị trấn Vĩnh Thạnh tổ chức đại hội nhiệm kỳ 2025-2027
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Kinh tế xanh - Ðộng lực mới để ÐBSCL phát triển
- Dịch vụ spa dưỡng sinh thư giãn, làm đẹp được ưa chuộng
- Hơn 100 gian hàng giới thiệu sản phẩm đặc trưng, sản phẩm OCOP TP Hồ Chí Minh và Ðồng bằng sông Cửu Long
- CNH, HĐH tạo động lực cho ĐBSCL phát triển bền vững
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Vĩnh Thạnh phát huy hiệu quả công trình phòng, chống sạt lở
- Nhân rộng mô hình “Xã, phường, thị trấn đạt chuẩn sinh đủ 2 con”
- Yêu thương bản thân để sống vui, sống khỏe…
- Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cộng đồng phòng, chống thiên tai vùng ĐBSCL
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Tuyên truyền, nâng cao ý thức của học sinh về an toàn giao thông
- Không nhường đường xe ưu tiên, bị phạt đến 8 triệu đồng
- Kiên Giang: Bị mẹ nuôi tạt nước sôi vào người vì làm mất vé số
- An Giang: Tiêu hủy lượng lớn công cụ hỗ trợ và vũ khí thô sơ
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- Ðài Loan nỗ lực củng cố cam kết ở Thái Bình Dương
- Ông Kellogg với kế hoạch kết thúc xung đột Ukraine
- Nhà là “nơi nguy hiểm nhất” đối với phụ nữ
- Hàn Quốc hoàn tất phát triển hệ thống phòng thủ L-SAM
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Nhà giáo trẻ tiêu biểu
- Tình yêu Sử học giúp chúng ta biết cách chung sống trong một xã hội hiện đại, đa dạng và cởi mở
- Sinh viên CUSC thành công chinh phục thị trường việc làm sau tốt nghiệp
- Nâng cao chất lượng giáo dục mầm non
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống AIDS
- Tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm ở người nhiễm HIV cao hơn người không nhiễm HIV
- Các nhóm cộng đồng chung tay phòng lây nhiễm HIV
- Thời điểm thích hợp nhất để phẫu thuật lấy mỡ mí mắt trên?
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- Phát triển thương mại điện tử, kết nối cung cầu công nghệ trong cách mạng công nghiệp 4.0
- Những lĩnh vực nào sẽ được vinh danh tại Giải thưởng VinFuture 2024?
- Tại sao chúng ta khóc?
- Tìm hiểu công nghệ sạc nhanh & tiết kiệm pin trên MacBook Air M1 và M2 cùng Oneway
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- An nhiên với “Lửa hương mùa cũ”
- Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
- Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
- Diễn viên Model Kid Khánh Ngọc - Cô bé Hà Nội say mê văn hóa Nam bộ
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Nỗi lo hàng thủ đội tuyển Việt Nam
- Lewandowski gia nhập nhóm ưu tú Champions League
- Về Cần Thơ xem đua vỏ lãi
- Cần Thơ mừng công đoàn VÐV người khuyết tật
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Khai mạc Tuần lễ Du lịch - Thương mại Thành phố Hồ Chí Minh và Đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ năm 2024
- Đoàn 550 khách MICE đánh giá cao Gala Dinner do DANAGO tổ chức
- Vui chơi 2 ngày 1 đêm ở Cần Thơ
- Hội nghị quốc tế về Du lịch nông thôn diễn ra từ ngày 9-12
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

70 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ
Cần Thơ năng động và phát triển
Phòng chống HIV/AIDS

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 15/11/2014 - 16:20 Chia sẻ Facebook Hồn quê trong các điệu lý Đồng bằng sông Cửu Long

Trong kho tàng văn hóa dân gian của Việt Nam, dân ca có một vị trí quan trọng. Dân ca khắp ba miền Bắc Trung Nam có lịch sử hình thành khá lâu đời và dân ca Tây Nam bộ là một bộ phận của dân ca Nam bộ, có nguồn gốc từ những khúc hát cung đình (ngũ cung) lan ra giao thoa với ca hát dân gian (hát dâng bông, bóng rỗi) rồi biến hóa, linh động từ nội dung và hình thức, cô đặc lại, cấu thành món “đặc sản” tinh thần của người bình dân.

Tây Nam bộ hay Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng đất được tiền nhân khai mở sau cùng trong quá trình Nam tiến. ĐBSCL với địa hình thấp, mênh mang sông nước, vừa có biển lớn nhiều cá tôm, vừa có đồng bằng phì nhiêu rộng lớn, vườn tược xanh tươi, ở phía Tây Nam còn có núi non hùng vĩ. Cư dân ĐBSCL xưa nay được tiếng hiền lành, chân thật, cần cù, nhân nghĩa rạch ròi, cởi mở, hiếu khách và có lối sống thích nghi, sáng tạo. Dân ca Tây Nam bộ hầu như phản ánh hầu hết các nội dung trên.

Thông thường, nói đến sinh hoạt ca hát dân gian vùng ĐBSCL, nhiều người hình dung đến chiếu đờn ca tài tử, hoặc những bài bản vọng cổ giữa mênh mang sông nước. Nhưng sẽ là thiết sót nếu bỏ qua những điệu hò, hát ru và đặc biệt là các điệu lý xuất hiện khá nhiều trong sinh hoạt văn hóa dân gian và thường được dùng như một chất liệu để làm phong phú thêm các bài bản vọng cổ hay các vở cải lương. Lý là những khúc hát ngắn gọn với nhịp điệu phong phú và sinh động. Lời hát của lý đa phần có vần điệu dễ nhớ nhưng khác với ca dao, hò, vè ở chỗ lý mang tính nhạc (hát), trong khi ca dao, hò, vè mang thuộc tính của thi ca (thơ). Các bài lý tiêu biểu, đại diện cho dân ca của các “miệt”, địa phương miền Tây Nam bộ như: Lý ngựa ô, Lý Cái Mơn, Lý cây bông, Lý con sáo Gò Công (Lý con sáo sang sông), Lý con sáo Bạc Liêu, Lý quạ kêu, Lý chiều chiều, Lý bông dừa, Lý Năm Căn, Lý Ba Tri, Lý tòng quân, Lý Mỹ Hưng, Lý kéo chài, Lý qua cầu Các bài lý có nhịp điệu sinh động nhưng vẫn giữ sự chân chất mộc mạc, pha chút cảm giác mênh mông của hò. Lý cũng có những phân biệt câu cú, khúc, đoạn; phần âm điệu mạch lạc, nhất quán, không cầu kỳ. Mỗi bài lý cũng có thể có nhiều lời ca, soạn giả có nhiệm vụ quan trọng là làm sao cho lời ca mượt mà đi vào lòng người, hòa quyện với giai điệu.

Hồn quê trong các điệu lý Đồng bằng sông Cửu Long

Các em nhỏ đến từ Bến Tre hát Lý cây ổi tại Liên hoan Dân ca toàn quốc khu vực Nam bộ 2013 ở Long An. Ảnh: DUY KHÔI

Cũng như âm điệu, mỗi điệu lý đều có một nội dung rõ rệt, hoặc phổ biến những kinh nghiệm sản xuất, ca ngợi những đức tính, thiên nhiên tươi đẹp, hoặc oán trách nhau, hoặc mỉa mai, châm biếm bọn lý trưởng, cường hào Nghiên cứu về dân ca Tây Nam bộ, người ta thấy rằng hầu như đa phần trong các điệu lý đều có hình bóng con sông, bến nước, làng quê và những làn điệu trữ tình tha thiết ấy luôn chứa đựng tình cảm nhớ quê hương, nhớ về ký ức lứa đôi nơi quê nhà. Ví dụ như lời ca trong bài “Lý Cái Mơn”:

Đàn cò bay về nơi thương nhớ

Nhớ bến sông xưa in hình bóng của người yêu...

... Sắc hương hoa đôi bờ sóng vỗ tình quê

Có hay chăng thuyền xa bến

bến trông thuyền về

Thuyền tình ơi hãy chờ đợi ta

bao tháng năm trôi qua

Nhưng người xưa vẫn luôn ngóng đợi tình chung

Không gian làng quê hiện ra thơ mộng, lãng mạn với nỗi hoài niệm man mác. Hay trong bài “Lý qua cầu”:

Trời bình minh chim về đây líu lo trên cành

Như mọi ngày dòng sông với con đò mong manh

Bài Lý qua cầu cũng nói về một mối tình trên dòng sông, bến nước có cô lái đò và người lữ khách. Và chuyện tình ấy có kết cuộc dang dở, buồn tênh! Một bài lý nữa cũng gắn liền với sông nước- “Lý bông dừa”:

Sông dài còn chảy xuôi theo dòng

Mà sao xa vắng em tôi biết tìm nơi đâu

Dòng sông còn chứa chan ân tình

Nay dang dở tình đầu ta còn gắn đợi ai

Tóm lại, các điệu lý ĐBSCL thường nghe mượt mà, dễ thương với vần điệu, lời ca giàu chất trữ tình, mang nhiều nỗi niềm hoài niệm quê hương, tình yêu, làng quê, dòng sông bến nước. Do đó các điệu lý thường khá dễ hát, dễ biểu diễn và cũng dễ đi sâu vào lòng người. Lý cũng như nhiều thể loại dân ca cổ nhạc khác đã in sâu vào lòng người đồng bằng, từ thuở tiền nhân khai mở đất phương Nam. Ngày nay các điệu lý là một bộ phận không thể thiếu được trong biểu diễn dân ca cổ nhạc. Những điệu lý với lời ca đẹp; nghệ sĩ - nghệ nhân biểu diễn đúng chất luôn được người thưởng thức trân trọng và mến mộ.

ĐẶNG HOÀNG THÁM

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

An nhiên với “Lửa hương mùa cũ”
Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
Diễn viên Model Kid Khánh Ngọc - Cô bé Hà Nội say mê văn hóa Nam bộ
Bi kịch do mê tín và định kiến
Khai mạc Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch tỉnh Long An lần thứ 2 năm 2024: Long An - Khát vọng sông Vàm
Thế giới sắc màu quyến rũ trong tranh Huyền Lam
"Biệt đội siêu sao" kết nối quảng bá nông sản địa phương
Ðiển hình xây dựng đô thị văn minh ở Trà An
Gửi tình yêu quê hương vào 6 câu vọng cổ

Tiêu điểm

An nhiên với “Lửa hương mùa cũ”
Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
Diễn viên Model Kid Khánh Ngọc - Cô bé Hà Nội say mê văn hóa Nam bộ
Bi kịch do mê tín và định kiến
Khai mạc Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch tỉnh Long An lần thứ 2 năm 2024: Long An - Khát vọng sông Vàm
Ðiển hình xây dựng đô thị văn minh ở Trà An
"Biệt đội siêu sao" kết nối quảng bá nông sản địa phương
Gửi tình yêu quê hương vào 6 câu vọng cổ
Hé lộ những màn trình diễn biến hóa ngoạn mục từ Imagine Dragons và dàn sao Việt

Đọc nhiều

Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo
Kinh Vĩnh An 180 năm lịch sử
“Những chuỗi ngọc trai” và lựa chọn của người phụ nữ
Đôi nét về đô thị miền sông nước Cần Thơ qua lịch sử
Suốt đời chia sẻ với những người cần lao
“APT.” lập nhiều kỷ lục
Chương Trình Âm Nhạc Miễn Phí Mở Cửa Tự Do
Cuối mùa xuân sắc
“Thần dược” - lời cảnh tỉnh cho tham vọng trẻ mãi không già
Sơ khảo Cuộc thi Hoa hậu đồng bằng sông Cửu Long

Văn hóa - Nghệ thuật

Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
Diễn viên Model Kid Khánh Ngọc - Cô bé Hà Nội say mê văn hóa Nam bộ
Khai mạc Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch tỉnh Long An lần thứ 2 năm 2024: Long An - Khát vọng sông Vàm
"Biệt đội siêu sao" kết nối quảng bá nông sản địa phương

Xem-Nghe-Đọc

Bi kịch do mê tín và định kiến
Sách thiếu nhi song ngữ được yêu thích
Sách hay về hai nhà khoa học Einstein và Heisenberg
Francis Ford Coppola được vinh danh giải Thành tựu trọn đời
“Red One: Mật mã đỏ” - khi những siêu anh hùng giải cứu ông già Noel

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

THÔNG BÁO Tuyển dụng viên chức làm việc tại Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa năm học 2024-2025
THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG
MỜI THAM GIA LÀM ĐẠI LÝ THƯƠNG MẠI MOBIFONE
VNP CẦN THƠ - LẮP INTERNET WIFI CÁP QUANG VNPT
Giới thiệu công ty quà Tết doanh nghiệp 2025 uy tín
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG ANH
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG KHMER
Báo xuân 2025
Rao vặt
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO IN CẦN THƠ
BẢNG GIÁ VIDEO - DỊCH VỤ
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG VIỆT