Lá Gai Là Gì? Cây Lá Gai Có Tác Dụng Gì?

Người ta thường sử dụng lá gai để làm bánh mà ít người biết rằng trong đông y lá gai còn được sử dụng làm thuốc giúp điều trị bệnh bí tiểu, chữa động thai, cầm máu, chống lão hóa, đau nhức xương khớp, tiểu tiện ra máu,… Vậy lá gai lá gì? Lá gai có tác dụng gì? Công dụng của lá gai đối với sức khỏe? Để tìm hiểu tất tần tật về lá gai, hãy cùng gia công thực phẩm chức năng Life Gift tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Lá gai là gì?

Trước khi tìm hiểu lá gai có tác dụng gì thì ta hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm mô tả của lá gai trước nhé!

Hình ảnh lá gai:

Cây gai thuộc họ gai – Urticaceae, có tên khoa học là Boehmeria nivea, cây có nhiều tên gọi khác nhau như trữ ma, cây lá gai, tầm ma, gai tuyến,…

Cây gai là loại cây sống lâu năm, có thể cao tới 2m, phần gốc là hóa gỗ. Lá gai to, mọc so le, hình tim hoặc hơi tròn, mép lá có răng cưa, lá dài 7-15cm, rộng 4-8cm. Mặt trên lá có màu xanh đen, sần sùi, ở thân có 3 đường gân nổi lên và mặt dưới có lông màu trắng bạc. Cụm hoa cùng gốc hoặc khác gốc, ngắn hơn lá, mọc ở kẽ lá, xếp thành chùy ở hoa cái, hoặc tụ thành hoa cái và hoa đực. Hoa đực có 4 lá đài và 4 nhị, nhụy có hình quả lê. Đài hoa của hoa cái có 3 răng. Cụm hoa cái hình cầu, nhiều hoa, bao hoa màu lục nhạt, hình trứng, có lông. Quả bế mang đài hình quả lê, có lông và mùa hoa quả từ tháng 11 đến tháng 1.

Rễ hình trụ thường cong dài 5-10cm, đường kính 0,5-1,5cm. Mặt ngoài màu nâu sẫm, có nếp nhăn dọc và sẹo gốc nhỏ, dễ vỡ, nứt dạng sợi màu vàng.

Mô tả đặc điểm dược liệu củ gai

Củ gai dạng tươi:

Củ gai tươi mọc sâu dưới đất, dược liệu sau khi thu hoạch đem rửa sạch đất. Theo quan sát thấy dược liệu củ gai có hình trụ và trông hơi cong. Vỏ ngoài màu nâu sẫm, có nếp nhăn dọc và ngang, dài và sần sùi, có dấu vết của rễ mảnh. Dược liệu có vị nhạt, mùi nhẹ, hơi dính khi nhai

Củ gai dạng khô

Để đảm bảo dược liệu đạt chất lượng tốt tránh ẩm mốc và hư hỏng theo thời gian, ban đầu người dân chế biến củ gai tươi thành củ gai khô cung cấp ra thị trường, củ khô nhìn giống chuối đã được sấy khô

Phân bố

Cây gai là giống cây ưa ẩm, ban đầu cây có nguồn gốc từ Ấn Độ, sau được di thực sang Việt Nam và được trồng nhiều ở các nước khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, Malaixia, Hàn Quốc …

Ở nước ta, cây thường mọc hoang và được trồng ở các khu vực đồng bằng và miền trung để làm giấy in bạc rất bền, lấy sợi, dệt lưới, hoặc lấy lá làm bánh vừng và lấy củ làm thuốc.

Cây gai thường mọc hoang hoặc được trồng bằng cách giâm cành hoặc trồng bằng gốc vào mùa xuân.

Thu hái, chế biến

Rễ được gọi là trữ ma căn và lá của cây gai được sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Rễ được thu hoạch vào bất cứ mùa nào, nhưng thời gian thu hoạch tốt nhất là vào mùa thu đông và được thu hoạch và mùa hè.

Còn phần rễ thu hái về rửa sạch, cắt bỏ rễ rồi thái thành từng lát mỏng hoặc để nguyên củ rồi phơi hoặc sấy khô bảo quản để dùng dần. Lá sau khi thu hoạch, người ta rửa sạch rồi sấy hoặc sấy khô, nếu dùng để làm bánh, bạn chỉ cần rửa sạch và lau khô trước khi sử dụng.

Bên cạnh đó dược liệu lá gai còn được dùng để làm bánh ngọt (bánh ít, bánh lá gai), thậm chí thân cây có sợi nên người ta thường dùng sợi gai để dệt làm lưới đánh cá hoặc dệt bao bố

Thành phần hóa học

Theo nghiên cứu cho thấy, trong lá gai có chứa Protein, Vitamin C, Vitamin B5, Vitamin B1, Vitamin A, Vitamin E, Kali, Canxi, Magie, Photpho, Sắt, Pyridoxine, chất béo, chất xơ, tro,…

Ngoài ra, trong rễ cây lá gai có chứa flavonoid rutin, toàn thân cây có acid cyanhydric và hạt giàu các axit tự do và chất béo.

Tác dụng dược lý

Trong đông y cây lá gai có tác dụng gì?

Dược liệu có vị ngọt, có tính hàn, không độc nên được quy vào 3 kinh can, tâm và bàng quang.

Rễ gai: Có tác dụng thúc đẩy tuần hoàn máu (làm mát máu), cầm máu, thanh nhiệt, giải độc, an thai. Bên cạnh đó, rễ gai còn được sử dụng để điều trị thai nghén không ổn định, nhiệt độc ung thũng.

Lá gai: có tác dụng làm mát máu, cầm máu, làm tan huyết ứ. Lá gai còn được dùng để điều trị nôn ra máu, khạc ra máu, tiểu ra máu, sưng hậu môn, chảy máu vết thương và áp xe vú mới phát. Theo chỉ định chỉ nên dùng 15-30g để sắc hoặc giã vắt lấy nước hoặc tán nhuyễn. Nếu dùng điều trị bên ngoài thì đem nghiền nát hoặc giã nát rồi

Hoa cây gai hay còn được gọi là trữ ma hoa được sử dụng chữa được sởi và sắc ngày uống 3-9 gam.

Vỏ thân hoặc cành được gọi là trữ ma bì có tác dụng thanh nhiệt, tiêu huyết ứ, cầm máu, lợi tiểu. Chúng còn được dùng để chữa các chứng nhiệt ứ, bồn chồn, tiểu tiện không thông, tâm thần phân liệt, thổ huyết. Thuốc sắc 4-10g hoặc giã nát đắp bên ngoài.

Trong y học hiện đại cây lá gai có tác dụng gì?

Hoạt chất Acid chlorogenic là một loại tanin ít độc, có tác dụng kháng khuẩn, diệt khuẩn, tăng cường tác dụng của adrenalin, lợi tiểu. Vì vậy, làm bánh bằng lá gai có thể giúp bánh bảo quản được lâu. Ngoài ra, tác dụng chống oxy hóa của chất này cao gấp 10 lần vitamin E, từ đó ngăn ngừa cao huyết áp, xơ vữa động mạch và nhồi máu cơ tim.

Thuốc có tác dụng kích thích bài tiết mật, lợi tiểu, có khả năng ức chế tác dụng của trypsin và pepsin.

Trong thí nghiệm trên chuột, dịch chiết cannabinol từ lá gai có tác dụng thúc đẩy quá trình đông máu trong ống nghiệm, đồng thời làm giảm rõ rệt hiện tượng chảy máu.

Muối amoni của axit caffeic có khả năng rút ngắn thời gian đông máu và ức chế tác dụng của Staphylococcus aureus.

Người ta làm thuốc an thai hoặc thuốc chữa sa tử cung.

Cây lá gai có tác dụng gì?

Công dụng của lá gai:

• Giúp an thai, dưỡng huyết
• Bệnh sa tử cung
• Ngăn ngừa rụng tóc
• Chân tay tê mỏi
• Tiểu tiện ra máu
• Bệnh phong thấp gây đau nhức các khớp
• Cầm máu
• Tiểu rắt do nhiệt
• Chữa bệnh sởi
• Lợi tiểu
• Hỗ trợ giấc ngủ
• Mụn nhọt mưng mủ
• Ngăn ngừa và chống lão hóa
• Động thai hoặc đau bụng ở sản phụ
• Sỏi thận
• Phòng ngừa tim mạch
• Viêm đường tiểu
• …

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây lá gai

Cây lá gai giúp an thai

Lá gai có công dụng đầu tiên là giúp an thai. Cả lá và rễ của cây lá gai đều có tác dụng chống ra máu khi mang thai và chữa đau bụng.

Theo bác sĩ Bay, trong rễ cây lá gai rất giàu chất sắt, giúp bổ máu. Lá gai cũng chứa nhiều vitamin C giúp hấp thụ chất sắt vào cơ thể tốt hơn. Ngoài ra, chất chống oxy hóa trong lá gai còn có tác dụng chống co thắt và giảm đau bụng. Vì vậy, lá gai rất thích hợp làm thực phẩm an thai an toàn cho phụ nữ.

Bài thuốc an thai: Dùng lá và rễ cây lá gai sắc lấy nước uống theo tỷ lệ 2: 1, tức là cứ 2 phần rễ, 1 phần lá. Hoặc có thể dùng 100g rễ gai và 50g lá gai khô, đun với 1 lít nước rồi uống.

Lưu ý: Mặc dù cây lá gai có tác dụng an thai nhưng sau khi manh thai phải đến chuyên khoa sản để được khám toàn diện. Không nên hoàn toàn tin vào kinh nghiệm dân gian.

Lá gai chữa đại tiện ra máu

Dùng khoảng 20g lá gai, rửa sạch, để ráo. Sau đó cho vào nồi  đổ đầy 400ml nước lọc sắc trong 20 phút. Chia thành 3 phần uống trong ngày và uống liên tục nhiều ngày các triệu chứng bệnh sẽ thuyên giảm.

Cây lá gai chữa bệnh phong thấp đau nhức các khớp

Dùng 50 gam lá gai tươi và 1 lít rượu trắng 40 độ, rửa sạch lá gai để loại bỏ cát và tạp chất. Tiếp theo, bạn cho lá gai vào bình và ngâm rượu trong vòng 1 tuần .Uống 10ml rượu thuốc ngày 2 lần, kiên trì uống liên tục cho đến khi tình trạng bệnh thuyên giảm thì giảm xuống 1 lần / ngày.

Điều trị bệnh sa tử cung

Lấy 30g lá gai khô rửa sạch rồi lấy 500ml nước lọc để sắc trong vòng 15 phút rồi tắt bếp. Chia thành nhiều phần uống trong ngày và kiên trì uống liên tục 1 tuần bạn sẽ thấy hiệu quả

Lá gai giúp ngăn ngừa và chống lão hóa

Trong lá gai có chứa axit chlorogenic – Đây là chất có khả năng chống oxy hóa hiệu quả gấp 12 lần vitamin E. Đồng thời, axit chlorogenic có tác dụng giúp chống oxy hóa và ngăn ngừa các bệnh về xơ vữa động mạch gây cao huyết áp và bệnh nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, nó còn chứa flavonoid có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm hiệu quả.

Lưu ý khi sử dụng cây lá gai chữa bệnh

Lá gai là một cây thuốc đa tác dụng, có thể dùng làm bánh và cũng có thể chữa bệnh, đặc biệt không độc. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chúng ta quá lạm dụng nó trong việc điều trị bệnh. Dưới đây là một số vấn đề cần lưu ý khi sử dụng lá gai:

• Lá khổ qua dùng cho người tiểu khó.
• Người bị rụng tóc nhiều, người bị lở ngứa.
• Người bị tê nhức chân tay.
• Lá gai gây ngứa khi còn tươi, nhưng khi nấu hoặc luộc thì sẽ không còn ngứa và có thể ăn được như các loại rau thông thường.
• Để tránh tác dụng phụ, người dùng nên tham khảo lời khuyên của bác sĩ và liều lượng phù hợp trước khi sử dụng!

4.2 / 5 ( 6 bình chọn )