MÃ LỆNH G-CODE TRONG CNC LẬP TRÌNH CNC- HAVICOM.VN

Mã lệnh G-Code trong CNC được hiểu đơn giản là ngôn ngữ lập trình cho máy tính điều khiển số (Computer Numerical Control). Sử dụng mã G-code để chỉ thị vị trí cho máy CNC đi đến đâu và cách thức di chuyển…

I. KHÁI NIỆM MÃ LỆNH G-CODE TRONG CNC

Cùng với sự ra đời và phát triển của công nghệ CNC, là sự phát triển của một loại mã lệnh được coi như ngôn ngữ của máy CNC. Mã lệnh G-Code trong CNC là ngôn ngữ lập trình chung cho hầu hết các máy CNC hiện nay, từ máy phay, máy tiện, máy cắt (laser, plasma, xung điện, nước), máy đột, chấn…Với các loại máy và hãng máy khác nhau cũng có sự khác biệt về một vài lệnh, tập lệnh, người vận hành cần tìm hiểu rõ về công nghệ, tập lệnh máy được hỗ trợ để lập trình đúng.

Gia công chi tiết bằng công nghệ phay cnc

Các thợ máy CNC có thể viết mã G-code từ đầu bằng tay, chỉnh sửa mã G-code hiện có trên bộ nhớ của máy CNC hoặc tạo đoạn mã G-code bằng các phần mềm lập trình gia công CAM như MasterCAM, Siemens NX, vv. Các phần mềm CAM có thể tạo mã G-code từ hình ảnh hoặc tệp CAD. Trong ngành công nghiệp CAD rộng lớn ngày nay, cũng có các chương trình chỉnh sửa CAD tự động chuyển đổi các tệp CAD thành mã G-code.

II. Ý NGHĨA  MÃ LỆNH G-CODE TRONG CNC

Một dòng mã G-code điển hình khá khó hiểu đối với người mới, phải mất nhiều năm để một thợ máy CNC thành thạo ngôn ngữ. Trong khi toàn bộ ngôn ngữ được gọi là mã G-code, về mặt kỹ thuật nói “mã” chỉ nói đến một hướng dẫn duy nhất trong ngôn ngữ. Mỗi “mã” bao gồm một địa chỉ chữ cái và một số và đưa ra một hướng dẫn cụ thể cho máy.

Mã lệnh G-Code trong CNC – Lập trình máy phay CNC

Hầu hết các dòng mã G-code sẽ bắt đầu bằng chữ G – do đó tại sao ngôn ngữ có tên! Điều này là do chữ G biểu thị mã chuẩn bị. Chúng báo cho máy biết loại chuyển động nào là bắt buộc hoặc sử dụng giá trị bù nào. Do đó, các mã bắt đầu bằng G hầu như luôn được tìm thấy khi bắt đầu một dòng mã G. Ví dụ: G00 (lệnh định vị dao nhanh, dụng cụ cắt sẽ di chuyển với tốc độ tối đa); G01 (lệnh nội suy cắt gọt di chuyển theo đường thẳng với tốc độ tiến dao F do người vận hành thiết lập); G02 (lệnh nội suy cắt gọt cung tròn cùng chiều kim đồng hồ) và G03 (lệnh nội suy cung tròn ngược chiều kim đồng hồ).

Không phải tất cả các Mã lệnh G-Code trong CNC đều bắt đầu bằng chữ G.

Trong khi các mã bắt đầu bằng G là cực kỳ phổ biến, tất cả 26 chữ cái của bảng chữ cái được sử dụng trong mã G. Ví dụ: S (thiết lập tốc độ quay cho trục chính); F (thiết lập tốc độ di chuyển tịnh tiến của bàn máy). Có một số điều cơ bản quan trọng khác cần biết, chẳng hạn như:

Chữ X chỉ thị sự di chuyển ngang trục X của bàn máy.

Chữ Y chỉ thị sự di chuyển dọc trục Y của bàn máy.

Chữ Z chỉ thị độ sâu di chuyển của trục Z.

Các số bên cạnh các chữ cái này xác định tọa độ di chuyển cho bàn máy.

Các bạn có thể tìm hiểu tất cả các mã lệnh G-code thường được sử dụng trong CNC.

Phân loại nhóm lệnh Mã lệnh G-Code trong CNC

• Nhóm lệnh gia công bắt đầu bằng G: Di chuyển nhanh không dao: G00, Nội suy thẳng: G01, Nội suy cung:  G02, Tiện ren: G72…

• Nhóm lệnh thông số gia công: Gồm tốc độ ăn dao F, tốc độ trục chính S, gọi dao cụ T..

• Nhóm lệnh liên quan thiết bị vận hành M: Bật tắt trục chính: M03, M04, Bật tắt tưới nguội: M08, M09…

• Nhóm lệnh lựa chọn: Lựa chọn đơn vị đo: Inh: G20 hoặc G21: mm. Lựa chọn hệ tọa độ phôi: G54- G59..

III. CÁC MÃ LỆNH G-CODE DÙNG TRONG MÁY CNC

• Các mã lệnh Mã lệnh G-Code trong CNC

Mã lệnh	Mô tả, chức năng
G00	Di chuyển dao tốc độ nhanh, tốc độ này có thể cài đặt và điều chỉnh trực tiếp
G01	Nội suy tuyến tính đường thẳng với tốc độ ăn dao F
G02	Nội suy cung tròn theo chiều kim đồng hồ với tốc độ F
G03	Nội suy cung trong ngược kim đồng hồ ngược chiều kim đồng hồ với tốc độ F
G04	Thời gian dừng cuối hành trình
G15	Hủy chế độ nội suy theo tọa độ cực
G16	Chế độ nội suy theo tọa độ cực
G17	Chọn mặt phẳng gia công XY
G18	Chọn mặt phẳng gia công XZ
G19	Chọn mặt phẳng gia công YZ
G20	Hệ inch
G21	Hệ Milimet
G28	Gọi dụng cụ về điểm chuẩn R
G30	Trở về điểm chuẩn thứ 2, 3, 4
G37	Bù trừ dao tự động theo Z
G40	Hủy bù trừ bán kính mũi dao
G41	Bù trừ bán kính mũi dao bên trái
G42	Bù trừ bán kính mũi dao bên phải
G43	Bù trừ chiều dài dao dương
G44	Bù trừ chiều dài dao âm
G49	Hủy bù trừ chiều dài dao
G50	Hủy khuyếch đại đường chuyển dao
G51	Khuyếch đại đường chạy dao
G52	Thiết lập hệ tọa độ phôi cục bộ
G53	Thiết lập hệ tọa độ máy
G54 – G59	Thiết lập hệ tọa độ phôi từ thứ 1 đến thứ 6
G60	Định vị nhanh dụng cụ theo 1 hướng
G61	Chế độ dừng chính xác
G62	Tự động giảm tốc tại góc nhọn giữa 2 đường
G63	Chế độ taro bình thường
G65	Gọi chương trình macro
G66	Gọi chương trình macro modal
G67	Hủy gọi chương trình macro modal
G68	Xoay hệ tọa độ
G73	Chu trình khoan bẻ phôi
G74	Chu trình taro ren trái
G76	Chu trình doa tinh lỗ
G80	Hủy chu trình khoan lỗ
G81	Chu trình khoan mồi
G82	Chu trình khoan có thời gian dừng ở đáy lỗ
G83	Chu trình khoan sâu
G84	Chu trình taro ren phải
G85	Chu trình doa lỗ và lùi dao ra với với tốc độ tiến dao F
G86	Chu trình doa lỗ và lùi dao nhanh ra ngoài mà trục chính ngưng quay
G87	Chu trình doa mặt sau lỗ
G88	Chu trình doa lùi dao bằng tay
G89	Chu trình doa có dừng ở đáy lỗ
G90	Lập trình tuyệt đối
G91	Lập trình tương đối
G92	Thiết lập góc tọa độ từ vị trí hiện tại của dụng cụ
G94	Đơn vị ăn dao trên phút
G95	Đơn vị ăn dao trên vòng
G96	Tốc độ cắt mặt không đổi (met/phút)
G97	Hủy tốc độ cắt mặt không đổi (vòng/phút)
G98	Lùi dao đến cao độ xuất phát trong các chu trình gia công lỗ
G99	Lùi dao đến cao độ an toàn R trong các chu trình gia công lỗ

Biên dạng của một số chu trình tiện của hệ điều khiển CNC GSK 980TDi

•  Các mã lệnh M dùng trong máy phay CNC

Mã lệnh	Mô tả chức năng.
M0	Dừng chương trình.
M1	Dừng kèm theo lựa chọn (thay dao chẳng hạn).
M2	Hết chương trình.
M3/M4	Bật động cơ trục chính- chiều quay Thuận (M03), quay Ngược (M04) chiều kim đồng hồ
M5	Dừng động cơ trục chính
M6	Thay dao bằng tay hoặc tự động
M7	Bật phun sương làm mát
M8	Bật dung dịch làm mát
M9	Tắt dung dịch làm mát
M30	Hết chương trình, quay lại điểm đầu chương trình
M47	Chạy chương trình từ dòng lệnh đầu tiên
M48	Cho phép ghi đè tốc độ trục chính và tốc độ căt
M49	Tắt ghi đè tốc độ trục chính và tốc độ cắt
M98	Gọi chương trình con
M99	Kết thúc chương trình con, trở về chương trình chính

• Các kí tự chỉ thông số

Kí tự	Mô tả chức năng
A	Góc tọa độ trục A.
B	Góc tọa độ trục B.
C	Góc tọa độ trục C.
D	Giá trị bù bán kính dao.
F	Tốc độ chạy dao khi cắt (mm/phút).
IJK	Độ lệch tương đối với tọa độ XYZ
H	Bù chiều cao (Z) của dao cắt (trong bảng thay dao, đơn vị mm)
N	Đánh số thứ tự đầu dòng
O	Nhãn chương trình con.
P	Dừng tạm thời chuyển động của các trục gia công theo ms hoặc s
Q	Độ sâu của một lần khoan nhấp hoặc số lần lặp lại chương trình con.
R	Tọa độ rút dao về trong các câu lệnh khoan.
S	Tốc độ quay trục chính (đơn vị vòng/phút)
T	Số hiệu dao cụ
XYZ	Tọa độ decac của đầu dao

Một chương trình CNC sử dụng tập các lệnh G-Code để gia công theo biên dạng.