Móng đơn (móng Cốc) Là Gì? Cấu Tạo Và ứng Dụng Trong Xây Dựng

Móng đơn (móng cốc) là gì? Cấu tạo và ứng dụng trong xây dựng

Trước khi xây dựng nhà thì việc tìm hiểu kiến thức liên quan đến nền móng nói chung mà móng đơn/móng cốc là điều rất cần thiết. Với các kỹ sư hoặc những người làm việc trong ngành xây dựng chắc hẳn sẽ không còn xa lạ. Vì đây là những kiến thức cơ bản. Tuy nhiên với những người không có chuyên môn thì vẫn còn là thông tin mơ hồ. Đừng bỏ qua bất kì những nội dung nào dưới đây để có thể hiểu rõ về cấu tạo và ứng dụng của móng đơn/móng cốc trong xây dựng bạn nhé.

Nội dung bài viết

Toggle

• Khái niệm về móng đơn/móng cốc
  • Móng đơn là gì?
  • Móng cốc là gì?
• Cấu tạo móng đơn
• Phân loại móng đơn
  • Dựa vào đặc điểm của tải trọng
  • Dựa vào độ cứng của móng đơn
  • Dựa vào cách thức chế tạo
• Quy trình thi công móng đơn/móng cốc đạt chuẩn
  • Bước 1: Chuẩn bị mặt bằng và trang thiết bị thi công
  • Bước 2: Đào hố móng đơn
  • Bước 3: Làm phẳng mặt hố móng cốc
  • Bước 4: Đổ bê tông lót
  • Bước 5: Bố trí thép móng đơn
  • Bước 6: Đổ bê tông móng
• Lưu ý khi thiết kế móng đơn
  • Thiết kế móng đơn lệch tâm
  • Công thức tính tải trọng móng đơn
  • Tiêu chuẩn thép sử dụng làm móng đơn/móng cốc
• Một số hình ảnh về móng đơn
  • Bản vẽ móng đơn
  • Hình ảnh thực tế móng đơn

Khái niệm về móng đơn/móng cốc

Trước khi tìm hiểu chi tiết về bất cứ điều gì, thông tin cơ bản nhất mà mỗi người cần nắm chắc đó chính là khái niệm.

Móng đơn là gì?

Móng đơn là móng nông được sử dụng để chống đỡ một cột hoặc cụm các cột đứng sát nhau. Chúng chịu tải trọng và chống đỡ công trình nhà ở, trụ cột điện, mố trụ cầu… Loại móng này nằm riêng lẻ, có thể là hình vuông, hình chữ nhật hoặc hình  tròn. Đây là loại móng dễ thi công và, rẻ tiền nhất. Vì vậy nó giúp chủ đầu tư tiết kiệm chi phí khi  xây dựng công trình.

Móng cốc là gì?

Trên thực tế, móng cốc cũng chính là móng đơn. xây dựng công trình. Tác dụng chịu lực của móng cốc/móng đơn sẽ phụ thuộc vào thành phần cấu tạo và mác bê tông (nếu móng làm bằng BTCT). Sử dụng loại móng này áp dụng cho các công trình có tải trọng nhẹ như: nhà ở dưới 3 tầng, nhà kho, nhà xưởng nhỏ… và đất nền khu vực xây dựng móng cũng phải có độ cứng và tính ổn định cao.

Ngoài ra móng đơn cũng có tên gọi khác nữa là: móng độc lập, móng trụ, móng trụ… Các tên gọi này thường ít phổ biến hơn nên phần sau của bài viết chúng tôi sẽ sử dụng chủ yếu khái niệm “móng đơn”.

Cấu tạo móng đơn

Móng đơn có cấu tạo rất đơn giản. Nếu làm bằng gạch thì gồm các lớp gạch xếp chồng lên nhau. Còn nếu móng đổ bê tông cốt thép thì sẽ gồm các phần sau đây:

– Lớp bê tông lót móng: thường dày 100mm. Cấu thành từ bê tông đá 4×6 hoặc bê tông gạch vỡ và vữa xi măng mác 50 – 100. Phần này có nhiệm vụ làm sạch, làm phẳng hố móng, chống mất nước xi măng và còn là ván khuôn để đổ bê tông móng.

– Phần móng (bản móng): thường có đáy hình chữ nhật, bị vát có độ dốc vừa phải và được tính toán kích thước phù hợp với từng loại công trình

– Cổ móng: có kích thước lớn hơn phần cột ở trên mỗi chiều khoảng 25mm. Phần này có tác dụng truyền lực, tải trọng từ cột xuống đáy móng.

– Giằng móng: có tác dụng đỡ tường ngăn bên trên và làm giảm độ lún lệch giữa các móng trong công trình. Khi giằng móng được kết hợp làm dầm móng để giảm độ lệch tâm của móng thì phải tính toán nó như một dầm trong kết cấu khung.

* Chú ý:

+ Độ chôn sâu móng (h) so với mặt đất tự nhiên luôn phải đảm bảo lớn hơn 1m.

+ Với nền đất yếu thì không sử dụng kết cấu móng đơn. Nếu vẫn muốn sử dụng móng đơn thì cần tính toán kĩ về kết cấu và nền đất cần gia cố thêm bằng cọc tre.

Phân loại móng đơn

Có nhiều cách khác nhau để người ta có thể phân loại móng cốc (móng đơn). Theo các tài liệu nghiên cứu, chúng tôi tổng hợp lại có 3 cách phân loại chính sau đây.

Dựa vào đặc điểm của tải trọng

Theo cách này người ta chia móng đơn thành các loại:

+ Móng chịu tải trọng đúng tâm.

+ Móng chịu tải trọng lệch tâm.

+ Móng các công trình cao (tháp nước, bể chứa, ống khói,…).

+ Móng chịu lực ngang lớn (tường chắn, đập nước, …).

+ Móng chịu tải trọng thẳng đứng, moment nhỏ.

Dựa vào độ cứng của móng đơn

+ Móng tuyệt đối cứng: là móng có độ cứng rất lớn (xem như bằng vô cùng) và độ biến dạng rất thấp (xem như gần bằng 0). Thuộc loại này có móng gạch, đá, bê tông.

+ Móng mềm: Móng có khả năng  biến  dạng  cùng  cấp  với  đất  nền  (biến  dạng lớn, chịu uốn nhiều), móng BTCT có tỷ lệ cạnh dài/ngắn > 8 thuộc loại móng mềm.

+ Móng cứng hữu hạn: Móng bê tông cốt thép có tỷ lệ cạnh dài/cạnh ngắn ≤ 8.

Dựa vào cách thức chế tạo

+ Móng toàn khối: Móng được làm bằng các vật liệu  khác nhau, chế tạo ngay  tại vị trí xây dựng (móng đổ tại chỗ).

+ Móng lắp ghép: Móng do nhiều khối lắp ghép  chế  tạo  sẵn  ghép lại với  nhau khi thi công móng công trình.

Quy trình thi công móng đơn/móng cốc đạt chuẩn

Để đảm bảo về mặt thẩm mỹ cũng như kết cấu của móng đạt chuẩn, quy trình thi công móng đơn/móng cốc cần phải trải qua các bước sau đây:

Bước 1: Chuẩn bị mặt bằng và trang thiết bị thi công

Sau khi các công đoạn khảo sát, trắc địa hoàn tất, phương án lựa chọn thi công móng đơn được đưa ra thì gần như ngay lập tức chủ đầu tư phải bước vào công tác chuẩn bị. Giai đoạn này cần phải chuẩn bị tốt mặt bằng gọn gàng, nhân công và tính toán đủ vật tư, vật liệu xây dựng.

Khi quá trình chuẩn bị được đầy đủ thì những bước tiếp theo sẽ diễn ra một cách nhanh chóng và thuận tiện hơn. Đồng thời, bước đầu tiên đạt hiệu quả thì cũng giúp công trình theo kịp tiến độ đề ra.

Bước 2: Đào hố móng đơn

Xác định vị trí chính xác của các hố móng và tiến hành dùng các trang thiết bị và đào hố. Kích thước hố móng đơn phải đảm bảo đủ độ rộng, dài và chiều sâu theo bản vẽ đã tính toán.

Công đoạn đào hố này cũng khá quan trọng. Bởi nếu đào hố có kích thước không chuẩn sẽ gây khó khăn cho quá trình thi công về sau. Đồng thời nó cúng có thể làm sai lệch kết cấu gây mất an toàn cho công trình.

Bước 3: Làm phẳng mặt hố móng cốc

Sử dụng các trang thiết bị chuyên dụng để san phẳng mặt hố móng vừa đào. Để tạo được độ bằng phẳng tốt hơn thì người ta có thể rải thêm 1 lớp đá dăm mỏng lên bề mặt.

Bước 4: Đổ bê tông lót

Lớp bê tông lót được đổ lên trên lớp đá mỏng trải trên bề mặt với độ dày khoảng 100mm. Nhiệm vụ của phần này là hạn chế mất nước cho lớp vữa, bê tông ở trên. Đồng thời đây cũng là cách cố định và làm phẳng cho đáy móng.

Bước 5: Bố trí thép móng đơn

Ở bước này thì tùy thuộc vào hình dáng của móng đơn mà cách bố trí các thanh thép chịu lực cũng khác nhau. Thép thường được sử dụng sẽ có kích cỡ Φ12 – Φ16, khoảng cách giữa các thanh thép có thể dao động từ 10 – 15 cm.

Cốt thép móng đơn cần đặt cách mặt bê tông lót khoảng 5cm. Điều này tránh được tình trạng thép bị ăn mòn, hoen gỉ cũng như tăng sự liên kết giữa móng và lớp lót móng.

Bước 6: Đổ bê tông móng

Đây là công đoạn cuối cùng để hoàn thiện quy trình thi công móng đơn đạt chuẩn. Bước này cũng rất quan trọng để đảm bảo kết cấu công trình đạt độ an toàn. Tiến hành trộn bê tông với tỉ lệ tiêu chuẩn.

Quá trình đổ bê tông đảm bảo nguyên tắc đô từ xa lại gần. Nếu hố móng có tình trạng ngập hoặc ứ đọng nước thì cần hút hết nước ra để không ảnh hưởng đến chất lượng của bê tông.

Lưu ý khi thiết kế móng đơn

Dù là thi công móng với kiểu dáng, hay hình thức như thế nào thì cũng cần phải có những điều cần lưu tâm. Với nhà sử dụng móng đơn thì không nên bỏ qua một số điều đáng chú ý sau.

Thiết kế móng đơn lệch tâm

Móng đơn lệch tâm được hiểu là kết cấu móng có tâm của cột không trùng với trọng tâm của đài móng. Cách xây móng này thường áp dụng khi thi công móng nhà phố, nhà liền kề hoặc công trình có mặt bằng móng không thuận lợi. Các kỹ sư xây dựng có thể tạo ra sự cân bằng trong kết cấu bằng những cách sau:

– Có thể sử dụng kiểu móng chân vịt để làm giảm độ lệch tâm.

– Phần phản lực của đất nền làm dạng tam giác hoặc hình thang. Trung tâm hệ phản lực sẽ dịch chuyển so với có tâm đài. Thăng bằng đài móng sẽ được xác lập.

– Cách này sẽ không được sử dụng hoặc ít có hiệu quả trong trường hợp mô men lệch tâm lớn.

Công thức tính tải trọng móng đơn

– Công thức tính tải trọng móng đơn chuẩn xác nhất:

Trường hợp tải trọng được đặt đúng tâm: P ≤ R

Trường hợp tải trọng lệch tâm: P ≤ 1.2 R

R = m(A.γ.b + B.q + D.c)

– Trong đó: 

P: là tải trọng lên kết cấu móng

R: cường độ tiêu chuẩn của đất nền

b: là chiều rộng của bề mặt đáy móng.

q: là tải trọng một bên của móng. 

c: là lực dính tính theo đơn vị của những lớp nền đất. 

A, B, D : là những thông số được xác định phụ thuộc vào các góc ma sát trong của đất. 

m: là hệ số ở mức điều kiện có thể làm việc của nền móng. 

Tiêu chuẩn thép sử dụng làm móng đơn/móng cốc

Trong kết cấu bê tông cốt thép thì ngoài việc tính toán mác bê tông thì phần cốt thép là yếu tố quan trọng nhất. Phần thép sử dụng phải đạt những tiêu chuẩn nhất định. Cụ thể là:

– Thép làm móng phải là loại thép có chất lượng tốt nhất, đúng quy cách và kích thước

– Cốt thép có thể thực hiện uốn, cắt trực tiếp tại công trường hoặc trong nhà máy. Tuy nhiên phải đảm bảo đúng kích thước theo bản vẽ móng đơn đã thiết kế.

– Thép đưa vào sử dụng phải đảm bảo sạch sẽ, bể mặt không bám bẩn, bùn đất hoặc dầu mỡ. Đặc biệt thép không được hoen gỉ, nếu có cần phải làm sạch và xử lý kĩ trước khi đổ bê tông.

– Độ méo, bẹp hoặc giảm tiết diện của thanh thép không được vượt quá 2%

– Phần kết nối giữa các thanh thép cần đảm bảo

+ Hàn nối > 10d

+ Buộc nối >30d

– Các phần thép chưa đổ bê tông phủ kín cần được bọc kín bằng ni lông để đảm bảo kết cấu đạt chất lượng cao nhất.

Một số hình ảnh về móng đơn

Bản vẽ móng đơn

Hình ảnh thực tế móng đơn

Qua những thông tin về móng đơn/móng cốc được chúng tôi cung cấp chắc hẳn bạn cũng đã thu nạp được nhiều điều bổ ích. Ngoài ra chúng tôi sẽ liên tục cập nhật, giải đáp những thắc mắc liên quan đến kiến trúc, xây dựng, nội thất, phong thủy…. Nếu bạn quan tâm thì hãy theo dõi trang web nhadepktv.testyoursite.org để không bỏ lỡ bất kì điều gì nhé.