Nguyên Lý Làm Việc Của Hệ Thống Bôi Trơn Trên Xe ô Tô

Hệ thống bôi trơn trên xe ô tô  là 1 phần không thể thiếu bên trong động cơ của xe ô tô. Vì vậy hệ thống bôi trơn trên xe ô tô là gì? nguyên lý làm việc, cách phân loại và các bộ phận như thế nào ?

Trong bài viết này, Suzuki Bình Dương sẽ cùng bạn tìm hiểu cơ bản về hệ thống bôi trơn động cơ

Nguyên lý hoạt động của chuỗi này là hỗn hợp xăng dầu sẽ ngang qua bộ chế hòa khí đổi thành các hạt li ti. Cùng với cùng bầu không khí, chúng sẽ tạo nên hỗn hợp hạt dầu nhờn và khí hỗn hợp ngưng tụ. từ đó, dầu sẽ bám trên bề ngoài các cụ thể máy để bôi trơn ma sát .

Giới thiệu về hệ thống bôi trơn động cơ xe ô tô

Hệ thống bôi trơn động cơ xe ô tô được coi là hệ thống quan trọng nhất trong 7 hệ thống cấu thành động cơ đốt trong sử dụng trong ô tô.

Như các bác tài xế thường xuyên truyền tai nhau, khi đi xa trước tiên kiểm tra lốp, sau đó dầu nhờn cuối cùng là làm mát. Có thể thấy được hệ thống bôi trơn nằm ở vị trí thứ 2 chỉ sau lốp xe ô tô. Về hậu quả của nổ lốp thì các bác đã thấy nhiều rồi nên Ad cũng không đi nhắc chi cho thương tâm. Hôm nay Suzuki Bình Dương Ngôi Sao sẽ giúp các bạn hiểu hơn về một hệ thống cực kỳ quan trọng trong động cơ đó là hệ thống bôi trơn động cơ xe ô tô.

Tại sao phải cần có hệ thống bôi trơn

Sơ đồ cấu tạo mạch dầu bôi trơn nắp máy hệ thống bôi trơn cưỡng bức

Như ta đã biết, các chi tiết cấu thành hệ thống đều là từ vật liệu cơ khí và hầu như các chi tiết này đều hoạt động liên tục khi động cơ hoạt động mà không phải là các cụm chi tiết tĩnh. Việc hoạt động liên tục như vậy giữa các bề mặt chi tiết cơ khí sẽ gây ra ma sát và mài mòn. Như ta đã tìm hiểu ở môn học bảo dưỡng và sửa chữa động cơ hoặc ô tô. 90% tất cả các hư hỏng xảy ra trên động cơ hay ô tô đều từ nguyên nhân ma sát và quá nhiệt mà ra. Để giảm thiểu tối đa các chi tiết cơ khi tiếp xúc trực tiếp với nhau, ta sử dụng dầu bôi trơn. Dầu bôi trơn sẽ len vào khe hở giữa các cụm chi tiết cơ khí và ở đó tạo thành 1 mảng dầu. Các chi tiết cơ khí không còn tiếp xúc trực tiếp với nhau nữa mà nó thông qua thành dầu giữa 2 chi tiết cơ khí đó với nhau. Mà để cung cấp dầu cho động cơ hoạt động, ta đâu thể nào lấy tay múc dầu rồi tạt vào động cơ. Chính vì thế, hệ thống bôi trơn động cơ xe ô tô ra đời và đây là hệ thống bắt buộc phải hoạt động ổn định trong suốt quá trình vận hành của động cơ ô tô.

Quy trình bảo dưỡng hệ thống bôi trơn

Bước 1. Kiểm tra

• Xem xét bên ngoài độ kín của các thiết bị hệ thống bôi trơn và ống dẫn dầu và sự bắt chặt các chi tiết, nếu cần thiết thì khắc phục những hư hỏng.

Bước 2. Xả cặn bẩn khỏi bầu lọc dầu

• Hâm nóng động cơ trước khi xả cặn bẩn, lau chùi bụi bẩn ở vỏ bầu lọc, cặn bẩn xả vào chậu, khi mở nút xả dầu không để dầu văng làm bẩn động cơ.

Bước 3. Thay dầu ở các te

• Trong điều kiện sử dụng bình thường của ô tô thì thay dầu theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Bước 4. Thay lõi lọc (bầu lọc thấm) hoặc làm sạch bầu lọc ly tâm cùng với việc thay dầu ở các te

Bước 5. Rửa hệ thống bôi trơn:

• Đổ dầu rửa công nghiệp vào các te tới vạch dưới của thước đo dầu, khởi động động cơ và cho chạy chậm 2 – 3 phút, sau đó mở nút xả để tháo hết dầu rửa.
• Tháo nắp bầu lọc và nút đậy lỗ xả dùng chổi lông rửa sạch bầu lọc.
• Sau khi rửa xong, nếu cần phải thay lõi lọc mới, sau đó vặn chặt nút xả và đổ dầu mới vào các te qua miệng ống đổ dầu đúng số lượng quy định của nhà chế tạo.
• Khởi động động cơ, hâm nóng động cơ đến nhiệt độ bình thường rồi tắt máy sau khoảng 3 – 5 phút sau đó kiểm tra mức dầu trong các te.

Bước 6. Làm sạch đường dầu bôi trơn của động cơ

• Đường dầu trong trục khuỷu có thể dùng sợi vải sạch quấn vào dây thép rồi thấm dầu hoả để rửa sạch. Sau đó dùng không khí nén để thổi sạch, chú ý không để sót sợi vải và cặn bẩn trong đường dầu.

Nếu động cơ thiếu dầu bôi trơn sẽ ra sao?

Nếu động cơ không đủ dầu bôi trơn, thì chắc chắn sẽ có xu hướng hư vặt liên tục mặc dù tuổi đời động cơ còn đang rất cao (Xe mới mua 2 3 năm mà toàn lỗi vặt của các chi tiết cơ khí như tiếng gõ, trầy Block máy,…) dẫn đến sửa chữa và thay thế rất nhiều. Quan trọng hơn thế nữa, dầu nhờn còn có vai trò lấy đi nhiệt sơ bộ của các chi tiết mà hệ thống làm mát không tiếp xúc được. Nếu quá thiếu dầu nhờn cũng sẽ gây ra các hậu quả tiêu cực khi động cơ quá nóng (Rú pê, Giảm độ bền vật liệu,…)

Tác dụng của hệ thống bôi trơn trên ô tô

Hệ thống bôi trơn có nhiệm vụ đưa dầu đến chi tiết , làm giảm ma sát, làm mát và đồng thời lọc sạch những tạp chất lẫn trong dầu nhờn để dầu có thể đảm bảo tính năng hoá lý của nó.

Có nhiệm vụ đưa dầu đến các mặt ma sát, đồng thời lọc sạch những tạp chấ́t lẫn trong dầu nhờn khi dầu nhờn tẩy rửa các mặt ma sát này và làm mát dầu nhờn để đảm bảo tính năng hoá lý của nó.

Công dụng của dầu nhờn: Dầu bôi trơn (dầu nhờn) dùng trong các hệ thống bôi trơn có rất nhiều loại. Lựa chọn sử dụng loại dầu nhờn nào tuỳ thuộc vào mức độ phụ tải của ổ trục tính năng tốc độ và mức độ cường hoá của động cơ.

Công dụng của dầu bôi trơn (dầu nhờn):

• Bôi trơn các bề mặt ma sát, giảm ma sát khi các chi tiết máy vận hành

• Làm mát các chi tiết máy khi vận hành

• Làm sạch các chi tiết máy

• Bao kín các kẽ hở dầu đi qua (bao kín khe hở giữa pittong và xilanh)

• Giúp  máy móc đỡ bị han gỉ

Dầu nhờn dùng trong các hệ thống bôi trơn có rất nhiều loại, được phân loại thành các cấp và các loại theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Việc lựa chọn sử dụng loại dầu nhờn nào tuỳ thuộc vào mức độ phụ tải của ổ trục tính năng tốc độ và mức độ cường hoá của động cơ.

Các phương pháp bôi trơn dùng trong động cơ đốt trong

• Bôi trơn bằng pha dầu vào nhiên liệu

• Bôi trơn bằng vung té

• Bôi trơn cưỡng bức

• Hệ thống bôi trơn hỗn hợp

Các bộ phận chính của hệ thống bôi trơn trên ô tô

Hệ thống bôi trơn trên ô tô gồm rất nhiều các bộ phận khác nhau, mỗi bộ phận lại có mỗi chức năng riêng, cùng điểm qua các bộ phận chính của hệ thống bôi trơn trên ô tô

Bôi trơn các bề mặt ma sát, giảm ma sát khi các chi tiết máy vận hành

• Làm mát các chi tiết máy khi vận hành

• Làm sạch các chi tiết máy

• Bao kín các kẽ hở dầu đi qua (bao kín khe hở giữa pittong và xilanh)

• Giúp  máy móc đỡ bị han gỉ

Dầu nhờn dùng trong các hệ thống bôi trơn có rất nhiều loại, được phân loại thành các cấp và các loại theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Việc lựa chọn sử dụng loại dầu nhờn nào tuỳ thuộc vào mức độ phụ tải của ổ trục tính năng tốc độ và mức độ cường hoá của động cơ.

Xem thêm: Cách xoá vết xước ô tô nhanh nhất 2021

Các phương pháp bôi trơn dùng trong động cơ đốt trong

Bôi trơn bằng pha dầu vào nhiên liệu

Phương pháp này được dùng ở động cơ xăng hai kỳ có cửa nạp, cửa xả, cửa thổi ở trên xi lanh và các te chứa hòa khí. Dầu bôi trơn được pha vào trong nhiên liệu theo một tỷ lệ nhất định từ 1/20 – 1/25 và có thể theo các cách sau: Xăng và dầu bôi trơn được hòa trộn trước khi đổ vào bình chứa.

Dầu bôi trơn và xăng được chứa ở hai thùng riêng biệt trên động cơ. Trong quá trình động cơ làm việc, dầu và xăng được hoà trộn song song, tức là dầu và xăng được pha trộn theo định lượng khi ra khỏi thùng chứa.

Dùng bơm phun dầu trực tiếp vào ống khuếch tán hay vị trí bướm ga. Bơm được điều chỉnh theo tốc độ vòng quay của động cơ và vị trí bướm ga nên định lượng dầu được hoà trộn phù hợp với các tốc độ, chế độ tải trọng khác nhau.

Quá trình động cơ làm việc, các hạt dầu ở trong hỗn hợp xăng – dầu sẽ ngưng đọng trên các bề mặt chi tiết để bôi trơn các bề mặt ma sát.

Phương pháp bôi trơn bằng cách pha dầu vào trong nhiên liệu rất đơn giản nhưng không an toàn, do khó đảm bảo được lượng dầu bôi trơn cần thiết. Mặt khác do bôi trong hỗn hợp khí bị đốt cháy cùng nhiên liệu nên dễ tạo muội than bám trên đỉnh pit tông ngăn cản quá trình tản nhiệt của pit tông. Nếu lượng dầu pha nhiều, muội than hình thành càng nhiều làm pittông quá nóng dẫn đến hiện tượng cháy sớm, kích nổ, bu ri đoản mạch. Nếu pha ít dầu, bôi trơn kém làm cho pit tông bó kẹt trong xi lanh.

Bôi trơn bằng vung té

Khi động cơ làm việc,các chi tiết như trục khuỷu, thanh truyền, bánh răng…sẽ vung té dầu lên bề mặt làm việc của các chi tiết cần bôi trơn như xi lanh, các te, các cam…Ngoài ra, một phần dầu vung té dạng sương mù sẽ rơi vào các kết cấu hứng dầu của các chi tiết khác cần bôi trơn, như đầu nhỏ thanh truyền. Phương án bôi trơn này đơn giản, nhưng cũng như phương pháp bôi trơn bằng pha dầu vào nhiên liệu là khó đảm bảo đủ dầu bôi trơn cho các cổ trục. Vì vậy phương pháp này chỉ sử dụng ở động cơ có công suất nhỏ như động cơ xe máy, thuyền máy, bơm nước…

Bôi trơn cưỡng bức

Trong hệ thống này dùng bơm dầu để đưa dầu đến các bề mặt làm việc có ma sát. Dầu bôi trơn luôn luôn lưu động tuần hoàn và có một áp suất nhất định, thường khoảng 0, 1 – 0,04MN/m2.

Hệ thống bôi trơn cưỡng bức có cấu tạo phức tạp, nhưng có ưu điểm là điều chỉnh được lượng dầu, tẩy rửa sạch bề mặt ma sát và hiệu quả bôi trơn tốt. Hệ thống bôi trơn cưỡng bức thường dùng ở một số động cơ có cấu tạo đặc biệt và dầu không chứa ở các te mà để ở một thùng khác như động cơ đặt ngược hay đặt ngang có pittông đối nhau…

Hệ thống bôi trơn hỗn hợp

Hầu hết các động cơ dùng trên ôtô đều sử dụng hệ thống bôi trơn hỗn hợp gồm bôI trơn cưỡng bức và bôI trơn theo các te dầu. Các chi tiết quan trọng chịu tải trọng lớn như bạc cổ trục chính và bạc đầu to thanh truyền, các bạc trục cam, các bạc đòn mở của cơ cấu phân phối khí … được bôi trơn bằng áp lực, còn các chi tiết khác như pittông, mạt gương xi lanh, con đội, xu-páp, thân xu-páp và ống dẫn hướng xu-páp … được bôi trơn bằng dầu vung té.

Cấu tạo hệ thống bôi trơn

Trong hệ thống bôi trơn hỗn hợp toàn bộ dầu được chứa trong các te của động cơ. Bơm dầu được dẫn động từ trục khuỷu hoặc trục cam. Phao hút dầu có lưới chắn để lọc sơ các tạp chất có kích thước lớn và có khớp nối nên luôn luôn nổi trên mặt thoáng để hút dầu, kể cả khi động cơ bị nghiêng.

Nguyên lý làm việc hệ thống bôi trơn

Khi động cơ làm việc, dầu từ các te được bơm hút qua phao lọc dầu, qua ống dẫn đến bầu lọc thô vào ống dẫn dầu chính. Từ ống dẫn dầu chính, dầu sẽ theo các ống dẫn dầu nhánh đi bôi trơn cho cổ trục cam, trục đòn mở và bạc cổ trục chính rồi qua lỗ và rãnh ở trong trục khuỷu (trục khuỷu rỗng) để bôi trơn bạc đầu to thanh truyền và các cổ trục còn lại của trục khuỷu. Mặt khác,dầu cũng từ cổ biên, qua lỗ dẫn nhỏ theo rãnh dọc ở thân thanh truyền lên bôi trơn chốt pittông.Ở đầu to thanh truyền của một số động cơ có khoan lỗ phun dầu đặt nghiêng một góc 40 – 45 độ so với đường tâm của thanh truyền. Khi lỗ phun dầu này trùng hoặc nối thông với lỗ dầu ở cổ biên, thì dầu được phun hay té lên để bôi trơn xi lanh, cam và con đội…Sau khi bôi trơn tất cả các bề mặt làm việc của chi tiết, dầu lại chảy về các te, nghĩa là khi động cơ làm việc, dầu sẽ lưu động tuần hoàn liên tục trong hệ thống bôi trơn.Cũng từ đường dầu chính có một lượng dầu nhỏ khoảng 10 – 15% qua bầu lọc tinh. Tại đây những tạp chất có kích thước nhỏ được giữ lại nên dầu được lọc sạch sau đó về lại các te.

Các bộ phận kiểm tra và giữ an toàn cho hệ thống bôi trơn

Đồng hồ áp suất dầu nối với đường dầu chính để kiểm tra áp suất dầu và tình hình làm việc của hệ thống bôi trơn.

Đồng hồ nhiệt độ dầu: Được nối với các te để báo nhiệt độ dầu trong các te.

Thước thăm dầu : Dùng để kiểm tra mức dầu trong các te khi động cơ ngừng hoạt động.Các van: Trong hệ thống có ba van: van ổn áp, van an toàn và van nhiệt.

– Van ổn áp: có tác dụng giữ cho áp suất dầu không đổi trong phạm vi tốc độ vòng quay của động cơ. Khi áp suất dầu sau bơm cao hơn quy định thì van mở, một lượng dầu phía sau bơm sẽ qua van về lại phía trước bơm, nhờ vậy, áp suất dầu trên hệ thống bôi trơn luôn luôn ổn định.

– Van an toàn: Khi bầu lọc thô bị tắc, van an toàn sẽ mở, phần lớn dầu không qua bầu lọc mà lên thẳng đường dầu đi bôi trơn cho các chi tiết, để tránh hiện tượng thiếu dầu bôi trơn các bề mặt cần bôi trơn.

– Van nhiệt: Sau khi bôi trơn, dầu ở các te có nhiệt độ dầu quá cao (trên 80 độ C), do độ nhớt giảm, van nhiệt đóng để dầu qua két làm mát dầu rồi trở về các te.

Ở một số động cơ diesel bốn kỳ, két dầu đặt nối tiếp giữa bơm dầu và bầu lọc thô, nghĩa là dầu từ các te phải qua két dầu rồi mới lên bôi trơn các bề mặt làm việc của các chi tiết.

Hệ thống bôi trơn hỗn hợp có ưu điểm là: đảm bảo lượng dầu đi bôi trơn cho các chi tiết. Nhưng do dầu bôi trơn chứa trong các te, nên các te phải sâu để có dung tích lớn do đó làm tăng chiều cao động cơ. Đồng thời, dầu trong các te luôn tiếp xúc với khí cháy có nhiệt độ cao từ buồng cháy lọt xuống mang theo hơi nhiên liệu và hơi axít làm giảm tuổi thọ của dầu.

Tìm hiểu ưu nhược điểm của động cơ Diesel mới nhất 2023

Các hư hỏng thường gặp với hệ thống bôi trơn

Thông thường, các hư hỏng của hệ thống bôi trơn rất ít khi xảy ra nếu người sử dụng luôn tuân thủ theo các khuyến cáo của nhà sản xuất khi sử dụng ô tô, thường xuyên bảo dưỡng thay nhớt và lọc nhớt định kỳ. Các sự cố của hệ thống bôi trơn sẽ kéo theo các hư hỏng cực kỳ nghiêm trọng đối với các hệ thống khác trên động cơ như hệ thống phát lực (piston, thanh truyền, trục khuỷu…), hệ thống phân phối khí (trục cam, xupáp, cò mổ…). Chi phí bảo trì, sửa chữa cho các hư hỏng dẫn đến đại tu động cơ này rất cao so với các hư hỏng khác trên xe.

Một vài sự cố có thể xảy ra đối với hệ thống bôi trơn như:

+ Lượng nhớt quá thấp dẫn tới đèn báo áp suất nhớt bôi trơn sáng lên.

+ Lọc nhớt sử dụng quá lâu gây nghẹt lọc dẫn tới thiếu nhớt tới các vị trí cần bôi trơn, gây mài mòn lớn.

Chi phí bảo trì, sửa chữa khi cho hàng loạt các hoạt động đại tu động sẽ rất cao so với các hư hỏng khác trên xe.

• Một vài sự cố có thể xảy ra đối với hệ thống bôi trơn trên ô tô như:
• Rò rỉ đường ống khiến lượng dầu quá thấp khiến đèn báo áp suất dầu bôi trơn sáng lên.
• Lọc dầu sử dụng quá lâu bị nhiễm bẩn nặng gây nghẹt lọc dẫn tới thiếu dầu đếncác vị trí cần bôi trơn, gây ra hiện tượng mài mòn.
• Ron cạc-te dầu sau thời gian dài sử dụng bị lão hóa, xì dầu ra ngoài cạc-te. Bơm cấp dầu bị mòn hỏng.
• Và một số các hư hỏng khác

Khi nào cần bảo dưỡng hệ thống bôi trơn ô tô?

Bảo dưỡng hệ thống bôi trơn trên ô tô nhằm đảm bảo lượng dầu nhờn còn đầy đủ và chất lượng dầu đúng theo yêu cầu của nhà sản xuất. Vậy khi nào cần kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống bôi trơn? Chắc chắn đây là một câu hỏi được rất nhiều tài xế, chủ xe quan tâm.

Bảo dưỡng hệ thống bôi trơn ô tô tốt nhất là theo định kỳ 6 tháng hoặc 3 tháng một lần. Khách hàng không nên đợi ô tô có dấu hiệu bất thường mới đi kiểm tra. Bởi lúc đó có thể một số bộ phận bên trong đã bị hư hỏng. Ngoài ra, nếu ô tô của bạn hoạt động liên tục trên đường với hành trình dài thì có thể bảo dưỡng hệ thống bôi trơn theo số km và thực hiện thay dầu nhớt.

Hệ thống bôi trơn trên xe ô tô cần thiết thì việc bảo dưỡng hệ thống càng cần thiết hơn. Việc kiểm tra bảo dưỡng đúng kỹ thuật theo định kỳ sẽ mang đến hiệu quả tốt cho động cơ vận hành. Đồng thời còn hạn chế được các hỏng hóc lặt vặt phải sửa chữa – thay thế cực kỳ tốn kém. Nếu đã biết được tầm quan trọng của dầu bôi trơn, bạn đọc nên lưu ý thực hiện đúng kỹ thuật.

Xem thêm: Tầm quan trọng của Camera lùi đối với ô tô của bạn

Một vài lưu ý bảo dưỡng hệ thống bôi trơn ô tô?

Để hệ thống bôi trơn trên ô tô hoạt động tốt bạn nên thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng.

Cần chọn và thay dầu nhớt đúng theo yêu cầu của xe.

Ngoài ra, sau 2 lần thay dầu bạn nên thay luôn bầu lọc dầu.

Vì sao lại lựa chọn Suzuki Bình Dương là địa chỉ đáng tin cậy để bảo dưỡng định kỳ của chiếc xe của bạn

• Suzuki Bình Dương là đại lý có hệ thống bảo dưỡng 5S, chất lượng tốt – uy tín cao. Đã và đang được nhiều khách hàng tin tưởng.
• Suzuki Bình Dương cam đoan bán hàng có chất lượng tốt nhất với giá tốt nhất thị trường.
• Đặc biệt mọi sản phẩm mua tại Suzuki Bình Dương đều được bảo hành.
• Suzuki Bình Dương có đa dạng mẫu mã và các dịch vụ khác nhau để bạn lựa chọn.
• Suzuki Bình Dương có cơ sở vật chất tốt, hiện đại và chuyên nghiệp.
• Nhân viên và thợ của Suzuki Bình Dương là những người có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề.
• Đến với Suzuki Bình Dương bạn sẽ nhận được sự hỗ trợ. Tư vấn tận tình từ các chuyên gia của chúng tôi.
• Đặc biệt Suzuki Bình Dương luôn ưu đãi cho những khách hàng cũ.

Địa chỉ: 184C/1, Khu phố 1A, An Phú, Thuận An, Bình Dương

Giờ làm việc: 8h – 17h (tất cả các ngày trong tuần)

Hotline: 0921 911 921 liên hệ cho chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất!