Những Quy Thức Chuẩn Cần Tuyệt đối Tuân Thủ Trong Thiết Kế Nhà Thờ Họ

Quy thức trong kiến trúc cổ của người Việt nói chung và nhà thờ họ nói riêng, là những tiêu chuẩn quan trọng trong việc thiết kế và xây dựng. Những quy thức ấy bao gồm: quy định về kích thước, thành phần xây dựng, tỷ lệ giữa các chi tiết và hoa văn trang trí.

Thiết kế nhà thờ họ không đòi hỏi phải theo quy thức một cách chuẩn mực tuyệt đối như những công trình tín ngưỡng mang tính cộng đồng như đình, chùa, miếu, đền. Song, nhà thờ họ cũng thuộc vào nhóm công trình kiến trúc tâm linh, nên việc chú trọng đến những yếu tố chính trong kiến trức là rất cần thiết.

Để hiểu rõ hơn về những quy thức chuẩn trong thiết kế và thi công nhà thờ họ, bài viết dưới đây sẽ phân quy thức thành 4 phần tiêu biểu trong kiến trúc của nhà thờ họ để bạn dễ nắm bắt

1. Kiến trúc mái nhà

Phần mái thường là phần có diện tích lớn và chiếm tới 2/3 chiều cao mặt đứng của công trình. Đối với kiến trúc mái của nhà thờ họ, mẫu thiết kế nhà thờ họ 2 mái sẽ khác với mẫu nhà thờ họ 4 mái, 8 mái. Nhà thờ họ 2 mái theo truyền thống là kiểu triền mái chuẩn kiến trúc cổ Việt Nam, có triền thẳng và không cong. Trong khi đó, với nhà thờ họ 4 mái, 8 mái, triền mái sẽ hếch lên ở góc để tạo sự thanh thoát. Góc mái của kiểu nhà thờ họ 4 mái, 8 mái hay “tàu đao” được làm cong uốn ngược tạo thành “đao quật”.

Mẫu nhà thờ họ 2 mái

Mẫu nhà thờ họ 4 mái

Những hoa văn được trang trí trên mái nhà thờ họ thường đơn giản hơn so với đình, chùa, đền, miếu. Những hoa văn đặc trưng như: mặt nguyệt, đại tự, vân mây,… sẽ được đặt ở chính giữa mái. Ở các bờ nóc đặt gạch hoa chanh. Đỉnh mái ở hai đầu bờ nóc gắn con kìm (long, nghê hoặc cá chép hóa rồng), bờ quyết (bờ guột) gắn con sô, con náp hay lạc long thủy quái. Các con vật này là hình tượng thể hiện cho tinh thần ngôi nhà. Phần mái có trang trí hoa văn riêng gọi là diềm mái. Mái hiên nhà thờ họ được nâng đỡ bằng hệ thống kẻ hoặc bảy, là một thanh gỗ đặt chéo theo triền dốc mái. Khi đến diềm mái, thanh gỗ kẻ sẽ vươn ra theo nguyên tắc đòn bẩy.

Mái nhà thờ họ được đặt hình tượng trang trí theo truyền thuyết dân gian.