NLXH: Chiếc Lá Cuối Cùng (ý Tưởng 1) - Thích Văn Học

Tham khảo: Trọn bộ tài liệu độc quyền của Thích Văn học.

“Nhưng xem kìa! Sau trận mưa vùi dập và những cơn gió xoáy dữ tợn suốt một đêm dài, vẫn còn một chiếc lá thường xuân dựa trên bức tường gạch. Đấy là chiếc lá cuối cùng. Vẫn còn có màu xanh thẫm gần cuống, nhưng với phần rìa te tua pha màu vàng của sự tàn tạ, những chiếc lá vẫn dũng cảm bám vào cái cành cao dăm bảy mét cách mặt đất”(Trích Chiếc lá cuối cùng, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Từ đoạn văn trên, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận với một trong ba ý tưởng sau đây:

• Đừng bao giờ đánh mất hy vọng• Thiên nhiên là nguồn sống của con người• Chiếc lá vẽ và chiếc lá thực

(Trích đề thi chuyên Văn Trường PT Năng khiếu TP. Hồ Chí Minh năm học 2019 – 2020).

DÀN Ý CHI TIẾT

Hướng dẫn

+ Đề bài cho một đoạn trích ngắn trong tác phẩm Chiếc lá cuối cùng trong SGK Ngữ văn 8. Nhiệm vụ của học sinh cần làm, là phải hiểu và tóm tắt được ý chính của đoạn trích này nói lên điều gì. Từ nội dung ý nghĩa ấy, em chọn một trong ba ý chính của đoạn trích này theo như đề bài đã gợi ý. Lưu ý, chỉ được chọn một trong ba ý tưởng.

Tham khảo: Sách Chuyên đề lý luận văn học (Cập nhật 2024)

+ Nhìn chung, các em học sinh sẽ thấy 3 ý tưởng cũng chính là 3 gợi ý để có thể làm được bài này.

=> Ý chính của đoạn trích là: Lấy hình ảnh ẩn dụ của chiếc lá cuối cùng còn bám lại (mà thực chất là bức tranh vẽ) để nói lên sự hy vọng, ý chí nghị lực của con người.

Ý tưởng 1: Đừng bao giờ đánh mất hy vọng

Mở bài

+ Đã bao giờ bạn rơi vào tuyệt vọng khi đứng trước thất bại của bản thân?

+ Đã bao giờ bạn cảm thấy cuộc sống của mình vô nghĩa khi biết mình mắc phải căn bệnh hiểm nghèo?

+ Ông bà ta đã từng có câu “còn nước còn tát” với suy nghĩ rằng, đôi khi phép màu nhiệm sẽ xảy ra trong cuộc sống thì sao.

+ Đoạn trích trong tác phẩm Chiếc lá cuối cùng trong SGK Ngữ văn 8 đã khơi gợi trong tôi một phép màu tinh thần, vì thế ĐỪNG BAO GIỜ ĐÁNH MẤT HY VỌNG!

Thân bài

1/ Giải thích

+ Hy vọng nghĩa là sự mong mỏi một điều gì đó tốt đẹp hơn (đặc biệt là những lúc cần có sự thay đổi tích cực hơn, tốt hơn)

+ Khái quát ý của đoạn trích: Đọc qua đoạn trích, chúng ta sẽ thấy một sự đối nghịch giữa một bên là “cơn gió xoáy dữ tợn” và một bên là “một chiếc lá thường xuân” mỏng manh, yếu ớt dựa trên bức tường gạch. Thế nhưng, chiếc lá ấy vẫn còn màu xanh đẹp đẽ, vẫn bám trụ vững vàng và tồn tại sau cơn gió xoáy. Nghĩa là, chiếc lá mỏng manh ấy đã phải chiến đấu một cách dũng cảm với thiên nhiên khắc nghiệt và rồi nó đã chiến thắng. Từ lớp nghĩa đen ấy, chúng ta có thể hình dung ra sự hy vọng của một con người khi đối mặt với nghịch cảnh trong cuộc sống. Đặc biệt, chúng ta có thể đưa ra liên hệ khi thấy từ nhân vật Giôn – xi một sự hồi sinh thần kì. Cô đang bị viêm phổi nặng, không còn tha thiết gì với cuộc sống nữa nhưng đã có được sức mạnh để hồi sinh như chiếc lá thường xuân vẫn xanh kia, luôn cố gắng sống và kiêu hãnh vươn mình trước gió bão.

2/ Biểu hiện của một người luôn hy vọng

+ Trong hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật hiểm nghèo, con người luôn trông mong một điều gì đó có thể thay đổi hoàn cảnh tốt hơn, một phép màu nào đó có thể xảy ra.

+ Câu nói có liên quan: “Còn nước còn tát”.

3/ Tại sao nói: “ Đừng bao giờ đánh mất hy vọng?”

+ Đầu tiên, bạn có bao giờ nghĩ, hy vọng chính là nơi khởi nguồn cho mọi ước mơ, hy vọng chính là tiếng nói của mục đích sống? Trong cuộc sống, bất kì ai cũng sẽ có lúc đặt ra cho mình những chuẩn mục, ước mơ cùng với niềm hy vọng lớn lao có thể thực hiện được những điều đó. Và cuộc sống không phải lúc nào cũng màu hồng, trải thảm hoa hồng cho chúng ta bước lên. Đâu đó trên bước đường đời, chúng ta sẽ vấp phải những chông gai, thử thách, những mảng tối u ám. Những lúc ấy, niềm hy vọng xuất hiện. Niềm hy vọng đem đến cho bạn niềm tin tưởng, sức mạnh để vượt qua cú sốc của cuộc sống.

+ Sau những trải nghiệm trong cuộc sống, bạn sẽ hiểu rằng, cuộc sống của bạn sẽ không thể phát triển nếu không có hy vọng. Cuộc sống muôn hình vạn trạng, chúng ta có thể khó kiểm soát được những gì tốt – xấu sẽ xảy đến. Nhưng bạn có thể kiểm soát được thái độ, tinh thần của bản thân để đối đầu với những khó khăn thử thách.

(Ở ý này, học sinh có thể liên hệ với câu “Bạn không thể đổi hướng gió, nhưng bạn có thể làm chủ cánh buồm” hoặc câu “Ta hay chê cuộc đời méo mó/Sao ta không tròn tự trong tâm – Lưu Quang Vũ)

Dẫn chứng

Xem video clip về những người dân ở giữa tâm dịch Vũ Hán, cùng nhau hò hét “Vũ Hán cố lên” qua khung cửa sổ nhà mình, tôi bỗng giật mình.

Ở một góc độ nào đó, bên cạnh những biện pháp phòng chống dịch quyết liệt của giới chuyên môn, những lo toan chuẩn bị của các bà mẹ, bà vợ trong việc mua sắm thực phẩm, vật dụng y tế bảo vệ sức khoẻ gia đình, thì việc động viên nhau giữ niềm hi vọng lạc quan cũng là một cách để con người sống sót qua cơn đại dịch khủng khiếp.

Câu chuyện trên làm cho tôi nhớ về một tác phẩm văn học nổi tiếng của O. Henrry. Trong truyện “Chiếc lá cuối cùng”, nhân vật Johnsy bị viêm phổi nặng và tuyệt vọng nằm đếm những chiếc lá thường xuân ngoài cửa sổ phòng bệnh của mình rụng xuống. Cô có một niềm tin rằng khi chiếc lá cuối cùng lìa cành cũng là lúc cô sẽ ra đi.

Thế rồi, sau một đêm mưa bão, chiếc lá cuối cùng trên cây vẫn ở đó. Sự kiện này làm cho Johnsy thay đổi nhận thức, đồng ý ăn uống và tiếp tục điều trị. Không ngờ chiếc lá ấy chính là “kiệt tác” của một người họa sĩ già đã vẽ lên tường trong cái đêm chiếc lá cuối cùng rụng xuống để giúp Johnsy giữ vững tinh thần.

Niềm hi vọng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc điều trị bệnh tật, chiến đấu chống lại thiên tai, ôn dịch. Ngoài những biện pháp giữ vệ sinh, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc tinh thần tốt cũng là một điều cần thiết. Những nghiên cứu khoa học đã chỉ ra stress mãn tính có thể ảnh hưởng bất lợi đến các thành phần của hệ miễn dịch cơ thể. Vì thế, việc giữ tâm lý ổn định, lạc quan và tránh những căng thẳng, lo lắng quá mức, kéo dài cũng có thể xem là một yếu tố tích cực trong việc phòng chống dịch virus corona mới hiện nay.

( Trích https://tuoitre.vn/khong-ai-biet-khi-nao-dich-qua-di…)

Những câu nói hay về hy vọng (Theo Từ điển danh ngôn):

– Lạc quan là niềm tin dẫn tới thành tựu. Bạn chẳng thể làm được điều gì mà thiếu đi hy vọng và sự tự tin.(Helen Keller)

– Bốn ý tưởng hay cho cuộc sống:Nhìn lại phía sau & Có kinh nghiệm!Nhìn lên phía trước & Thấy hy vọng!Nhìn ra xung quanh & Tìm được thực tại!Nhìn vào bên trong & Tìm thấy chính mình!(Khuyết danh)

– Nếu bạn cảm thấy sợ hãi về điều sẽ xảy ra, đừng sợ. Hãy ôm lấy sự không chắc chắn. Để nó dẫn bạn đi. Hãy cản đảm khi đời thách thức bạn sử dụng cả con tim và trí óc để mở ra con đường dẫn tới hạnh phúc của riêng mình, đừng lãng phí thời gian trong tiếc nuối. Bật mạnh mẽ vào hành động tiếp theo. Hưởng thụ hiện tại khi nó tới, từng giây phút; bởi bạn sẽ không bao giờ có lại thời khắc đó đâu. Và nếu có lúc nào bạn ngước lên và thấy mình lạc lối, hãy hít thở sâu và bắt đầu lại. Đi ngược theo bước chân mình và quay trở về nơi tinh khiết nhất trong trái tim… nơi hy vọng tồn tại. Bạn sẽ lại tìm thấy con đường.(Khuyết danh)

– Người có sức khỏe, có hy vọng; và người có hy vọng, có tất cả mọi thứ.(Thomas Carlyle)

– Khi không có hy vọng, bổn phận của chúng ta là sáng tạo ra nó.(Albert Camus)

– Hy vọng giống như con đường quê: chưa từng có con đường, nhưng khi nhiều người đi lên nó, nó thành con đường.(Lâm Ngữ Đường)

4/ Bàn bạc, mở rộng vấn đề

+ Niềm hy vọng mang đến cho con người biết bao điều kì diệu. Nếu bạn đọc hết tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của nhà văn O’ Hen – ri thì bạn sẽ biết rằng, ban đầu Giôn – xi đã đánh mất niềm tin, niềm hy vọng vào chính bản thân mình. Cô đã phó thác số phận cho những chiếc lá thường xuân ngoài cửa sổ. Bởi cô suy nghĩ tiêu cực, đặt niềm hy vọng mong manh vào chiếc lá dẫu biết, chiếc lá còn phải chống chọi lại với mưa bão ngoài kia. Và cũng chính niềm tin, sự hy vọng mong manh ấy đã cứu sống cô.

+ Nhưng quan trọng là, điều gì thật sự đã cứu sống cô vượt qua hoàn cảnh ngặt nghèo của bệnh tật? Không điều gì khác, chính tấm lòng nhân ái, yêu thương mà cụ Bơ – men đã trao gửi bằng tất cả niềm hy vọng tích cực, sự hy sinh cao cả của mình. Tưởng chừng như hy vọng không hề liên quan gì đến tình thương yêu giữa con người với con người. Nhưng không, cụ đã trao gửi đến cô cái niềm hy vọng tuyệt đối vào sự hồi sinh của một con người đang ở bên kia bờ vực của cái chết. Điều đó lại càng chứng tỏ, tình thương yêu con người có sức mạnh thật tuyệt vời. Nó có thể đẩy niềm hy vọng của con người lên một tầm cao mới, và còn có thể cứu vớt được tính mạng của cả một con người.

+ Cũng theo https://tuoitre.vn/khong-ai-biet-khi-nao-dich-qua-di…:Ngoài thị trường, lợi dụng niềm lo âu của dân chúng, nhiều người đã tranh thủ thời cơ để tăng giá kinh doanh các mặt hàng khẩu trang, nước rửa tay…Ngay lập tức, khắp nơi xuất hiện những điểm phát khẩu trang miễn phí, thông tin hướng dẫn pha chế nước rửa tay để giúp cho mọi người có điều kiện bảo vệ sức khoẻ. Đó chính là niềm hi vọng của một xã hội tử tế, biết tương trợ, giúp đỡ nhau trong cơn hoạn nạn.

Đan xen giữa những tin tức gây u buồn, lo lắng là những câu chuyện vui mừng và hi vọng. Như triết gia Nietzsche đã từng nói: “Người nào có lý do để sống thì có thể tồn tại trong mọi nghịch cảnh”. Bài hát “Fight the virus” do Alvin Oon viết lời kết thúc bằng một thông điệp mạnh mẽ: “Humanity, we will win this fight the virus.” (Nhân loại ơi, chúng ta sẽ chiến thắng trong cuộc chiến chống virus này).

Không ai biết chắc chắn khi nào dịch bệnh sẽ dừng lại, nhưng chúng ta vẫn có niềm hi vọng lớn lao về tương lai tốt đẹp phía trước. Ngày mai, trời lại sáng!

(Theo chuyên gia tâm lý Vương Nguyễn Toàn Thiện (Bệnh viện Nhi TP. Hồ Chí Minh)

+ Một trong những cách tốt nhất mà tôi khám phá ra để giữ hy vọng ngay cả khi lời cầu nguyện của chúng ta không được đáp lại là hãy tìm đến với những người khác để an ủi và sẻ chia. Nếu nỗi đau đớn, khổ sở của bạn là một gánh nặng, thì bạn hãy tìm đến để chia sẻ và xoa dịu nỗi đau tương tự ở người khác và mang đến cho họ niềm hy vọng. Hãy làm cho họ nhẹ lòng để họ có thể cảm thấy mình được an ủi khi biết rằng họ không đơn độc trong sự chịu đựng của riêng họ. Hãy đến với họ bằng sự cảm thông và lòng trắc ẩn, khi mà hơn ai hết bạn biết rõ bản thân mình cần sự cảm thông và lòng trắc ẩn đến nhường nào. Hãy trở thành một người bạn khi mà bạn biết rõ tình bạn quý giá và có thể an ủi bạn ra sao. Hãy mang đến hy vọng cho người khác khi mà bạn cần hy vọng hơn bao giờ hết.

(Theo https://thanhnien.vn/…/cuoc-song-khong-gioi-han-chia-se…)

Kết bài

+ Khi còn thở, ta còn hy vọng. (Barack Obama).

+ Chỉ khi ta không còn biết hy vọng có ý nghĩa gì nữa trong cuộc sống của chúng ta thì cuộc sống mới trở nên vô nghĩa.

+ Đừng bao giờ đánh mất hy vọng, bởi vì chỉ có nó mới đem lại cho bạn tất cả, ngay khi bạn ở trong nghịch cảnh nào đi chăng nữa.

Tài liệu còn nội dung của phần Ý TƯỞNG 2 và Ý TƯỞNG 3, nhưng do dung lượng bài viết không cho phép, chúng tớ sẽ đăng 2 Ý TƯỞNG còn lại ở một bài viết khác. Tài liệu tham khảo:– Sách Bồi dưỡng HSG 9 và luyện thi vào 10 chuyên môn Ngữ văn (Nguyễn Phước Lợi chủ biên)– Internet.

Xem thêm:

Tham khảo các bài viết về Nghị Luận Văn Học tại: https://thichvanhoc.com.vn/ky-thi-thptqg/nlvh/

Đón xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB Thích Văn Học