Phú Thọ Những Lần đón Bác

Phú Thọ là tỉnh có lịch sử xây dựng và phát triển từ lâu đời, theo suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc; là đất của các di tích lịch sử, các danh lam thắng cảnh và nền văn hóa dân gian đặc sắc. Lúc sinh thời, Bác vẫn dành cho Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ sự quan tâm đặc biệt, Người đã nhiều lần về thăm, làm việc tại tỉnh và cũng viết nhiều bài báo, gửi thư khen, biểu dương thành tích trong các phong trào thi đua cách mạng của địa phương.

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, chính quyền dân chủ nhân dân vừa mới thành lập đã phải đương đầu với nhiều khó khăn thử thách. Thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa. Tháng 12/1946, kháng chiến toàn quốc bùng nổ sau Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vì có cơ sở Đảng tin cậy, phong trào cách mạng của quần chúng vững vàng, Phú Thọ vinh dự được đón tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh đến ở và làm việc trong hành trình Người từ Hà Nội lên Việt Bắc lãnh đạo toàn dân kháng chiến. Từ ngày 4/3 – 01/4/1947, Người đã dừng chân tại các xã Cổ Tiết (huyện Tam Nông), Chu Hóa (huyện Lâm Thao) và Yên Kiện (huyện Đoan Hùng) của tỉnh Phú Thọ. Trong thời gian làm việc tại đây, Bác đã dành thời gian đọc “Việt Nam sử lược”; nhắc nhở các đồng chí lãnh đạo của Đảng nghiên cứu kinh nghiệm đánh giặc giữ nước của các thế hệ cha anh, vận dụng trong cuộc kháng chiến chống Pháp, anh em phục vụ phải có tác phong quân sự sinh hoạt nề nếp; đặt tên cho các đồng chí trong đội cận vệ của Người là: Trường - Kỳ - Kháng - Chiến - Nhất - Định - Thắng - Lợi để nhắc nhở mọi người nhiệm vụ quan trọng nhất trong lúc này là cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta tiến hành cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi. Cũng trong thời gian này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã soạn thảo, công bố nhiều tài liệu, văn kiện quan trọng như: Thư gửi “Đồng bào toàn quốc”, “Đồng bào hậu phương”, “Quốc hội và nhân dân Pháp”; ký Sắc lệnh số 28/SL, số 29/SL, 30/SL, 31/SL, 32/SL…; hoàn thành tác phẩm “Đời sống mới”;… Từ cuối tháng 3/1947, chiến sự ngày càng lan rộng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và cơ quan Trung ương Đảng chuyển lên căn cứ địa Việt Bắc trực tiếp chỉ đạo cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược, bảo vệ nền độc lập dân tộc. Chỉ hơn một tháng sau khi Bác chuyển lên Việt Bắc, chiến sự đã lan đến tỉnh Phú Thọ.

Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bác đã trở về Phú Thọ để thăm các đơn vị đóng quân trên điạ bàn. Tháng 3/ 1951, Đại đoàn 312 mở hội nghị ở xóm Cúng, xã Đại Phạm, huyện Hạ Hòa quán triệt nhiệm vụ trong chiến dịch Hoàng Hoa Thám. Một vinh dự lớn đến với cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 312, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm đơn vị. Người hỏi han tình hình học tập của cán bộ, chiến sĩ, tình hình sẵn sàng nhận nhiệm vụ của Đại đoàn, Người căn dặn: “Muốn đánh thắng, trước hết phải đoàn kết chặt chẽ và có quyết tâm cao”.

Sau khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, trên đường từ chiến khu Việt Bắc về Thủ đô, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Đền Hùng. Khoảng 10 giờ ngày 19/9/1954, tại Đền Giếng, Bác đã nói chuyện và căn dặn cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên Phong khi vào thành phố phải giữ gìn quân phong, giữ nghiêm kỷ luật, tôn trọng và giúp đỡ nhân dân, tránh sa ngã, cám dỗ trước những “viên đạn bọc đường”, đặc biệt, Người nhấn mạnh:

“Các Vua Hùng đã có công dựng nước

Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”

Đây là lời dặn dò tâm huyết của Bác, không chỉ đối với cán bộ, chiến sĩ về tiếp quản Thủ đô, mà còn xác định ý thức, trách nhiệm đối với quê hương, đất nước, cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

Hòa bình lập lại, Chính phủ cho xây dựng lại cầu Việt Trì tại địa điểm cây cầu cũ đã bị bom đánh sập. 13 giờ ngày 12/02/1956 , Bác đã về thăm và chúc Tết toàn thể cán bộ, công nhân Việt Nam và chuyên gia Trung Quốc đang làm việc tại công trường khôi phục cầu. Sau khi đi thăm chỗ ăn, nghỉ của chuyên gia, công nhân; ra thăm công trường đang thi công, Người căn dặn anh chị em công nhân ra sức thi đua hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch; thi đua làm mau, làm tốt, làm rẻ; kết hợp chống tham ô, lãng phí. Công nhân Việt Nam đoàn kết với các đồng chí bạn; học tập kinh nghiệm quý báu của bạn… Sau hơn nửa năm khẩn trương lao động và chỉ hơn một tháng sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm, ngày 23/3/1956, cầu Việt Trì đã được xây dựng xong, thông suốt giao thông đường sắt và đường bộ, nối liền các tỉnh phía Bắc với các tỉnh đồng bằng và Thủ đô Hà Nội, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy KT - XH, an ninh quốc phòng của tỉnh lên một bước mới.

Giữa lúc Đảng bộ và nhân dân tỉnh Phú Thọ đang ra sức thực hiện kế hoạch 3 năm (1958- 1960) “cải tạo xã hội chủ nghĩa, bước đầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội” thì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành cho Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ sự quan tâm đặc biệt. Ngày 20/7/1958, Người về thăm tỉnh Phú Thọ. Người dự “Hội nghị phát động phong trào thi đua sản xuất vụ mùa của tỉnh Phú Thọ” và nói chuyện với hơn 2000 cán bộ từ tỉnh đến xã. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng Huy hiệu của Người cho đại biểu xã Vân Phú (huyện Hạc Trì), là xã làm được nhiều phân bón nhất tỉnh Phú Thọ và trao cho Ủy ban Hành chính tỉnh thêm 10 Huy hiệu để làm giải thưởng cho các đơn vị, cá nhân có thành tích khá nhất trong vụ mùa này. Đồng thời, Bác nhắc nhở Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh: “Kiên quyết sửa chữa những khuyết điểm, ra sức thi đua sản xuất, đảm bảo vụ mùa thắng lợi. Muốn được như thế phải biến quyết tâm của Đảng và Chính phủ thành quyết tâm của toàn bộ cán bộ và toàn thể nhân dân, phải đánh tan tư tưởng tiêu cực, bi quan, ngại khó, cán bộ từ tỉnh đến xã phải đi sát với quần chúng, phải nắm lấy một số nơi, tham gia lao động với quần chúng, học tập kinh nghiệm và sáng kiến của quần chúng để lãnh đạo quần chúng một cách thiết thực và toàn diện; các cấp ủy Đảng, chính quyền cùng nhân dân định kế hoạch cụ thể”. Tình cảm Bác dành cho đồng chí, đồng bào trong tỉnh là nguồn động viên mạnh mẽ để Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ vượt qua mọi khó khăn, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển KT - XH.

Thực hiện quyết định của Trung ương, ngày 28/11/1958 công trình xây dựng Khu công nghiệp Việt Trì được khởi công. Trong khi toàn thể cán bộ, công nhân viên công trường xây dựng Khu công nghiệp đang sôi nổi, khẩn trương thi công với khẩu hiệu “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, “vì sự nghiệp công nghiệp hóa nước nhà, thi đua cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất, tiết kiệm vật tư”, một vinh dự lớn đã đến, ngày 13/4/1959, Bác Hồ về thăm công trường. Đi thăm các khối làm việc, Người ân cần hỏi thăm điều kiện làm việc, ăn ở của công nhân và khen ngợi tinh thần lao động hăng say, nhiệt tình, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công nhân Khu công nghiệp. Người nói: “Đây là khu công nghiệp đầu tiên của nước ta. Xưa các Vua Hùng đã chọn làm nơi đóng đô dựng nước. Nay ta xây dựng Đất Tổ thành một khu công nghiệp to lớn, cơ sở của chủ nghĩa xã hội. Từ đây ta sẽ bắt đầu cho công cuộc xây dựng to lớn của cả nước… Bác mong các cô, các chú cùng thi đua xây dựng sao cho các nhà máy được ra đời để hoạt động càng sớm càng tốt, để ta có thể được những sản phẩm tự lực cánh sinh mà xưa nay vẫn phải mua của nước ngoài”… Những lời căn dặn của Bác là nguồn động viên to lớn đối với cán bộ, công nhân đang xây dựng khu công nghiệp. Sau hơn 3 năm khẩn trương xây dựng, ngày 18/3/1962, Khu công nghiệp Việt Trì được khánh thành. Từ thời điểm này, chính thức mở đầu cho lịch sử Khu công nghiệp Việt Trì.

Giai đoạn lịch sử 1960 – 1963 là những năm tháng sôi động của nhân dân miền Bắc đang phấn khởi bước vào thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), Hợp tác xã (HTX) Đồng Tâm, xã Đồng Tâm (nay là thị trấn Đoan Hùng) là điểm sáng nông nghiệp của miền Bắc, đi đầu trong phong trào “phá xiềng 3 sào” và có thành tích bước đầu về tổ chức sản xuất, khai phá đồi trọc, biết khai thác thế mạnh của vùng đồi, đạt bình quân ruộng đất 6 sào và quyết tâm thi đua đuổi kịp Đại Phong – một HTX điển hình của tỉnh Quảng Bình và toàn miền Bắc trong những năm đầu xây dựng HTX. Ngày 20/3/1961, cán bộ và xã viên hợp tác xã Đồng Tâm đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm. Sau khi nói chuyện với lãnh đạo tỉnh và huyện, Bác đã nói chuyện với hơn 200 cán bộ, xã viên hợp tác xã, Bác đã khen ngợi cán bộ, đảng viên, đoàn viên và bà con xã viên đã tích cực khai hoang, mở rộng diện tích và nỗ lực đẩy mạnh sản xuất. Bác nói: “Đồng Tâm là cùng một lòng, mọi người cùng một lòng là rất tốt. Muốn hợp tác xã vững mạnh cán bộ phải gương mẫu, liêm khiết, không được tham ô, không được làm việc xấu; tổ chức và quản lý cho tốt; phân phối sản phẩm cho công bằng. Còn bà con xã viên muốn hợp tác xã vững mạnh phải đoàn kết chặt chẽ, phải có tinh thần làm chủ và hăng hái tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, không vì lợi ích riêng mà sao nhãng việc công…”. Thực hiện lời dạy của Người, Đảng bộ và nhân dân Đồng Tâm đã khắc phục khó khăn, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước ở địa phương và trở thành lá cờ đầu về sản xuất nông nghiệp của tỉnh Phú Thọ, được Quốc hội, Chính phủ tặng thưởng Huân chương hạng Nhất, Nhì, 63 lá cờ của các cấp, các ngành từ Trung ương đến tỉnh.

Với những thành tích đã đạt được trong thời kỳ thực hiện kế hoạch 3 năm “Cải tạo bước đầu phát triển KT - XH (1958- 1960)” và năm đầu của kế hoạch Nhà nước 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), Phú Thọ được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng cờ thi đua khá nhất, Chính phủ thưởng Huân chương Lao động Hạng Nhất về thành tích “Tỉnh dẫn đầu miền Bắc”. Do có nhiều thành tích trong sản xuất, nhân dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, ngày 18 và 19/8/1962, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Phú Thọ đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm. 5h30’ ngày 19/8/1962, hơn 3 vạn cán bộ, bộ đội và đồng bào các dân tộc từ khắp nơi trong tỉnh đã có mặt tại sân vận động thị xã để đón chào Người trong niềm vui sướng và phấn khởi. Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Bác thân ái hỏi thăm đồng bào các dân tộc, bộ đội, công an, dân quân, anh hùng lao động và chiến sĩ thi đua trong toàn tỉnh. Người đã nói nhiều về trách nhiệm của tỉnh Phú Thọ. Người căn dặn: “Bác tin rằng Đảng bộ Phú Thọ sẽ cố gắng lãnh đạo nhân dân tỉnh ta tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, hoàn thành và hoàn thành vượt mức những nhiệm vụ Đảng đã giao phó, trở nên tỉnh tiên tiến để góp phần đắc lực vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc”.

Sau khi dự lễ mít tinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi thăm HTX Nam Tiến và Nhà máy Supe Phốt phát Lâm Thao. Về thăm HTX Nam Tiến - đơn vị điển hình tiên tiến về năng suất lúa cao sản của tỉnh, Người khen ngợi những thành tích đã đạt được của các xã viên, cán bộ và đảng viên đồng thời Người cũng nhắc nhở: Cán bộ phải làm đầy tớ phục vụ nhân dân, không phải như thời Tây làm quan đâu; phải đoàn kết cùng nhân dân xây dựng HTX. Trên đường về, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn tranh thủ vào thăm một số gia đình xã viên và hỏi thăm đời sống của bà con. Sau khi đi thăm và nói chuyện với cán bộ, xã viên hợp tác xã Nam Tiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Nhà máy Supe Phốt phát Lâm Thao - một trong những cơ sở công nghiệp đầu tiên của nền công nghiệp Việt Nam nói chung, của ngành hóa chất và phân bón Việt Nam nói riêng. Nhà máy đi vào sản xuất chưa đầy 2 tháng đã có nhiều đóng góp quan trọng cho tỉnh Phú Thọ nói riêng và nền nông nghiệp của cả miền Bắc nói chung. Khu tập thể công nhân là địa điểm đầu tiên Người đến thăm, sau đó, Người đến thăm khu chuyên gia Liên Xô. Cảm ơn Đảng cộng sản, Nhà nước và nhân dân Liên Xô đã giúp ta xây dựng nhà máy, Người nhấn mạnh: Mọi người phải học tập chuyên gia, chống lãng phí nguyên vật liệu, phải xây dựng khối đại đoàn kết giữa công nhân và nông dân và căn dặn cán bộ, công nhân nhà máy phải có tinh thần làm chủ, tích cực sản xuất hoàn thành vượt mức kế hoạch phục vụ nông nghiệp và đoàn kết với nông dân… Trên đường về Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vào thăm viếng Đền Hùng và Lữ đoàn Pháo binh 374 - một trong 4 Lữ đoàn được thành lập theo hướng chiến lược để bảo vệ Tây Bắc.

Năm 1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi nhân dân cả nước thi đua thực hiện “Tết trồng cây”. Hưởng ứng lời kêu gọi của Người, Đảng bộ và nhân dân xã Vinh Quang (nay là xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy) đã phát động nhân dân toàn xã trồng cây phủ xanh đất trống, đồi trọc, đưa nhiệm vụ trồng cây thành một chỉ tiêu phấn đấu hàng năm. Nhờ tinh thần ấy, xã Vinh Quang đã trở thành đơn vị trồng cây khá nhất, là điển hình để các địa phương học tập và vinh dự được Chính phủ tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng Ba,… Từ năm 1962 đến năm 1964, xã Vinh Quang luôn là đơn vị trồng cây điển hình của miền Bắc. Vì vậy, ngày 26/01/1964, đảng bộ và nhân dân xã Vinh Quang vinh dự được Bác Hồ về thăm. Điều làm cho tất cả mọi người bất ngờ là Người đã không vào nơi đón tiếp được chuẩn bị sẵn mà Người đi thăm những khu trồng cây, khu trang trại chăn nuôi, trường học và nhà dân. Tận mắt chứng kiến thành tích trồng cây của xã, Bác rất hài lòng và mong muốn Vinh Quang phát huy tốt hơn nữa việc trồng cây. Trong Báo Nhân dân số 3600 ra ngày 5/02/1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài biểu dương xã Vinh Quang trồng và chăm sóc cây tốt, trong đó Người viết: “Có được kết quả đó là do chi bộ khéo lãnh đạo, do cán bộ, đảng viên và đoàn viên hăng hái xung phong... Nếu bà con xã Vinh Quang cố gắng tiến lên mà không tự mãn với kết quả hiện nay thì vài ba năm nữa, các đồi trọc sẽ biến thành vườn cây tươi tốt, thành kho vàng vô tận của HTX và xã viên…”. Về thăm xã Vinh Quang cũng là lần cuối cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm tỉnh Phú Thọ.

Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Phú Thọ vinh dự và tự hào được tham gia bảo quản thi hài Bác. Căn cứ bảo quản thi hài Bác được lựa chọn xây dựng tại xã Cự Thắng, huyện Thanh Sơn với mật danh H21. Đúng 21 giờ ngày 11/7/1972, thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được di chuyển từ K84 qua sông Đà đến căn cứ H21 và để thuận tiện cho việc lưu giữ, 21h ngày 8/02/1973, thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rời căn cứ H21 trở lại căn cứ K84 cho đến ngày 18/7/1975.

Thực hiện lời căn dặn của Bác trong những lần Người về thăm tỉnh, Đảng bộ và nhân dân Phú Thọ đã phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, lao động sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để đưa quê hương đất Tổ phát triển nhanh, bền vững, cùng cả nước thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đai hóa đất nước để thỏa lòng mong ước của Người.