Quy Tắc 5T để Dạy Học Trực Tuyến Hiệu Quả - Học Hành - Việt Giải Trí

Theo ThS Kiều Phương Thùy, Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, để dạy học trực tuyến hiệu quả, cần tuân thủ quy tắc 5T bao gồm: Trang thiết bị phù hợp, Tinh giản nội dung, Tăng cường tự học, Tích cực tương tác, Tinh thần thoải mái.

Ảnh minh họa

Làm sao để học trực tuyến đạt hiệu quả cao nhất là vấn đề đặt ra với ngành giáo dục hiện nay khi dịch bệnh vẫn chưa chấm dứt và xu thế học trực tuyến, học từ xa… đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường giáo dục. Thay vì lựa chọn hình thức học trực tuyến như một giải pháp tình thế, cả thầy và trò, phụ huynh và xã hội cần từng bước chuyển từ ứng phó bị động sang chủ động theo kế hoạch, tiến tới hiệu quả và bền vững.

Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo và Sở Giáo dục và Đào tạo nhiều địa phương đã chủ động tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn dạy học trực tuyến cho giảng viên, giáo viên các cấp để trang bị thêm các kiến thức, kỹ năng cần thiết phải có trong quá trình dạy học trực tuyến.

Về phía học sinh và phụ huynh, ngành giáo dục nói riêng và thông qua các phương tiện thông tin đại chúng cũng đẩy mạnh tuyên truyền việc học trực tuyến trong bối cảnh hiện nay. Đồng thời, quan tâm tới các học sinh chưa có điều kiện về trang thiết bị điện tử để học tập bằng các chương trình xã hội hóa, quyên góp ủng hộ mua thiết bị cho các em…

Tổng kết lại những nguyên tắc để dạy học trực tuyến hiệu quả, ThS Thùy cho rằng có thể dễ dàng ghi nhớ với quy tắc 5T.

Trong đó, đầu tiên là phần trang thiết bị phù hợp gồm máy tính, điện thoại có kết nối internet của cả thầy và trò, lựa chọn các nền tảng học tập và các công cụ, phần mềm hỗ trợ phù hợp với mục đích sử dụng của giáo viên, phù hợp với học sinh và bối cảnh dạy học.

Thứ hai là tinh giản nội dung. Trong đó, lựa chọn yêu cầu cần đạt, nội dung cốt lõi, số hóa học liệu, video hình ảnh, âm thanh…

Thứ ba là tăng cường tự học bằng cách giao nhiệm vụ học tập phù hợp cho học sinh trước giờ lên lớp bằng cách xem video, đọc sách giáo khoa, làm phiếu bài tập… Có thể chọn hình thức làm bài tập theo nhóm hoặc tự làm bài tập ở nhà, giáo viên cần hỗ trợ và kiểm tra học sinh thực hiện nhiệm vụ.

Video đang HOT

Thứ tư là tích cực tương tác bằng cách chia nhỏ hoạt động, thông thường từ 4-5 phút/hoạt động thay vì 7-8 phút như trên lớp học trực tiếp. Thầy cô sử dụng đa dạng hình thức như giơ tay, thả tim,… để học sinh luôn vận động, không nhàm chán. Tiếp theo có thể đặt câu hỏi, gọi ngẫu nhiên học sinh trả lời hoặc lấy phản hồi của cả lớp. Cũng có thể chơi các trò chơi, làm bài tập tương tác trên các ứng dụng sẵn có ngay trong giờ học để xem mức độ hiểu bài của học sinh đến đâu và điều chỉnh cách dạy học phù hợp.

Cuối cùng là tinh thần thoải mái. Điều này rất quan trọng bởi học trực tuyến so với học trực tiếp chắc chắn sẽ có những sự cố ngoài ý muốn nhiều hơn nên thầy cô cần chuẩn bị các phương án dự phòng để không bị động nếu xảy ra. Lựa chọn những gì phù hợp nhất để triển khai trong nội dung bài học. Tuyệt đối không tạo áp lực cho học sinh.

Chia sẻ quan điểm này, TS Trần Hương Quỳnh, Trưởng bộ môn Ngôn ngữ học tiếng Anh, Khoa Tiếng Anh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng giáo viên cần căn cứ trên khung chương trình để lựa chọn nội dung cốt lõi truyền tải tới học sinh do giới hạn về thời gian, hình thức học khác với trên lớp. Sau đó, tách thành các phần nhỏ, chuỗi hoạt động theo tiến trình để đảm bảo dưới sự hướng dẫn của giáo viên học sinh có thể hoàn thành được. Giáo viên cần cân nhắc lựa chọn các hình thức thể hiện, có thể sử dụng kênh hình, kênh chữ, có kèm video hay audio hay kèm video… Cần nhìn xem học sinh sẽ tương tác với học liệu theo cách nào.

“Một học liệu số tôi thiết kế thường gồm 2 phần chính là nội dung và tương tác, trong đó ưu tiên lồng ghép 2 nội dung này trong quá trình dạy học. Có thể dạy học thông qua sơ đồ hóa nội dung, đan xen giữa thuyết trình với tương tác, trò chơi, kiểm tra nhanh… Trong đó, cần “làm quen” với sự cố mạng quay đều hoặc thoát ra khi học trực tuyến, hoặc khi chuyển một ứng dụng, một công cụ giữa tiết học là rất bình thường. Đó là lý do chúng ta cần rút gọn bài học, đưa vào tinh giản nội dung để đảm bảo nội dung học tập không quá sức với cả thầy và trò”- bà Quỳnh nói.

Dạy học trực tuyến: Nhà trường định hướng, giáo viên chủ động

Để nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến (DHTT) đòi hỏi nhà trường, thầy cô tìm ra và triển khai nhiều giải pháp và không ngừng trau dồi kiến thức, nâng cao kỹ năng dạy học...

Học sinh lớp 1 Trường Tiểu học Hồng Hà, Hoàn Kiếm - Hà Nội học trực tuyến. Ảnh: NTCC

Thích nghi

Chuyển sang triển khai DHTT với học sinh (HS) lớp 1 từ đầu năm học là một thách thức không nhỏ bởi điều giáo viên (GV) thiếu nhiều hơn cả là kỹ năng. Cô Nguyễn Thị Lan Phương, Trường Tiểu học Hồng Hà (Hoàn Kiếm, Hà Nội) chia sẻ: Ngoài học hỏi đồng nghiệp, tự học về kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), giáo viên đồng thời nghiên cứu chương trình, bài dạy để chọn tích hợp nội dung tương tự thành một chủ đề để giảng dạy; soạn lại giáo án, cách sử dụng ngôn từ trong bài giảng cũng chuyển đổi để phù hợp với DHTT.

Mặt khác, HS ở lứa tuổi mầm non lên tiểu học, tập trung kém, thích hoạt động hơn ngồi một chỗ... nếu GV không "đánh thức", khơi dậy hứng thú học tập, DHTT sẽ là áp lực và khó khăn với HS. Do đó cô đã tăng cường các trò chơi mà học trong hầu hết các bài giảng, tiết học để HS hứng thú học. Cách học này cũng đồng thời giúp HS được ôn luyện, tăng cường khả năng đọc, viết.

Đặc biệt, cô Phương còn chuẩn bị kỹ khâu soạn giáo án để quá trình dạy học phải phát huy tối đa 2/3 thời gian HS nhìn vào sách giáo khoa, hạn chế nhìn máy tính, tránh ảnh hưởng tới mắt. Thay đổi hình thức học tập đồng nghĩa hàng loạt quy tắc dạy học được thiết lập mới và triển khai...

DHTT đối với HS khối 2 bước sang năm thứ 2 tại Trường Tiểu học Thanh Mỹ (Sơn Tây, Hà Nội) được cô Khuất Thị Nga - Hiệu trưởng cho biết còn nhiều khó khăn trong tuần đầu tiên bởi GV và HS đều chưa thích ứng. Hơn thế, HS chưa đủ SGK, thiết bị học... khiến DHTT chưa đạt hiệu quả mong muốn.

Theo cô Khuất Thị Nga, khả năng ứng dụng CNTT và kỹ năng DHTT còn hạn chế. Vì vậy Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, Tổ trưởng khối 2 và GV bộ môn cùng triển khai dạy thực nghiệm trên Zoom, lấy GV làm HS để đưa ra tình huống xử lý.

Về kĩ thuật, hướng dẫn GV quy trình cập nhật, cài đặt phần mềm dạy học, chia nhóm nhỏ HS... Được tháo gỡ đúng "nút thắt" GV và HS toàn trường đặc biệt với khối 1 và 2 đã đạt được hiệu quả nhất định trong mỗi tiết học.

"Triển khai DHTT hầu hết GV đều mong muốn phòng chuyên môn, nhà trường cùng "chung tay" trong việc xây dựng bài giảng đúng trọng tâm kiến thức, phương pháp dạy học phong phú. Cùng đó cần được đầu tư phần mềm dạy học, kiểm tra đánh giá định kỳ hiệu quả, phù hợp...", cô Loan trao đổi.

Cô Hoàng Thị Phương Loan, dạy lớp 1 Trường Tiểu học Núi Đèo (Thủy Nguyên, Hải Phòng) cũng bày tỏ: Kỹ năng GV cần hỗ trợ khi DHTT là xây dựng bài giảng trọng tâm, ngắn gọn theo hướng dẫn của ngành nhưng vẫn phù hợp với đặc điểm riêng HS địa phương. Đặc biệt, kỹ năng khai thác ứng dụng củng cố kiến thức thông qua trò chơi để tạo hứng thú học tập và giúp HS ghi nhớ bài nhanh, lâu cũng không phải GV nào cũng làm tốt...

Bài giảng trực tuyến của cô Nguyễn Thị Lan Phương, Trường Tiểu học Hồng Hà (Hoàn Kiếm - Hà Nội). Ảnh: NTCC

Tăng cường kĩ năng

GS Đinh Quang Báo - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng: Muốn tăng cường kỹ năng DHTT cho GV trước hết phải gắn liền với nâng cao khả năng ứng dụng CNTT từ khâu soạn bài.

Mặt khác, DHTT có nhược điểm lớn là khả năng tương tác. Quá trình dạy học, GV có thể đẩy mạnh các trò chơi mà học từ các phần mềm trực tuyến. Nếu HS ngồi lâu với màn hình máy tính, điện thoại mà phương pháp dạy học không sinh động, hấp dẫn sẽ khiến HS chán nản.

Và để DHTT chất lượng, nhà trường cần quan tâm xây dựng các bài giảng mẫu chung từ chính kinh nghiệm, chuyên môn của GV tổ chuyên môn, nhà trường. Sau đó thầy cô cùng chia sẻ để nâng cao hiệu quả giảng dạy.

Tâm lý trong DHTT cũng là một vấn đề cần được quan tâm. GV cần xác định DHTT sẽ khiến cảm hứng giảm đi đáng kể nên cần có ý thức tự tạo cảm hứng. Cùng đó cần tránh áp lực, căng thẳng không đáng có khi nghĩ rằng đang dạy học cho cả phụ huynh. Cần "biến" phụ huynh thành GV trợ giảng hữu ích tại nhà. Sự xuất hiện của phụ huynh là động lực để nâng cao chất lượng bài giảng.

Đặc biệt, GS Đinh Quang Báo nhấn mạnh: DHTT hiệu quả phải gắn liền với việc bồi dưỡng GV. Công việc này có thể do sở, phòng GD&ĐT tổ chức nhưng cũng có thể do chính nhà trường tiến hành qua mời chuyên gia hỗ trợ, trao đổi. Việc bồi dưỡng cần dựa trên thực tế DHTT của địa phương, GV, HS nhà trường...

Ở góc độ quản lý, thầy Đào Chí Mạnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nội Hợp B (Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc) chỉ ra: DHTT trong bối cảnh dịch bệnh tuy là giải pháp tình thế, nhưng GV và nhà trường không nên suy nghĩ chỉ tạm thời mà qua quýt, không đầu tư cho chất lượng dạy học.

Cần xác định tâm thế DHTT có thể áp dụng bất kỳ hoặc dạy song song với dạy học trực tiếp. DHTT là "mảnh đất" mới cần khai thác, sáng tạo, khám phá, phát huy... để từ đó nhà trường có thể đưa ra kế hoạch, định hướng để GV dựa vào triển khai hiệu quả.

Thầy Đào Chí Mạnh nhấn mạnh: DHTT với nhiều GV vẫn đang triển khai theo "phom" của dạy học trực tiếp do đó nhà trường cần giúp GV hiểu về DHTT và xây dựng học liệu điện tử chung để việc dạy học chủ động hơn. Nhà trường phải đóng vai trò định hướng, chỉ đạo trong DHTT để tránh tình trạng mỗi GV triển khai một phách.

Về phía GV, khi dạy học chuyển sang một hình thức, "công cụ" khác thì tự học hỏi để sớm thích nghi. DHTT dù không được đào tạo từ đầu, nhưng cần thiết phải tự học, thích nghi và có trách nhiệm truyền kiến thức tốt nhất tới HS...

DHTT hiệu quả cần đặt ra những nguyên tắc riêng cho lớp và tuyệt đối không "tiết kiệm" lời khen HS. GV có thể khen từ điều nhỏ nhất mà HS làm tốt (tư thế ngồi học, viết, đọc tiến bộ, ý thức học tốt...). Được khen sẽ giúp HS lớp 1 thêm tự tin, những em chưa được khen cũng hình thành ý thức vươn lên, tự thay đổi, sửa chữa nhược điểm theo hướng dẫn của GV... - Cô Nguyễn Thị Lan Phương

Cả đêm không ngủ vì tin "điện thoại phát nổ, học sinh lớp 5 tử vong" Tối 14/10, khi đọc thông tin học sinh lớp 5 ở xã Nam Anh, huyện Nam Đàn, Nghệ An tử vong vì điện thoại phát nổ khi học trực tuyến, suốt đêm chị Nguyễn Thu Phương không ngủ nổi... Chị Nguyễn Thu Phương ở quận Tân Bình, TPHCM có hai con nhỏ đang tham gia học trực tuyến và đều sử dụng thiết...