Rối Loạn Do Thiếu Iốt - TT Y TẾ QUẬN PHÚ NHUẬN

I. Tại sao cơ thể chúng ta cần iôt ?

- Iốt là một vi chất dinh dưỡng mà người và động vật cần một lượng rất nhỏ để tổng hợp hocmon tuyến giáp (T3,T4).

- Hocmon tuyến giáp đảm bảo sự hoạt động của nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể như: Duy trì thân nhiệt, tăng quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng, phát triển xương và đặc biệt là quá trình phát triển não và hệ thần kinh trung ương. Hocmon tuyến giáp cũng cần cho sự phát triển bình thường của bộ máy sinh dục đảm báo chức năng sinh sản,mang thai, rụng trứng và chức năng tiết sữa của tuyến vú.

- Khi người không nhận đủ iốt sẽ dẫn tới thiếu hocmon tuyến giáp gây ra nhiều rối laon5 khác nhau gọi chung là “ các rối loạn do thiếu iốt”.

II. Các rối loạn do thiếu hụt iốt thường gặp:

CRLTI không phải chỉ là vấn đề bướu cổ, mà trước hết quan trọng nhất là các tổn thương não, ảnh hưởng đến năng lực trí tuệ, sức sáng tạo, khả năng học tập, lao động của cả cộng đồng. Các rối loạn này đều có thể xảy ra trong mỗi giai đoạn của cuộc đời khi thiếu Iốt xảy ra.

2.1 Ở giai đoạn phát triển bào thai và bà mẹ bị thiếu Iốt khi mang thai:

Giai đoạn quan trọng của phát triển thần kinh xay ra trong những tuần đầu thụ thai và đặc biệt trong tháng đầu của sự phát triển bào thai, do đó các bà mẹ cần được cung cấp đủ Iốt từ trước khi có thai. Các tổn thương não do thiếu Iốt xảy ra trong thời kỳ bào thai sẽ là vĩnh viễn, gây nên sự trì trệ về tinh thần và thể chất, và có thể kèm theo các khuyết tật khác như điếc, khả năng nói kém, lùn, chậm phát triển cơ xương. Bệnh đần độn là tổn thương não nặng nề nhất do thiếu Iốt trong giai đoạn đầu hình thành thai nhi. Thiếu Iốt ở bà mẹ mang thai còn dẫn đến thai chết lưu, sẩy thai, tăng tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh…

2.2 Ở trẻ mới sinh

Thiểu năng giáp ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra so thiếu Iốt trong sữa mẹ và thức ăn của trẻ khi cai sữa. Phát triển bỗ não vấn tiếp tục nhanh cho đến khi trẻ 2-3 tuổi. Do đó tổn thương não do thiếu hụt Iốt ở thời kỳ này đặc biệt nghiêm trọng và sự trì trệ trí tuệ cũng sẽ tồn tại vĩnh viễn. Ngoài ra còn gây bướu cổ và các khuyết tật tam thần vận động.

2.3 Ở trẻ em và thanh thiếu niên

Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, thiếu Iốt liên tục sẽ gây ra chậm phát triển tinh thần, trí tuệ dẫn đến học hành kém, lưu ban, bỏ lớp hay không thể học hết cấp 1. Trẻ còn trậm phát triển cả về thể chất gây suy dinh dưỡng, lùn, táo bón, đờ đẫn ít hoạt động…

2.4 ở người lớn

Đối với người trưởng thành thiếu Iốt dẫn tới khả năng lao động, mệt mỏi, giảm trí nhớ, bướu cổ và tăng nguy cơ nhiễm phóng xạ

III. Một số chỉ đánh giá thiếu hụt Iốt ở cộng đồng theo WHO

Yếu tổ chỉ thị	Mức độ thiếu Iốt
	Không thiếu	Thiếu nhẹ	Thiếu TB	Thiếu nặng
Tỷ lệ bướu cổ học sinh (%)	<5	5-19,9	20-29,9	>=30
Iốt niệu trung vị (MCG/dl)	>=10	5-9,9	2-4,9	<2

IV. Vì sao cơ thể thiếu iốt :

- Iốt có trong môi truờng sống : Đất, nước, không khí nhưng hàng năm bị mưa lũ rửa trôi ra biển. Từ biển iốt theo nước bốc hơi lên thành mây và gio đưa vào đất liền. Mưa bổ sung một phần iốt cho đất nhưng số lượng iốt này rất nhỏ so với số lượng iốt bị mất đi.

- Môi trường sống thiếu iốt làm cho lương thực, thực phẩn thiếu iốt dẫn đến hậu quả con người bị thiếu iốt.

- Nạn phá rừng bừa bãi làm tăng lũ lụt, xói mòn, làm cho sự thiếu hụt iốt trong môi trường mỗi ngày một trầm trọng thêm. Lương thực, thực phẩm cung cấp iốt ® cơ thể. Lương thực, thực phẩm thiếu iốt ® cơ thể thiếu iốt.

V. Nguồn iốt :

- Thức ăn từ biển là nguồn iốt tốt như : cá, sò, tôm, cuavà rong biển. Iốt có trong rau trồng ở đất có iốt, trong sữa, trứng và thịt của gia súc ăn thức ăn có đủ iốt.

- Thức ăn được bổ sung iốt ( Từ muối iốt) là nguốn iốt quan trọng cho dân cư.

VI. Nhu cầu iốt :

- Thay đổi theo các nhóm tuổi khác nhau

Nhóm tuổi Nhu cầu iốt mỗi ngày

0-7 tuổi 0,09mg

7-12 tuổi 0,12 mg

Trên 12 tuổi 0,15 mg

Phụ nữ mang thai và cho con bú 0,20mg

- Mức iốt tối đa chấp nhận được là 1 mg/ngày đối với người trưởng thành và thấp hơn mot cách tương ứng đối với các nhóm tuổi nhỏ hơn.

- Hàm lượng bổ sung trong muối iốt như hiện nay là 40 phần triệu, tức 0,4 mg iốt trong 10g muối, là lượng muối ăn trung bình hàng ngày của một người. Đây là mức dự phòng an toàn cho người dân sử dụng. Như vậy chỉ cần sử dụng MI như bình thường là sẽ đủ iốt. Lượng iốt dư thừa sẽ được thải ra ngoài theo nước tiểu mà không tích lũy lại trong cơ thể.

Do đó, dùng MI lâu dài, liên tục suốt đời vẫn không có tác hại, không cần dùng xen kẽ MI và muối thường.

VII. Cách sử dụng và bảo quản muối iốt :

7.1 Cách sử dụng :

- Chọn bao muối lành lặn không bị rách, nhãn hiệu trên bao phải rõ ràng. thường trong bao muối có phiếu kiểm tra chất lượng ghi ngày sản xuất và hạn dùng chung cho muối iốt là 12 tháng kễ từ ngày sản xuất.

- Sử dụng muối iốt như muối thường và dùng cho nhiều mục đích khác nhau như muối chanh, muối dưa, muối cà, súc miệng, rửa rau.....

- Nêm nếm, nấu ăn sử dụng muối iốt như muối thường vì lượng iốt sau khi nấu vẫn đủ cho nhu cầu phòng bệnh

- Không rang muối iốt.

7.2 Cách bảo quản :

- Vì iốt là một chất dễ bay hơi nên cần đựng MI trong hũ, keo, lọ và có nắp đậy kín, hoặc trong bao nylon buộc kín

- Nên bảo quản nơi thoáng mát, tránh ẩm ướt.

- Tránh để gần những nơi nóng, nhiệt độ cao như lò lửa đang nấu, ánh nắng mặt trời.

VIii. Cách phòng ngừa các hậu qủa do thiếu iốt gây ra :

- Hãy dùng MUỐI IỐT hàng ngày dưới 10g muối iốt (khoảng 2 muỗng cà phê) cho một người trong một ngày.

- Muối ăn là MUỐI IỐT.

Tóm lại: Thiếu iốt là nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương não mà có thể phòng ngừa được và biện pháp phòng ngừa hiệu quả là dùng muối iốt hàng ngày như muối thường.

T3G-TTYT QUẬN PHÚ NHUẬN