Sâu Róm - Mối Nguy Hại Cho Trẻ

Trong mùa sinh trưởng, phát triển của các loài sâu bọ, trẻ em đi chơi ngoài dã ngoại, ngoài vườn rất dễ bị sâu đốt. Có một số trường hợp trẻ bị sốc phản vệ nặng vì đụng phải sâu róm khi trẻ tìm bắt chơi hoặc vô tình bị sâu rơi, bám vào người. Người dân cần biết cách phòng tránh và xử trí thích hợp trong tình huống này để tránh biến chứng nặng cho trẻ.

Nguy cơ gây ngộ độc

Sâu róm có hình dạng cơ thể giống như con giun nhưng màu sắc sặc sỡ, chi tiết lạ, có gai và lông để ngụy trang và tự vệ. Khi bị chạm vào, chúng xù lên những chùm lông hoặc gai để tấn công. Gai sâu có dạng đầu nhọn hoặc phân nhánh, có thể gây độc trực tiếp hoặc nối với hạch chứa nọc độc ở chân. Những cái lông chích của sâu róm trông giống như sợi thủy tinh có thể tự gãy rời khỏi thân sâu, bám trên da người và gây triệu chứng ngộ độc. Lông sâu trên da không bị thoái biến đi mà mắc lại suốt cả năm sau khi bị ngộ độc, gây ra những cơn đau bất chợt trong suốt thời gian này, đặc biệt nguy hiểm khi ở mắt.

Rửa sạch da bằng nước sạch và xà phòng khi bị sâu đốt. Ảnh: TL

Đáng lưu ý là sâu róm có thể gây bệnh cảnh nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Hiện người ta chưa biết nhiều về thành phần nọc độc của sâu róm, vì có quá nhiều loài mà nọc độc của mỗi loài này đều khác nhau nên gây khó khăn cho việc nghiên cứu. Các độc tố đã được phát hiện có tính chất không bền với nhiệt độ cho thấy bản chất chúng là protein hoặc polypeptide. Người ta cũng tìm thấy histamin và serotonin trong thành phần độc tố của một số loài sâu róm. Điều này giải thích nguy cơ phản ứng dị ứng nặng có thể xuất hiện.

Xử trí khi bị sâu đốt

Điều quan trọng là loại cần loại bỏ chất độc và làm dịu triệu chứng. Khi bị sâu bám nên cẩn thận dùng que để lấy sâu ra, phủi sạch các lông gai thấy được, dùng băng dính dán lên vùng da tiếp xúc với sâu róm để lấy sạch các lông nằm sâu, còn sót lại. Sau đó nhẹ nhàng rửa sạch da bằng nhiều nước và xà phòng. Đắp lạnh để làm giảm sưng và giảm đau. Đối với gai mắc ở hầu họng và thực quản phải dùng thuốc tê cho bệnh nhân mới có thể lấy gai ra được.

Không có thuốc giải độc cho các trường hợp ngộ độc do sâu róm. Do vậy, các biện pháp điều trị tiếp sau đó là dùng thuốc giảm đau, giảm ngứa và làm dịu phát ban da bằng thuốc kháng histamine hoặc corticoid. Những trẻ ngộ độc nặng bị hạ huyết áp phải được xử trí cấp cứu tiêm adrenaline và truyền dịch kịp thời.

Phòng tránh thế nào?

Sâu róm tăng trưởng trong một khoảng thời gian nhất định trong năm, chúng có số lượng lớn vào mùa sinh trưởng và có năm số lượng sâu nhiều hơn những năm khác. Trẻ em cần được cảnh báo mối nguy hiểm gặp sâu vào những thời điểm này. Do vậy, nên cho trẻ mặc áo dài tay và đội nón rộng vành khi đi chơi ngoài vườn, nơi có cây cảnh. Dạy trẻ không chơi bắt sâu, không sờ vào sâu ngay cả khi chúng đã chết vì vẫn có độc tố như lúc sâu còn sống. Cũng phải nhớ lông sâu róm có thể phát tán trong không khí gây dị ứng ở một số người nên vào mùa sâu róm lưu ý đóng cửa sổ, cửa ra vào và phải vệ sinh các máy điều hòa nhiệt độ có chức năng mang không khí từ bên ngoài vào nhà. Không treo áo quần ngoài vườn vì lông sâu róm có thể dính vào.

BS. Hạnh Trinh