SKKN “Một Số Biện Pháp Phát Huy Tính Tích Cực, Chủ động Của Học ...

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

 “Một số biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong phân môn Luyện từ và câu lớp 4”.

Tiểu học là cấp học đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển nhân cách con người, đặt nền tảng cho giáo dục phổ thông và các cấp sau này. Là những chủ nhân tương lai của đất nước, học sinh không chỉ cần có vốn kiến thức cơ bản, kĩ năng phổ thông  cần thiết mà còn phải có một ý thức học tập tích cực.

Tính tích cực học tập của học sinh là sự ý thức tự giác của học sinh về mục đích học, thông qua đó học sinh huy động ở mức độ cao các chức năng tâm lý để giải quyết các nhiệm vụ học tập có hiệu quả.

Phát huy tính tích cực học tập của học sinh là một phương diện cơ bản của lý luận đổi mới dạy học. Đây là nguyên tắc dạy học xuyên suốt, làm cơ sở cho việc tổ chức các hoạt động dạy học cũng như huy động phương pháp, biện pháp dạy học. Mặt khác trong hoạt động dạy học, tính tích cực học tập không chỉ tồn tại như một trạng thái, một điều kiện mà nó còn là kết quả của hoạt động học tập, là mục đích của quá trình dạyhọc.

Môn Tiếng Việt ở Tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, đọc, nói, viết  để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hóa, văn học của Việt Nam và nước ngoài.

Trong quá trình dạy học nội dung và phương pháp bao giờ cũng gắn bó với nhau. Mỗi nội dung cần một phương pháp thích hợp. Các kĩ năng giao tiếp không thể hình thành và phát triển bằng con đường truyền giảng thụ động. Muốn phát triển những kĩ năng này, học sinh phải được hoạt động trong môi trường giao tiếp dưới sự hướng dẫn của cô giáo (thầy giáo). Chính vì vậy việc nghiên cứu một số biện pháp phát huy tính tích cực trong phân môn Luyện từ và câu  là rất phù hợp và cần thiết. Bởi nó sẽ giúp cho giáo viên có biện pháp đúng nhất, hiệu quả nhất trong công tác giảng dạy phân môn Luyện từ và câu cũng như các môn học khác, nó có nhiều tác động tới học sinh một cách tích cực, chủ động và độc lập hơn trong quá trình học tập, phù hợp với điều kiện của nhà trường Tiểu học La Bằng.

* Các giải pháp tôi đã đưa ra trong quá trình thực hiện là:

1/ Giải pháp 1:  Xây dựng kế hoạch dạy học theo định hướng phát triển năng lực của từng học sinh;

2/ Giải pháp 2: Xây dựng hệ thống câu hỏi, yêu cầu làm bài tập;

3/ Giải pháp 3: Khai thác và sử dụng đồ dùng dạy học;

4/ Giải pháp 4:  Tổ chức các trò chơi học tập;

5/ Giải pháp 5:  Tổ chức hoạt động nhóm tạo điều kiện cho học sinh thảo luận, chia sẻ cùng bạn để tăng tính tương tác trong giờ học;

6/ Giải pháp 6:  Sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ việc dạy và học;

* Lợi ích thu được từ sáng kiến:

Qua việc thực hiện các biện pháp nhằm phát huy tính tích cực, tự giác cho học sinh trong  giảng dạy phân môn Luyện từ và câu tôi đã áp dụng tại lớp 4B, trường tiểu họcLa Bằng năm học 2019 – 2020 và đã thấy được những thay đổi tích cực như sau:

* Đối với học sinh:

- 100% học sinh tự giác hoàn thành các bài tập hoặc yêu cầu của giáo viên. Học sinh hăng hái trả lời các câu hỏi của giáo viên, bổ sung các câu trả lời của bạn, thích phát biểu ý kiến của mình trước vấn đề nêu ra không chỉ ở riêng phân môn Luyện từ và câu  mà còn các môn học khác.

- Biết giải quyết vấn đề theo nhiều cách khác nhau.

- Chủ động vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã học để nhận thức vấn đề mới.

- Tập trung chú ý nhiều vào vấn đề đang học; kiên trì hoàn thành các bài tập, không nản trước những yêu cầu khó,…

* Đối với giáo viên:

- Giáo viên không còn đóng vai trò người truyền thụ kiến thức cho học sinh chủ yếu bằng phương pháp thuyết trình, giảng giải để học sinh thụ động nghe và ghi nhớ như trước đây mà trở thành người tổ chức, điều khiển quá trình dạy học để học sinh tích cực, chủ động, sáng tạo chiếm lĩnh tri thức.

- Giáo viên nói ít, giảng giải ít, còn học sinh làm việc nhiều. Lao động của giáo viên dường như nhẹ nhàng, nhàn hạ hơn vì từ ngoài nhìn vào sẽ thấy học sinh tích cực, tự giác học. Tuy nhiên để hướng dẫn học sinh tự khám phá tri thức khó hơn nhiều so với thuyết trình, giảng giải vì nó đòi hỏi giáo viên phải lao động công phu hơn. Cụ thể là  giáo viên phải chuẩn bị một kế hoạch dạy học sao cho tất cả học sinh đều làm việc. Kế hoạch này chú ý đến sự phát triển của cá nhân, của nhóm học sinh. Khi điều khiển hoạt động của lớp học giáo viên cũng phải xử lý nhiều tình huống phức tạp hơn so với kiểu cũ.

- Được chủ động lựa chọn nội dung kiến thức phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện cụ thể của lớp học để phát triển năng lực của học sinh, không bị lệ thuộc hoàn toàn vào sách giáo khoa và tài liệu tham khảo (Sách giáo viên).

- Trong việc đánh giá kết quả học tập của học sinh, ý kiến của giáo viên là quan trọng. Xong không phải giáo viên là người duy nhất đánh giá kết quả học tập của học sinh mà còn tạo điều kiện để các em tự đánh giá mình, đánh giá lẫn nhau. Học sinh được tôn trọng về năng lực, cá tính không bị áp đặt ý kiến của giáo viên.