Sỏi Tiết Niệu: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Chẩn đoán Và điều Trị

1. Hiểu thêm về bệnh lý sỏi tiết niệu

Các nghiên cứu cho thấy ở nước ta có từ 2 - 12% dân số mắc phải căn bệnh sỏi tiết niệu. Con số được đưa ra đã chỉ rõ mức độ phổ biến của sỏi tiết niệu. Việc nắm rõ được nguyên nhân và cách điều trị sẽ giúp ích rất nhiều nếu chẳng may mình là người bị mắc.

Sỏi tiết niệu là bệnh gì?

Hệ tiết niệu của con người được cấu thành từ các bộ phận: thận trái, thận phải, bàng quang, 2 niệu quản và niệu đạo. Bất cứ một bộ phận nào có sự xuất hiện của sỏi thì đều được gọi chung là sỏi tiết niệu.

Sỏi có thể di chuyển tới bất cứ bộ phận nào trong hệ tiết niệu

Một số loại sỏi niệu thường gặp

Hầu hết các loại sỏi đều được hình thành tại vị trí thận, rồi đi xuống các bộ phận như bàng quang, niệu đạo,... theo dòng nước tiểu. Trong đó, các loại sỏi được tìm thấy nhiều nhất là:

• Sỏi Calcium: được tạo thành chủ yếu do nồng độ calci tăng (chứa trong nước tiểu) và một vài yếu tố khác. Loại này chiếm tới 85% trường hợp mắc sỏi tiết niệu.

• Sỏi Phosphat: không chiếm đa số như sỏi Calcium, sỏi Phosphat chỉ có khoảng 5 - 15% trường hợp bệnh. Tuy nhiên, sỏi thường có hình san hô cỡ lớn, cản quang. Có thể được tạo nên do vi khuẩn Proteus hoặc bệnh lý nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

• Sỏi Oxalat: người bệnh chủ yếu sống ở các nước khí hậu nhiệt đới gió mùa. Khi kết hợp với sỏi Calci sẽ hình thành sỏi Oxalat Calci.

• Bên cạnh đó còn có các loại sỏi như: Acid Uric; Cystin,...

Mỗi một loại sỏi sẽ gây ra các triệu chứng và ảnh hưởng khác nhau tới người bệnh.

Nguyên nhân nào dẫn tới bệnh lý?

Nhắc tới sỏi tiết niệu và lý do diễn ra bệnh lý này, chúng ta không thể không nhắc tới một số nguyên nhân sau:

• Sự hòa tan của các muối khoáng trong nước tiểu: oxalat, canxi, urat,...

• Uống không đủ lượng nước trung bình mỗi ngày và thường xuyên nhịn không đi tiểu. Khi nước tiểu bị đọng lại quá lâu sẽ hình thành nên sỏi.

• Người mắc các bệnh lý liên quan tới đường tiết niệu: nhiễm trùng đường tiết niệu, u tiền liệt tuyến,...

• Ảnh hưởng từ yếu tố di truyền,...

• Ăn uống không khoa học, quá nhiều muối, hấp thụ quá nhiều canxi,...

Sỏi gây chèn ép, ách tắc một số đường dẫn trong hệ tiết niệu

Sỏi sẽ kết tụ lại khi việc hòa tan các hoạt chất bị ứ đọng lại, thường là do độ PH trong nước tiểu thay đổi, hoặc nước tiểu bị cô đặc.

2. Triệu chứng và biến chứng của sỏi tiết niệu như thế nào?

Việc phát hiện kịp thời sẽ là điều kiện tích cực cho quá trình chữa trị sau này. Tuy nhiên, hầu hết người bị mắc rất khó nhận biết ở giai đoạn mới bắt đầu hình thành sỏi. Phải đến khi đi khám thì mới phát hiện ra.

Triệu chứng sỏi tiết niệu cơ bản

Thông thường bệnh sẽ có những triệu chứng cơ bản sau:

• Những bất thường khi đi tiểu: nước tiểu biến màu, đau buốt khi đi tiểu; đái khó, đái ra máu, đái ngắt quãng,...

• Xuất hiện các cơn đau, quặn thắt theo nhiều mức độ ở vùng lưng, vùng hông. Ban đầu có thể nhẹ nhàng, sau đó lan ra các bộ phận khác (bẹn) và đau âm ỷ. Mang lại cảm giác có chịu cho người bệnh, ảnh hưởng trực tiếp tới việc sinh hoạt.

• Trong trường hợp bệnh nhân nhiễm khuẩn, cơ thể sẽ phát sốt kèm cảm giác chóng mặt, buồn nôn.

Những biến chứng đáng lo ngại

Cũng chính vì rất khó nhận biết vào thời điểm đầu, nên nhiều trường hợp khi phát hiện thì bệnh đã để lại nhiều biến chứng. Cụ thể hơn:

• Ứ đọng nước tiểu: Sỏi to khiến ống dẫn tiểu xảy ra tình trạng tắc nghẽn. Điều này khiến thận bị tổn thương chức năng.

• Suy thận: do sỏi bị tắc nghẽn quá lâu.

• Viêm nhiễm ở đường tiết niệu do sự cọ xát của sỏi khiến niêm mạc bị rách, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

• Sỏi gây ra những cản trở nghiêm trọng cho công việc bài tiết. Nặng hơn, sỏi làm cho chức năng lọc và đào thải ở thận giảm, thậm chí là biến mất hoàn toàn.

• Một số biến chứng khác: thận bị phù nề, viêm thận kẽ, nhiễm trùng,...

Tùy vào triệu chứng và biến chứng, bệnh sẽ có được chỉ định chữa trị theo nhiều phương pháp

3. Chẩn đoán sỏi tiết niệu

Dựa vào các triệu chứng, dấu hiệu, vị trí đau nhức mà bác sĩ sẽ đưa ra những kết luận ban đầu. Để chắc chắn có được kết quả chính xác, bệnh nhân cần tiến hành làm một số xét nghiệm chẩn đoán cận lâm sàng:

• Siêu âm ổ bụng.

• Xét nghiệm nước tiểu.

• Chụp CT.

• Chụp X-quang.

Hình ảnh mô tả phương pháp chụp CT hệ tiết niệu

Các xét nghiệm sẽ được thực hiện với nhiều loại máy móc hiện đại.

4. Điều trị sỏi đường tiết niệu hiệu quả

Nhiều phương pháp điều trị ra đời đã mang lại nhiều tin vui đến với bệnh nhân không may bị mắc sỏi tiết niệu. Bệnh lý có thể điều trị khỏi khi sỏi còn chưa tăng kích thước. Tuy nhiên, nếu đã để sỏi to hơn, gây ra nhiều biến chứng phức tạp thì thời gian điều trị chắc chắn sẽ lâu hơn, chi phí cũng tốn kém hơn.

Một số phương pháp điều trị phổ biến, bao gồm cả nội và ngoại khoa:

• Phương pháp điều trị nội khoa tại nhà chỉ dành cho sỏi có kích thước < 5mm, nhỏ và chưa để lại biến chứng gì.

• Đối với sỏi > 9mm và để lại biến chứng và không thể can thiệp phẫu thuật do thận đã bị ảnh hưởng nặng, các bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc. Tuy nhiên, kết quả vẫn chỉ là giảm đau và không thể điều trị dứt điểm. Một số loại thuốc thường được sử dụng: thuốc giảm đau, thuốc làm mòn sỏi và thuốc có tác dụng làm giãn cơ trơn niệu quản.

• Khi sỏi quá lớn, khiến chức đào thải bị vô tác dụng, thì cần phải loại bỏ sỏi. Một số biện pháp y học tiên tiến thường được sử dụng là: phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da (PCNL); tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL), nội soi tán sỏi ngược dòng,... Đây đều là các kỹ thuật mới, ít rủi ro.

Tùy vào tình trạng và mức độ nghiêm trọng của sỏi tiết niệu, các bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh nên điều trị bằng phương pháp nào. Để tránh gặp phải bệnh lý phức tạp này, bạn nên rèn luyện một thói quen sống và làm việc lành mạnh:

• Rèn thói quen uống đủ nước hàng ngày.

• Không nhịn tiểu quá lâu.

• Ăn uống đủ chất, rèn luyện thể thao thường xuyên.

Sỏi đường tiết niệu hay sỏi tiết niệu thường để lại nhiều biến chứng nguy hiểm khi trở nặng. Vì thế, ngay khi nhận thấy có dấu hiệu, bạn hãy đến ngay các cơ sở y tế để thăm khám.

Trải nghiệm khám chữa bệnh chuyên nghiệp tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chuyên khám và điều trị bệnh sỏi tiết niệu với các hệ thống máy móc cùng các phương pháp hiện đại, an toàn. Hãy gọi ngay tới 1900 565656 để được đội ngũ tư vấn hỗ trợ sớm nhất!