Sự Thật Về Tướng Cướp "Người Không Mang Họ" - Tiền Phong

Cho đến nay, câu hỏi tướng cướp Toọng có phải là người thanh niên tên Lạng ở Vĩnh Hoà (Vĩnh Linh, Quảng Trị) hay không, vẫn đang ám ảnh nhiều người.

Hành tung của “Đại ca” làm mưa làm gió thành Vinh một thời ra sao? Sự thật này khi được đi tới cùng lại dẫn đến giải oan những cảnh ngộ không kém phần éo le còn kéo dài suốt 30 năm qua. Phóng viên báo Tiền Phong đã lên đường, lần tìm nhân chứng.

Theo nguyên Phó trưởng Công an thành phố Vinh Nguyễn Thanh Huyền, những năm đầu đất nước giải phóng, an ninh trên địa bàn thành phố hết sức phức tạp.

“Nhiều băng đảng giang hồ nổi lên, thường xuyên xảy ra cảnh móc túi, trấn lột, cướp giật tại các “điểm nóng” như ga tàu, bến xe, chợ Vinh. Toán cướp Toọng cầm đầu gây nhiều vụ chấn động, làm bất an trong dân chúng địa phương!”.

Đêm đến, phố xá vắng hoe. Không mấy ai dám ra đường một mình. Nhiều khu phố, nhà nhà cửa đóng then cài.

Ngày đó, Vinh là địa điểm trung chuyển hành khách từ Bắc vào Nam và ngược lại. “Tàu chở khách từ Hà Nội vào, dừng tại ga Vinh. Khách muốn đi tiếp, phải lên xe đò. Hành khách từ Nam ra Bắc, phương tiện vận tải chủ yếu là xe đò.

Trong thành phố, thịnh hành nhất là xe ngựa. Việc đi lại rất khó khăn!”, nguyên Đội trưởng Đội Cảnh sát Điều tra Công an thành phố Vinh, thiếu tá Nguyễn Văn Trưng nhớ lại. Vinh trở thành cái rốn chứa tệ nạn xã hội, với đủ mọi thành phần du đãng.

Năm 1983, tiểu thuyết Người không mang họ của nhà văn Xuân Đức ra đời, số lượng xuất bản đạt con số kỷ lục ba vạn, rồi mười vạn bản. Người không mang họ xuất hiện trên sạp, lập tức gây sốt trong công chúng.

Nhân vật chính Trương Sỏi - còn có tên là Hoàng Lạng, Nguyễn Viết Lãm, Đệ nhị mãi võ - trong tiểu thuyết hình sự này là hiện thân của Toọng (Trương Hiền), tướng cướp khét tiếng thành Vinh!

Năm 1990, tác phẩm Người không mang họ chuyển thể thành phim, công chiếu rộng rãi trong cả nước.

Phía sau những pha hành động gay cấn, nhà văn Xuân Đức và đạo diễn Long Vân đi sâu khắc họa số phận con người. Trương Sỏi trong Người không mang họ, tuy thống lĩnh băng đảng giang hồ, nhưng là một nhân vật có chiều sâu nội tâm.

Thay vì chỉ căm giận, oán trách, hầu hết độc giả - khán giả, khi tiếp cận tác phẩm này, đều có phần cảm thông với cảnh ngộ éo le của Trương Sỏi. Người dân thành phố Vinh, nơi Trương Sỏi và các đệ tử từng tác oai tác quái, cũng chung tâm trạng như vậy.

Văn học, phim ảnh kết hợp những lời đồn đại, đã thêu dệt nhiều huyền thoại ly kỳ xung quanh Toọng - Trương Sỏi: Võ nghệ siêu quần, xuất quỉ nhập thần, bắn súng bằng hai tay bách phát bách trúng. Thậm chí, có người còn cho rằng, Toọng chuyên đi cướp của nhà giàu, chia cho người nghèo!

Nếu có nhiều tình tiết khác nhau giữa điển hình văn học và nguyên mẫu cuộc sống âu cũng là điều bình thường. Tuy nhiên, câu hỏi tướng cướp Toọng (Trương Hiền) có phải là người thanh niên tên Lạng ở Vĩnh Hòa (Vĩnh Linh, Quảng Trị) hay không?

Hành tung của “Đại ca” làm mưa làm gió thành Vinh một thời ra sao? Sự thật này khi được đi tới cùng lại dẫn đến giải ảo và đặc biệt là giải oan những cảnh ngộ không kém phần éo le còn kéo dài suốt 30 năm qua. Phóng viên báo Tiền Phong đã lên đường, lần tìm nhân chứng.

Đón đọc kỳ 2, số ra ngày mai: Đại náo giang hồ