Thuốc Bôi Chứa Corticoid: Tác Dụng Phụ Và Hướng Dẫn Sử Dụng Thuốc

Tác dụng phụ nào có thể gặp khi sử dụng thuốc bôi chứa corticoid?

Các tác dụng phụ của corticoid thường hiếm gặp khi người bệnh sử dụng thuốc đúng cách dưới sự giám sát y tế của bác sĩ điều trị. Các tác dụng phụ thường gặp:

Hội chứng Cushing

Bệnh nhân sử dụng corticoid thoa tại chỗ hiếm gặp tình trạng cushing do thuốc như sử dụng đường uống, chỉ gặp khi sử dụng một lượng lớn thuốc bôi chứa corticoid và trong một thời gian dài (ví dụ trên 50g clobetasol propionate hoặc trên 500g hydrocortisone mỗi tuần).

Các trường hợp hội chứng Cushing do thuốc bôi chứa corticoid xảy ra hầu hết do kê đơn không đúng hoặc bệnh nhân tự ý mua thuốc bôi.

Những tác dụng phụ trên da

Các tác dụng phụ tại chỗ có thể xuất hiện khi dùng corticoid bôi loại mạnh hằng ngày trong thời gian dài (vài tháng), tình trạng này xảy ra do chỉ định loại thuốc quá mạnh không cần thiết cho vùng da điều trị hoặc chỉ định không phù hợp.

• Mỏng da (teo da)
• Rạn da ở nách hoặc bẹn, đùi
• Dễ bị bầm tím da (ban xuất huyết người già/ ban xuất huyết do ánh sáng mặt trời) và dễ chấn thương da
• Giãn mạch (telangiectasia)
• Rậm lông

Thuốc bôi chứa corticoid có thể gây ra, làm nặng thêm hoặc che dấu các bệnh lý nhiễm trùng da như chốc, nấm da, herpes simplex, viêm nang lông do nấm malassezia, u mềm lây. Lưu ý: thuốc bôi chứa corticoid vẫn là phương pháp điều trị đầu tay cho chàm bội nhiễm.

Một loại thuốc bôi chứa corticoid loại mạnh dùng trong vài tuần đến vài tháng hoặc dài hơn có thể dẫn đến:

• Viêm da quanh miệng (thường gặp), có thể xảy ra ở trẻ em
• Trứng cá đỏ do steroid
• Phụ thuộc thuốc corticosteroid tại chỗ
• Vảy nến mủ

Cảm giác châm chích có thể thường xuyên xảy ra khi mới bôi corticoid tại chỗ, bởi vì hiện tượng viêm tiềm ẩn và da bị tác động. Dị ứng do tiếp xúc với các phân tử steroid, chất bảo quản hoặc chất dẫn thuốc thường ít gặp nhưng cũng có thể xảy ra sau lần đầu bôi sản phẩm hoặc sau nhiều năm sử dụng.

Tác dụng phụ lên mắt

Thận trọng khi sử dụng thuốc bôi chứa corticoid trên vùng da quanh mắt khi điều trị viêm da quanh mắt. Việc sử dụng quá nhiều trong vài tuần đến vài tháng có thể có tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tăng nhãn áp hoặc đục thủy tinh thể.

Thuốc bôi chứa corticoid ở phụ nữ mang thai

Thuốc bôi chứa corticoid mức độ nhẹ đến trung bình có thể được sử dụng một cách an toàn ở phụ nữ có thai. Cẩn trọng khi sử dụng thuốc bôi corticoid độ mạnh từ mạnh đến rất mạnh ở một vùng da rộng hoặc bôi dày, khi đó một phần thuốc sẽ được hấp thu toàn thân.

Chưa chứng minh được sự liên quan giữa trẻ sinh non nhẹ cân và tiền sử mẹ sử dụng corticoid tại chỗ trong thai kỳ.

Hướng dẫn sử dụng thuốc bôi chứa corticoid

Thuốc bôi chứa corticoid được thoa một lần một ngày (thường vào ban đêm) tại các vùng da bị viêm trong thời gian từ 5 ngày đến vài tuần. Sau đó, bác sĩ thường ngưng chỉ định, hoặc giảm độ mạnh hoặc tần suất bôi thuốc.

Chất làm mềm có thể được thoa trước hoặc sau khi sử dụng thuốc bôi chứa corticoid để giúp giảm kích ứng và khô da hoặc như một chế phẩm bảo vệ. Cần điều trị tình trạng nhiễm trùng nếu có.

Đơn vị đầu ngón tay (fingertip unit- FTU)

FTU giúp hướng dẫn số lượng thuốc bôi chứa corticoid thoa lên một vùng cơ thể nhất định. Một đơn vị mô tả một lượng kem được bơm ra khỏi ống thuốc kéo dài đủ một lóng tay của đầu ngón tay trỏ.

Số lượng kem bôi trong một FTU thay đổi tùy giới tính, tuổi và phần cơ thể.

• Nam giới trưởng thành: 1 FTU tương ứng 0,5g
• Phụ nữ trưởng thành: 1 FTU tương ứng 0,4g
• Trẻ em 4 tuổi: xấp xỉ 1/3 số lượng ở người lớn
• Trẻ sơ sinh 6 tháng đến 1 tuổi: xấp xỉ ¼ số lượng ở người lớn
• 1 bàn tay: thoa 1 FTU
• 1 tay: thoa 3 FTU
• 1 bàn chân: thoa 2 FTU
• 1 chân: thoa 6 FTU
• Mặt và cổ: thoa 2,5 FTU
• Thân, ngực và lưng: 14 FTU
• Toàn bộ cơ thể: khoảng 40 FTU

Thông tin liên hệ

• Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.

• Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.

• Hotline tư vấn đặt lịch Bác sĩ: 0899777709 / Zalo/Viber: 0899777709

• Facebook Fanpage: Thẩm mỹ da - BV Nguyễn Tri Phương