Tia Cực Tím Là Gì? Tác Hại Và Biện Pháp Ngăn Chặn - Hoàng Vina

Tia cực tím là gì? Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng biết được là tia cực tím rất có hại cho con người. Tuy nhiên cụ thể chúng ra sao thì nhiều người vẫn chưa hiểu hết. Để ngăn chặn được hiệu quả thì chúng ta phải hiểu rõ về chúng trước tiên. Vậy hãy cùng đi tìm hiểu qua bài này nhé. 

1. Tia cực tím là gì?

Tia cực tím hay còn gọi là tia UV, tia tử ngoại, tên tiếng Anh của chúng là Ultraviolet. Theo như tính toán thì tia cực tím có tia bước sóng ngắn và năng lượng cao.

Tia cực tím được bắt nguồn từ ánh nắng mặt trời và không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Bởi lẽ vậy, nên chúng còn được gọi với một cái tên khác là “Ánh sáng đen”.

Để nói riêng về Việt Nam, do có vị trí địa chỉ có đường xích đạo đi qua, lượng ánh sáng mặt trời ở đây khá nhiều. Cũng vì thế mà lượng tia UV ở đây cũng nhiều hơn so với một vài quốc gia khác.

2. Tia cực tím bao gồm những loại nào?

Tia cực tím sẽ được chia thành 3 loại chính, bao gồm như sau:

2.1 Tia UVA

Tia UVA có bước sóng dài nhất trong cả 3 loại, dao động từ 320 – 400nm. Thường tia UVA sẽ chiếm 95% lượng tia cực tím trong tổng số chiếu xuống trái đất vào thời gian từ 10 – 16h hàng ngày. Và chiếm 99% vào thời điểm trước 10h sáng và sau 16h chiều.

UVA thường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lớp hạ bì của da, gây đứt gãy các sợi collagen và elestin, khiến da mất đi dộ đàn hồi và hình thành các nếp nhăn.

Ngoài ra chúng còn khiến da bị sạm, không đều màu và ưng thư da,…

2.2 Tia UVB

Tia UVB có bước sóng trung bình từ 290 – 320nm, chiếm 5% lượng tia cực tím chiếu xuống trong thời gian từ 10 – 16h và chiếm 1% trước 10h và sau 16h hàng ngày.

Tuy bước sóng của tia UVB ngắn nhưng năng lượng của chúng mạnh hơn UVA. Khi tiếp xúc trong một thời gian dài nhất định với cường độ mạnh sẽ dẫn đến hủy hoại tế bào da, võng mạc mắt, bỏng nắng, ung thư da,…

2.3 Tia UVC

Tia UVC có bước sóng ngắn nhất trong cả 3 loại, dao động từ 100 – 290nm và không tác động đến trái đất do bị tầng ozone hấp thụ hoàn toàn.

Tuy nhiên, hiện tượng tầng ozone đang bị thủng nhiều nơi tiềm ẩn nguy có bức xạ năng lượng của tia UVC sẽ chiếu xuống trái đất. Gây hậu quả nghiêm trọng

3. Những tác động tích cực của tia cực tím

Trước khi nói đến các tác hại của tia cực tím, chúng ta cũng không thể bỏ qua được những mặt tích cực của chúng, ví dụ như:

• Tia UV giúp kích hoạt vitamin D, điều trị một số bệnh liên quan đến da, định hướng tầm nhìn cho một số loài động vật,…
• Tia UV có tính khử khuẩn rất mạnh, chúng có thể ứng dụng được trong việc khử khuẩn cho nước và không khí.
• Chúng còn thúc đẩy các quá trình hoạt động chính của cơ thể.

Trong chiếu xạ trực tiếp: đèn diệt khuẩn sẽ được treo ở một độ cao nhất định cho các tia UV chiếu rọi trực tiếp ở nơi làm việc.

Trong chiếu xạ gián tiếp: tia UV được đặt hướng lên trần nhà để phá hủy các loại vi khuẩn ở phía trên. Do ảnh hưởng của dòng đối lưu, lớp không khí bên trên đã được khử khuẩn sẽ bị thay thế bằng lớp không khí bên dưới chưa diệt khuẩn. Sau quá trình thực hiện, toàn bộ không khí sẽ được khử khuẩn.

4. Tác hại của tia cực tím

4.1 Gây ung thư da

Tia UV là nguyên nhân gây ra ung thư da phổ biến nhất trong môi trường. Khi tiếp xúc quá lâu với ánh sáng mặt trời sẽ dẫn đến khả năng ung thư biểu mô tế bào đáy, ưng thư bào vảy, khối u ác tính,…

Theo như nghiên cứu mới nhất thì có đến 90% người bệnh ung thư da là do bức xạ UV. Dạng ung thư da không phải u ác tính ít gây tử vong hơn, tuy nhiên chúng có thể lan rộng ra khắp cơ thể, gây biến dạng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được điều trị.

4.2 Gây cháy nắng

Đối với những ngày nắng gay gắt, nếu tiếp xúc dưới trời nắng trong một thời gian quá lâu sẽ khiến các tế bào da bị tổn thương do hấp thụ năng lượng từ tia UV.

Khi đó, máu sẽ chảy thêm vào vùng da bị tổn thương để chữa lành, đó là lý do mà da của bạn sẽ chuyển sang màu đỏ khi bị cháy nắng.

4.3 Gây tổn thương hệ thống miễn dịch

Các nhà khoa học đã cho rằng cháy nắng sẽ làm thay đổi sự phân bố và chức năng của các tế bào bạch cầu ở người trong vòng 24h sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Điều này khi lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ gây tổn thương trầm trọng cho hệ miễn dịch.

4.4 Gây tổn thương mắt

Khi tiếp xúc lâu dài với tia cực tím hoặc cường độ cao của tia cực tím sẽ làm hỏng các mô, gây “ bỏng” trên bề mặt mắt hoặc viêm giác mạc ánh nắng.

Đây có thể làm tăng nguy cơ tổn thương mắt như đục thủy tinh thể (nếu không được điều trị sẽ gây mù lòa), mộng thịt (pterygium) và mộng mỡ mắt (pinguecula).

4.5 Gây lão hóa da

Tia cực tím có khả năng phá hủy collagen và mô liên kết bên dưới lớp trên cùng của da, gây ra nếp nhăn, đốm màu nâu, mất đi độ đàn hồi tự nhiên của da.

Lão hóa da bình thường là quy luật tự nhiên, tuy nhiên có đến 90% người bị lão hóa da sớm là do tác động của tia cực tím, ánh nắng mặt trời.

Nếu có biện pháp bảo vệ da thích đáng trước tác hại của tia UV, hầu hết tình trạng lão hóa da sớm có thể tránh được.

5. Biện pháp ngăn chặn tia UV

Trên thực tế chúng ta không thể tránh được hoàn toàn các tia UV mà phải luôn trong tình trạng sống chung với nó.

Tuy nhiên vẫn sẽ có cách giúp chúng ta hạn chế được phần nào tia cực tím trong đời sống hàng ngày:

5.1 Dùng kem chống nắng

Đây là cách mang lại hiệu quả tốt nhất trong các biện pháp. Để chọn được loại kem chống nắng phù hợp thì bạn nên quan tâm đến chỉ số SPF và PA. Trong đó:

• SPF là chỉ số chống tia UVB, chỉ số càng cao thì khả năng chống lại càng mạnh mẽ.
• PA là chỉ số cho biết khả năng chống nắng.

Số tổng của chỉ số này càng nhiều thì khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA càng lớn. Bạn có thể chọn các sản phẩm có chỉ số PA+++ đến PA++++ để bảo vệ da tốt nhất.

5.2 Chuẩn bị trang phục khi ra đường

Sử dụng các trang phục chống nắng chuyên dụng như áo, váy chống nắng, ô chống UV, kính râm để ngăn ngừa các bệnh lý về mắt.

Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm (11h đến 14h).

5.3 Sử dụng công cụ chống nắng cơ học

Nhiều chuyên gia y tế đã đưa ra khuyến cáo người dân nên mặc quần áo bảo bộ, gồm các loại áo có khả năng chống nắng như dài tay, có cổ, quần dài, tối màu, mũ rộng vành,…

5.4 Lưu ý chế độ ăn uống

Các loại thực phẩm như cam quýt, trà xanh, cà rốt, ớt chuông,… có các chất chống oxy hóa, tăng khả năng bảo vệ cơ thể trước tia UV

>>> Xem thêm: Đèn tia cực tím cấu tạo và sử dụng