Tiền 'bẩn' đi Qua Ngân Hàng 'rửa' Vào đâu?

Rửa “tiền bẩn” qua ngân hàng

Báo cáo kết quả đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2012-2017, đã xác định nguy cơ rửa tiền tại Việt Nam ở mức “trung bình”, trong khi rủi ro rửa tiền ở mức “trung bình cao”, rủi ro về tài trợ khủng bố quốc gia ở mức “thấp”.

Ông Phạm Gia Bảo, Phó Cục trưởng Phòng, chống rửa tiền (NHNN) cho biết, trong các lĩnh vực được xem xét, nguy cơ rửa tiền của ngân hàng, bất động sản, hệ thống chuyển tiền ngầm được đánh giá ở mức “cao”; kinh doanh kiều hối được xếp “trung bình cao”, trong khi chứng khoán, casino... ở mức “trung bình”.

Theo ông Bảo, ngân hàng chiếm gần 90% tổng số báo cáo giao dịch đáng ngờ (STR) gửi đến Cục Phòng, chống rửa tiền. Dù không phải tất cả các khoản tiền thu bất chính đều được đưa vào chu trình tẩy rửa tiền, nhưng con số trên cho thấy, tội phạm chọn ngân hàng nhằm hợp pháp hóa các khoản thu bất chính, biến “tiền bẩn” trên thành “tiền sạch” là cao hơn lĩnh vực khác.

Từ những vụ “đại án” đã và đang bị điều tra về tội rửa tiền và số liệu STR cho thấy, nguy cơ rửa tiền qua ngân hàng có liên quan chủ yếu đến tội tham ô tài sản (chủ yếu là những người có chức vụ, quyền hạn), đánh bạc và trốn thuế. Tội phạm thường sử dụng tài khoản ngân hàng dưới tên người khác để nhận và chuyển các khoản tiền có nguồn gốc bất hợp pháp.

Trong khi đó, lĩnh vực bất động sản được xem "kênh hấp dẫn” thu hút được nhiều nguồn tiền đầu tư có giá trị lớn. Trong số các tài sản thu được từ các vụ đại án về tham ô vừa qua, cũng như vụ "đánh bạc nghìn tỷ” đang bị điều tra về rửa tiền, đều đều liên quan đến các tài sản là các bất động sản.

Để rửa tiền, các đối tượng thường nhờ người thân mua, chuyển nhượng, cho tặng bất động sản. Tuy nhiên, các giao dịch có thể bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản và không thông qua sàn giao dịch, nên các cơ quan chức năng khó kiểm tra, xác định được nguồn gốc của tiền.

Ngoài ra, ở khu vực “chuyển tiền ngầm”, với lợi thế thủ tục đơn giản, không phải chứng minh nguồn tiền…cũng nguy cơ lớn liên quan đến rửa tiền. Kênh chuyển tiền ngầm cũng được sử dụng để chuyển kiều hối về Việt Nam.

17 tội phạm liên quan đến rửa tiền

Theo NHNN, trong báo cáo đánh giá lần này, cơ quan chức năng của Việt Nam đã đưa ra 17 loại tội phạm nguồn chính của tội rửa tiền để đánh giá, trong đó tội phạm về tham ô, tham nhũng, chiếm đoạt tài sản, tội buôn bán, vận chuyển ma túy… có mối liện hệ rất lớn.

Báo cáo đánh giá cũng chỉ ra tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc cũng tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền ở mức cao. Bởi, so với các loại tội phạm nguồn của tội rửa tiền, số lượng các vụ án và bị cáo bị xét xử về tội đánh bạc là rất lớn.

Liên quan đến vụ đường dây đánh bạc qua mạng trị giá hàng nghìn tỷ đồng hiện đang trong quá trình điều tra của Bộ Công an (liên quan đến Phan Sào Nam, Nguyễn Văn Dương và các đối tượng), Cục Phòng, chống rửa tiền đã phối hợp, cung cấp các thông tin tình báo tài chính theo yêu cầu của cơ quan công an, phục vụ công tác điều tra tội phạm nguồn của tội rửa tiền.

Trong khi đó, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản cũng có nguy cơ tiềm ẩn về rửa tiền rất lớn, khi giá trị tài sản bị chiếm đoạt ngày càng lớn. Chỉ riêng năm 2016 với 2.143 vụ án được xét xử, số tiền phải thi hành án lên đến gần 5.850 tỷ đồng (trên 265 triệu USD), tuy nhiên mới thu hồi được 1.157 tỷ đồng (hơn 52 triệu USD), chỉ đạt khoảng 20%.

Theo các chuyên gia, dù có nguy cơ lớn ở nhiều lĩnh vực, nhóm tội phạm, nhưng đến nay số các vụ án bị khởi tố, xét xử liên quan đến rửa tiền, tại trợ khủng rất khiêm tốn. Từ năm 2013 đến năm 2015, từ các thông tin do Cục Phòng, chống rửa tiền chuyển giao, cơ quan công an đã và đang tiến hành xác minh, điều tra nhiều vụ việc, trong đó đã khởi tố 15 vụ án về lừa đảo chiếm đoạt tài sản, kinh doanh trái phép, tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc, đánh bạc..., nhưng chưa khởi tố vụ án nào liên quan đến rửa tiền. Đến nay, Việt Nam mới chỉ kết án một vụ rửa tiền trong vụ án tham ô tài sản và rửa tiền xảy ra tại Công ty TNHH MTV Vận tải Viễn dương Vinashin (năm 2016).

Theo NHNN, nguy cơ rửa tiền qua ngân hàng có liên quan chủ yếu đến tội tham ô tài sản (chủ yếu là những người có chức vụ, quyền hạn), đánh bạc và trốn thuế. Tội phạm thường sử dụng tài khoản ngân hàng dưới tên người khác để nhận và chuyển các khoản tiền có nguồn gốc bất hợp pháp.

Ngân hàng, bất động sản nguy cơ thành nơi 'rửa tiền' ở Việt Nam 17/05/2019

Doanh nghiệp khốn đốn trước tin rửa tiền cho 'trùm cờ bạc' Nguyễn Văn Dương 14/03/2019 Nam Khánh