[ToMo] Hiểu Rõ Hơn Về Lập Luận Quy Nạp Và Cách Áp Dụng ...

Khi đưa ra một quyết định, bạn có xu hướng dựa trên quan sát của mình và liên hệ chúng với những kinh nghiệm trước đây. Ví dụ: nếu nhìn ra bên ngoài trời quang đãng đầy nắng, bạn sẽ ngay lập tức nghĩ rằng: không cần thiết phải đem theo ô. Bởi vì nhiều ngày nắng vừa qua đã chứng minh suy nghĩ này là đúng, đó là một giả định hợp lý. Quá trình suy nghĩ này là một ví dụ của việc sử dụng suy luận quy nạp, một quá trình logic được não bộ sử dụng để đưa ra các kết luận.

Là một thành phần thiết yếu của thống kê, nghiên cứu và xác suất, suy luận quy nạp hỗ trợ chúng ta trong việc xác định các mẫu và đưa ra quyết định tốt hơn ở nơi làm việc.

Dưới đây là một số thông tin cơ bản hữu ích để giúp bạn hiểu rõ hơn về lập luận quy nạp, điểm khác biệt giữa lập luận quy nạp và suy diễn. Đồng thời, gợi ý một số phương pháp giúp bạn có thể sử dụng lập luận quy nạp trong tìm kiếm việc làm và các môi trường nghề nghiệp khác.

1. Suy luận quy nạp là gì?

Suy luận quy nạp là một phương pháp tư duy logic, trong đó bạn sử dụng các quan sát kết hợp với kinh nghiệm mà bạn đã biết là đúng để đưa ra kết luận. Khi xem xét một tập hợp dữ liệu cụ thể và hình thành kết luận chung dựa trên kiến ​​thức hiện có từ kinh nghiệm trong quá khứ, bạn đang sử dụng suy luận quy nạp.

Ví dụ: nếu xem lại thông tin dân số của một thành phố trong 15 năm qua, bạn có thể nhận thấy rằng dân số đã tăng với một tốc độ nhất quán. Nếu bạn muốn dự đoán dân số sẽ như thế nào trong năm năm, bạn có thể sử dụng bằng chứng hoặc dữ liệu đang có để ước tính.

Kỹ năng lập luận là một trong những kỹ năng mềm quan trọng nhất mà nhà tuyển dụng tìm kiếm ở các ứng viên tiềm năng. Ngoài lập luận quy nạp, có hai kiểu lập luận khác - mang tính tổng hợp và suy diễn - rất quan trọng để hiểu và áp dụng ngay cả trong và ngoài nơi làm việc.

• Suy luận quy nạp so với diễn dịch

Trong khi tư duy quy nạp sử dụng kinh nghiệm và những quan sát đã được chứng minh để đoán kết quả, thì suy luận suy diễn sử dụng lý thuyết và niềm tin để hợp lý hóa và chứng minh một kết luận cụ thể. Mục tiêu của suy luận quy nạp là dự đoán một kết quả có thể xảy ra, trong khi mục tiêu của lập luận suy diễn để chứng minh một sự thật nào đó.

Cả hai kiểu lập luận đều ẩn chứa nhiều ích lợi. Các nhà tuyển dụng đặc biệt mong muốn kỹ năng suy luận quy nạp xuất hiện trên CV của ứng viên vì nó làm nổi bật năng khiếu tư duy phản biện và giải quyết vấn đề của bạn. Ngoài việc đưa nó vào sơ yếu lý lịch, hãy ghi nó vào thư xin việc của bạn và khi phỏng vấn.

Quy trình lập luận quy nạp

1. Quan sát
2. Đưa ra giả thuyết
3. Kết luận

Ví dụ về lập luận quy nạp

"Tôi mà không uống cà phê, thì sẽ trông như con chết dở vậy."

"Cà phê là chất gây nghiện."

"Tôi cứ bị nghiện cà phê ấy."

Quá trình suy luận diễn dịch

1. Ý tưởng
2. Quan sát
3. Diễn dịch

Ví dụ về suy luận suy luận

"Con người phải thở mới sống được."

"Bạn là một con người."

"Bạn không thể sống nếu không hít thở."

• Lập luận quy nạp so với Luận cứ loại suy

Luận cứ loại suy cho phép suy đoán nhiều hơn suy luận quy nạp. Đối với luận cứ loại suy, thông tin hoặc dữ liệu quan sát được có thể không đầy đủ. Tuy nhiên, bạn có thể đoán hoặc đưa ra giả thuyết về các kết quả khả thi dựa trên thông tin có sẵn.

Quy trình của luận cứ loại suy

1. Quan sát
2. Phỏng đoán
3. Đưa ra một kết quả khả thi

Lĩnh vực y tế thường sử dụng suy luận sai lệch khi đưa ra chẩn đoán trong trường hợp không có thông tin như kết quả xét nghiệm. Ví dụ, khi một bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng, các chuyên gia y tế phát triển một câu trả lời hợp lý hoặc một chẩn đoán dựa trên lượng thông tin hạn hẹp mà họ có để đưa ra kết luận.

Mặc dù luận cứ loại suy cho phép bạn tự do hơn so với lập luận quy nạp hoặc suy diễn, nhưng có thể dẫn đến một số kết luận không chính xác trước khi bạn tìm ra câu trả lời thực sự.

2. Lợi ích của lập luận quy nạp

Suy luận quy nạp cho phép bạn làm việc với một loạt các xác suất. Có vô vàn các giả định có thể được đưa ra từ các dữ liệu có sẵn. Tuy nhiên, lập luận quy nạp sẽ cung cấp cho bạn một điểm xuất phát để thu hẹp lại các giả định của mình và đi đến một kết luận sáng suốt.

Lập luận quy nạp cũng cho phép bạn phát triển nhiều giải pháp cho một vấn đề và sử dụng nghiên cứu của bản thân làm nền tảng để đánh giá một giả thuyết khác. Nó cho phép bạn tận dụng kiến ​​thức thu thập được từ kinh nghiệm trong quá khứ để hình thành các phán đoán và đưa ra quyết định trong các tình huống mới.

3. Các hạn chế của suy luận quy nạp

Một yếu điểm của lập luận quy nạp cũng là một trong những điểm mạnh đáng kể nhất của nó — bạn chỉ có thể thiết lập lý thuyết dựa trên thông tin hoặc kiến ​​thức hạn chế. Mặc dù nó mở ra cho bạn một cơ hội khám phá, nhưng nó cũng giới hạn đi nguồn lực mà bạn có thể sử dụng.

Ví dụ, nếu quan sát 100 con mèo và nhận thấy tất cả chúng đều rít lên với chó, bạn có thể kết luận rằng mọi con mèo đều sẽ rít lên với chó. Mặc dù đây là lý do hợp lý, nhưng tập mẫu của bạn hiện đang bị hạn chế. Vì con số 100 không đại biểu cho toàn bộ loài mèo trên khắp thế giới.

Khi sử dụng lập luận quy nạp, điều quan trọng là phải nhận ra rằng sai sót là không thể tránh khỏi. Mặc dù phỏng đoán hoặc lý thuyết của bạn có thể không chính xác trong một số trường hợp, nhưng bạn có thể sử dụng thông tin đó để tiếp tục nghiên cứu.

Mặc dù bạn có thể sử dụng dữ liệu và bằng chứng để làm bệ đỡ cho tuyên bố hoặc phán quyết của mình, nhưng vẫn có khả năng các dữ kiện hoặc bằng chứng mới sẽ được phát hiện và chứng minh lý thuyết của bạn là sai. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải học cách sử dụng các kỹ năng lập luận quy nạp kết hợp với các kiểu lập luận khác.

4. Các kiểu lập luận quy nạp

Có hàng ngàn cách khác nhau để sử dụng lập luận quy nạp tùy thuộc vào từng tình huống. Dưới đây là ba kiểu lập luận quy nạp được sử dụng phổ biến nhất:

• Quy nạp tổng quát

Đây là kiểu lập luận quy nạp đã thảo luận ở trên (A = B và B = C nên A = C). Một tình huống được đưa ra, bạn xem xét bằng chứng từ các tình huống tương tự trong quá khứ và đưa ra kết luận dựa trên thông tin có sẵn.

Ví dụ, xuyên suốt ba năm qua, công ty đều hoàn thành mục tiêu doanh thu trong quý 3. Dựa trên thông tin này, bạn có thể chắc được rằng mục tiêu doanh thu trong quý 3 năm nay hoàn toàn có thể đạt được.

• Quy nạp thống kê

Loại suy luận quy nạp này sử dụng dữ liệu thống kê để đưa ra kết luận.

Ví dụ: 90 phần trăm nhóm bán hàng đã đạt hạn ngạch vào tháng trước. Pat ở trong đội bán hàng. Vì vậy, có khả năng, Pat đã đạt hạn ngạch bán hàng của mình vào tháng trước.

Trong trường hợp này, bạn đang sử dụng bằng chứng thống kê để thông báo kết luận của mình. Trong khi quy nạp thống kê cung cấp nhiều bối cảnh hơn cho một kết quả có thể xảy ra, điều quan trọng là phải nhớ, bằng chứng mới có thể khác với nghiên cứu trước đây và có thể dẫn đến một lý thuyết không chính xác.

• Quy nạp dựa trên sự xác nhận (Induction by confirmation)

Kiểu quy nạp này cho phép bạn đi đến kết luận khả thi, nhưng bạn phải bao gồm các giả định cụ thể để kết quả được chấp nhận. Loại suy luận quy nạp này thường được sử dụng bởi các sĩ quan cảnh sát và thám tử. Đây là một ví dụ:

Renee đột nhập vào một tòa nhà.

Bất kỳ ai đột nhập vào một tòa nhà sẽ có cơ hội, động cơ và phương tiện.

Renee đã ở trong khu vực này và có khóa trong túi xách của mình.

Renee có thể đã đột nhập vào tòa nhà.

Trong tình huống này, bạn xây dựng một lý thuyết, và để chứng minh nó đúng, bạn phải có bằng chứng cụ thể. Biết rằng Renee đang ở trong khu vực mà tòa nhà bị đột nhập và có một chiếc khóa trong túi xách là những bằng chứng cho thấy anh ta là người đã đột nhập vào tòa nhà. Hiểu được các kiểu lập luận quy nạp khác nhau cho phép bạn triển khai chúng tốt hơn trong các hoạt động hàng ngày ở nơi làm việc.

5. Ví dụ về lập luận quy nạp

Ngay cả khi chưa từng nghe đến cụm từ lập luận quy nạp nhưng vẫn có khả năng, bạn đã từng sử dụng nó để đưa ra quyết định trong một môi trường chuyên nghiệp. Dưới đây là một vài ví dụ về cách bạn có thể áp dụng quy trình lập luận quy nạp:

1. Sau khi phân tích những nhân viên có thành tích cao và thành công trong bộ phận tiếp thị, nhà tuyển dụng nhận ra họ đều tốt nghiệp ngành kinh doanh, tiếp thị hoặc báo chí. Cô quyết định tập trung vào các nỗ lực tuyển dụng trong tương lai vào các ứng viên có bằng cấp của một trong ba ngành đó.
2. Một nhân viên bán hàng nhận thấy khi họ chia sẻ lời chứng thực từ khách hàng hiện tại và trước đây về khách hàng tiềm năng của họ, thì khả năng bán được hàng cao hơn 75%. Bây giờ họ chia sẻ lời ‘review’ ấy với tất cả các khách hàng tiềm năng để cải thiện tỷ lệ bán hàng của họ.
3. Dành thời gian để nhìn nhận lại các nhận xét từ khách hàng trước đây luôn có lợi. Việc này vừa giúp bạn chia sẻ những lời đánh giá tích cực với khách hàng tương lai, vừa có thể báo động cho bạn về bất kỳ vấn đề nào mà khách hàng trước đây có thể gặp phải.
4. Sau khi nhận thấy sức sống của nhà tình thương cải thiện đáng kể khi trẻ nhỏ đến thăm, một trưởng nhóm hoạt động đã phát triển sáng kiến ​​tình nguyện với các trường học địa phương để đưa những mầm non hy vọng đến với con người nơi đây.

Bằng cách dành thời gian tìm kiếm và xác định các mô hình tích cực dựa trên kết quả kinh doanh, bạn có thể đưa những nỗ lực vào quỹ đạo và từ đó tái tạo thành công của chính mình.

6. Làm nổi bật kỹ năng lập luận quy nạp của bạn

Những chuyên gia sở hữu khả năng tư duy logic — như kỹ năng suy luận quy nạp — thường giỏi ra quyết định hơn. Đó là lý do tại sao bạn phải làm nổi bật kỹ năng này trong suốt quá trình tìm việc và tuyển dụng.

• Kỹ năng lập luận quy nạp trong sơ yếu lý lịch của bạn

Mặc dù có thể liệt kê kỹ năng này vào sơ yếu lý lịch, nhưng nó càng quan trọng hơn nữa nếu nhà tuyển dụng có đề cập cụ thể kỹ năng lập luận quy nạp hoặc tư duy phản biện. Nên cung cấp một ví dụ cụ thể về việc sử dụng kỹ năng lập luận quy nạp ở nơi làm việc trong CV của mình.

• Kỹ năng lập luận quy nạp trong một cuộc phỏng vấn

Trong một cuộc phỏng vấn xin việc, nhà tuyển dụng có thể hỏi về quá trình ra quyết định của bạn. Hãy dành thời gian để suy nghĩ về những trường hợp cụ thể khi bạn sử dụng suy luận quy nạp, đặc biệt là khi nó dẫn đến một kết quả tích cực. Cung cấp một ví dụ rõ ràng có thể giúp chứng minh với nhà tuyển dụng rằng bạn có một tầm nhìn rộng, có khả năng lưu giữ thông tin và áp dụng kiến ​​thức để đưa ra quyết định sáng suốt về công việc.

• Kỹ năng lập luận quy nạp bằng phương pháp STAR

Sử dụng kỹ thuật STAR (Tình huống, Nhiệm vụ, Hành động và Kết quả) - (Situation, Task, Action and Result) là một phương pháp hiệu quả để truyền đạt kỹ năng lập luận quy nạp của bạn cho các nhà tuyển dụng một cách rõ ràng và ngắn gọn. Dưới đây là các bước để sử dụng phương pháp STAR:

1. Mô tả tình huống. Bạn đã làm việc ở đâu? Vai trò của bạn trong dự án hoặc nhiệm vụ là gì?
2. Mô tả nhiệm vụ. Trách nhiệm cụ thể của bạn là gì? Bạn đã phải đối mặt với vấn đề gì? Bạn đã nhận ra được gì từ đó?
3. Giải thích chi tiết hành động bạn đã thực hiện. Bạn đã đi tới được kết luận gì? Từ kết luận đó, bạn đã đưa ra các giải pháp khả thi như thế nào?
4. Chia sẻ kết quả. Hành động của bạn đã giải quyết vấn đề như thế nào? Kết quả là gì và nó ảnh hưởng đến công ty hoặc đội ngũ như thế nào?

Hiểu được suy luận quy nạp và cách áp dụng hiệu quả quy trình tư duy logic này trong môi trường làm việc là điều cần thiết để thành công ở bất kỳ vị trí nào. Học cách nhận biết các kỹ năng lập luận quy nạp sẽ giúp bạn làm nổi bật chúng trong quá trình tìm việc và tạo ấn tượng tích cực với nhà tuyển dụng trong quá trình phỏng vấn.

----------Tác giả: Indeed

Link bài gốc: Inductive Reasoning: Definition and How to Use It

Dịch giả: Nguyễn Trần Khánh Thư - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Nguyễn Trần Khánh Thư - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày.

(***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.