TRÁCH NHIỆM NÊU GƯƠNG CỦA CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN THEO ...

Đồng chí Nguyễn Văn Đoàn - TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện tặng Giấy khen cho các tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị

I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA NÊU GƯƠNG TRONG CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN HIỆN NAY

1. Xuất phát từ quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin rất coi trọng phương pháp nêu gương với quần chúng Nhân dân

Nêu gương hay làm gương là làm mẫu, là tạo ra một chuẩn mực cho người khác học và làm theo. Làm gương và nêu gương là cách mà con người xã hội hóa nhân cách cá nhân theo một chuẩn mực nhất định, để người khác học tập, thực hành và làm theo... Vì vậy, làm gương và nêu gương, trước hết là một phạm trù của giáo dục, của lãnh đạo.

Các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác - Lênin đã nghiên cứu phạm trù nêu gương dưới nhiều góc độ khác nhau. Trong công tác vận động quần chúng, C.Mác và Ph.Ăngghen căn dặn, phải có phương pháp, đặc biệt là phương pháp nêu gương và giúp đỡ, “không chỉ bằng lời nói mà cả bằng việc làm và bằng nêu gương”([1]). V.I. Lênin nhấn mạnh, phải xây dựng đảng cộng sản cầm quyền thật sự là một đảng tiêu biểu cho “trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại”. Tổ chức đảng, đảng viên phải là tấm gương đạo đức, hết lòng, hết sức phục vụ đất nước và Nhân dân, hết mực trung thành với Đảng, tận tụy với công việc, đoàn kết, giúp đỡ, yêu thương con người, yêu thương đồng chí. V.I. Lênin rất coi trọng phương pháp thuyết phục, giáo dục và nêu gương đối với quần chúng nhân dân; phê phán những đảng viên, cán bộ, tổ chức đảng không gương mẫu, không dũng cảm hoặc “rất ít dùng những điển hình, những tấm gương cụ thể, sinh động, lấy trong mọi lĩnh vực của đời sống để giáo dục quần chúng”([2]). Người yêu cầu thực hành phương pháp lấy kinh nghiệm lâu dài, lấy ví dụ thực tế để chứng minh cho quần chúng thấy rõ sự cần thiết của công việc và công khai làm cho mọi người dân biết công việc của Đảng, của Nhà nước.

2. Xuất phát từ truyền thống dân tộc về nêu gương

Truyền thống dân tộc ta luôn đề cao tự nêu gương bằng những lời nói, việc làm đúng mực, uốn nắn hành vi thông qua những quy tắc bất thành văn trong ứng xử như “kính trên nhường dưới”, “đói cho sạch, rách cho thơm”, “giấy rách phải giữ lấy lề”… và phải biết “xin lỗi” khi mắc các sai phạm... Thành ngữ Việt Nam có câu “thượng bất chính hạ tắc loạn” là muốn đề cao vai trò gương mẫu của người đứng đầu; triều đình mà liêm chính thì đất nước yên bình, gia phong mà nền nếp thì thuận hòa, thịnh vượng. Trong mỗi triều đại lịch sử, mỗi khi vua “chính ngôi”, quân thần mẫu mực sẽ quy tụ được sức mạnh “lòng dân”, giữ vững được độc lập cho dân tộc. Nhà Trần 3 lần chiến thắng quân Nguyên - Mông cũng xuất phát từ trên “chính”, dưới “đồng lòng”, câu nói đầy bất khuất của Trần Hưng Đạo “Nếu Bệ hạ muốn hàng, xin hãy chém đầu thần trước đã!”, thể hiện quyết tâm của vua, tôi nhà Trần quyết tâm một lòng đánh đuổi giặc Nguyên - Mông.

Ngược lại, khi người đứng đầu không “chính” thì “lòng dân” không theo, không quy tụ được sức mạnh đoàn kết Nhân dân và không giữ được độc lập cho dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống nhà Minh xâm lược, Hồ Quý Ly cho họp quân thần để bàn kế chống giặc (1405), khi được hỏi, Hồ Nguyên Trừng đã nói: “Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo”. Câu nói đó phản ánh nguyên nhân cuộc khởi nghĩa chống quân Minh của nhà Hồ thất bại chính là không tập hợp được sức mạnh của Nhân dân, vì người đứng đầu “bất chính” do cướp ngôi của Nhà Trần….Như vậy, truyền thống nêu gương của cha ông ta mang giá trị nhân văn cao đẹp, giá trị đạo đức sâu sắc, là bài học kinh nghiệm quý giá được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta kế thừa, phát triển lên một tầm cao mới trong lãnh đạo sự nghiệp cách mạng đến thắng lợi hoàn toàn.

3. Xuất phát từ tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên

Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên đề cập đến vấn đề nêu gương trước quần chúng của người cán bộ, đảng viên, trước hết là nêu gương về tư tưởng, đạo đức, lối sống. Trong các bài nói, bài viết của mình, Hồ Chí Minh sử dụng từ “nêu gương”, “làm gương” với tần suất lớn. Chỉ riêng trong “Hồ Chí Minh Toàn tập”, Người nhắc đến từ “nêu gương”, “làm gương” tới 240 lần. Theo Người: “Một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương sống”[3] và “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn Nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”([4]).

Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ cấp cao cần nêu gương trên ba mối quan hệ: đối với mình, đối với người và đối với việc; phải nêu gương, làm mực thước cho quần chúng noi theo, phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, nói phải đi đôi với làm. Trong bài nói chuyện tại phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ năm 1963, Người nhắc nhở: “Một điều rất quan trọng nữa là các đồng chí bộ trưởng, thứ trưởng và cán bộ lãnh đạo phải luôn luôn gương mẫu về mọi mặt, phải nêu gương sáng về đạo đức cách mạng: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, “nếu chúng ta làm gương mẫu và biết lãnh đạo thì bất cứ công việc gì, khó khăn đến đâu cũng nhất định làm được”([5]).

Không chỉ tiếp thu, kế thừa, bổ sung, phát triển và hoàn thiện lý luận về phương pháp, mà Người đã thực hành phong cách nêu gương một cách nhuần nhuyễn, hết sức mẫu mực và tự nhiên trong suốt cả cuộc đời hoạt động cách mạng. Năm 1945, ngay sau khi Chính phủ mới ra đời, thì cũng là lúc nạn đói lan rộng tại miền Bắc. Một trong những việc đầu tiên trên cương vị Chủ tịch nước, Bác kêu gọi toàn dân tổ chức cứu đói đồng bào và đã nghiêm túc thực hiện trước để làm gương cho mọi người làm theo. Người đã nói: “Lúc chúng ta nâng bát cơm mà ăn, nghĩ đến kẻ đói khổ, chúng ta không khỏi động lòng. Vậy tôi đề nghị với đồng bào cả nước, và tôi xin thực hành trước: Cứ 10 ngày nhịn ăn một bữa, mỗi tháng nhịn 3 bữa. Đem gạo đó (mỗi bữa một bơ) để cứu dân nghèo”([6]).

Người kiên trì nêu gương về đạo đức còn nhiều hơn những điều Người nói và viết ra, một hình ảnh mẫu mực về “người lãnh đạo và người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân”. Tấm gương đạo đức của Bác không những có sức lôi cuốn, cảm hóa mãnh liệt đối với toàn thể dân tộc Việt Nam mà còn có ảnh hưởng sâu rộng trên toàn thế giới.

4. Thực trạng trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên hiện nay

Những năm gần đây, Đảng ta đã có nhiều chủ trương, nghị quyết, quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên như: Nghị quyết Đại hội lần thứ XII; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI và khóa XII; Quy định số 101-QĐ/TW ngày 07/6/2012, Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016, Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 về trách nhiệm nêu gương; Ngày 18/3/2019, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định số 1506-QĐi/TU về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là cấp ủy viên, ủy viên ban thường vụ cấp ủy, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp thuộc Đảng bộ tỉnh. Thực hiện quy định, mỗi cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ tỉnh, nhất là người đứng đầu đã xây dựng kế hoạch tu dưỡng, rèn luyện và đăng ký cam kết thực hiện những việc làm cụ thể, thiết thực gắn với chức trách, nhiệm vụ được giao.… Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Việc thực hiện trách nhiệm nêu gương và chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên có chuyển biến tích cực, nhất là vai trò tiền phong gương mẫu của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”([7]), góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương; xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên; kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, tham nhũng, tiêu cực. Đồng thời, nhấn mạnh: “Nhìn chung, đội ngũ cán bộ, đảng viên đã đề cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống; gương mẫu đi đầu, tận tụy với công việc, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”([8]), từng bước đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử để đất nước ta có được cơ đồ, vị thế, tiềm lực và uy tín quốc tế như ngày nay.

Tuy nhiên, nhận thức và thực hiện trách nhiệm nêu gương của các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên còn hạn chế nên kết quả chưa được như mong muốn. Một số tổ chức đảng, nhất là ở cấp cơ sở và không ít cán bộ, đảng viên năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm với yêu cầu, đòi hỏi của tình hình mới. Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược thiếu gương mẫu trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện, suy thoái về đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, thậm chí vi phạm nghiêm trọng kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Trong nhiệm kỳ Đại hội XII, cấp ủy các cấp đã thi hành kỷ luật 1.329 tổ chức đảng và 69.600 đảng viên; ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 17.610 đảng viên([9]). Trong đó, có 2.209 cán bộ, đảng viên liên quan đến tham nhũng (113 cán bộ diện Trung ương quản lý; 4 Ủy viên và nguyên Ủy viên Bộ Chính trị; 23 Ủy viên và nguyên Ủy viên Trung ương; 5 bộ trưởng và nguyên bộ trưởng; 22 thứ trưởng và nguyên thứ trưởng; 12 bí thư và nguyên bí thư tỉnh, thành ủy; 3 phó bí thư và nguyên phó bí thư tỉnh ủy; 15 chủ tịch và nguyên chủ tịch UBND tỉnh, thành phố; 26 sĩ quan cấp tướng lực lượng vũ trang)([10]); mới đây ngày 01/10/2021 Ban Bí thư Trung ương Đảng đã kỷ luật nghiêm khắc Ban Thường vụ Cảnh sát biển Việt Nam nhiệm kỳ 2015-2020 và một số cá nhân bằng hình thức cách chức, khai trừ … Những hạn chế, khuyết điểm trên đã và đang bị các thế lực thù địch triệt để lợi dụng chống phá, bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt nhất là bôi nhọ, xuyên tạc, thổi phồng khuyết điểm của cán bộ lãnh đạo để hạ thấp uy tín, chia rẽ, làm suy giảm niềm tin của cán bộ, đảng viên, Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước ta. Từ những hạn chế trên cho thấy, đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên thực sự là vấn đề rất cấp thiết hiện nay.

II. QUAN ĐIỂM, NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP NÊU GƯƠNG CỦA CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN THEO NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG

1. Quan điểm chung

Đại hội XIII của Đảng xác định: “Thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương, chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Đảng viên tự giác nêu gương để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiền phong, gương mẫu, tạo sự lan tỏa, thúc đẩy các phong trào cách mạng. Coi trọng kiểm tra, giám sát trong Đảng kết hợp với phát huy vai trò giám sát của cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc, báo chí và Nhân dân đối với cán bộ, đảng viên thực hiện các quy định nêu gương”([11]).

2. Nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu

2.1. Trước hết, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên tiếp tục được Đại hội XIII của Đảng xác định là phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đây là sự tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò, tầm quan trọng đặc biệt của phương pháp nêu gương đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đại hội XIII của Đảng đã đưa phương pháp nêu gương vào 3 trong 10 trọng tâm công tác xây dựng Đảng thời gian tới và nhấn mạnh “nêu gương phải thực sự trở thành một nội dung quan trọng trong phương thức lãnh đạo của Đảng”([12]). Như vậy, nêu gương tiếp tục được Đảng ta coi trọng, đồng thời đặt lên một tầm cao mới. Thực tế, việc nêu gương không phải là khẩu hiệu, là khuyến nghị, mà cần hiểu là yêu cầu đòi hỏi bắt buộc, mang tính tự giác cao, có phương pháp, cách thức và mục đích rõ ràng. Theo đó, Đại hội nhấn mạnh “phát huy tính tiền phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân của cán bộ, đảng viên. Tăng cường hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, củng cố và không ngừng nâng cao niềm tin của Nhân dân đối với Đảng”([13]).

Xác định công tác cán bộ là “then chốt của then chốt”, Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ “Nâng cao bản lĩnh chính trị, trí tuệ, sự gương mẫu, tinh thần vì Nhân dân phục vụ của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt và người đứng đầu các cấp”([14]). Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu các cơ quan, đơn vị đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, trong đó nhấn mạnh phải “nêu cao danh dự, lòng tự trọng” của người cán bộ, đảng viên. Phát biểu trong buổi họp báo thông báo kết quả Đại hội XIII của Đảng diễn ra ngày 01/02/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bày tỏ: “Ai cũng thích tiền nhưng danh dự mới là điều cao quý nhất, chết cũng không mang tiền theo được”. Đây là căn cốt giúp người cán bộ, đảng viên không chùn bước trước khó khăn thử thách, không sa ngã trước những cám dỗ của ham muốn tầm thường. Khi danh dự và lòng tự trọng được đề cao, cán bộ, đảng viên không những giữ vững được đạo đức, nhân cách, phẩm giá của mình mà còn quyết tâm, nỗ lực khẳng định bản thân trước yêu cầu, nhiệm vụ; kiên quyết đấu tranh phòng, chống có hiệu quả với những biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

2.2. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo các cấp, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống. Đây là nhiệm vụ, giải pháp quan trọng hàng đầu, là điều kiện bảo đảm cho nêu gương. Trước thực trạng sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có những cán bộ, đảng viên giữ các cương vị cao cấp của Đảng và Nhà nước, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đã nhận diện 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự chuyển biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Bộ Chính trị ban hành Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016 của Bộ Chính trị về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên. Trong đó, đề cập 6 quy định, nhằm “tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, kịp thời chấn chỉnh tác phong công tác, lối sống xa hoa, lãng phí gây phản cảm trong xã hội và gương mẫu thực hiện nếp sống văn minh, giản dị, tiết kiệm”([15]).

Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương cũng“chỉ rõ 8 nội dung các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương phải gương mẫu đi đầu thực hiện và 8 nội dung phải nghiêm khắc với bản thân và kiên quyết chống; đồng thời yêu cầu cán bộ giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu”([16]). Nội dung này được chính thức đưa vào Văn kiện Đại hội XIII, nhấn mạnh trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trên ba mối quan hệ với mình, với việc và với người. Đối với mình phải nghiêm khắc trong thực hiện nêu gương, đối với việc phải gương mẫu đi đầu, đối với người phải kiên quyết chống các hiện tượng tiêu cực, như chủ nghĩa cá nhân, nói không đi đôi với làm, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cửa quyền, lạm quyền, trục lợi.

Về nêu gương theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Đại hội XIII khẳng định việc thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị “đã trở thành nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên”([17]). Ngày 12/6/2021, phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị, triển khai Kết luận số 01 của Bộ Chính trị khóa XIII về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Việc rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, gắn với trách nhiệm nêu gương có chuyển biến tích cực. Các cấp uỷ, cán bộ, đảng viên, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, nhất là các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương đã thực hiện nêu gương bằng những việc làm, hành động cụ thể, với phương châm “trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, “học tập đi đôi với làm theo”. Qua đó, có rất nhiều tấm gương cán bộ, đảng viên tiên phong gương mẫu, từ đồng chí Tổng Bí thư cho đến các đảng viên ở cơ sở. Đây là kết quả đáng tự hào mà công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đem lại; là nguyên nhân trực tiếp thúc đẩy đổi mới toàn diện, đồng bộ và tạo ra những thành quả cách mạng to lớn của đất nước.

Trong thời gian tới, đồng chí Tổng Bí thư nhấn mạnh cần chú trọng quán triệt, tập trung làm tốt ba vấn đề: Học tập, làm theo Bác và nêu gương của cán bộ, đảng viên. Theo đó, cần kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, trong đó “xây” là cơ bản, chiến lược; “chống” là quan trọng, cấp bách. Đề cao tinh thần “nói đi đôi với làm”, “rèn luyện suốt đời”, thường xuyên “tự soi”, “tự sửa”. Đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tham nhũng, tiêu cực với tinh thần không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Đồng thời khuyến khích, cổ vũ cán bộ, đảng viên suy nghĩ, hành động vì lợi ích chung, vì hạnh phúc của Nhân dân, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh.

2.3. Đại hội nhấn mạnh đến tính nêu gương thực hành dân chủ của đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức. Đây vừa là nhiệm vụ, giải pháp, vừa là yêu cầu quan trọng, không thể thiếu đối với cán bộ, đảng viên trong thực hành dân chủ. Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Cấp uỷ, tổ chức đảng, các tổ chức đảng trong hệ thống chính trị, đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức nêu gương thực hành dân chủ, tuân thủ pháp luật, đề cao đạo đức xã hội”([18]). Cán bộ là gốc của mọi công việc, muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay xấu, theo đó, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải gương mẫu trong thực hành dân chủ, lời nói đi liền với hành động, làm nhiều hơn nói, trong sạch về phẩm chất đạo đức, lối sống, nhất là khi tiếp xúc với Nhân dân, giải quyết những thắc mắc, băn khoăn của Nhân dân phải hết sức lắng nghe, cầu thị, trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân.

Đại hội đã nhấn mạnh đến cụm từ “đạo đức xã hội” của đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức trong thực hành dân chủ. Bởi trên thực tế, thời gian qua có một bộ phân cán bộ, công chức, viên chức thiếu gương mẫu trong làm việc, có thái độ thiếu chuẩn mực với Nhân dân, gây khó khăn trong giải quyết khiếu nạn, tố cáo của Nhân dân. Nếu cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức không gương mẫu trong thực hành dân chủ, vi phạm dân chủ thì làm sao nói được Nhân dân, hướng dẫn được Nhân dân phát huy quyền làm chủ. Vì vậy, lần này Đại hội đặt ra “đạo đức xã hội” của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải được đề cao, đây cũng là vấn đề mấu chốt xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức các cấp có đủ năng lực, phẩm chất, uy tín đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đặt ra, khơi dậy khát vọng, ý chí vươn lên của các tầng lớp Nhân dân.

2.4. Phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên với tiêu chí “6 dám” thông qua chính sách khuyến khích và cơ chế bảo vệ. Đây là điểm mới thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tinh thần trách nhiệm nêu gương không phải tự nhiên mà có, không phải tự nó tồn tại, mà phải thông qua giáo dục, rèn luyện và các biện pháp, chế tài của Đảng và pháp luật. Để phát huy phẩm chất, trí tuệ, năng lực và tính tiền phong, gương mẫu, Đại hội XIII bổ sung vào văn kiện “có chính sách khuyến khích và cơ chế phù hợp bảo vệ những cán bộ có ý chí chiến đấu cao, gương mẫu thực hiện nguyên tắc của Đảng và pháp luật của Nhà nước, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung”([19]).

Theo đó, “dám nghĩ” là không được bằng lòng, tự mãn với những cái đã có mà phải luôn luôn trăn trở tìm tòi, tìm ra cái mới, cách làm hiệu quả. “Dám nói” ở đây không phải là nói càn, phát ngôn ngược lại đường lối, chủ trương của Đảng mà là nói thẳng, nói thật, nói đúng, nói đi đôi với làm, nói ít hơn làm. Trong công tác xây dựng Đảng hiện nay, trước thực trạng một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cơ quan Đảng và Nhà nước khi mắc sai lầm, khuyết điểm “không dám chịu trách nhiệm”, tìm mọi cách đùn đẩy trách nhiệm cho cấp dưới và cho tổ chức. Đảng đưa quan điểm “dám chịu trách nhiệm” của người cán bộ, đảng viên là nét văn hóa, lòng tự trọng, danh dự của người cán bộ, đảng viên, thể hiện rõ quan điểm tự phê bình và phê bình của Đảng. Đặc biệt, là “dám đương đầu, dám đột phá”; đây là vấn đề mới, vấn đề khó, nhất là trong điều kiện hệ thống pháp luật của nước ta chưa được hoàn thiện, thiếu đồng bộ, thậm chí có chồng chéo, chưa cập nhật với những vấn đề mới nảy sinh của đời sống xã hội.

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đặt ra quan điểm “6 dám” đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên là “liều thuốc” rất kịp thời, giúp cởi bỏ tâm lý sợ sai của mình trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Đồng thời là cơ sở để cán bộ, đảng viên vững tâm, vững lòng hơn khi có những đổi mới sáng tạo vì sự phát triển, vì lợi ích sự nghiệp chung của đất nước. Muốn cho đất nước đổi mới theo hướng tích cực rất cần có những cán bộ có những đột phá nắm bắt thời cơ, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo vì sự nghiệp chung, vì lợi ích của Nhân dân.

2.5. Coi trọng kiểm tra, giám sát, sơ kết, rút kinh nghiệm trong Đảng, kết hợp với phát huy vai trò giám sát của cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc, báo chí và Nhân dân đối với cán bộ, đảng viên thực hiện các quy định nêu gương. Công tác kiểm tra, giám sát là chức năng của Đảng, là cơ sở để Đảng kịp thời phát hiện, bổ sung nhiều nội dung, biện pháp lãnh đạo, quản lý sát thực. Ngược lại, nếu làm không tốt thì việc triển khai công việc trong thực tiễn sẽ kém hiệu quả, “đầu voi, đuôi chuột”, “đánh trống, bỏ dùi”, thậm chí không triển khai thực hiện. Chính vì vậy, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nghị quyết, quy định về trách nhiệm nêu gương. Tổ chức chặt chẽ việc sơ kết, rút kinh nghiệm, tổ chức gặp mặt, biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể và cá nhân điển hình tiên tiến trong thực hiện nêu gương. Thông qua hoạt động này, nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm để có biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo. Đồng thời, tiếp tục nhân rộng, lan tỏa những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong thực hành nêu gương của cán bộ, đảng viên, như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Người tốt, việc tốt như hoa nở mùa Xuân, nêu gương sáng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng”; “lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”. Phát huy vai trò giám sát của cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc, báo chí và Nhân dân, nhằm đánh giá đúng thực chất việc thực hành trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.

III. MỘT SỐ VẤN ĐỀ RÚT RA VÀ TRÁCH NHIỆM NÊU GƯƠNG CỦA CÁC CẤP ỦY, CHÍNH QUYỀN, CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN VÀ NHÂN DÂN HUYỆN PHÙ CỪ, TỈNH HƯNG YÊN

1. Một số vấn đề rút ra

Một là, Đề cao trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên là yêu cầu tất yếu khách quan, là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của công tác xây dựng Đảng, nhằm nâng cao uy tín, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và vai trò cầm quyền của Đảng.

Hai là, Trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên là cơ sở để xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên các cấp có đủ năng lực, phẩm chất, uy tín đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Ba là, Việc nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên cần tiến hành thường xuyên, mọi lúc, mọi nơi theo phương châm “chức vụ càng cao thì càng phải đề cao tính tiền phong, gương mẫu”. Khi nêu gương trở thành việc làm thường xuyên, tự giác và là trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên thì nó có tác dụng rất lớn trong việc tăng cường, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, nhân tố quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

Bốn là, Phát huy tính tự giác với tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với việc thực hiện nêu gương của cán bộ, đảng viên theo quy định của Đảng; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, tham nhũng, tiêu cực; củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.

Năm là: Là cơ sở quan trọng để mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân đấu tranh chống lại các biểu hiện suy thoái, thiếu gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên; đồng thời rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống các quy chế, quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.

2. Trách nhiệm nêu gương của các cấp ủy, chính quyền và cán bộ, đảng viên, nhân dân huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên

Phát huy truyền thống huyện được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng LLVT Nhân dân, trong những năm qua, Huyện ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam huyện và cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy vai trò nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị với nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng. Chú trọng kết hợp chặt chẽ việc quán triệt, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển mà Đại hội XIII của Đảng đã xác định.

Xây dựng bộ tiêu chí và hệ thống chuẩn mực về các mối quan hệ của cán bộ, đảng viên với tổ chức đảng; thực hiện hiệu quả việc đăng ký, ghi danh đảng viên tiêu biểu, duy trì có nền nếp, hiệu quả việc nêu gương của cán bộ, đảng viên theo phương châm, chức vụ, cương vị càng cao thì càng phải nêu cao tính tiền phong, gương mẫu; đồng thời lan tỏa phương châm, kinh nghiệm trong Đảng bộ và Nhân dân trong huyện.

Thông qua các phong trào thi đua, các cuộc vận động, đội ngũ cán bộ, đảng viên đã phát huy cao độ phẩm chất, năng lực, tiên phong gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ, với hàng trăm tập thể, cá nhân được khen thưởng. Đặc biệt, sau 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trên địa bàn huyện Phù Cừ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, từng bước tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viện và nhân dân, góp phần quan trọng làm ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, anh ninh trên địa bàn huyện. Niềm tin của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng tiếp tục được tăng cường. Cán bộ, đảng viên, công nhân, viên chức luôn nêu cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, đổi mới lề lối, tác phong làm việc theo hướng thiết thực, hiệu quả; tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hằng năm đạt 11,48%/năm; thu nhập bình quân đầu người đạt 56 triệu đồng/người/năm; huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới năm 2019; 100% các xã, thị trấn đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế giai đoạn 2011-2020; tỷ lệ hộ nghèo giảm 1,48%/năm; 42,8% tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh, trên 60% chính quyền cơ sở đạt vững mạnh, 95% đoàn thể đạt vững mạnh, xuất sắc. Trên địa bàn huyện đã có nhiều mô hình, điển hình tiên tiến với cách làm hay, sáng tạo như: mô hình trồng vải Trứng Hưng Yên ở Phan Sào Nam; vải lai U ở Tam Đa, Minh Tiến....; mô hình nuôi thỏ, nuôi chim bồ cầu, mô hình trồng cam của đoàn viên thanh niên, mô hình trồng dưa lưới, trồng hoa, cây cảnh, nuôi cá với phương pháp “sông trong ao”… mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Có được điều đó là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, song không thể phủ nhận sự đóng góp không nhỏ của những tập thể và cá nhân cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo các cấp đã nêu tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực, tâm huyết, trách nhiệm với chức trách, nhiệm vụ được giao. Từ tấm gương sáng của đồng chí đứng đầu cấp ủy, chính quyền luôn tận tâm, trách nhiệm, gương mẫu trong lời nói và hành động, luôn sâu sát cơ sở, gần gũi cán bộ, đảng viên và Nhân dân, trăn trở, tìm tòi, đổi mới, quyết tâm xây dựng huyện Nông thôn mới kiểu mẫu; củng cố khối đoàn kết, quyết tâm vượt khó vươn lên.

Đặc biệt, trước những diễn biến phức tạp và nguy hiểm của đại dịch Covid-19, Huyện ủy, UBND huyện đã có nhiều chủ trương, giải pháp quyết liệt, đồng bộ, với sự vào cuộc tích cực, trách nhiệm của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 theo tinh thần “chống dịch như chống giặc”, với mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể. Các cấp ủy Đảng, chính quyền đã tập trung lãnh đạo chỉ đạo, cố gắng vượt bậc, hy sinh thầm lặng, bền bỉ, phát huy vai trò xung kích, trực tiếp, nòng cốt trên tuyến đầu chống dịch, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp cấp bách, kịp thời ngăn chặn và dập dịch, nhanh chóng kiểm soát tình hình, không để dịch bệnh lây lan trên địa bàn. Những tấm gương cán bộ, đảng viên không quản khó khăn, nguy hiểm, ngày đêm giữ vững trận địa trên tuyến đầu chống dịch trên trận tuyến “đánh giặc trong thời bình”; góp phần giữ vững địa bàn an toàn, ổn định và phát triển, góp phần cùng tỉnh Hưng Yên trở thành địa phương thực hiện thành công “mục tiêu kép” năm 2020 và 6 tháng đầu năm năm 2021.

Để góp phần thực hiện trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

* Đối với cấp ủy, chính quyền các cấp

Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp cần nắm vững quan điểm Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng về nêu gương, từ đó xác định các tiêu chí, quy định về nêu gương của cán bộ các cấp phù hợp với thực tiễn đơn vị và chức trách, nhiệm vụ của cán bộ từng cấp. Kịp thời động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ, đảng viên dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn thử thách, quyết tâm hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.

Cấp ủy, chính quyền, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị; nhất là đồng chí Bí thư cấp ủy, Ban Tuyên giáo cần chủ động nghiên cứu, tích cực làm tốt công tác tuyên truyền, đồng thời đề ra nhiều hình thức, biện pháp linh hoạt, phù hợp, nhằm phát huy tính tích cực, tự giác của từng cán bộ, đảng viên, quần chúng trong thực hiện việc nêu gương, gắn với đấu tranh phê bình và tự phê bình với những hành vi sai trái, thiếu chuẩn mực trong cơ quan, đơn vị.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kết hợp với sơ kết, rút kinh nghiệm, kịp thời biểu dương, khen thưởng và nhân rộng các điển hình tiên tiến về thực hiện trách nhiệm nêu gương; đồng thời chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm để có biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo phù hợp. Kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, trong đó lấy “xây” làm chính là một biện pháp có tính nguyên tắc cơ bản, nhằm phát triển tính tốt và sửa bỏ những tính xấu, lấy cái đẹp, dẹp cái xấu.

* Đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng.

Cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm thực hiện nêu gương, xem đây là nhu cầu tự thân, ý thức tự giác của mỗi người. Xác định đúng trách nhiệm chính trị, thái độ, động cơ, nghiêm khắc về trách nhiệm thực hiện nêu gương, tự phê bình và phê bình. Đánh giá đúng bản thân, nhận rõ ưu điểm để phát huy, thấy hết hạn chế, khuyết điểm để kiên quyết sửa chữa, khắc phục; tích cực, chủ động xây dựng kế hoạch, xác định nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp nêu gương phù hợp với chức trách, nhiệm vụ được giao.

Mỗi cán bộ, đảng viên, quần chúng, nhất là người chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần phải nghiêm khắc với bản thân mình, nhất không ngừng tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống; phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu, ý thức, trách nhiệm đi đầu trong phẩm chất đạo đức, lối sống và thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Nêu cao danh dự, lòng tự trọng của người cán bộ, đảng viên, giữ vững phẩm chất, đạo đức, nhân cách, lối sống; thường xuyên tìm tòi, giám nghĩ, giám làm, giám đổi mới sáng tạo, giám đương đầu với khó khăn, thử thách, đặt lợi ích cơ quan, đơn vị lên trên lợi ích cá nhân, quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

KẾT LUẬN

Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên tiếp tục được cọi trọng và nâng tầm là bước tiến quan trọng, đột phá trong nhận thức về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Thực hiện nêu gương là thể hiện tính tiên phong, gương mẫu, là cam kết chính trị của cán bộ, đảng viên đối với chính mình và đối với toàn Đảng, toàn dân. Các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên và Nhân dân huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên cần thực hiện tốt các quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp, đưa việc nêu gương trở thành việc làm tự giác, thường xuyên và nếp văn hóa của mỗi người; chức vụ càng cao càng phải nêu gương mẫu mực, tạo sự lan tỏa từ trên xuống dưới, củng cố lòng tin yêu của Nhân dân, xây dựng Đảng bộ và chính quyền huyện, tỉnh ngày càng vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: “Nếu...từng đồng chí thật sự soi vào bản thân mình, đề cao trách nhiệm nêu gương và gương mẫu đi đầu thực hiện thì sẽ có sức lan tỏa rất lớn, sẽ tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ trong toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị”, tích cực góp phần vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đưa Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu./.

Vũ Văn Thiện - Phó Trưởng ban Tuyên giáo Huyện ủy

([1]) C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, Tập 17, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, tr.204.

([2]) V.I.Lênin: Toàn tập. Tập 41, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, tr. 411, 412.

[3] Hồ Chí Minh. Toàn tập. Tập 1. H. Nxb Chính trị quốc gia, 2002, tr. 263, 552.

[4] Sđd, tr. 552.

[5] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 4. Nxb. Chính trị quốc gia - Sự Thật, H, 2011, tr. 223.

[6] Hồ Chí Minh: Toàn tập. Tập 4. Nxb. Chính trị quốc gia - Sự Thật, H,2011, tr33.

[7] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện ĐHĐB toàn quốc lần thứ XIII, tập 2. Nxb. CTQG-ST, 2021, tr174.

[8] Sđd, tập 2, tr174-175.

[9] Sđd, tập 2, tr200.

[10] Sđd, tập 2, tr209.

[11] Sđd, tập 1, tr183-184.

[12] Sđd, tập 2, tr238.

[13] Sđd, tập 2, tr229.

[14] Sđd, tập 2, tr242.

[15] Sđd, tập 2, tr173.

[16] Sđd, tập 2, tr173-174.

[17] Sđd, tập 1, tr176-177.

[18] Sđd, tập 1, tr173.

[19] Sđd, tập 1, tr42.