VÍ DỤ TÍNH DALYs - Dựa Trờn Cỏc Trạng Thỏi Sức Khoẻ Theo Nghiờn ...

- Dựa trờn cỏc trạng thỏi sức khoẻ theo Nghiờn cứu gỏnh nặng bệnh tật toàn cầu năm 1996 (Global Burden of Diseases, 1996).

4. VÍ DỤ TÍNH DALYs

Cỏc vớ dụ sau đõy minh hoạ ỏp dụng cụng thức tớnh DALYs như thế nào. Khi xem xột một căn bệnh cú khả năng dẫn đến 4 trường hợp cú thể xảy ra: (chết, tàn phế trước khi mất, tàn tật suốt đời, sức khoẻ khụi phục hoàn toàn) chỳng ta sẽ tớnh ra số thời gian sống được điều chỉnh theo mức độ bệnh tật đó mất đi cho một trong 4 trường hợp trờn.

Hỡnh 2. Cỏc khả năng cú thể xảy ra cho một trường hợp bệnh

Vớ dụ đối với trường hợp của một bộ gỏi bị bệnh bại liệt từ lỳc lờn 5 tuổi. Cú 4 khả năng về kết quả về sức khoẻ cú thể xảy ra với em bộ này:

- Em bộ cú thể mang bệnh rồi chết lỳc 5 tuổi; - Em bộ cú thể chết sau 1 thời gian bị bệnh; - Em bộ cú thể bị tàn tật suốt đời;

- Em bộ cú thể khỏi bệnh hoàn toàn sau 1 thời gian bị bệnh . Mắc bệnh

Chết Ốm trước

Hóy giả định rằng trục ngang mụ phỏng kỳ vọng sống của em bộ (82,95 tuổi) và hệ số bệnh tật là 0,5. Khi đú DALYs mất đi sẽ được tớnh theo 4 khả năng cú thể xảy ra như sau:

* Trường hợp 1: DALYs mất đi do bị tử vong ngay lỳc 5 tuổi

Trục ngang trong trường hợp này là: Chết 0 5 82,95 Chỳng ta cú cỏc dữ liệu sau: C=0,16243; D=1 (vỡ người đú bị mất, trường hợp bị tàn tật thỡ bằng 0,5); r=0,03( tỷ lệ chiết khấu bằng 3%); β=0,04; a= 5 (năm chết); L= 77,95 (Số năm sống cũn lại, bằng 82,95 - 5); e= 2,71.

Thay cỏc giỏ trị trờn vào cụng thức DALYs ta cú: Số năm DALYs bị mất đi do tử vong sớm bằng 38,85 năm.

*Trường hợp 2: Số năm DALYs do tử vong sau 1 thời gian bị bệnh (chết lỳc 10 tuổi)

Trục ngang ở đõy sẽ là:

0 5 10 82,95

Trường hợp này chỳng ta phải tớnh ra số thời gian được điều chỉnh theo mức độ bệnh tật( DALYs) bị mất do tận tật và số năm bị mất do tỷ lệ tử vong sớm. Để xỏc định được thời gian DALYs bị mất vỡ bệnh tật chỳng ta cú những dữ liệu sau:

C=0,16243; D=0,5; r=0,03( tỷ lệ chiết khấu bằng 3%); β=0,04 a= 5 (năm bắt đầu cú bệnh); L= 5 (thời gian sống cựng bệnh); e= 2,71. Theo cụng thức ta cú: 0,5x0,16243x2,71-(0,04x5) DALYs = - ( x(2,71)(0,04+0,03)x5x(1+(0,04+0,03)x(5+5))-(1+(0,03+0,04)x5)) (0,04 + 0,03)2

Từ đú tớnh ra được thời gian của DALYs bị mất do bệnh tật bằng 2,0 năm.

Để tớnh số DALYs đó mất do tỷ lệ tử vong sớm (là 72.95 năm) chỳng ta cần những dữ liệu sau:

C=0,16243; D=1

r=0,03;

β=0,04;

a= 10 (năm người bệnh qua đời);

L= 77,95 ( Khả năng thời gian cũn sống tại thời điểm mất); e= 2,71.

Dx0,16243x2,71-(0,04x10)

DALYs= -( x(2,71)(0,04+0,03)x72,95x(1+(0,04+0,03)x(72,95+10))-(1+(0,03+0,04)x10))

(0,04 + 0,03)2

Số DALYs đó mất đi do tỷ lệ tử vong sớm bằng 36,85 năm. Cú điểm cần lưu ý ở đõy là trong tổng số 36,85 năm tớnh tại 10 tuổi; chỳng ta phải tớnh số DALYs mất đi do bởi bệnh tật khi 5 tuổi, chỳng ta phải chuyển số 36.85 năm tớnh lỳc 10 tuổi thành giỏ trị của thời điểm khi 5 tuổi (khi bắt đầu mắc bệnh).

Điều này được thực hiện bằng cụng thức sau đõy: DALYs tại x tuổi = DALYs lỳc 10 tuổi x e-rs

Những biến số ở cụng thức đó xỏc định từ trước, trừ biến số “s” đú là số năm chỳng ta phải giảm đi (10 tuổi trừ 5 tuổi), ỏp dụng vào cụng thức chỳng ta cú:

DALYs tại 5 tuổi = 36,85 x (2,71) –(0,03x(10-5)) = 31,7

Cú nghĩa là tại thời điểm bắt đầu cú bệnh (5 tuổi) thỡ số DALYs mất đi do tử vong sớm khi 10 tuổi bằng số DALY mất tại 10 tuổi (36,85) nhõn với 0,86 = 31,7 năm.

Túm lại, tổng DALYs mất đi do bị bệnh rồi chết bằng số DALYs do bệnh tật (=2) cộng với số năm bị mất do tử vong sớm (=31,7) bằng 33,7 năm.

* Trường hợp 3: Số DALYs đó mất đi do tàn tật vĩnh viễn

Trục đường ngang trường hợp này là: bệnh tật

Chỳng ta cú cỏc thụng tin sau:

C=0,16243; D=0,5;

r=0,03( Tỷ lệ chiết khấu 3%);

β=0,04;

a=5 (năm bắt đầu cú bệnh);

L= 77,95( Số năm sống cũn lại tương đương 82,95- 5); e=2,71.

Thay cỏc giỏ trị trờn vào cụng thức ta cú: Tổng số cỏc năm DALYs đó mất do bệnh tật suốt đời bằng 17,92 năm.

* Trường hợp 4: DALYs mất do bệnh tật sau đú được hồi phục hoàn toàn (khỏi hoàn toàn lỳc 10 tuổi)

Trục đường ngang trong trường hợp này là: Bệnh tật khoẻ 0 5 10 82,95 Với: C=0,16243; D=0,5; r=0,03 (tỷ lệ chiết khấu bằng 3%); β=0,04; a= 5 (Năm bắt đầu cú bệnh); L= 5 (Thời gian sống cựng bệnh); e= 2,71.

Thay vào cụng thức ta tớnh được số DALYs mất do bệnh tật tương đương với 2 năm.

Để tớnh ra tổng số thời gian của DALYs đó mất do mắc bệnh bại liệt tại cộng đồng chỳng ta phải cộng số DALYs đó mất của tất cả những người mắc bại liệt tại cộng đồng đú. Hóy tưởng tượng rằng tại một cộng đồng nào đú tất thảy cú 20 bộ gỏi bị mắc bệnh baị liệt. Tất cả chỳng đều 5 tuổi, và 4 trong số đú bị chết ngay sau khi mắc bệnh, 4 trẻ khỏc lờn 10 tuổi mới chết sau 5 năm mắc bệnh, 4 trẻ tiếp theo bị tàn phế suốt đời, 4 trẻ cũn lại sức khoẻ hồi phục hoàn toàn sau 5 năm điều trị bệnh.

Trong trường hợp này, tổng số DALYs đó mất tại do mắc bại liệt cộng đồng đú tương đương là:

Tổng số DALYs = 5x(35,85) + 5x(33,7) +,.92 + 5x2 = 447,4.