Ý Nghĩa Nhân Văn Trong Câu Hát Xoan Phú Thọ - Huyện Hạ Hòa

CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ HUYỆN HẠ HÒA Giới thiệu Lịch sử huyện Bản đồ địa chính Điều kiện tự nhiên Di tích - Danh thắngTin tức Tin trong tỉnh Tin tức - Sự kiện Kinh tế - Chính trị Quốc phòng - an ninh Văn hóa - Xã hội Văn học - Nghệ thuật Khoa học công nghệ Sức khỏe đời sống Khuyến học - Khuyến tài An toàn giao thông Người tốt việc tốt Khuyến nông Toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc Chiến lược, định hướng, quy hoạch, kế hoạch phát triển Thống kê - Báo cáo Phòng, chống dịch COVID -19 ĐỀ ÁN 06 Hệ thống thư điện tử công vụ Thi tốt nghiệp THPT năm 2023Thủ tục hành chính Tin về CCHC Văn bản mới Dịch vụ công trực tuyến Chính quyền sốVăn bản Cấp tỉnh Cấp huyện ĐỀ ÁN 06 NGƯỜI PHÁT NGÔN BÁO CHÍ Giới thiệuLịch sử huyệnBản đồ địa chínhĐiều kiện tự nhiênDi tích - Danh thắngTin tứcTin trong tỉnhTin tức - Sự kiệnKinh tế - Chính trịQuốc phòng - an ninhVăn hóa - Xã hộiVăn học - Nghệ thuậtKhoa học công nghệSức khỏe đời sốngKhuyến học - Khuyến tàiAn toàn giao thôngNgười tốt việc tốtKhuyến nôngToàn dân bảo vệ an ninh tổ quốcChiến lược, định hướng, quy hoạch, kế hoạch phát triểnThống kê - Báo cáoPhòng, chống dịch COVID -19ĐỀ ÁN 06Hệ thống thư điện tử công vụThi tốt nghiệp THPT năm 2023Thủ tục hành chínhTin về CCHCVăn bản mớiDịch vụ công trực tuyếnChính quyền sốVăn bảnCấp tỉnhCấp huyện ĐỀ ÁN 06 NGƯỜI PHÁT NGÔN BÁO CHÍ Giới thiệuLịch sử huyệnBản đồ địa chínhĐiều kiện tự nhiênDi tích - Danh thắngTổ chức bộ máyThường trực Huyện ủyBan Thường vụ Huyện ủyLãnh đạo UBND huyệnThường trực HĐND huyệnCác Ban xây dựng Đảng; Văn phòng Huyện uỷ VĂN PHÒNG HUYỆN ỦYỦY BAN KIỂM TRA HUYỆN ỦYBAN TỔ CHỨC HUYỆN ỦYBAN TUYÊN GIÁO HUYỆN ỦYBAN DÂN VẬN HUYỆN ỦYTRUNG TÂM CHÍNH TRỊ HUYỆNBan Chấp hành Đảng bộ huyện, nhiệm kỳ 2020-2025Uỷ ban MTTQ, các tổ chức chính trị xã - hội huyện Uỷ ban MTTQ huyệnHội LHPN huyệnHội Nông dân huyệnHội Cựu chiến binh huyệnLiên đoàn Lao động huyệnHuyện đoàn Hạ HoàCác phòng, ban chuyên môn Văn phòng HĐND&UBND huyệnPhòng Tài chính - Kế hoạchPhòng Kinh tế và Hạ tầngPhòng Nông nghiệp và PTNTPhòng Tài nguyên và Môi trườngPhòng Văn hoá và Thông tinPhòng Giáo dục và Đào tạoPhòng Lao động - TB&XHPhòng Nội vụPhòng Tư phápPhòng Y tếThanh tra huyệnBan Quản lý Dự án và Môi trường - Đô thịBan Quản lý Đền Mẫu Âu CơTrạm Khuyến nôngTrung tâm Văn hóa, Thể thao, Du lịch và Truyền thôngTrung tâm Giáo dục Nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyênHội Chữ thập đỏVăn phòng Đăng ký đất đai và Phát triển quỹ đấtCơ quan, đơn vị ngành dọc đóng trên địa bàn Công an huyệnBan Chỉ huy Quân sự huyệnViện kiểm sát nhân dânTòa án nhân dânNgân hàng Nông nghiệp và PTNTNgân hàng CSXH huyệnKho bạc Nhà nướcChi cục Thuế khu vực Thanh Ba - Hạ HòaBảo hiểm Xã hộiTrung tâm Y tế huyệnChi cục Thống kê khu vực Đoan Hùng - Hạ HòaHạt Kiểm lâmChuyển đổi sốCẩm nang cho người dânCẩm nang Cơ bản Hỏi đáp Đầu tư đấu thầu Phổ biến pháp luật NGƯỜI PHÁT NGÔN BÁO CHÍ Đại hội Đảng các cấp 2020-2025 Thông báo Quyết định về việc phê duyệt Điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng xã Phương... Quyết định về việc phê duyệt Điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng xã Ấm Hạ,... THÔNG BÁO VỀ VIỆC MỜI QUAN TÂM LÀM CHỦ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG HẠ TẦNG KỸ THUẬT CỤM CÔNG... Thông báo kết thúc phân luồng, tổ chức giao thông trên QL.32C (đoạn km76+00 -... Thông báo Phân công Lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Hạ Hòa trực dịp nghỉ Lễ Quốc... Chương trình làm việc của UBND huyện tháng 9/2024 (Từ ngày 04/9/2024 đến ngày... Thông báo Kết luận thanh tra trường Mầm Non Hà Lương Thông báo Kết luận thanh tra trường Mầm Non Vĩnh Chân Bản đồ hành chính

Tiện ích Thời tiết Giá vàng Tỷ giá Liên kết websiteCổng thông tin điện tử thành phố Hà NộiTrang Chính phủBáo Lao động điện tửTin nhanh Việt NamBáo dân tríBáo Gia đình và Xã hộiBáo Quảng NinhBộ giáo dục và Đào tạoBáo nhân dân điện tửBáo công an nhân dânVịnh Hạ LongTruyền hình Việt NamTrung tâm internet Việt NamBáo Tuổi trẻBáo Thanh niênĐài phát thanh và truyền hình Quảng NinhPhòng Giáo dục - Đào tạo Huyện Đông TriềuBáo Tiền phongCổng thông tin điện tử thành phố Hải PhòngCổng thông tin điện tử thành phố Đà NẵngCổng thông tin điện tử thành phố HCMCổng thông tin điện tử thành phố Cần ThơCổng thông tin điện tử tỉnh Bắc NinhCổng thông tin điện tử tỉnh Lạng SơnCổng thông tin điện tử tỉnh Lào CaiCổng thông tin điện tử tỉnh Thừa Thiên HuếCổng thông tin điện tử tỉnh Thái BìnhCổng thông tin điện tử tỉnh Đắk LắkCổng thông tin điện tử tỉnh Thanh HóaCổng thông tin điện tử tỉnh An GiangCổng thông tin điện tử tỉnh Nam ĐịnhCổng thông tin điện tử tỉnh Hải DươngCổng thông tin điện tử tỉnh Vĩnh PhúcCổng thông tin điện tử tỉnh Thái NguyênCổng thông tin điện tử tỉnh Tuyên QuangCổng thông tin điện tử tỉnh Lai ChâuCổng thông tin điện tử tỉnh Phú ThọCổng thông tin điện tử tỉnh Bắc GiangCổng thông tin điện tử tỉnh Hòa BìnhCổng thông tin điện tử tỉnh Quảng BìnhCổng thông tin điện tử tỉnh Bình PhướcCổng thông tin điện tử tỉnh Khánh HòaCổng thông tin điện tử tỉnh Hưng YênCổng thông tin điện tử tỉnh Bà Rịa-Vũng TàuCổng thông tin điện tử tỉnh Cà MauCổng thông tin điện tử tỉnh Sóc TrăngCổng thông tin điện tử tỉnh Hà TĩnhBáo Công lýBáo xã hộiBáo ngôi sao ĐƯỜNG DÂY NÓNG 0210.3883.156 Lượt truy cập Số lượng truy cập: Trang chủ Văn học - Nghệ thuật Ý nghĩa nhân văn trong câu hát Xoan Phú Thọ Đăng ngày 29/02/2016 Chia sẻ

Hát Xoan Phú Thọ đã được tổ chức UNESCO của Liên hiệp quốc công nhận là di sản văn hoá phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại bởi tính cổ xưa của tầng văn hoá dân gian bản địa mà nó chứa đựng và phản ánh trong từng lời ca, từng điệu múa và hình thức diễn xuất, biểu cảm. Đã có nhiều nhà nghiên cứu cho là Hát Xoan Phú Thọ ra đời từ rất sớm, có thể từ thời Hùng Vương dựng nước Văn Lang.

Hát Xoan Phú Thọ là hình thức sinh hoạt văn nghệ dân gian sơ khai nhất mang đậm yếu tố của tín ngưỡng truyền thống cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, đó là tín ngưỡng phồn thực thờ trời và các thần linh cầu cho "nhân khang, vật thịnh, mưa thuận, gió hoà, cây cối quanh năm xanh tốt, mùa màng bội thu". Tín ngưỡng ấy gắn liền với tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng và thờ Vua với những nghi thức hát thờ như giáo trống, giáo pháo, thơ nhang, đóng đám. Do vậy mà Hát Xoan thường được tổ chức ở những di tích tín ngưỡng truyền thống như Miếu, Đình làng để làm nơi trình diễn chuyển tải những ước nguyện và sự cầu mong của dân làng đến các bậc Thánh, Thần, Vua... Nên Hát Xoan Phú Thọ còn có các tên gọi khác là Hát cửa Đình hay gọi theo chữ Hán gọi là Ca môn đình.

Mặt khác, Hát Xoan Phú Thọ còn mang nhiều giá trị văn hoá truyền thống cổ xưa bởi yếu tố âm nhạc, điệu múa, hình thức trình diễn bao hàm ý nghĩa nhân văn, nhân bản của người nông dân vùng Trung du Phú Thọ, đó là ca ngợi cuộc sống lao động đầy khó khăn vất vả thông qua các hoạt động nghề nghiệp tiêu biểu, khá điển hình của nhà nông trong lịch sử dựng nước và giữ nước như: Ngư (đánh cá); Tiều ( kiếm củi ); Canh ( nghề cửi canh dệt vải); Mục ( chăn trâu, cắt cỏ); xe chỉ, vá may... của các thế hệ người dân Đất Tổ đã trải qua và được dân gian hoá bằng hình thức nghệ thuật truyền thống chứa đầy bản sắc văn hoá của người dân vùng Trung du mà không nơi nào có được. Hát Xoan Phú Thọ còn chứa đựng nhiều giá trị nhân văn khác về tình cảm và mối quan hệ gắn bó giữa những người nông dân quanh năm " một nắng, hai sương" với thiên nhiên thông qua hình thức trình diễn hát quả cách để biểu cảm ước muốn, nguyện cầu thiên nhiên như: Tứ mùa cách; Xuân thời cách; Hạ thời cách; Thu thời cách; Đông thời cách. Ngoài ra, Hát Xoan Phú Thọ còn phản ánh đời sống tinh thần phong phú thông qua các hoạt động lễ hội dân gian với hình thức hát đối đáp nam nữ giao duyên như Xin huê, đố chữ, hát đúm, hát bỏ bộ... Hát Xoan còn đề cập đến mối quan hệ xã hội giữa các làng, chạ với nhau thông qua tục lệ hát nước nghĩa giao lưu giữa các làng có Đình thờ Thành hoàng làng với nhau trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và tỉnh Vĩnh Phúc. Mối quan hệ rất nhân văn ấy đã được thể hiện qua làn điệu trong Hát Xoan như: Hát đón Đào; Hát mời rượu; Hát nước nghĩa; Hát giã bạn... được thể hiện rất rõ trong Hát Xoan Phú Thọ. Chúng tôi xin trình bày một số nghiên cứu, nhận xét về tính nhân văn thể hiện trong lối hát Mời rượu của Hát Xoan Phú Thọ: Trong lời hát của làn điệu Mời rượu có 3 khổ lời ca để hát. Nhiều người cứ nghĩ đây chỉ là lối hát mời rượu của các Đào, Kép Xoan được dùng trong các cuộc hát nước nghĩa với các cửa Đình thuộc các làng, chạ khác. Nhưng đi sâu tìm hiểu thì nhận định ấy có phần chưa được đầy đủ bởi mỗi khổ hát có lời ca khác nhau, thể hiện ý nghĩa, nội dung khác nhau chứ không chỉ có mời rượu ! Điều này chỉ đúng với khổ hát đầu: "Tay tiên nâng chén ( ối, a) (ố mấy) đào, rượu đào; (ố mấy rằng) đổ ra ( đi ) đổ ra (thời, thì ) tiếc, uống vào ( thời, thì) uống vào. Uống vào ( thời, thì ) say, ố mới say, tình say". Nhưng đến khổ hát thứ hai thì lời ca đã thay đổi và đương nhiên, ý nghĩa của lời ca cũng khác với lời chào, mời rượu ban đầu khi mới gặp mặt nhau. "Đố ai quét sạch ( ối, a, ố mấy) rừng lá rừng. Ố mấy rằng để ta ( để ta) khuyên gió, (ố mấy đừng), đừng gió đừng. Gió đừng rung cây, (ố mấy ru) tình ru". Ý nghĩa của những lời ca ấy nói lên sự cần thiết phải duy trì mối đoàn kết cộng đồng trong làng, trong chạ. Khuyên bảo nhau đoàn kết chặt chẽ để chống lại " phong ba, bão táp" với mong muốn nếu có dận dỗi nhau thì cũng chỉ như cơn gió nhẹ thoảng qua thôi chứ đừng có làm cho rụng lá, đổ cây, tan rừng, đánh mất đi tình đoàn kết, gắn bó keo sơn đã có được từ xưa đến nay. Cố gắng gìn giữ đừng để nó mất đi và tan hoang như những chiếc lá trong cơn gió bão mà rừng cây phải gánh chịu. Ở khổ hát thứ 3 thì lời ca như một lời nhắn nhủ trước khi tạm biệt, chia tay, phản ánh tình cảm thiết tha, gắn bó đã nảy sinh từ tục hát nước nghĩa của các đào, kép Xoan giữa các phường của các làng chạ kết nghĩa. Cuộc chia tay ấy rất bị rịn với bao nỗi nhớ nhung sâu sắc và nhắc nhở nhau đừng bao giờ quên nhau mà phải luôn nhớ đến nhau như " gừng cay" như " muối mặn": " Tay nâng chén muối ( ối a) ố mấy gừng ( gừng đĩa gừng) ố mấy rằng gừng cay, gừng cay muối mặn ( ối a) ố mấy đừng ( đừng xin đừng) xin đừng quên nhau ( ố mấy ru tình ru, ố mấy ta ru hời). Có thể ví đây chính là lời hát chia tay " Giã bạn " của các Đào, Kép trong các phường Hát Xoan Phú Thọ mà các thế hệ nghệ nhân Hát Xoan đã cố ý gửi lại cho thế hệ tiếp theo bảo tồn và gìn giữ những giá trị nhân văn quý báu đó. Mặc dù trong lời hát không có ca từ nào nói đến " Giã bạn, chia tay, tạm biệt... " nhưng ý nghĩa của " gừng cay; muối mặn" đã nói lên lời nhắn nhủ khi chia tay tạm xa nhau hãy luôn nhớ đến nhau, gắn bó sâu nặng nghĩa tình như "gừng cay" như "muối mặn". Có thể sau này các lối hát dân ca của vùng Đồng bằng Bắc Bộ trong đó có Hát Quan họ Bắc Ninh đã kế thừa và phát triển thành lối hát Giã bạn trong hát Quan họ trước khi chia tay giữa các liền anh, liền chị bằng những ca từ thấm đậm âm hưởng đằm thắm, trữ tình./.

Đặng Đình Thuận

PCT Hội VNDG Phú Thọ

Tin khác

• Tác phẩm "Hạ về đầm sen" lọt vào top ảnh bảo tồn thiên nhiên 2021 (28/12/2021 10:09:54 SA)
• Câu lạc bộ nơi rèn luyện những kỹ năng học đường (23/08/2017 3:59:04 CH)
• Câu hát Xoan vang vọng trường làng (15/08/2017 8:16:59 CH)
• Mùa chảy hội (04/04/2017 7:12:46 SA)
• TRUYỀN THUYẾT LỄ VŨ LAN (15/08/2016 2:39:16 CH)
• Chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ở Hạ Hòa (13/06/2016 8:31:43 SA)
• Quê tôi Hạ Hoà (20/01/2016 10:01:36 SA)
• Vững lòng tin (20/01/2016 10:00:28 SA)
• Trở về làng quê (20/01/2016 9:59:11 SA)
• Anh có về cùng em (20/01/2016 9:57:39 SA)

Xem tiếp các tin khác Các tin khác:

• Hội nghị trực tuyến tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm ngành Văn Hóa, Thể Thao và Du lịch năm 2025 (18/12/2024 3:50:46 CH)
• Ngân hàng BIDV- chi nhánh Phú Thọ trao tặng tiền hỗ trợ khắc phục hậu quả bão số 3 tại Hạ Hòa (17/12/2024 4:40:26 CH)
• Tòa án Nhân dân tỉnh công bố Quyết định điều động và bổ nhiệm chức vụ Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Hạ Hòa (17/12/2024 4:34:27 CH)
• Hội nghị kiểm điểm tập thể Ban thường vụ Huyện ủy Hạ Hòa năm 2024 (17/12/2024 2:53:54 CH)
• Bế mạc Kỳ họp thứ Mười Một HĐND huyện Hạ Hòa khóa XX nhiệm kỳ 2021- 2026 (16/12/2024 4:44:14 CH)
• Khai mạc Kỳ họp thứ Mười Một, HĐND huyện Hạ Hòa khóa XX (16/12/2024 1:14:12 CH)
• Lịch công tác tuần 50 (16/12/2024 8:54:27 SA)
• Họp tiểu ban văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện Hạ Hòa lần thứ XXV, nhiệm kỳ 2025- 2030 (13/12/2024 6:57:26 CH)
• Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp học mần non huyện Hạ Hòa năm học 2024 - 2025 (13/12/2024 2:25:32 CH)
• Khánh thành “Căn nhà cấp ủy” tại huyện Hạ Hòa (13/12/2024 9:37:36 SA)

CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ HUYỆN HẠ HÒA - TỈNH PHÚ THỌ Cơ quan chủ quản: Uỷ ban nhân dân huyện Hạ Hoà. Người chịu trách nhiệm: Ngô Anh Vũ - Uỷ viên BTV Huyện uỷ, Phó Chủ tịch UBND huyện Hạ Hoà. Giấy phép thiết lập số: 07/GPTTĐT-STTTT do Sở Thông tin và Truyền Thông tỉnh Phú Thọ cấp ngày 17/12/2020. Địa chỉ: Khu 10 Thị trấn Hạ Hoà - Hạ Hoà Điện thoại: 02103883156.