Bứa

Bứa, Bứa lá tròn dài - Garcinia oblongifolia Champ, ex Benth., thuộc họ Măng cụt - Clusiaceae.

Mô tả cây Bứa:

Cây Bứa là dạng cây gỗ thường xanh cao 6-7m. Cành non thường vuông, xoè ngang và rũ xuống. Lá hình thuẫn, hơi dại, đuôi nhọn, chóp dài, mép nguyên, nhẵn bóng, có nhiều điểm mờ. Hoa đực mọc thành cụm 3-5 hoa ở nách lá, 4 lá đài và 5 cánh hoa, 20 nhị có chỉ nhị ngắn. Hoa lưỡng tính có lá đài và cánh hoa như ở hoa đực, màu hơi vàng hoặc trắng; bầu 4 (6-10) ô, hình cầu, vòi ngắn. Quả mọng mang đài tồn tại; vỏ quả dày, có khía múi, khi chín màu vàng, phía trong hơi đỏ chứa 6-10 hạt.

Sinh thái cây Bứa:

Cây Bứa mọc rải rác trong rừng thứ sinh. Ưa đất tốt và ưa bóng; sinh trưởng nhanh; tái sinh bằng hạt. Ra hoa tháng 3-4, có quả tháng 6-7.

Phân bố cây Bứa:

Quảng Ninh, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam. Còn có ở Trung Quốc.

Bộ phận dùng của cây Bứa:

Vỏ - Cortex Garciniae.

Thu hái vỏ quanh năm, cạo bỏ lớp ngoài, thái nhỏ, phơi khô.

Tính vị, tác dụng cây Bứa:

Vỏ Bứa có tính săn da và hơi đắng, mát, hơi độc, có tác dụng tiêu viêm, hạ nhiệt, làm săn da, hàn vết thương.

Công dụng làm thuốc của cây Bứa:

Lá Bứa có vị chua thường được dùng thái nhỏ nấu canh chua. Hạt Bứa có áo hạt chua, ăn được, cũng dùng nấu canh chua, vỏ thường dùng trị: 1. Loét dạ dày, loét tá tràng; 2. Viêm dạ dày ruột, kém tiêu hoá; 3. Viêm miệng, bệnh cặn răng; 4. Ho ra máu.

Dùng ngoài trị bỏng, mụn nhọt, sâu quảng, eczema, dị ứng mẩn ngứa, rút các vết đạn đâm vào thịt. Liều dùng 20-30g dạng thuốc sắc; dùng ngoài giã vỏ tươi đắp. Nhựa bứa dùng trị bỏng.

Đơn thuốc của cây Bứa:

1. Viêm dạ dày ruột, kém tiêu hoá: vỏ cây Bứa sắc nước rồi cô đặc lấy 50%; hàng ngày uống 30ml.

2. Bỏng: Nhựa Bứa pha dầu làm thành cao lỏng, bôi ngày 1-2 lần.