Các Tình Huống Sư Phạm Mầm Non Và Cách Giải Quyết Hiệu Quả

Đối với ngành sư phạm mầm non mà nói, có rất nhiều các tình huống được xảy ra thường xuyên, phong phú, đa dạng và không theo một quy luật nào cả: Như lúc thì do những đòi hỏi của trẻ đối với mọi người xung quanh, khi thì do các mâu thuẫn giữa những đứa trẻ hoặc có khi lại do chính những sự ngây thơ, vô tư và tự nhiên của các bé gây ra nhiều rắc rối trong các hoạt động sống.

Các tình huống sư phạm mầm non rất khác nhau do tính cách và sự phát triển riêng biệt của mỗi đứa trẻ. Mỗi cháu có 1 tính cách và khả năng riêng mà các tình huống lại xảy ra trong những khoảng thời gian và không gian không giống nhau. Vì vậy sẽ không có 1 giải pháp chung nào cho tất cả các tình huống.

Với mục đích giúp đỡ những giáo viên mầm non có thêm kinh nghiệm trong việc xử lý các tình huống có thể xảy ra trong giáo dục mầm non, hôm nay kenhtuyensinh24h.vn sẽ tổng hợp một số tình huống tiêu biểu và thường xuyên xảy ra tại các cơ sở mầm non, đồng thời sẽ đưa ra những gợi ý về cách giải quyết hiệu quả các tình huống đó.

Tài liệu này cũng để dành cho những bậc làm cha mẹ, sinh viên theo học các hệ học trong ngành sư phạm mầm non như Đại học, Cao đẳng hoặc Trung cấp mầm non và văn bằng 2 mầm non hay thậm chí là những sinh viên liên thông Đại học ngành mầm non có thể dùng để nghiên cứu nhằm phát triển kỹ năng chuyên môn - nghiệp vụ, đáp ứng mục tiêu đào tạo giáo viên mầm non tại nước ta trong giai đoạn hiện nay.

Có rất nhiều các tình huống sư phạm mầm non và cách giải quyết hiệu quả là điều mà chúng ta cần nghiên cứu

Một số các tình huống sư phạm mầm non hay và cách giải quyết hiệu quả

• Tình huống số 1:

Trong lúc dạy trẻ tập hát và vỗ tay theo nhịp của bài hát "Cháu yêu Bà" theo nhịp ¾, có 1 số em không biết cách vỗ tay theo nhịp này. Vậy thi giáo viên mầm non phải làm gì để giúp trẻ có thể cảm nhận và vỗ tay được đúng theo nhịp?

+ Cách giải quyết hiệu quả:

– Giáo viên cần dạy trẻ thuộc được lời bài hát sau đó hướng dẫn bé vỗ đệm theo nhịp ¾ từng câu 1 cho tới hết bài.

– Nếu như trẻ vẫn chưa thực hiện được thì giáo viên cần cho bé đứng theo vòng tròn hoặc thành hàng dọc, bước nhún cùng với phách mạnh của nhịp, ban đầu có thể đếm, sau đó sẽ đệm nhạc.

• Tình huống số 2:

Tại tiết học vẽ theo mẫu (vẽ con Mèo) theo chủ đề “Động Vật”, trong khi tất cả các bé đều say sưa vẽ, thì chỉ có em Tùng ngồi im và không vẽ, giáo viên liền tiến lại hỏi: “Tại sao em Tùng không vẽ? Các bạn khác đã vẽ rất đẹp và cũng sắp xong rồi”. Bé Tùng trả lời: “Em không thích vẽ bài này ạ”. Nếu bạn là giáo viên đó, thì sẽ giải quyết tình huống này như thế nào?

+ Cách giải quyết hiệu quả:

– Giáo viên hãy tìm cách dẫn dắt trẻ vào trong bài vẽ giống các bạn bằng lời nói như: “Cô thấy bé Tùng vẽ rất đẹp, đẹp hơn so với nhiều bạn trong lớp. Con hãy vẽ nhé? nếu thấy khó cô sẽ vẽ cùng với con”.

– Nếu như Tùng vẫn không chịu vẽ, cô giáo cần giúp trẻ bằng cách gợi ý hoặc giải thích các trình tự hoặc trình bày mẫu cho bé xem… dựa theo theo khả năng của trẻ.

– Nhưng nếu bé vẫn không chịu vẽ, cô giáo cần hỏi Tùng xem bé thích vẽ gì? Sau đó cô đưa mẫu theo sở thích của bé, khi trẻ vẽ xong mẫu theo sở thích thì giáo viên tiếp tục hướng trẻ thực hiện bài học trên (vẽ theo mẫu là con Mèo).

– Đến cuối giờ giáo viên sẽ nhận xét bài vẽ của tất cả các bé trong lớp và dành thời gian nhận xét bài vẽ của bé Tuấn, đồng thời nhắc nhở một cách nhẹ nhàng để Tùng thực hiện đúng với nội dung của bài học như các bạn trong lớp.

• Tình huống số 3:

Trong tiết học làm quen với tác phẩm văn học để dạy trẻ cách kể chuyện, trong lúc giáo viên đang say sưa kể chuyện cho trẻ, bỗng có 1 em kêu đau bụng và khóc rất to. Bạn sẽ phải làm gì để lớp không bị xáo trộn cũng như không làm ảnh hưởng đến các lớp khác nhưng vẫn có thể chăm sóc được bé đó?

+ Cách xử lý tình huống hiệu quả:

– Giáo viên đến gần bé đó và bế trẻ, sau đó thông báo cho tất cả các em trong lớp biết tình hình sức khỏe của bạn, đồng thời yêu cầu cả lớp trật tự và thực hiện theo yêu cầu của lớp trưởng.

– Sau đó giáo viên cần giao nhiệm vụ cho lớp trưởng yêu cầu cả lớp hát, đọc thơ hoặc chỉ định các bạn hát, đọc thơ…

– Tiếp theo giáo viên cần đưa trẻ bị đau bụng vào trong phòng nghỉ ngơi hoặc trải chiếu cho bé nằm, hỏi bé đã ăn thức ăn gì, có thể xoa chút dầu cho bé và theo dõi thêm.

– Nếu thấy bé vẫn không thuyên giảm thì giáo viên cần nhờ cô giáo phụ trách lớp bên cạnh quản lý hộ lớp mình và đưa cháu xuống phòng y tế để theo dõi cũng như xử lí kịp thời.

• Tình huống số 4:

Lúc rửa mặt cho bé từ 24 đến 36 tháng tuổi, giáo viên phát hiện 1 trẻ bị đau mắt thì cần phải giải ra sao?

+ Cách xử lý tình huống hợp lý:

– Có thể để lại bé đó cho rửa mặt cuối cùng, sau khi rửa mặt xong cho bé đó, khăn mặt cần phải để ở chậu riêng, được giặt bằng xà phòng, sau đó đem luộc nước sôi rồi phơi khô ngoài trời nắng.

– Giáo viên cần phải rửa sạch tay bằng xà phòng sau đó sát khuẩn bằng cồn để nhằm tránh lây nhiễm sang các bé khác.

– Sử dụng thuốc nhỏ mắt để nhỏ mắt cho trẻ bị đau mắt và cách ly với các bé khác.

– Đến giờ trả bé về cần trao đổi với gia đình của bé để cùng tìm hướng giải quyết (có thể để trẻ nghỉ học 1 thời gian cho chữa khỏi bệnh để tránh lây truyền sang các bạn khác).

• Tình huống số 5:

Tại giờ chơi theo góc của trẻ, ở góc chơi “Bé tập làm bác sĩ”, bé Yến đang đem búp bê đến Bác sĩ Chi để khám bệnh. Bé Yến bế búp bê vào ngồi tại ghế dành cho bệnh nhân, bác sĩ Chi cứ ngồi nghịch ống nghe mà không để ý bé Yến đang ngồi chờ khám bệnh. Chờ 1 lúc bé Yến bế búp bê đứng dậy, vừa đi vừa quay lại nhìn bác sĩ Chi. Bác sĩ Chi vẫn đang ngồi nghịch ống nghe say sưa… Nếu bạn là giáo viên tổ chức giờ chơi đó, bạn sẽ phải làm gì để thỏa mãn nhu cầu chơi của bé Yến?

+ Cách giải quyết hiệu quả:

– Giáo viên đóng giả làm bệnh nhân đến khám bệnh và rủ bé Yến cùng đi.

– Giáo viên chào bác sĩ Chi và nhờ bác sĩ khám bệnh. Khi bác sĩ đã khám xong, cô hỏi bác sĩ Chi xem cô bị bệnh gì? và cần uống thuốc gì?… giáo viên nhận thuốc và cảm ơn bác sĩ, chào bác sĩ và khi ra về sẽ nhắc bệnh nhân Yến vào khám.

– Giáo viên quan sát, nếu Yến không biết cách giao tiếp với bác sĩ, cô cần hướng dẫn Yến nhập vai bệnh nhân để thực hiện ý tưởng cô giáo là “mẹ bệnh nhân” đưa con đi khám.

• Tình huống số 6:

Tại lớp mẫu giáo, trong giờ đi dạo sân trường, giáo viên tổ chức cho trẻ chơi với cát và nước. Khi hết thời gian chơi, giáo viên yêu cầu trẻ đi rửa tay, chân để chuyển hoạt động khác. Bé Khánh nhất định không chịu nghe, vẫn cứ ngồi chơi nghịch cát. Bạn hãy giải thích hiện tượng trên. Nếu là giáo viên tổ chức hoạt động chơi đó, bạn sẽ cần phải giải quyết bằng cách nào?

+ Giải thích:

Đây là biểu hiện tính bướng bỉnh của trẻ ba tuổi. Trong độ tuổi này sẽ là lúc cái tôi xuất hiện. Trẻ muốn khẳng định mình. Đặc biệt các bé rất thích chơi với nước, cát, đất nhưng ít cơ hội được chơi nên khi cô yêu cầu trẻ kết thúc giờ chơi và vệ sinh thì trẻ sẽ làm ngược lại.

+ Cách xử lý tình huống hiệu quả:

– Giáo viên cần nhẹ nhàng giải thích để trẻ hiểu đã hết thời gian chơi và gợi ý cho trẻ hoạt động tiếp theo có nhiều trò chơi và đồ chơi rất hay (giáo viên cần lấy ví dụ trong trò chơi ở các hoạt động tiếp theo).

– Thông báo cho trẻ biết kế hoạch của buổi hoạt động ngoài trời trong tuần (tháng) và cho biết lúc đó nếu bé thích chơi thì bé sẽ chơi tiếp (nếu có nội dung chơi này vào thời gian tới).

– Nếu như cháu vẫn không chịu giáo viên sẽ cho trẻ chơi thêm vào giao hẹn với bé khi cô rửa tay, chân xong cho bạn cuối cùng thì sẽ đến lượt cháu và cô cháu mình cùng thi rửa chân, tay xem ai rửa sạch hơn…

• Tình huống số 7:

Cô giáo là thực tập ở lớp mẫu giáo lớn, cô chuẩn bị dạy trẻ hát bài: “Cháu lên Ba” (Theo chù để về bé), cô giới thiệu tên bài hát, tác giả và hát cho trẻ nghe. Trong khi cô đang hát bỗng 1 bé đứng lên nói: "Cô ơi cô, cô đừng hát nữa, cô hát sai rồi”, làm cô giáo bối rối, lúng túng và càng hát lạc giọng. Là giáo viên trong cùng nhóm thực tập, bạn sẽ giải quyết tình huống này như thế nào?

+ Cách giải quyết hiểu quả:

– Bạn đến gần cô giáo nói nhỏ để mình dạy thay và nói với các bé: “Hôm nay cô Qúy dạy lớp mình hơi mệt, nên cô Qúy bị mất giọng, cô sẽ giúp cô Qúy dạy lớp mình bài hát này nhé”.

– Bạn khen bé đã biết được giai điệu bài hát nhưng lần sau nếu muốn phát biểu các bé cần phải giơ tay xin phát biểu và không được nói leo nhất là khi cô giáo đang hát và con nói nhỏ vào tai cô thôi vì có thể cô giáo hôm đó bị ốm nhưng vẫn cố gắng dạy cả lớp mình để không ảnh hưởng tới các bạn khác.

– Cần góp ý với cô giáo trong nhóm nên chuẩn bị chu đáo trước khi dạy trẻ, hát chưa hay nhưng cần phải hát đúng để đảm bảo chất lượng giờ dạy.

• Tình huống số 8:

Tại giờ hoạt động góc của lớp mẫu giáo lớn đã diễn ra được khoảng nửa tiếng. Ở góc chơi xây dựng, trẻ đã xây xong công trình “nhà ở của bé”. Giáo viên đi tới, đứng lại và hỏi trẻ: “Các con đã xây xong chưa ?“, trẻ trả lời: “Thưa cô, con xây xong rồi ạ”. Cô giáo đứng ngắm công trình nhà xinh của trẻ một lát rồi đi làm việc khác. Trẻ ở góc chơi đó nhìn theo và chờ đợi cô… Nếu bạn là người tổ chức giờ chơi đó, bạn cần xử lý tình huống này ra sao?

+ Cách giải quyết giải quyết:

– Cô trò chuyện cùng trẻ về công trình xây dựng để nắm bắt được ý tưởng của trẻ.

– Cô và trẻ cùng bàn bạc về công trình xây dựng như về: bố cục, kĩ năng xây dựng của trẻ, điều gì được cô cầ động viên, khuyến khích, điều gì chưa được cô cần gợi ý cho trẻ rút kinh nghiệm.

– Khi còn thời gian, cô gợi ý xem trẻ có muốn xây dựng thêm những gì cho công trình đẹp hơn, hay có nhu cầu chơi xây dựng gì nữa (tùy theo thời gian thực hiện chủ đề để gợi ý) và chuẩn bị đồ chơi cho trẻ tiếp tục chơi.

• Tình huống số 9:

Trong giờ chơi có chủ đích (đối tượng là trẻ từ 18 đến 24 tháng tuổi) với nội dung “Chọn đồ chơi màu xanh”. Khi cô giáo yêu cầu: “Các con chọn cho cô cái bút màu xanh” thì có một số trẻ chọn bút màu đỏ. Hãy giải thích tình huống trên và đưa ra cách giải quyết hợp lý của mình?

+ Có thể do 3 nguyên nhân:

– Bé chưa chú ý nghe theo yêu cầu của cô.

– Bé chưa nhận biết được đâu là màu đỏ.

– Bé thích làm ngược lại yêu cầu của cô.

+ Cách giải quyết hiệu quả:

– Cô giáo đến gần và hỏi trẻ trên tay bé đang cầm bút màu gì và nhắc lại yêu cầu để trẻ chọn đúng. Hoặc cho trẻ nhắc lại yêu cầu hoặc cầm bút màu đỏ lên để trẻ so sánh.

– Nếu như bé không tìm được, cô giúp bé tìm và cho bé nhắc lại cùng cô màu sắc của bút mà cô và trẻ vừa tìm được.

• Tình huống số 10:

Trong giờ ngủ trưa, có 1 số bé chưa ngủ được. Bé thì nằm mở mắt, trằn trọc suốt buổi trưa, bé thì nằm mãi và nghịch các bạn nằm bên cạnh để bạn khóc ré lên, có bé thì lại khóc đòi về với mẹ… Bạn sẽ giải quyết tình huống như thế nào để không ảnh hưởng tới bé cháu khác?

Cách xử lý tình huống hiệu quả:

– Cần tạo cho trẻ thói quen ngay từ buổi đầu tiên khi đến giờ ngủ.

– Cô giáo kể chuyện, không kể to mà kể nhẹ nhàng để trẻ trật tự, im lặng nghe và dễ dàng chìm vào giấc ngủ hoặc cô hát ru và quan tâm đến những bé khó ngủ.

– Nếu trẻ không muốn ngủ cô không nên ép buộc trẻ, nên tách trẻ sang phòng khác cho trẻ chơi trò chơi tĩnh như: vẽ, xếp hình, nặn và đồng thời trao đổi với phụ huynh để đảm bảo cho trẻ được ngủ đủ số thời gian quy định trong ngày.

Trên đây là một số các tình huống sư phạm mầm non và cách giải quyết hiệu quả. Kenhtuyensinh24h.vn sẽ tiếp tục tổng hợp các tình huống phổ biến khác để giúp cho các bạn đang công tác hay học tập, nghiên cứu về giáo viên mầm non có thêm được kinh nghiệm và tự tin trong công việc.