Trang chủ » Tài liệu khác » Mỹ học và TLVN » “CÁI ĐẸP CỦA ÂM NHẠC” QUA TAI NGƯỜI NGHE
“CÁI ĐẸP CỦA ÂM NHẠC” QUA TAI NGƯỜI NGHE nguồn: http://webnghesi.bluemelodyvn.com/thanhbinh/begin.php?mode=tintuc_id&id=4866&id_chinh=368
”Cái đẹp của âm nhạc” qua tai người nghe “” href=”http://webnghesi.bluemelodyvn.com/thanhbinh/img/chuyende/24092013/images1403239_htb.jpg”>
“Nếu sự sâu lắng của một vài cái đẹp thường gợi nên cảm giác thích thú thì cảm giác này vẫn có sự khác biệt ở mỗi người khi cùng thưởng thức những cái đẹp tương tự. Tôi có thể đặt một đối tượng đẹp trước một người quan sát với mục đích làm anh ta thích thú, nhưng mục đích này không hề có cách nào ảnh hưởng đến vẻ đẹp của đối tượng. Cái đẹp là cái đẹp mặc dù nó có thể không gợi nên bất kỳ cảm xúc nào cũng như không có ai nhìn ngắm nó. Nói khác, mặc dù cái đẹp tồn tại với những ai biết nhìn ngắm, nhưng nó vẫn độc lập với người quan sát”. Nhà phê bình âm nhạc Eduard Hanslick đã khẳng định như thế năm 1854. Ông viết như thế ngay từ thời mà sự đối lập giữa trường phái của Brahms và Wagner có ảnh hưởng chi phối tòan cảnh âm nhạc, những nỗ lực trình bày có hệ thống của Hanslick về việc xác định tính khách quan của cái đẹp trong âm nhạc bị xem là quá khích. Việc Hanslick nhấn mạnh rằng những xúc cảm của con người không thể được sử dụng trong việc đưa ra những phán đóan về cái đẹp trong âm nhạc đã tấn công trực diện với những giá trị biểu hiện đang thịnh hành ở cuối thế kỷ 19-thế kỷ của chủ nghĩa lãng mạn. Trong khi thừa nhận âm nhạc đẹp có thể lay động người nghe một cách sâu sắc, Hanslick tin rằng những phản ứng xúc cảm này chỉ là một khía cạnh của tác dụng của cái đẹp trong âm nhạc. Cái đẹp thật sự của âm nhạc phải được tìm thấy trong chính bản thân âm nhạc. Có thể nhằm làm tăng tính chất luận chiến vào thời đó, Hanslick còn đi xa hơn khi cho rằng âm nhạc đẹp có thể không bao giờ được viết như một sự trình bày mang tính chất tường thuật về một sự kiện hay một nội dung đặc biệt khác: “một nhà sọan nhạc không thể chọn phương pháp tường thuật nguy hiểm này vì nó chứng tỏ rằng âm nhạc chỉ là thứ đến sau. Vị trí đầu tiên thuộc về chất liệu thơ ca, còn âm nhạc chỉ là một thứ minh họa dẫu sáng chói nhưng chỉ có chút tác dụng ít ỏi” Cái đẹp và âm nhạc của Wagner Hanslick theo đuổi niềm tin của mình về cái đẹp trong âm nhạc qua những bài phê bình khái quát chống lại nhà sọan nhạc Wagner ở nhiều mức độ. Wagner đeo đuổi mục tiêu kết hợp nghệ thuật và văn học với âm nhạc trong những vở opera của mình, và đã phát triển cách sử dụng “chủ đề âm nhạc” để miêu tả hay trình bày những tính cách trên sân khấu. Trong bài phê bình vở opera Lohengrin của Wagner năm 1858, Hanslick viết rằng sự đón nhận nhiệt tình vở opera này phải được ngầm hiểu là dành cho người “điếc”, cái gọi là “âm nhạc có chủ đề” hay “chủ đề âm nhạc” chỉ để gây ấn tượng cho cảnh trí sân khấu, cho những đám rước, đám đông, cho những kẻ thích vẽ râu diễn tuồng, hơn là dành cho những người không có mối quan tâm nào khác về vở opra Lohengrin ngọai trừ âm nhạc. Ngược lại, Hanslick lại rất nhiệt tình khi viết về âm nhạc của Brahms, một nhà sọan nhạc đương đại viết nhiều giao hưởng và nhạc thính phòng không chủ đề. Hanslick cho rằng âm nhạc của Brahms có ưu điểm là “không hề mưu cầu tìm kiếm những hiệu quả dễ dãi bằng việc tạo ra sự dễ nghe” và “không hề có sự tìm kiếm tiếng vỗ tay trong âm nhạc của Brahms, không có cả cái điệu bộ tự chải chuốt mình”. Những sáng tác âm nhạc của Brahms hiển nhiên thỏa mãn quan điểm của Hanslick: “âm nhạc đòi hỏi phải được đối xử và hiểu thấu như là âm nhạc”. “Cái đẹp trong âm nhạc” trong âm nhạc Pháp đầu thế kỷ 20 Lý lẽ của Hanslick về cái đẹp độc lập của âm nhạc báo hiệu sự phát triển của những ý tưởng về cái đẹp trong âm nhạc của những nhà sọan nhạc thế kỷ 20. Ở Pháp, Jean Cocteau khai mào một cuộc tấn công chống lại thế lực của cả Wagner và chủ nghĩa Ấn tượng trong tập tiểu luận về âm nhạc Le Coq et l’Arlequin, trong khi đó, nhà sọan nhạc Albert Roussel biện hộ cho “một thứ âm nhạc thỏa mãn trong chính nó, một thứ âm nhạc nỗ lực lọai trừ mọi yếu tố hình ảnh và tính chất miêu tả”. Nhà sọan nhạc người Áo, Schoenberg, cũng kết luận rằng “nhờ vào sự sáng tạo có thể lĩnh hội được, hình thức đã tạo ra cái đẹp”. Nguyên tắc mỹ học này chiếm vị trí trọng tâm trong lý thuyết mỹ học âm nhạc sau đó của triết gia Susanne Langer. Trong “Cảm xúc và Hình thức” (Feeling and Form_1953) và “những vấn đề của Nghệ thuật” (1957), bà cho rằng “sức mạnh của âm nhạc đối với khóai cảm phát xuất từ mối quan hệ hình thức của nó đối với những dạng xúc cảm của con người. Hơn thế nữa, bà dùng âm nhạc như một ví dụ của một hệ thống ký hiệu mà thứ ký hiệu của hệ thống này không cần thiết miêu tả, gợi tả hay diễn cảm. Tính khách quan của cái đẹp trong âm nhạc Sự phân tích của Hanslick về cái đẹp trong âm nhạc như là cái độc lập với con người đã đặt nền tảng cho cơ sở của lý thuyết phê bình khách quan về cái đẹp trong âm nhạc. Bản chất của tính khách quan dẫn đến việc so sánh một tác phẩm với một ý tưởng hay chân lý tuyệt đối. Nhà triết học thế kỷ 18 Immanuel Kant thừa nhận những nguyên tắc “khách quan” như thế có thể áp dụng đối với mọi người. Tương tự như thế, nhà sinh lý học thế kỷ 19 Claude Bernard tin rằng Những ý tưởng của chủ thể sáng tạo nằm bên trong và mang đến cho chủ thể một ấn tượng về chân lý, trong khi những ý tưởng khách quan thì lại ở bên ngòai và được dựa vào sự quan sát và kinh nghiệm. Có thể có sự đồng thuận về một nền tảng khách quan của vẻ đẹp ý tưởng trong âm nhạc. Tuy nhiên, liệu những kinh nghiệm cá nhân nhạy cảm về cái đẹp của âm nhạc có luôn vuột mất trên cái nền khái quát chung như thế? Những cố gắng định nghĩa cái đẹp trong âm nhạc Một trong những tác giả cố gắng trả lời cho câu hỏi về cái đẹp trong âm nhạc là Lewis Rowell. Ông tập hợp những ý kiến về cái đẹp trong âm nhạc của mình trong cuốn sách nhan đề “Suy nghĩ về âm nhạc” (1983). Mặc dù ông thừa nhận cuộc tranh luận xoay quanh phán đóan về giá trị trong một sáng tác âm nhạc, ông vẫn tin rằng một tác phẩm là cái gì đó đáng được khen ngợi hơn một phẩm chất nếu nó phù hợp với việc phê bình mà ông đề xuất. Ông miêu tả trong nhiều bài phê bình rằng sự thất bại qua việc thiếu “một cấu trúc bên trong thống nhất” hay sự bất lực của tác giả đối với việc tạo “một sự cân bằng thích hợp” giữa hai tiêu chuẩn mà ông đề xuất. Tuy nhiên, nhận định của ông chỉ mới vạch rõ ra nguyên nhân của sự thất bại trong một tác phẩm âm nhạc hơn là chỉ ra được những nhân tố mang lại vẻ đẹp thật sự cho tác phẩm âm nhạc. Thật khó định nghĩa “Cái đẹp âm nhạc” Một ý niệm về cái đẹp trong âm nhạc nảy sinh bị lảng tránh bất chấp phạm vi tranh luận rộng về chủ thể. Như một hệ quả, nguyên tắc chỉ đạo cho việc nhận xét đánh giá, phê bình nói chung được dựa vào những thành công đã có trước trong âm nhạc hơn là dựa vào một ý niệm thuần túy. Những cố gắng vạch ra một cơ sở khách quan cho việc phê bình cái đẹp trong âm nhạc do đó trước hết bị e ngại vì những nguyên nhân thất bại bên ngòai của tác phẩm hơn là nguyên nhân của cái đẹp. Trái ngược với cách giải thích này là cách giải thích của cái đẹp trong chính bản thân âm nhạc. Trong khi cách giải thích đầu có sự tương thích trong thực hành, cách giải thích thứ hai là một ảo tưởng sai lầm. Nhiều tác phẩm âm nhạc thành công không có mối quan hệ nào với những nguyên tắc chỉ đạo đã được đề xuất bởi các triết gia. Kết luận không thể tránh được là một sự đánh giá cá nhân về cái đẹp trong âm nhạc rốt cục có thể không bị chi phối bởi bất kỳ định nghĩa khách quan nào. T.B. dịch
Chia sẻ:
Twitter
Facebook
Email
In
Có liên quan
By thanhpuskinin Mỹ học và TLVN on 11/11/2015. ← ÂM NHẠC CHÍNH LÀ SỰ SẮP XẾP CỦA TÂM HỒN12 nguyên tắc cơ bản của phương pháp hệ thống →
Bình luận về bài viết này Hủy trả lời
Δ
TRẮC NGHIỆM
Bài tập xác định nốt
Bài tập xác định quãng
Bài tập xác định giọng
Bài tập xác định thang âm
Bài tập xác định hợp âm
Luyện nghe quãng
Luyện nghe thang âm
Luyện nghe hợp âm
Các bài viết mới nhất
Susan McClary và Feminine Endings
Nếu sống ở Việt Nam, chắc hẳn Susan McClary sẽ thấy âm nhạc thật đáng yêu và không liên quan gì đến bạo lực hoặc…
Nhập môn lịch sử âm nhạc
Vị trí, vai trò và tầm quan trọng của môn học. Để biểu diễn hoặc thưởng thức một tác phẩm âm nhạc nào đó, chúng…
Thiết kế tài liệu dạy học cũng là một niềm vui.
Build một con bot thì rất nhanh nhưng để bot vừa giàu, vừa trẻ, vừa đẹp, vừa thông minh lại trung thực thì mất rất…
Những lời chỉ trích
Có lẽ các nhà phê bình âm nhạc thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 đã chuyển thế thành người tốt hết rồi nên bây…
![”Cái đẹp của âm nhạc” qua tai người nghe [+] Click vào để xem hình lớn](https://i0.wp.com/webnghesi.bluemelodyvn.com/thanhbinh/img/chuyende/24092013/images1403239_htb.jpg)
TP Theo dõi ngay 