Kỹ Thuật Trồng Rong Nho Biển ở Khánh Hòa

Kỹ thuật trồng rong nho biển ở Khánh Hòa

Rong nho biển (tên khoa học: Caulerpa lentillifera) là thực phẩm mới xuất hiện tại Việt Nam trong vài năm gần đây nhưng được rất nhiều người ưa chuộng.

Loại rong này còn gọi là trứng cá hồi xanh bởi giá trị dinh dưỡng mà nó mang lại. Do nhu cầu tăng nhanh, người dân các tỉnh ven biển có xu hướng trồng rong nho quy mô lớn, đặc biệt là vùng biển thuộc tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận.

Trong bài này mình sẽ chia sẻ với bạn về quy trình và kỹ thuật nuôi trồng rong nho biển, từ đó giúp bạn có cái nhìn chi tiết hơn về loại thực phẩm này.

Nếu muốn biết chi tiết hơn về rong nho và công dụng của nó bạn hãy đọc >> Rong nho biển là gì? Tác dụng của rong nho biển đối với sức khoẻ.

1. Lấy giống rong nho ở đâu?

Rong nho là một loại thủy sinh phân bố tự nhiên ở ven biển khu vực Đông và Đông Nam Á như: Nhật Bản, Philippines và một số đảo thuộc Thái Bình Dương.

Rong nho du nhập vào nước ta từ năm 2003 với mục đích nghiên cứu và nuôi trồng. Đến năm 2004 thì Viện Hải Dương học Nha Trang đã có những nghiên cứu đầu tiên về đặc tính sinh học và kỹ thuật nuôi trồng rong nho biển trong phòng thí nghiệm. Công trình nghiên cứu này mang tên “Nghiên cứu các đặc trưng sinh lý, sinh thái của loài rong nho biển Caulerpa lentillifera có nguồn gốc nhập nội từ Nhật Bản làm cơ sở kỹ thuật cho nuôi trồng“. Từ năm 2014-2015, Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III nghiên cứu thành công đề tài Phát triển nghề trồng rong nho tại Phú Yên, Khánh Hòa và kể từ đó Kỹ thuật trồng rong nho đã được chuyển giao cho nông dân và phát triển quy mô lớn đến nay.

Hiện nay, nhiều địa phương ven biển miền Trung (NinhThuận, Khánh Hòa, Phú Yên) đã thành công trong việc trồng rong nho, phục vụ cho xuất khẩu và tiêu dùng trong nước, mang lại lợi nhuận cao. Đây được coi là một giải pháp thiết thực trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi tại các vùng ven biển.

2. Chọn vị trí nuôi trồng rong nho biển

Để đạt năng suất cao thì vị trí nuôi trồng rong nho là rất quan trọng, không phải nơi nào cũng có thể nuôi được loại thủy sinh này. Yếu tố quan trọng nhất là phải chọn vùng biển sạch, nguồn nước không bị ảnh hưởng bởi nước thải công nghiệp, nước sinh hoạt và tuyệt đối tránh xa nguồn nước ngọt từ sông, hồ chảy vào.

Ngoài ra, vùng nuôi trồng rong nho phải thuận tiện trong việc cấp thoát nước, ít bị ảnh hưởng bởi sóng gió và các phương tiện giao thông như thuyền, tàu, bè..

Vùng nước nuôi trồng rong nho phải có đáy là cát hoặc cát pha bùn. Người dân tại các vùng ven biển, ven cửa sông, vịnh thường tận dụng ao, đùng, để nuôi trồng rong nho vì đây là những nơi có điều kiện thuận lợi, thích hợp cho rong phát triển như trong tự nhiên.

Nhìn chung, điều kiện tự nhiên tại cửa sông, cửa biển của khu vực phía Nam khá phù hợp cho việc nuôi trồng rong nho thương phẩm. Ngoài góp phần đa dạng hóa nuôi trồng thủy sản của các địa phương thì việc nuôi trồng rong nho còn cải tạo môi trường nước tự nhiên.

Bên cạnh đó, tại các tỉnh ven biển khu vực phía Nam tình trạng xâm nhập mặn ngày càng gay gắt khiến cho việc nuôi thủy sản như: tôm, cá… dễ bị dịch bệnh, chậm phát triển, gây thua lỗ cho người nuôi. Cho nên nuôi trồng rong nho là lời giải thích hợp trong việc chuyển đổi cơ cấu.

Hiện nay, tại một số tỉnh như Khánh Hòa, Ninh Thuận… có nhiều cơ sở lớn đã thành công trong việc nuôi trồng rong nho quy mô lớn. Những địa phương này chính là đầu mối sản xuất rong nho, phục vụ cho xuất khẩu và tiêu dùng trong cả nước.

Những đơn vị này cũng chuyển giao kỹ thuật nuôi trồng cho người dân, ký hợp đồng với đối tác nước ngoài, cung cấp rong nho cho các đại lý, siêu thị và hệ thống phân phối bán lẻ trên cả nước, họ còn bao tiêu, lo đầu ra cho rong nho biển do người dân nuôi trồng.

3. Kỹ thuật trồng rong nho như thế nào?

Trước khi bắt tay vào nuôi trồng rong nho thì việc chọn giống là quan trọng nhất. Người ta thường chọn những cây rong giống có sắc xanh tự nhiên, phần thân không có rong tạp bám, thân mập, trái rong (hình quả nho) bám và xếp đều 2 bên thân và không có dị tật. Hiện tại, có 3 phương pháp nuôi trồng rong nho biển:

Trồng đáy

Từ năm 2014, TS. Thái Ngọc Chiến - Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đã nghiên cứu mô hình trồng rong nho ở đáy ao và kể tử đó công nghệ này được chuyển giao cho người dân và phat triển thành nghề trồng rong nho như hiện nay.

Với phương pháp này người ta sẽ dùng các nẹp bằng tre hoặc gỗ, sau đó ghim cố định các nhánh rong xuống đáy ao, khoảng cách giữa các nhánh là 40cm x 40cm, mật độ trồng khoảng 200 kg giống/sào. Nhìn chung, phương pháp này khá đơn giản, chi phí đầu tư thấp nhưng khi thu hoạch và triển khai vụ mới tốn khá nhiều nhân công.

Trồng kê sàn

Đây là phương pháp rất phổ biến của những người nuôi trồng rong nho ở vùng biển Hòn Khói, bởi nó tận dụng được nguồn nguyên liệu rẻ tiền như tre, gỗ tạp và nguồn năng lượng sẵn có ở địa phương. Phương pháp này gồm 8 bước:

Bước 1: Làm vệ sinh nơi nuôi trồng (đìa, ao) sau đó đóng các sàn bằng tre, gỗ tạp hoặc kê bằng gạch, cách mặt đáy 0,5 m.

Bước 2: Cho nước biển vào đìa, ao thông qua cống có lọc bằng lưới để ngăn các tạp chất hữu cơ, độ sâu khoảng 1-1,2m.

Bước 3: Nạp đất bùn đáy biển vào các khay nhựa có kích thước khoảng 30 x 50 x 5 cm sau đó cấy rong giống lên trên. Cấy cho rong bám chặt vào đất để không bị tróc hay trôi khi đưa xuống nước.

Bước 4: Đặt khay đã cấy rong lên mặt các sàn bằng gỗ (sàn kê bằng gạch) trong đìa, ao.

Bước 5: Che lưới lên trên mặt nước nơi trồng rong để chủ động điều tiết lượng ánh sáng và nhiệt độ của nước cho phù hợp với nhu cầu sống và phát triển của rong. Che khi trời quá nắng và dỡ ra khi trời tối.

Bước 6: Dùng guồng đập nước trong đìa, ao di chuyển nhẹ để không bị tù đọng và cung cấp oxy cho nước để rong phát triển tốt hơn.

Bước 7: Khoảng 15 – 20 ngày thì có thể thu hoạch. Bê từng khay lên bờ, sau khi thu hoạch xong thì đặt khay về vị trí cũ, để những cây rong bé tiếp tục phát triển.

Bước 8: Những cây rong sau khi thu hoạch xong thì đưa vào xử lý và chế biến thành sản phẩm hoàn chỉnh.

Phương pháp này có chi phí thấp, cách trồng đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao, thời gian thu hoạch ngắn (15-20 ngày) mà chất lượng rong tốt hơn nhiều so với loại rong nuôi trồng tại Nhật Bản.

Đối tác tại Nhật đã phải thừa nhận chất lượng sản phẩm khi nuôi theo phương pháp này. Chính vì vậy, họ đã hỗ trợ cho đơn vị nuôi trồng tại Việt Nam cả công đoạn chế biến thành sản phẩm hoàn chỉnh.

Thực tế cho thấy, rong nho nuôi trồng tại Nha Trang có chùm quả to và dài từ 10 – 20 cm. Trong khi đó ở Nhật chỉ từ 3 – 5 cm, năng suất đạt 30 tấn/ha/năm, gấp 2 lần so với Nhật Bản và Philippines.

Trồng vỉ lưới

Viện nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đã nghiên cứu thành công kỹ thuật trồng rong nho trong vỉ lưới. Với phương pháp này người ta sẽ sử dụng các khung gỗ, tre hoặc ống nhựa làm thành hình chữ nhật kích thước 30cm x 60 cm. Ở dưới bao một lớp lưới dày, mắt lưới nhỏ để làm giá đỡ cây rong giống. Ở trên bao lớp lưới thưa, may 4 mép để cố định rong trong vỉ.

Tiếp theo sẽ thả các khung này xuống ao nuôi theo thứ tự thành hàng và có bố trí lối đi để kiểm tra và chăm sóc rong.

Nuôi trồng rong nho theo cách này giúp cho cây rong hấp thu tối đa chất dinh dưỡng, đồng thời cũng dễ quản lý, chăm sóc, thu hoạch và quan trọng là mang lại hiệu quả cao hơn so với những phương pháp khác.

Trồng trong bể composite

Năm 2013 Viện Hải Dương Học Nha Trang đã hoàn thiện mô hình trồng, tập huấn và chuyển giao cho quân và dân huyện Trường Sa kỹ thuật nuôi trồng rong nho trong bể composite.

Kỹ thuật nuôi trồng rong nho trong bể composite áp dụng 2 phương pháp trồng đáy và trồng treo.

Trồng đáy trong bể

Phương pháp này tương tự như cách nuôi ở đìa, ao. Phần đáy bể sẽ được phủ một lớp cát bùn dày khoảng 10 cm, sau đó bơm đầy nước biển vào bể và thay nước vài lần trước khi cấy trồng rong nho. Trọng lượng ban đầu của rong nho trồng trong bể dao động từ 200 – 400g tươi/m2.

Sau 2 tháng, rong phát triển tốt, năng suất toàn tản đạt khoảng 4,64 kg rong tươi/m2, tốc độ sinh trưởng 1,77%/ngày. Tỷ lệ khối lượng thân đứng so với toàn tản đạt 62,64%, trong đó tỷ lệ khối lượng thân đứng > 5cm (phần sử dụng làm thực phẩm) so với toàn tản đạt 28,74%.

Trồng treo

Rong nho được trồng treo trên các vỉ lưới nhựa cứng kích thước khoảng 25 cm x 50 cm hoặc lớn hơn. Mật độ trồng ban đầu là 50g tươi/vỉ (400g tươi/m2). Các vỉ nhựa này được treo trong bể chứa đầy nước biển, cách đáy 20-30cm.

Sau 2 tháng, rong phát triển phủ đầy trên bề mặt và xung quanh vỉ lưới, năng suất đạt 2,67 kg tươi/m2, tốc độ sinh trưởng đạt 1,25%/ngày. Tỷ lệ khối lượng thân đứng so với toàn tản chiếm 51,51%, trong đó tỷ lệ khối lượng thân đứng > 5 cm so với toàn tản đạt 20,98%.

Phương pháp nuôi trồng rong nho trong bể composite ít chiếm diện tích, phù hợp với điều kiện ngoài đảo. Rong phát triển nhanh, cho năng suất cao, từ đó bổ sung nguồn rau xanh cho quân và dân sống trên đảo.

Hiện nay, nguồn giống rong nho có nhiều tại Khánh Hoà, Ninh Thuận và các viện, trường chuyên ngành thủy hải sản. Trong quá trình nuôi trồng rong nho thương phẩm, người nuôi có thể chọn và lưu giữ giống cho các vụ sau mà không cần phải mua giống mới.

4. Chăm sóc và thu hoạch rong nho

Dù nuôi bằng phương pháp nào thì trong suốt quá trình nuôi trồng rong nho người dân luôn phải chăm sóc và theo dõi sự phát triển của rong hằng ngày bằng cách vệ sinh, nhặt bỏ rong tạp, tiêu diệt cá vào ăn rong. Bên cạnh đó còn phải theo dõi lịch thủy triều, có chế độ thay nước hợp lý, giúp kích thích rong phát triển.

Khi rong có màu xanh nõn, giòn tươi và độ dài chùm nho từ 5 cm trở lên thì người dân bắt đầu thu hoạch. Người nuôi sẽ cắt tỉa chùm nho ra khỏi thân, rong được rửa lại bằng nước biển liên tục để những phần dập, héo trôi đi theo nước.

Sau khi cắt và rửa, rong được sục khí trong 24 tiếng và phải có ánh sáng chiếu vào để làm lành vết cắt. Tiếp theo người ta sẽ cho rong vào máy quay ly tâm để làm ráo. Cuối cùng là cho rong vào trong hộp nhựa PE để lấy ánh sáng mặt trời để giữ độ tươi mà không cần bỏ vào tủ lạnh.

5. Nuôi trồng rong nho vào mùa nào trong năm?

Rong nho là loài khá dễ tính, dễ nuôi nên có thể trồng quanh năm. Tuy nhiên các tháng mùa mưa thì năng suất không cao bằng mùa khô vì môi trường nước thường xuyên biến đổi do tác động của nước mưa.

Trong tự nhiên, rong nho phát triển mạnh nhất vào khoảng tháng 6 đến tháng 10 hàng năm, chúng phát triển tốt ở các vùng nước ấm, độ mặn phù hợp ở ngưỡng 28 – 35 %o. Chính vì vậy người ta cũng dựa theo mốc thời gian đó để nuôi trồng rong nho. Nuôi trong thời điểm trên thì rong phát triển nhanh, cho năng suất cao, đạt khoảng 7-10 kg rong tươi/m2 và có chất lượng tốt, đảm bảo là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng.

6. Lời kết

Trên đây là toàn bộ thông tin và kiến thức về quy trình nuôi trồng rong nho. Đây là một loại thực phẩm quý, chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe con người.

Rong nho được sử dụng làm thức ăn truyền thống ở các nước Nhật Bản, Philippines… dưới dạng rau xanh hoặc salad, có giá trị kinh tế cao. Tại Việt Nam hiện nay, rong nho được nhiều người biết đến và sử dụng thường xuyên hơn bởi những lợi ích mà nó mang lại.

Tags: UMIBUDO, sea grapes Khanh Hien, rongnhokhanhhien